odp[1] CYWILNE pr zobowi+äÔÇŽza¦¦ÔÇ ×Strysz¦é w


ZAGADNIENIA OBJĘTE ZAKRESEM EGZAMINU - ROK AKADEMICKI 2002/2003

III. PRAWO ZOBOWIĄZAŃ

  1. CHARAKTER PRAWA ZOBOWIĄZAŃ I JEGO MIEJSCE W SYSTEMIE PRAWA CYWILNEGO

CHARAKTER prawa zobowiązań

Prawo zobowiązań jest tą częścią prawa cywilnego, która reguluje społeczne formy wymiany dóbr i usług o wartości majątkowej, odnosi się ono do:

Podstawowe cechy zobowiązań:

MIEJSCE prawa zobowiązań w systemie prawa cywilnego

Prawo zobowiązań jest jednym z działów prawa majątkowego w systemie prawa cywilnego, podobnie jak prawo rzeczowe, prawo na dobrach niematerialnych i prawo spadkowe.

  1. Prawo zobowiązań a prawo rzeczowe (kryterium przedmiotu i charakteru więzi prawnej):

  1. Prawo zobowiązań a prawo na dobrach niematerialnych (kryterium przedmiotu i charakter unormowania) - prawa na dobrach niematerialnych (prawo autorskie, do wynalazku, do wzoru i znaku towarowego) odnoszą się do osobnej kategorii dóbr i są unormowane w osobnych aktach ustawowych, bez względu na to, czy społeczne formy korzystania z tych dóbr są prawami podmiotowymi „względnymi” czy „bezwzględnymi”.

  2. Prawo zobowiązań a prawo spadkowe (kryterium celu):

  1. Prawo zobowiązań a część ogólna Kodeksu cywilnego - część ogólna jest podstawą dla prawa zobowiązań.

  2. Prawo zobowiązań a prawo rodzinne:

  1. PODSTAWOWE ŹRÓDŁA PRAWA ZOBOWIĄZAŃ

  1. Kodeks cywilny z dnia 23.04.1964 r. (wszedł w życie z dniem 1.01.1965r.) - w szczególności chodzi o Księgę trzecią, która zawiera 37 tytułów i stanowi trzon przepisów regulujących prawo zobowiązań.

Umownie księga trzecia dzieli się na:

  1. Inne ustawy - zawierające przepisy szczególne z zakresu zobowiązań, wśród nich można wymienić:

  1. ustawy pochodzące z okresu międzywojennego:

  1. ustawy pochodzące z okresu powojennego:

  1. Umowy międzynarodowe - postanowienia umów międzynarodowych w ich cywilnoprawnym zakresie po ich ratyfikacji i ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP.

  2. Niepisane źródła prawa (stanowi to kwestię sporną):

  1. prawo zwyczajowe - chodzi tu o taki sposób postępowania, który wskazuje na pewną powtarzalność zachowania się podmiotów lub ich grup, co nie zostało przez nikogo wydane czy też ustanowione; poprzez to powtarzanie rodzi się przyzwyczajenie, rutyna, czyli tendencja do zachowywania się w ten sposób.

  2. zwyczaje - to pewne wzorce postaw czy zachowań potrzebnych dla oceny pewnego grona ludzi, środowiska.

W odniesieniu do zobowiązań ważne jest także prawo międzyczasowe, które wyjaśnia konflikty między nowym a dawnym uregulowaniem prawnym.

  1. STOSUNEK ZOBOWIĄZANIOWY (pojęcie, elementy)

POJĘCIE zobowiązania [art.353 Kc]:

§1. Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.

§2. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

ELEMENTY zobowiązania - zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, w którym wyróżniamy 3 elementy:

  1. podmioty (osoby), strony między którymi ten stosunek istnieje;

  1. przedmiot - świadczenie;

  2. treść zobowiązania - uprawnienia wierzyciela i obowiązki dłużnika.

Ad.1) PODMIOTY stosunku zobowiązaniowego - podmiotami stosunku zobowiązaniowego mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz niepełne osoby prawne (wkrótce), czyli po prostu podmioty prawa cywilnego.

W każdym stosunku zobowiązaniowym występują dwie strony:

Zobowiązanie ze strony wierzyciela to „wierzytelność”, zaś ze strony dłużnika to „dług”.

Oznaczenie stron powinno nastąpić najpóźniej przy spełnieniu świadczenia:

Zasadniczo świadczenie ma miejsce między dwoma podmiotami, ale może się zdarzyć że:

§1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia. (osoba trzecia nie uzyskuje statusu strony).

