ANTYTRADYCJONALIZM AWANGARDY I FUTURYSTÓW
Awangarda Krakowska- grupa poetów i krytyków skupiona w latach 1922-1927 wokół krakowskiego pisma Zwrotnica. Członkowie grupy: J. Przyboś, J. Brzękowski, A. Ważyk, J. Kurek, T. Peiper znani byli również pod nazwą "pierwsza Awangarda". Twórcą programu Awangarda Krakowska i jej głównym teoretykiem był T. Peiper.
Grupa sformułowała ideał poezji rygorystycznie zdyscyplinowanej, będącej celową konstrukcją intelektualną. Przeciwstawiła bezpośredniej ekspresji lirycznego wyznania zasadę wyrażania doznań i refleksji przez poetyckie ekwiwalenty i pseudonimy. Szczególną rolę wyznaczyła metaforze opartej na odległych skojarzeniach pojęciowych, dynamizacji i kondensacji stylu, zróżnicowanemu funkcjonalnie rytmowi oraz oddalonym rymom.
Jej antytradycjonalizm przejawiał się głownie w tym że odcinała się od tradycji młodopolskiej. Program miał na celu odwoływanie się w twórczości artystycznej do związków z XX-wieczną cywilizacją urbanistyczno-techniczną. Awangarda Krakowska przeciwstawiała się także tradycjom reprezentowanym współcześnie przez ekspresjonizm, futuryzm i grupę Skamandra( Np.: J. Tuwim)
Futuryzm- W Polsce ruch futurystyczny rozwijał się głównie w latach 1917-1922, zgrupowany w klubach Katarynka i Gałka Muszkatołowa w Krakowie (T. Czyżewski, B. Jasieński, S. Młodożeniec, J. Jankowski) i w Warszawie (A. Stern, A. Wat - autorzy pierwszego almanachu futurystycznego Gga 1920).
W 1920 obie grupy rozpoczęły współpracę, organizując wspólne imprezy i wydając kilka "manifestów futuryzmu polskiego" (1921) oraz almanach Nuż w bżuhu (1922). Z futuryzmem były związane czasopisma: Nowa Sztuka (1921-1922), Zwrotnica (1922-1923), Almanach Nowej Sztuki(1924-1925).
Jego twórcy atakowali tradycję głównie romantyczną i młodopolską(mamy wiec tu do czynienia z ANTYTRADYCJONALIZMEM), nie stroniąc od atmosfery sensacji obyczajowej. Futuryści wydali wiele wierszy - manifestów (oprócz tego posługiwali się często literacką odmianą plakatu) - słynne "Gga" czy "But w butonierce", jednak najszerzej postulaty ich zostały sformułowane w tekście Brunona Jasieńskiego w "Manifeście w sprawie poezji futurystycznej":
1. Antytradycjonalizm, zanegowanie potrzeby pielęgnowania dziedzictwa kulturowego. Odrzucenie wszelkich nurtów, prądów w dotychczasowej sztuce i literaturze.
2. Imperatyw nowatorstwa.
3. Zamiast logiki panowała zasada podświadomego łączenia obrazów, faktów, słów (np. na podst. ich brzmienia - postulat słów na wolności ).
4. Nowatorstwo w sferze języka: neologizmy, prozaizmy, formy zapisu telegraficznego, odrzucenie zasad gramatycznych i ortograficznych, ekstrawagancje w zapisie graficznym. Eksperymentatorstwo formalne i łącząca się z tym prowokacyjność było wyznacznikiem wartości poezji.