Umowy

Gwarancja bankowa

1. Art. 81 prawa bankowego - gwarancja bankowa - jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez beneficjenta gwarancji określonych warunków (stwierdzonych określonymi dokumentami) bank wykona świadczenie pieniężna na rzecz beneficjenta (bezpośrednio lub za pośr. innego banku)

• Następuje wskutek żądania beneficjenta

• Gwarancja bankowa wchodzi wtedy gdy dający zlecenie sam nie spełni świadczenia

2. Gwarancja bankowa może zabezpieczać wierzytelności:

• Istniejące lub przyszłe

• Warunkowe / bezwarunkowe

• Wymagalne/ niewymagalne

3. Wg. Niektórych autorów gwarancja zabezpiecza nie wierzytelności a zdarzenia lub transakcje gospodarcze (choć tak naprawdę zapewnione gwarancją są wierzytelności wynikające z tych stanów)

4. Essentialia negotii:

1. Określenie uprawnień wynikających z gwarancji

2. Precyzyjne wskazanie beneficjenta

3. Określenie kwoty gwarancyjnej

4. Zobowiązanie się banku na wypadek dającego zlecenie określonego świadczenia na rzecz beneficjenta, że wypłaci kwotę gwarancyjną po spełnieniu określonych warunków

5. Termin ważności gwarancji

6. Ew. zastrzeżenia dotyczące przelewu wierzytelności z gwarancji

5. Forma pisemna (ad probationem)

• W praktyce tzw. list gwarancyjny

• Zawsze w jednym egzemplarzu

6. Klauzule dodatkowe:

1. Redukująca - zobowiązanie banku z tytułu gwarancji zmniejsza się bądź o spłąconą kwotę, bądź do konkretnej kwoty

• W braku tej klauzuli odpowiedzialność gwaranta zawsze pełna

2. Zapłaty na pierwsze żądanie - płatność nie jest uzależniona od złożenia przez beneficjenta dokumentów uprawniających do świadczenia

• Żądanie takiej zapłaty zawsze pisemne wraz z oświadczeniem beneficjenta, że żądanie jest uzasadnione

3. Odnawialnej gwarancji - każda spłata przez zleceniodawcę powoduje odnowienie gwarancji o spłaconą kwotę, aż do terminu wygaśnięcia

4. Odwołalności/ nieodwołalności gwarancji - czy gwarant może jednostronnym oświadczeniem woli zmniejszyć lub wyłączyć swoją odpowiedzialność

5. Wyboru prawa - w obrocie międzynarodowym

7. Tryb udzielania

• Udzielana jest na zlecenie klienta banku i w jego granicach

• Zabezpieczenie obejmuje wierzytelność ze stosunku podstawowego między dłużnikiem a wierzycielem (między zleceniodawcą a beneficjentem)

• Gwarancja jest powiązana ze stosunkiem podstawowym ale to ciągle stosunki niezależne

8. Gwarant ma roszczenie regresowe

• Różne poglądy dlaczego:

1. Spełnienie cudzego długu, z który gwarant jest odpowiedzialny

2. Pogląd niemiecki - gwarant spełnia świadczenie działając na zlecenie dłużnika

9. Powszechny pogląd w Polsce - do gwarancji bankowej stosuje się 391 kc (umowa o świadczenie przez osobę trzecią)

• Ale to nie do końca tak:

1. Zobowiązanie z 391 kc rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą (a świadczenie banku nie jest odszkodowawcze)

2. Odpowiedzialność z 391 kc może powstać tylko gdy spełniono przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej (a odpowiedzialność banku z chwilą zgłoszenia żądania zapłaty)

3. Zakres odpowiedzialności z 391 kc zależy od rozmiaru szkody (zakres odpowiedzialności banku zależy od oświadczenia)

4. Realizacja gwarancji określona jest terminem z umowy i listu gwarancyjnego

• Przekroczenie terminu pozbawia uprawnień z tytułu gwarancji

• Stąd rozsądniejsze jest oparcie się na koncepcji przekazu

• W gwarancji bankowej dający zlecenie (przekazujący) upoważnia bank(przekazanego) do zapłaty na rzecz beneficjenta (odbiorcy przekazu) a beneficjenta do przyjęcia zapłaty od banku