7. WIELOŚĆ WIERZYCIELI LUB DŁUŻNIKÓW W ZOBOWIĄZANIU

WAZNE! Pojęcie stron i podmiotów nie jest tożsame - po jednej stronie może występować kilka podmiotów, w tym kontekście można mówić o:

Ad.2) PRZEDMIOT stosunku zobowiązaniowego: odpowiada świadczeniu.

Więcej - patrz pyt 8

Ad.3) TREŚĆ stosunku zobowiązaniowego - treść zobowiązania odpowiada treści świadczenia, którą stanowią zawsze uprawnienia wierzyciela i odpowiadające im obowiązki dłużnika.

Więcej - patrz pyt 8

  1. ŹRÓDŁA POWSTANIA ZOBOWIĄZAŃ

Zobowiązania jako stosunki prawne miedzy podmiotami prawa cywilnego powstają ze zdarzeń prawnych. Zarówno nauka (doktryna), jak i akty legislacyjne dokonują pewnej klasyfikacji tych zdarzeń, albowiem ich charakter nie pozostaje bez wpływu na ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego.

W doktrynie prawa cywilnego od dawna poszukiwano pewnej symetrii w podziale klasyfikacyjnym zdarzeń stanowiących źródło zobowiązań:

  1. Pod wpływem tradycji rzymskiej, odróżniano dwie przeciwstawne grupy źródeł zobowiązań:

    1. zobowiązania powstające z umów,

    2. zobowiązania powstające z deliktu,

    3. dołączając do tych obu grup tzw. grupy pośrednie.

  2. Podział ten został częściowo zmodyfikowany w Kodeksie Napoleona przez wprowadzenie grupy dodatkowej:

  1. zobowiązania powstające wprost z ustawy, jak np. wynikających z sąsiedztwa lub z opieki;

  1. W nowszej doktrynie Europy kontynentalnej wyróżniano:

    1. zobowiązania wynikające z czynności prawnych dwustronnych (zależne od woli podmiotu);

    2. zobowiązania wynikające z czynności prawnych jednostronnych (niezależne od woli podmiotu).

  2. Legislacja polska okresu międzywojennego (Kodeks zobowiązań) opowiadała się za systematyką odróżniającą w dziedzinie źródeł zobowiązań:

    1. oświadczenia woli,

    2. czyny,

    3. inne zdarzenia prawne.

  3. Biorąc pod uwagę czynnik praktycznej doniosłości pewnych wyróżnień, podział źródeł zobowiązań, które odpowiadałyby naszym stosunkom, powinien by uwzględniać:

    1. umowy (pełnią szczególną rolę),

    2. jednostronne czynności prawne (podobnie jak umowy),

    3. bezpodstawne wzbogacenie,

    4. czyny niedozwolone,

    5. decyzje administracyjne (straciły na znaczeniu w gospodarce rynkowej - muszą mieć zawsze wyraźne upoważnienie ustawowe),

    6. inne zdarzenia prawne (nie dające się zaklasyfikować do ww. grup).

  4. Współcześnie obowiązujący w Polsce Kodeks cywilny w zasadzie pominął sprawę systematyzacji źródeł zobowiązań (pozostawiając to nauce), zajął się wszelako unormowaniem przypadków, które uznał za najważniejsze (w tytułach księgi III - Zobowiązania), a mianowicie:

    1. umowa (tytuł III),

    2. bezpodstawne wzbogacenie (tytuł V),

    3. czyny niedozwolone (tytuł VI),

    4. jednostronne czynności prawne - tylko przyrzeczenie publiczne (tytuł XXXVI), natomiast zobowiązania powstające z wystawienia dokumentów zawierających przyrzeczenie zapłaty, weksla i czeku, pozostają poza przepisami Kodeksu cywilnego,

    5. inne zdarzenia prawne - rozsiane są w całym prawie cywilnym w różnych jego działach, istotne znaczenie ma np. prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia (tytuł XXII).

  1. UMOWY ZAWIERANE NA ODLEGŁOŚĆ (ustawa z dn. 2000-03-02 Dz.U. Nr 22, poz.271)

Rozdział 2 - ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności:

są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność.

Konsument, który zawarł umowę na odległość może (...): tak samo jak w pyt.6 - patrz akapit .

