GEOGRAFIA EKONOMICZNA wykłady 27-09-2008
LITERATURA
„Geografia ekonomiczna świata” Dobrosiewicz Z. Olszewski T.
„Geografia gospodarcza świata” P.Z. Fierki I.
„Podstawy geografii ekonomicznej” P.Z. Wrony J. Rek J.
„Geografia społeczno-gospodarcza” Falkowski J. Maik W. Rychnowski H.
„Geografia gospodarki Polski” P.Z. Fierki I.
„Geografia Polski społeczno-ekonomicza” Leszczyński S. Domański R.
„Gospodarka, przestrzeń, środowisko” P.Z. Wioh V.
„Zasady geografii społeczno-gospodarczej” Domański R.
„Teoretyczne podstawy geografii ekonomicznej” Domański R.
„Gospodarka przestrzenna” Domański R.
„Geografia ekonomiczna. Zarys teoretyczny” Kuciński K.
„Wstęp do geografii ekonomicznej” Lewicz J.
„Metody badań w geografii ekonomicznej” Berezowski S.
„Metody ilościowe geografii” Chojnicki Z.
„Koncepcje i metody w geografii” Chojnicki Z.
„Problemy meteorologiczne analizy przestrzennej w geografii społeczno-ekonomicznej P.Z. Czyż T.
„Wybrane zagadnienia geografii ekonomicznej” Mazurski K
„Geografia społeczno-ekonomiczna” Skrzypczak W
„Geografia ekonomiczna dla biznesu” Pawlak Z.
Przedmiot badań geografii ekonomicznej
Wg Domańskiego „Geografia ekonomii” rozpatruje zróżnicowanie przestrzenne struktur społeczno-gospodarczych na tle konkretnych struktur fizyczno-geograficznych. Analizuje przestrzenne podobieństwa i zróżnicowania w gospodarce i życiu społecznym ludzi.
W geografii ekonomicznej prowadzone są badania w dwóch płaszczyznach:
płaszczyzna opisowa (idiograficzna)
teoretycznej (nomotetyczna)
Obecnie co raz częściej w geografii ekonomicznej w badaniu wprowadzane są w konwencji nomotetycznej. Nurt nomotetyczny ma na celu nadawanie stwierdzanym prawidłowościom i uogólnieniom kształtu teorii.
Dorobek teoretyczny geografii ekonomicznej sprowadza się do zagadnień:
ujmowania systemowo teoria przestrzeni ekonomicznej z uwzględnieniem jej podziału na podsystemy czyli przestrzeni fizyczno-geograficzną przestrzeń społeczno-ekonomiczną
dotyczy teorii lokalizacji różnorodnych form działalności społeczno-ekonomicznej
dotyczy twierdzeń monologicznych o charakterze strukturalno-funkcjonalnym i są to np.
teorie sieci osadniczej
systemu osadniczego
teorie bazy ekonomicznej miast
teorie legionu ekonomicznego
reguła kolejności i wielkości (np. miast)
dotyczy teorii dynamiki struktur przestrzennych inaczej są to teorie procesów przestrzennych
Najstarsza grupa koncepcji teoretycznych są teorie lokalizacji, które dotyczyły działalności powierzchniowej czyli rolnictwa i wywodziły się z ekonomicznej teorii ceny gruntowej opracowanej przez Davida Ricardo.
Teoria to np. Teoria Tunera. Dotyczyły racjonalnego użytkowania ziemi przy czym koncepcja racjonalności opierała się na powiązaniu sposobu użytkowania ziemi z odległością od pewnego ośrodka życia społeczno-ekonomicznego.
W późniejszym okresie pod koniec XIX w Leonhardt i Weber rozwinęli teorię lokalizacji działalności punktowej zakładów przemysłowych. Koncepcja tych za podstawowe kryteria racjonalności przyjęto minimalność odległość i kosztów jej porównania w procesach produkcji i dystrybucji.
Teorie te należą do tzw. tradycyjnych gdyż ujmują one jedynie korzyści indywidualne jednostek czyli danych zakładów przemysłowych. Teorie te nadaj zajmują ważne miejsca we współczesnej geografii ekonomicznej, chociaż nie mogą one obecnie stanowić podstawy do podejmowania decyzji lokalizacyjnych. Wynika to z malejącej roli kosztów transportu w ogólnych kosztach produkcji i dystrybucji. Pojawiające się nowe teorie lokalizacyjne, ale nie ma wspólnej teorii lokalizacji, która mogła by być alternatywą dla XIX koncepcji.
Ogólna klasyfikacja metod.
Wśród polskiej geografii ekonomicznej najszerzej na temat metod badawczych po raz pierwszy wypowiedział się Stanisław Nowakowski 1888-1938.
Z ogólnej masy przeróżnych metod stosowanych w badaniach geograficznych wyróżnił on 15 metod:
indywidualna
obserwacyjna
krajobrazowa
statystyczna
historyczna
opisowo-genetyczna
interpretacyjna
analityczna
empiryczna
dialektyczna
porównawczo-geograficzna
regionalna
syntetyczna
racjonalistyczna
dialektyczna
Postęp w zakresie metodologii spowodował, że obecnie wyróżnia się znacznie więcej metod.
Jeden podział obejmuje 2 grupy metod:
I. Metody realne - to inaczej metody jakościowe, analityczne, polegają na opisie realnej rzeczywistości
II. Metody formalne - to inaczej metody ilościowe, inaczej są to metody matematyczne. Jest to ujmowanie problemów badawczych od strony matematycznej.
Drugi podział na 4 grupy:
gr. metody zasadnicze
indukcyjna
intuicyjna
dedukcyjna
redukcyjna (weryfikacyjna)
gr. metody studialne
kameralna
terenowa
laboratoryjna (eksperymentalna)
gr. metody przedmiotowe (rzeczowe)
genetyczna
historyczna
krajobrazowa
regionalna
branżowo-ekonomiczna
gr. metody techniczne (robocze)
kartograficzna
matematyczna
empiryczna
bilansowa
taksonomiczna
statystyczna
ankietowa
modelowa
kolejnych przybliżeń