• Tworzy dwa stosunki

1. Pokrycia - między przekazanym a przekazującym

2. Waluty - między przekazującym a odbiorcą przekazu

NIE MA ŻADNEGO STOSUNKU MIĘDZY PRZEKAZANYM A ODBIORCĄ

10. Charakter prawny:

1. Gwarancja bankowa jest czynnością prawną konsensualną

2. Gwarancja bankowa jest czynnością prawną nieodpłatną

• Bank nie dostaje nic od beneficjenta

3. Gwarancja bankowa nie jest czynnością wzajemną

4. Gwarancja bankowa jest czynnością przysparzającą

5. Świadczenie banku jest świadczeniem rezultatu

6. Świadczenie gwaranta ma charakter losowy

• Powstanie obowiązku świadczenia zależy od niepewnych i zewnętrznych względem gwaranta okoliczności

7. Zobowiązanie gwaranta jest w pełni samoistne i nieakcesoryjne (od zobowiązania ze stosunku podstawowego)

• Jest to różnica od poręczenia

• Przejawy samoistności i nieakcesoryjności:

Bank nie może się powołać na zarzuty przysługujące dłużnikowi

Bank nie może podnosić zarzutu nieważności stosunku podstawowego

8. Niesubsydiarność stosunku gwarancji

• Beneficjent nie musi najpierw dochodzić spełnienia świadczenia od dłużnika

11. Niby mamy numerus clausus abstrakcyjnych czynności prawnych ale:

• Gdyby gwarancja była czynnością kauzalną to gwarant miałby obowiązek badania stosunku podstawowego



Skoro nie trzeba badać to gwarancja bankowa jest czynnością abstrakcyjną

• SN potwierdził abstrakcyjność gwarancji z klauzulą nieodwołalności, bezwarunkowości i na pierwsze żądanie

• Teoretycznie można wykreować ją jako stosunek kauzalny ale takiej w praktyce nikt od nas nie przyjmie

Factoring

1. Jest to szczególna forma obrotu wierzytelnościami

• Nie ma definicji legalnej a definicje w doktrynie bardzo różnorodne

• Nie wiadomo nawet czy to umowa mieszana czy całkiem umowa nienazwana sui generis

• Najczęściej uznaje się ją za mikst:

1. 
   Umowy przelewu

2. Umowy agencyjnej stąd chodzi o umowę mieszaną

3. Umowy komisowej

2. Konwencja Ottawska 1982r. definiuje factoring międzynarodowy

• Przeniesienie wierzytelności z majątku jednego przedsiębiorcy (dostawcy) do majątku faktora

• Posiada więc w sobie cechy przelewu wierzytelności

• Ale zawiera też czynności dodatkowe:

• Przedmiotem factoringu mogą być wszystkie wierzytelności wynikające z umów sprzedaży, dostawy lub umów o świadczenie usług zawartych między dostawcą a jego dłużnikami (z wyłączeniem sprzedaży rzeczy do użytku osobistego, rodzinnego lub gospodarstwa domowego)

• Ogólnie rzecz biorąc wyłączono sprzedaż konsumencką

• Faktor poza cesją musi się zobowiązać do przynajmniej 2 dodatkowych świadczeń:

1. Prowadzenie księgowości

2. Inkasowanie należności

3. Zabezpieczanie przed zwłoką dłużnika

3. Różnice factoringu od zwykłej cesji:

1. Factoring dochodzi do skutku tylko między dostawcą a instytucją factoringową (zawodowo zajmującą się skupowaniem wierzytelności) a cesja można z podmiotem dowolnym

2. Factoring jest zawsze odpłatny - cesja może być nieodpłatna

3. Celem factoringu jest uzyskanie w miarę szybko środków wynikających z wierzytelności (przed dniem wymagalności wierzytelności)

4. Factoring jest ciągły (na dość długi okres czasu, na przyszłe wierzytelności)

wykład 01 kwietnia 2008r. prawo gospodarcze i handlowe

by Jakub Kowalski 2008 3

zleceniodawca

gwarant

beneficjent

Stosunek podstawowy

Stosunek

gwarancji

Stosunek zlecenia

---