Umowa o świadczenie ciągłe lub okresowe może być zawarta na czas oznaczony albo nieoznaczony:

Konsument powinien być poinformowany, przy użyciu środka porozumiewania się na odległość, najpóźniej w chwili złożenia mu propozycji zawarcia umowy (na piśmie w chwili rozpoczęcia świadczenia), o:

    1. imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania (siedziby) przedsiębiorcy oraz organie, który zarejestrował działalność gospodarczą przedsiębiorcy i pod jakim numerem,

    2. istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu,

    3. cenie lub wynagrodzeniu obejmujących wszystkie ich składniki, a w szczególności cła i podatki,

    4. zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,

    5. kosztach oraz terminie i sposobie dostawy,

    6. prawie odstąpienia od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskazaniem wyjątków, o których mowa poniżej,

    7. kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż wedle normalnej taryfy,

    8. terminie, w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący,

    9. minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenia ciągłe lub okresowe,

    10. miejscu i sposobie składania reklamacji,

    11. prawie wypowiedzenia umowy na czas nieoznaczony w terminie miesiąca.

TERMIN dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umowy, liczy się:

W razie braku pisemnego potwierdzenia informacji, o której mowa powyżej:

Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi w wypadkach:

  1. świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem dziesięciodniowego terminu,

  2. dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania,

  3. umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,

  4. świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,

  5. świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,

  6. dostarczania prasy,

  7. usług w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych.

Umowa zawarta na odległość:

W wypadku gdy przedsiębiorca nie może wykonać zobowiązania z powodu choćby przejściowej niemożności spełnienia świadczenia o właściwościach zamówionych przez konsumenta, przedsiębiorca może:

W wypadku odstąpienia od umowy przez konsumenta:

Przepisów o umowach zawieranych na odległość nie stosuje się do umów:

  1. z wykorzystaniem automatów sprzedających,

  2. z wykorzystaniem innych automatów umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu,

  3. dotyczących inwestycji kapitałowych,

  4. ubezpieczenia, w tym o członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych, oraz reasekuracji,

  5. związanych z wykonywaniem czynności bankowych oraz takichże czynności dokonywanych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,

  6. rent,

  7. dotyczących terminowych operacji finansowych i opcji,

  8. zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych,

  9. dotyczących nieruchomości, z wyjątkiem najmu,

  10. sprzedaży z licytacji.

  1. UMOWY ZAWIERANE POZA LOKALEM PRZEDSIĘBIORSTWA (ustawa z 2000-03-02 Dz.U. Nr 22, p.271)

Rozdział 1 - ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Przedsiębiorca, który proponuje konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, okazuje przed zawarciem umowy:

Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej.

Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się także do umowy zawartej w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy lub osoby działającej w jego imieniu:

Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa (tak samo w pyt.5 w akapicie ):

Kto zawiera z konsumentem umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, powinien:

Jeżeli konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy:

Przepisów o umowach zawieranych z konsumentami poza lokalem przedsiębiorstwa nie stosuje się do umów:

  1. o charakterze ciągłym lub okresowym, zawieranych na podstawie oferty sprzedaży lub przez odwołanie się do ogłoszeń, reklam, cenników i innych informacji skierowanych do ogółu albo do poszczególnych osób:

  1. sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do miejsca zamieszkania konsumenta,

  2. powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, o wartości przedmiotu umowy do równowartości 10 EURO,

  3. o prace budowlane,

  4. dotyczących nieruchomości, z wyłączeniem usług remontowych,

  5. ubezpieczenia, w tym o członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych, oraz reasekuracji,

  6. dotyczących papierów wartościowych oraz jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych i inwestycyjnych (usługi inwestycyjne).

  1. WIELOŚĆ WIERZYCIELI LUB DŁUŻNIKÓW W ZOBOWIĄZANIU - patrz pytanie 3

  1. ŚWIADCZENIE (pojęcie, treść, przedmiot świadczenia, rodzaje świadczeń)

POJĘCIE świadczenia - obrazuje schemat:

PRZEDMIOT

zobowiązania

=

ŚWIADCZENIE

=

zachowanie mające na celu zadośćuczynienie godnemu ochrony interesowi wierzyciela,

zgodnie z treścią zobowiązania

=

zachowanie polegające na działaniu lub zaniechaniu [art.353 §2 Kc]

Obowiązuje monistyczna koncepcja stosunku cywilnoprawnego tzn. przedmiotem tych stosunków są określone zachowania się podmiotów stosunku, podział zawarty w [art.353 §2 Kc] jest zupełny i wyczerpujący, w praktyce można jednak te zachowania podzielić bardziej szczegółowo, a mianowicie:

Inne rozróżnienie - wywodzi się z doktryny prawa francuskiego, jednak biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujący polski system prawa, podział ten w zasadzie nic wnosi:

Jeżeli świadczenie zostanie zaspokojone w inny sposób niż w wyniku wykonania przez dłużnika zobowiązania, to zobowiązanie także wygasa dzięki np.:

TREŚĆ świadczenia (stosunku zobowiązaniowego) - treścią świadczenia są zawsze uprawnienia wierzyciela i odpowiadające im obowiązki dłużnika, a mianowicie:

Z treścią stosunku zobowiązaniowego łączy się ponadto:

Wierzytelność - od strony wierzyciela można ją traktować jako prawo podmiotowe, w którym może mieścić się jedno lub kilka uprawnień, którym odpowiadają obowiązki dłużnika, zatem jest to:

Odpowiedzialność dłużnika (nie zależy od jego woli) - odnosi się do kwestii pokrycia długu, która jest związana z przymusową realizacją świadczenia, można wyróżnić następujące rodzaje odpowiedzialności za dług:

Zobowiązanie niezupełne - ma miejsce wówczas kiedy nastąpi upływ terminu przedawnienia zobowiązania, w takim wypadku:

PRZEDMIOT świadczenia:

Pod pojęciem przedmiotu stosunku przyjmuje się także przedmiot tego świadczenia - czyli pewne dobra (materialne, niematerialne), na które to zachowanie jest nakierowane:

CECHY charakterystyczne świadczenia:

RODZAJE świadczeń

  1. kryterium przedmiotu świadczenia:

  1. kryterium sposobu (czasu) świadczenia - pyt.11:

  1. kryterium właściwości przedmiotu świadczenia: - pyt.12:

  1. KONSEKWENCJE PRAWNE PIERWOTNEJ I NASTĘPCZEJ NIEMOŻLIWOŚCI ŚWIADCZENIA

Niemożliwość - polega na tym, że w sposób trwały z przyczyn faktycznych lub prawnych nikt, czyli nie tylko dłużnik, ale żadna inna osoba w jego sytuacji nie może spełnić świadczenia:

Przykłady niemożliwości:

Niemożliwość można podzielić na:

  1. Niemożliwość PIERWOTNA - powstaje wtedy, gdy świadczenie od samego początku nie jest możliwe do spełnienia (zobowiązanie w ogóle nie powstaje).

[Art. 387 Kc] §1. Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna.

Przykłady:

Konsekwencje:

[Art.387 Kc] §2. Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia. (np. koszty związane z zawarciem umowy)

  1. Niemożliwość NASTĘPCZA - powstaje wtedy, gdy świadczenie staje się niemożliwe do spełnienia dopiero po powstaniu zobowiązania, samo zobowiązanie jest nadal ważne jednak albo wygaśnie, albo utrzyma się w mocy, a dłużnik będzie obowiązany do odszkodowania.

Konsekwencje:

§1. Jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa.

§2. Jeżeli rzecz będąca przedmiotem świadczenia została zbyta, utracona lub uszkodzona, dłużnik obowiązany jest wydać wszystko, co uzyskał w zamian za tę rzecz albo jako naprawienie szkody (surogaty).

W przypadku ZOBOWIĄZAŃ WZAJEMNYCH:

§1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe (całościowo) wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru:

§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia:

§1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe (całościowo) wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić:

§2. Jeżeli świadczenie jednej ze stron stało się niemożliwe tylko częściowo, strona ta:

Jednakże druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia:

  1. ZOBOWIĄZANIE PRZEMIENNE A UPOWAŻNIENIE PRZEMIENNE

Zobowiązanie PRZEMIENNE - [art.365 Kc]:

§1. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że z czynności prawnej, z ustawy lub z okoliczności wynika, iż uprawnionym do wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia.

§2. Wyboru dokonywa się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.

§3. Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia wyboru tego nie dokona, druga strona może jej wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na drugą stronę.

Reguła ta nie ma zastosowania, gdy wyboru ma dokonać osoba trzecia - w takim wypadku strony wspólnie powinny skonkretyzować świadczenie, jeżeli tego nie zrobią, to każda ze stron może wystąpić do sądu, by dokonał on konkretyzacji.

Świadczenie w zobowiązaniach przemiennych może być tak ukształtowane, że:

Upoważnienie PRZEMIENNE (nie mylić ze zobowiązaniem przemiennym):

[Art.897 Kc - obowiązek obdarowanego] Jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia, dostarczać darczyńcy środków, których mu brakuje do otrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełniania ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia.

[art.453 Kc] Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

  1. ŚWIADCZENIA JEDNORAZOWE, OKRESOWE, CIĄGŁE (objaśnij, podaj przykłady)

W tym podziale podstawowe znaczenie odgrywa czynnik czasu.

  1. Świadczenie JEDNORAZOWE - gdy jego spełnienie wymaga jednorazowego w zasadzie zachowania się dłużnika, choćby miało się na nie składać kilka czynności odległych w czasie; np.:

  1. Świadczenie OKRESOWE - gdy dłużnik powinien spełnić na rzecz wierzyciela wiele świadczeń jednorazowych, w określonych regularnych odstępach czasu, przy czym suma tych świadczeń nie jest z góry określona, wymagalność poszczególnych świadczeń częściowych następuje bowiem z nadejściem kolejnego ustalonego terminu; np.:

  1. Świadczenie CIĄGŁE - gdy dłużnik nie ma sposobności wykonać świadczenia przez jednorazową czynność, lecz wymagane będzie ustawiczne zachowanie się (najczęściej znoszenie) dłużnika trwające przez pewien czas; np.:

  1. ŚWIADCZENIA PODZIELNE I NIEPODZIELNE (objaśnij, podaj przykłady)

Podstawowe znaczenie przy tym podziale odgrywają właściwości przedmiotu świadczenia.

O podzielności lub niepodzielności świadczenia decyduje sam wierzyciel, który stwierdza, czy wskutek podzielonych świadczeń uzyska ten sam efekt, który zapewni mu świadczenie zrealizowane przez dłużnika w całości.

  1. Świadczenie PODZIELNE - [art.379 §2 Kc]: §2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.

Przykłady:

  1. Świadczenie NIEPODZIELNE - jest przeciwieństwem świadczenia podzielnego i ma miejsce wówczas gdy wskutek podzielenia przedmiotu świadczenia wierzyciel nie uzyska tego, co może i powinien uzyskać. Przykłady:

KONSEKWENCJE prawne takiego podziału świadczeń:

[Art.379 Kc - równy podział długu i wierzytelności]

§1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.

[Art. 380 Kc - odpowiedzialność dłużników]

§1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.

§2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

§3. Dłużnik, który spełnił świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.

[Art. 381 Kc - uprawnienia wierzycieli]

§1. Jeżeli jest kilku wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia.

§2. Jednakże w razie sprzeciwu chociażby jednego z wierzycieli, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.

[Art. 382 Kc - ochrona dłużników]

§1. Zwolnienie dłużnika z długu przez jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego nie ma skutku względem pozostałych wierzycieli.

§2. Zwłoka dłużnika, jak również przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia względem jednego z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego ma skutek względem pozostałych wierzycieli.

[Art. 383 Kc - regres między wierzycielami]

Jeżeli jeden z wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego przyjął świadczenie, jest on odpowiedzialny względem pozostałych wierzycieli według tych samych zasad co wierzyciel solidarny.

  1. ŚWIADCZENIA OZNACZONE INDYWIDUALNIE I RODZAJOWO (objaśnij, podaj przykłady)

Podstawowe znaczenie przy tym podziale odgrywa przedmiot świadczenia.

  1. Świadczenie oznaczone INDYWIDUALNIE - przedmiotem świadczenia może być rzecz oznaczona co do tożsamości, czyli wyróżniona spośród wszystkich innych według jej indywidualnych, niepowtarzalnych cech; np. gdy przedmiotem sprzedaży jest rzecz jedyna w swoim rodzaju, taka jak:

  1. Świadczenie oznaczone RODZAJOWO - przedmiotem świadczenia może być rzecz oznaczona co do gatunku, tzn. wskażemy takie jej cechy, dzięki którym będzie możliwe wskazanie innych jeszcze rzeczy należących do tego samego gatunku; np. gdy przedmiotem sprzedaży jest:

Istota i możliwe konsekwencje tego podziału:

  1. ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE

Przedmiotem świadczenia w zobowiązaniu pieniężnym jest określona wartość ekonomiczna pod postacią sumy pieniężnej wyrażonej w jakichś jednostkach pieniężnych (pieniądz jest szczególnym przedmiotem świadczenia). Cechy pieniądza w rozumieniu prawa cywilnego:

ZASADY OGÓLNE - związane ze świadczeniem pieniężnym:

  1. Zasada WALUTOWOŚCI - jest wyrażona w [art.358 Kc]:

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim.

  1. Zasada NOMINALIZMU - jest wyrażona w [art.3581 §1 Kc]:

Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy stanowią inaczej.

  1. Zasada WALORYZACJI - przepisy przewidują trzy sposoby waloryzacji świadczeń pieniężnych:

    1. ustawowa waloryzacja - wynika bezpośrednio z przepisów ustawy;

    2. umowna waloryzacja [art.3581 §2 Kc]:

Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenie pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości.