Podstawy rachunkowości

1. Istota, podmioty i zasady rachunkowości. Polityka rachunkowości.

2. Podstawowe kryteria pomiaru w rachunkowości.

3. Istota, struktura i zakres informacyjny sprawozdań finansowych

4. Zasady wyceny aktywów i pasywów oraz pomiaru przychodów, rozchodów i kosztów. Plan kont.

5. Ocena sytuacji finansowej jednostki gospodarczej.

Rachunkowość - system informacyjny, który dostarcza wiedzy w sprawach pieniężnych i rzeczowych zawodów jednostki gospodarczej (strukturze, wartości, składkach majątkowych), źródłach finansowania tych zasobów (czy finansowane wewnętrznie czy przez osoby trzecie), wyników finansowych działalności podmiotu w ujęciu czasowym, kasowym i memoriałowym.

Funkcje:

• Informacyjna

• Kontrolna (ochrona majątku jednostki oraz oceny rzeczywistej sytuacji gospodarczej)

• Sprawozdawcza (sporządzanie zestawień, raportów, sprawozdań, dostosowanych do potrzeb danych użytkowników)

• Analityczna (analiza i interpretacja rachunkowa sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyników działalności jednostki)

• Dowodowa (wykorzystywanie ewidencji księgowej w różnych postępowaniach podatkowych i sądowych)

Rachunkowość jako

1. Teoria rachunkowości - to dyscyplina naukowa, która bada istniejące sposoby ewidencji, udoskonala je i opracowuje nowe metody.

2. Działanie praktyczne (funkcja gospodarcza) - służy do konkretnego odzwierciedlenia zdarzeń i procesów gospodarczych przy zastosowaniu zespołu uzasadnionych teoretycznie rozwiązań, mających swój wyraz w ustawie o rachunkowości krajowych i międzynarodowych standardach rachunkowości i dyrektywach UE.

Podmiot rachunkowości to jednostka gospodarcza prowadząca rachunkowość z formalnego obowiązku i wobec której stosuje się przepisy ustawy o rachunkowości:

1. W myśl ustawy podmiotami są jednostki mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w RP - spółki handlowe(osobowe, kapitałowe organizacji), spółki cywilne z zastrzeżeniem punktu 2 a także inne osoby prawne z wyjątkiem NBP i Skarbu Państwa.

2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1mln 200 tyś EURO. (od stycznia 2009 - wcześniej 800 mln)

3. Jednostki organizacyjne działające na podstawie prawa bankowego na podstawie przepisów o działalności inwestycyjnej oraz przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów.

4. Gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także państwowe, gminne, powiatowe, wojewódzkie jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, zakłady budżetowe oraz fundusze celowe, niemające osobowości prawnej.

5. Jednostki organizacyjne, niemające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek ujętych w punktach 1 i 2.

6. Osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

7. Jednostki nie wymienione wcześniej, jeżeli otrzymują na realizację zadań zleconych subwencję lub dotację z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych, od początku roku obrotowego w którym subwencje te lub dotacje zostały im przyznane.

MSR - Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

Użytkownicy informacji generowanych przez rachunkowość

• Fiskus (Urząd skarbowy, Urząd celny)

• Społeczeństwo(odbiorcy informacji)

• Właściciele firm, inwestorzy

• Spółki notowane na giełdzie

• Rynki finansowe

• Kierownictwo spółki

• Pracownicy

• Kredytodawcy

• Konkurencyjne firmy

• Dostawcy, Kontrahenci

• Doradcy, instytucje kontrolne

Tradycyjna klasyfikacja systemu rachunkowego w oparciu o kryterium zakresu merytorycznego:

• Ewidencja księgowości

• Rachunek kosztów (rachunek wyników)

• Sprawozdawczość finansowa

Księgowość - część rejestracyjna systemu rachunkowości, która buduje bazę danych dla całego systemu. W praktyce określa się ją często jako prowadzenie ksiąg rachunkowych i swoim zakresem obejmuje:

• Bieżącą rejestrację faktów i zdarzeń gospodarczych zachodzących w jednostce

• Pomiary wartości majątków podmiotu gospodarczego

• Sporządzanie bieżącej operacyjnej dokumentacji księgowej.

Dane zawarte w tych pierwotnych, operacyjnych zbiorach danych systemu rachunkowości są wykorzystywane zarówno przez rachunkowość kosztów, jak i sprawozdawczość finansową.

Rachunkowość kosztów - utożsamia się go z wyodrębnionym przedmiotowo i proceduralnie w systemach rachunkowych zbiorem informacyjnym o kosztach, opracowanych według określonego modelu, dostosowanego do potrzeb informacyjnych użytkowników. Pomiar kosztów umożliwia ocenę sytuacji decyzyjnych samo podejmowanie decyzji, oraz kontrolę ich wykonania. Podsystem ten obejmuje nie tylko dane rzeczywiste o kosztach działalności, ale również tzw. rachunki problemowe czyli predykcję i badanie kosztów nowej produkcji, różne warianty poziomu tych kosztów, optymalizację wielkości produkcji a lokacji zasobów wykorzystanie potencjału wytwórczego czy opłacalność inwestycji. Wykorzystanie potencjału wytwórczego czy opłacalności inwestycji. Mimo szerokiego zakresu merytorycznego rachunku, kosztów obowiązujących w nim wszystkie metody i zasady rachunkowości.

Sprawozdawczość finansowa - obejmuje ściśle określone przepisami prawa lub ustaleniami kierownictwa jednostki gospodarczej. Różnorodne informacje wyjściowe z systemu rachunkowości. Mogą one mieć formę obligatoryjnych sprawozdań zewnętrznych lub dowolna redagowanych zestawień sprawozdawczych na potrzeby wewnętrzne odbiorców. Szczególną uwagę przypisuje się sprawozdawczości zewnętrznej, która jest jedyną formą komunikacji rachunkowości podmiotu z jego otoczeniem. Z kolei raporty wewnętrzne, często sporządzane ad hoc kierowane są do poszczególnych szczebli zarządzania jednostki i charakteryzują się dużą różnorodnością rodzaju i zakresu informacji oraz częstotliwością ich sporządzania. Współczesna sprawozdawczość zarządcza powoduje tworzenie nowych miejsc pracy.

Podział systemu rachunkowości w oparciu o kryterium funkcjonalne. Wyróżniamy rachunkowość zarządczą i finansową w literaturze przedmiotu pojawia się rachunkowość finansowa wyodrębnia rachunkowość finansową.

Rachunkowość zarządcza - w latach `30 w USA oraz `40 w Europie nastąpił początek zmian w systemie zarządzania podmiotem gospodarczym, a także w zakresie decentralizacji procesów podejmowania decyzji. Rachunkowość jest źródłem wiedzy dla potrzeb zarządzania jednostki zaczęła wzbogacać się o funkcje i procedury przetwarzania i prezentowania informacji dla menagerów i kadry zarządzającej. Ich uwaga zaczęła koncentrować się na planowaniu i normowaniu kosztów, a także opłacalności produkcji oraz wyznaczaniu jej finansowych rodzajów. Rachunkowość zarządcza zaspokaja potrzeby kierownictwa jednostki w zakresie efektywności i skuteczności w podejmowanych decyzjach. Nie jest uregulowana prawnie a jej prowadzenie zależy od kierownictwa przedsiębiorstwa. Jest systemem informacji prospektywnej nie podporządkowanej żadnej harmonizacji ani standaryzacji, koncentruje się na zdarzeniach przeszłych jak i przyszłych. Opiera się na danych finansowych lecz uwzględnia również dane o charakterze ilościowym i jakościowym. Gromadzi informacje nie tylko z samej jednostki, ale także płynące z niej otoczenia.

Rachunkowość finansowa - zajmuje się opisem stanu majątkowo danej jednostki oraz wygospodarowanym przez nią wynikiem finansowym i przekazuje obraz działalności podmiotu odbiorcom zewnętrznym w formie sprawozdań finansowych. Jest ona systemem deterministycznym podporządkowanym przepisom o ustawie o rachunkowości Kodeksu Spółek Handlowych Prawa Podatkowego, rozporządzeniom komisji papierów wartościowych NBP, standardom krajowym i międzynarodowym. Jest przedmiotem harmonizacji i standaryzacji regionalnej i światowej. Odwzorowuje zdarzenia przeszłe a zatem generuje informacje ex-post, dokonuje pomiaru w ujęciu wartościowym i obowiązuje ją ścisła periodyzacja (sprawozdawczość miesięczna, kwartalna, roczna). Sprawozdania badane są przez biegłych rewidentów zwykle są ujawniane a także publikowane.

Rachunkowość podatkowa - konieczność jej prowadzenia wynika z obowiązującego prawa podatkowego będącego narzędziem realizacji polityki fiskalnej państwa ze względu na różnorodność podatków prawo to, jest bardzo zróżnicowane przedmiotowo. Fiskus nie może zmieniać zasad rachunkowości tworzy jednak własne regulacje, które ustanawiają definicję kosztu i przychodu przy obliczaniu podstawy opodatkowania, moment sprzedaży, czy też obowiązek wystawienia faktury VAT.

Zakres rachunkowości finansowej:

1. Wybór przyjętych zasad, polityki rachunkowości

2. Prowadzenia ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym

3. Okresowe ustalanie i sprawdzanie aktualnego stanu aktywów i pasywów w drodze inwentaryzacji

4. Wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego stosownie do obowiązujących przepisów

5. Sporządzanie sprawozdań finansowych i innych na podstawie informacji wynikających z ksiąg rachunkowych uwzględniając zasady przewidziane w Ustawie o Rachunkowości

6. Polityka finansowa obejmuje zbieranie i przechowywanie dowodów księgowych i dokumentów, które przewiduje ustawa.

7. Poddanie badaniu przez biegłych rewidentów sprawozdań finansowych i ich ogłoszenie w przypadkach przewidzianych ustawą.

Jakie są zasady rachunkowości?

1. Jasność i rzetelność - zobowiązuje ona podmioty gospodarcze do stosowania określonych ustawowo zasad rachunkowości, rzetelnie i jasno należy podkreślić iż ustawa określa minimum a nie maksimum danych jakie jednostka powinna udostępnić czytelnikowi sprawozdań finansowych.

2. Kontynuacji działania - przy stosowaniu przeciętnej polityki rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmienionym istotnie zakresie przez postawienie jej w stan likwidacji bądź upadłości, chyba że jest to niezgodne ze systemem finansowym lub prawnym. Konsekwencją jest stałość stosowanych metod.

3. Mamoriału (memoriałowa) - zobowiązuje podmioty gospodarcze do ujmowania przychodów i kosztów w okresach które dotyczą a nie w okresach w których wystąpiły bez względu na wpływy lub wydatki środków pieniężnych. Prawidłowość tej zasady oznacza iż ujęcie skutków zdarzenia w wyniku finansowym miało miejsce niezależnie tylko od terminu zapłaty, ale również od tego, czy transakcja została udokumentowana fakturą lub rachunkiem czy jedynie w sposób wiarygodnie oszacowany.

PRZYKŁAD:

Zdarzenie	Zasada kasowa	Zasada memoriałowa
Wysłanie materiału do odbiorcy	NIE KSIĘGUJEMY	TAK KSIĘGUJEMY
Wysłanie faktury za towary do odbiorcy	NIE KSIĘGUJEMY	TAK KSIĘGUJEMY
Otrzymanie zapłaty za towary	TAK KSIĘGUJEMY	TAK KSIĘGUJEMY

4. Współmierności kosztów i przychodów - oznacza ujęcie wyników finansowych danego okresu tych wszystkich kosztów, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniły się do powstania przychodów w tym okresie. Chodzi tu o koszty już poniesione jak i przyszłe poniesione w następnych okresach jeśli dotyczą przychodu danego okresu.

PRZYKAŁD

Podoba nam się samochód brata, który ma dobrą sytuację finansową i mówi nam, że możemy jeździć tym samochodem a zapłacimy mu określoną kwotę po jakimś czasie np. 3 miesiącach. Samochód ten podoba się również naszemu sąsiadowi więc decydujemy się na sprzedaż za gotówkę. Dostajemy gotówkę. W myśl tej zasady, powinniśmy ujmować zarówno przychody, jak i rozchody (zapłatę bratu za 3 miesiące). Nie bierzemy jednak pod uwagę kosztu zakupu owego samochodu przed laty, gdyż jest on nie ważny, bo zwrócił się według zasad rachunkowości.

5. Zakazu kompensaty - Wartość poszczególnych aktywów i pasywów przychodów i kosztów jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie i nie można ich ze sobą kompresować.

PRZYKŁAD

Prowadzimy działalność, spalił się nam magazyn, ponieśliśmy stratę w samym budynku, jak i w zapasach które mieliśmy na stanie na szczęście jesteśmy ubezpieczeni i otrzymujemy zwrot kosztów przekraczający koszt utraconego mienia i zgodnie z tamtą zasadą nie możemy tej nadwyżki zsumować z kosztami zniszczonego mienia.

6. Ostrożności - Zgodnie z nią poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie, bądź wytworzone koszty.

PRZYKAŁD

Dokonaliśmy zakupu środka stałego zatem w księgach jego wartość jest taka sama. Jednak po roku jego wartość maleje i gdybyśmy chcieli go później sprzedać stracimy.

7. Ciągłości stosowanych metod - przyjętą politykę rachunkowości należy stosować w sposób ciągły dokonując w kolejnych latach obrotowych grupowania jednakowego wartości gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów w tym także odpisów amortyzacyjnych i umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdania finansowego aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne.

8. Istotności - nakazuje takie zorganizowanie ewidencji, aby wyodrębniła operacje gospodarcze mających istotne znaczenie dla oceny sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego lub dla sprawowania skutecznej kontroli wewnętrznej.

Polityka rachunkowości to wydane i stosowane przez jednostkę zastosowana. Dostosowane do rodzaju prowadzonej działalności i dopuszczone przepisami o rachunkowości oraz zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych w przypadku spraw nieuregulowanych przepisami ustawy o Rachunkowości przyjmując politykę rachunkowości jednostka może stosować krajowe standardy wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości, a w przypadku braku standardu krajowego może stosować Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR-y) i Sprawozdawczości Finansowej. Dokumentacja opisująca politykę rachunkowości stanowi integralną część rachunkowości w każdym podmiocie gospodarczym. Jest to sporządzona w formie pisemnej dokumentacja określająca przyjęte i stosowane przez jednostkę w tych dziedzinach rachunkowości w których dokonała ona indywidualnego wyboru. Na jej podstawie można uzyskać informacje czy podmiot podjął decyzję przejścia na MSR-y, czy też pracuje na podstawie ustawy o rachunkowości. Powinna ona zawierać w szczególności:

1. Określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych.

2. Datę przejścia na MSR-y i międzynarodowe standardy sprawiedliwości.

3. Przedstawienie stosowanych metod aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego ze szczególnym podkreśleniem tych w których Przepisy Ustawy o Rachunkowości bądź MSR-y dopuszczając warianty wyboru indywidualnego

4. Zakładowy plan kont, który zawiera wykaz kont głównych przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń. Zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązanie z kontami księgi głównej.

5. Wykaz prowadzonych ksiąg rachunkowych a w przypadku ich prowadzenia przy użyciu komputera wykaz zbioru danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań i w procesach przetwarzania danych.

6. Opis systemu przetwarzania danych w tym opis systemu informatycznego z wykazem programów, funkcji, parametrów i procedur a także w szczególności metod zabezpieczania dostępu do danych i systemu ich przetwarzania a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego użytkowania.

7. Określenie systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, oraz innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów a więc również sposobu archiwizacji zbiorów.

ZMIANY

1 stycznia 2005 nastąpiła przełomowa zmiana w Polsce i UE w zakresie obowiązywania Prawa o Rachunkowości, podmioty rachunkowości uległy podziałowi na dwie grupy:

Podmioty dla których obowiązującym prawem w zakresie prowadzenia rachunkowości jest ustawa o rachunkowości	Podmioty dla których obowiązującym prawem w zakresie rachunkowości obligatoryjnie narzucone zostaje MSR	ODRĘBNA GRUPA PODMIOTÓW Jednostki dla których prawem może być Ustawa o Rachunkowości lub MSR-y w zależności od ich wyboru.
Podmioty które zostały wyodrębnione wcześniej	- Emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu - Banki - Jednostka dominująca grupy kapitałowej mająca siedzibę i miejsce sprawowania zarządu na terenie RP i jednostka ta zestawia swoje dane i dane spółek córek (podmiotów od niej zależnych) w taki sposób jakby cała grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę (konsolidacja sprawozdań finansowych)	- Emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, zamierzający się ubiegać, bądź ubiegający się do ich dopuszczenia do obrotów na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego. - Jednostki wchodzące w skład grupy kapitałowej jeżeli jednostka dominująca sporządza sprawozdanie finansowe skonsolidowane zgodnie z MSR-ami. - Oddziały przedsiębiorstw zagranicznych, jeśli on sam sporządza sprawozdanie finansowe zgodne z MSR-ami.

Rachunkowość jest systemem pomiaru, którego nadrzędnym celem jest odzwierciedlenie sytuacji gospodarczej jednostki bez jej zniekształcenia ze względu na interesy użytkowników. Aby pomiar był możliwy należy określić przedmiot pomiaru, kategorie pomiaru, sposoby dokonywania pomiaru. Pomiar zdarzenia oznacza wyrażenie go w wartościach pieniężnych oraz wskazanie obszaru działalności jednostki na który ma wpływ. Przedmiotem pomiaru rachunkowości jest z jednej strony sytuacja finansowa z drugie zaś rentowności działalności jednostki. Pomimo nierozerwalnego związku pomiędzy tymi obszarami do ich pomiaru stosuje się odmienne kategorie finansowe.

Kategorie pomiaru sytuacji finansowej:

• Aktywa - nazywamy zasoby majątkowe jednostki gospodarczej, które jednocześnie spełniają 4 zasadnicze warunki

• Są kontrolowane przez jednostkę

• Mają wiarygodnie oszacowaną wartość

• Powstały w wyniku przeszłych zdarzeń

• Spowodują, iż w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

• Zobowiązania - wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie oszacowanej wartości który spowoduje wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.

• Kapitał własny - jest to mało wymagalne długoterminowe zobowiązanie jednostki wobec jej właścicieli. Termin realizacji tych zobowiązań nie jest dokładnie znany wiadomo tylko, że wystąpi on w momencie likwidacji jednostki.

Aktywa i zobowiązania są pierwotnymi kategoriami pomiaru sytuacji finansowej.

AKTYWA - ZOBOWIĄZANIA = KAPITAŁ WŁASNY

Kapitał własny jest wtórną kategorią pomiaru sytuacji finansowej.

Kapitał własny stanowi udział właścicieli w majątku przedsiębiorstwa pomniejszony o prawa własności tego majątku osób trzecich. Kategorie pomiaru rentowności (opłacalności działań prowadzonych przez jednostkę):

• Przychody i zyski - to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenie środków przez udziałowców lub właścicieli.

• Koszty i straty - to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do zmniejszenia wartości kapitału własnego lub zmniejszenie jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Aktywa - kontrolowane zasoby majątkowe (w sensie kontroli ekonomicznej a zatem tytuł własności nie jest bezwzględnie potrzebny dla uznania danego zasobu finansowego za aktywo jednostki. Jednostka musi mieć możliwość zarządzania aktywami i podejmowania decyzji co do sposobu jej wykorzystania. Pomimo, że większość aktywów znajduje się w dyspozycji jednostki, jest prawnie do niej przypisana (jest właścicielem aktywów), nie oznacza to, że na przykład środek trwały używany na podstawie umowy leasingowej nie jest jej aktywem. Jednostka gospodarcza osiąga przychody z tytułu sprzedaży produktów wytworzonych przy użyciu danego przedmiotu leasingu. Z drugiej strony finansujący (właściciel przedmiotu leasingu) osiąga korzyść w postaci odsetek z tytułu oddania środka trwałego.

Umowy leasingowe dzielimy na:

1. Leasing operacyjny (bieżący)

2. Leasing finansowy (kapitałowy lub pełnej wypłaty)

Głównym atrybutem wyróżniającym jest czas trwania umowy. Przyjmuje się, że leasing finansowy trwa przez okres zbliżony do czasu ekonomicznej przydatności przedmiotu leasingu podczas gdy leasing operacyjny oznacza, że przedmiot ten może być używany przez wielu kolejnych użytkowników.

W umowie leasingu finansowego przenosi się w zasadzie całe ryzyko korzyści na korzystającego natomiast w umowie leasingu operacyjnego przypisuje się je finansojuncemu. W jaki sposób rejestrujemy leasing finansowy w księgach rachunkowych?

Po stronie finansojuncego - wyksięgowuje on przedmiot leasingu z ewidencji finansowej z chwilą rozpoczęcia umowy leasingu i wprowadza informacje o tej umowie do ewidencji poza bilansowej. Nie amortyzuje przedmiotu leasingu. Wykazuje w aktywach należności leasingowe równe wartości godziwej przedmiotu leasingu, których wysokość maleje sukcesywnie w miarę otrzymywania kolejnych rat wartości leasingowej. Otrzymywane raty płatności leasingowej są w części kapitałowej spłatą należności a w części odsetkowej przychodami operacji finansowej.

W księgach korzystającego - korzystający wprowadza przedmiot leasingu do ewidencji finansowej według wartości godziwej i traktuje go jak aktywa czyli kontrolowane zasoby kapitałowe, amortyzuje przedmiot leasingu w krótszym z dwóch okresów. W czasie trwania umowy leasingu lub w czasie przewidywanego użytkowania. Wykazuje zobowiązanie leasingowe w kwocie wartości godziwej przedmiotu leasingu przekazywane raty płatności leasingowych traktuje jako: w części kapitałowej jako spłata zobowiązań, natomiast w części odsetkowej jako koszt operacji finansowej. Ponosi koszty konserwacji, remontu, i wszelkie bieżące wydatki związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu.

Bilans finansojuncego

Aktywa	Pasywa
Środki trwałe Należności leasingowe	X

Bilans korzystającego

Aktywa	Pasywa
Środki trwałe w leasingu	Zobowiązania leasingowe

Leasing operacyjny wywołuje następujące skutki w księgach rachunkowych:

Finansujący wykazuje przedmiot leasingu w aktywach i amortyzuje go

Korzystający rejestruje użytkowany obiekt ewidencji pozafinansowej i nie ma żadnych do jego amortyzowania. Raty płatności leasingowych są w pełnej wysokości przychodem ze sprzedaży usług dla finansującego, a kosztem działalności operacyjnej dla korzystającego.

Drugi warunek jaki muszą spełniać aktywa to wiarygodnie określona wartość. Każdemu składnikowi majątku jednostki należy przypisać wiarygodne wartość wyrażoną w mierniku pieniężnym, żadna metoda wyceny rachunkowości nie może naruszać rzetelnego i wiernego obrazu przedsiębiorstwa i musi zostać przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi normami i standardami., a zatem nie wycenia się takich zasobów majątkowych jednostki gospodarczej, dla których nie można przeprowadzić rzetelnego pomiaru pomimo że dzięki nim jednostka zdobywa i utrwala swoją pozycję na rynku.

Metody określania, szacowania wartości w rachunkowości:

1. cena zakupu - kwota należna sprzedającemu pomniejszona o podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publiczno-prawnym i obniżona o wartość otrzymanych rabatów i upustów oraz innych podobnych zmniejszeń

2. cena nabycia - jest to cena zakupu powiększona o koszty zakupu i przystosowania składnika aktywów do stanu zdatnego do używania i wprowadzenia do obrotu łącznie z kosztami transportu załadunku, wyładunku, składowania i przepakowania a obniżona o wartość otrzymanych rabatów i upustów oraz innych podobnych zmniejszeń

3. koszt wytworzenia - obejmuje koszty bezpośrednio związane z produkcją danego produktu oraz uzasadnioną część kosztów zmiennych i stałych o pośrednio związanych z jego produkcją

4. Wartość, cena rynkowa - jest to bieżąca cena takiego samego lub podobnego składnika majątkowego na rynku właściwym dla danego przedsiębiorstwa

5. wartość godziwa - kwota za jaką dany składnik majątku mógłby zostać wymieniony a zobowiązania uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi, dobrze poinformowanymi i niepowiązanymi ze sobą stronami

6. cena sprzedaży netto - możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży składnika aktywów bez podatku VAT i podatku akcyzowego pomniejszona o rabaty i upusty i inne podobne zmniejszenia oraz o koszty związane z jego przystosowaniem do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży a powiększona o należną dotację przedmiotową

7. wartość likwidacyjna - wartość sprzedaży na warunkach rynkowych w sytuacji likwidacji całego lub części przedsiębiorstwa pomniejszona o koszty bezpośrednie doprowadzające do tej sprzedaży

8. wartość przeszacowana - wartość po dokonanej aktualizacji wyceny aktywów pomniejszona o odpisy amortyzacyjne i umorzeniowe oraz odpisy z tytułu stałej utraty wartości

9. wycena według metod wartości bieżącej - wycenia ona aktywa w wysokości aktualnej wartości przyszłych wpływów NETTO z ich sprzedaży przeprowadzonej w normalnym trybie. Opiera się na koncepcji wartości pieniądza w czasie uwzględniając dyskonto aktualnej wartości księgowej.

Aktywa są skutkiem zdarzeń przeszłych:

• zakup bezgotówkowy

• zakup za gotówkę

bezgotówkowe

Aktywa	Pasywa
Aktywa (środki trwałe) zakup	Zobowiązanie wobec sprzedającego

za gotówkę

Aktywa	Pasywa
Aktywa (środki trwałe) Aktywa (środki pieniężne)

Nieodpłatne otrzymanie od innej jednostki

Aktywa	Pasywa
Aktywa środki trwałe	Wynik pasywów kapitał własny (Bez zmian)
Aktywa środki trwałe	Wynik pasywów (Po czasie wzrasta)

Wniesienie aktywu aportem przez właściciela jednostki

Aktywa	Pasywa
Aktywa środki trwałe	Kapitał własny

Aktywa muszą przynosić jednostce korzyści:

• poprzez ich zużytkowanie do produkcji dóbr i usług przeznaczonych do sprzedaży

• korzyści z posiadania

• aktywa służą likwidacji zobowiązań

• aktywa mogą zostać rozdzielone pomiędzy właścicieli jednostek w formie wypłaty, dywidendy

• aktywa mogą być lokowane w działalności inwestycyjnej w związku z przewidywanymi korzyściami związanymi z tymi aktywami.

Kategoria pomiaru sytuacji finansowej

Kapitał własny - jest bezterminowym małowymagalnym zobowiązaniem przedsiębiorstwa wobec jego właścicieli, które spłacone zostanie w momencie jego likwidacji

Kapitał własny wniesiony Kapitał własny wypracowany przez właścicieli na rachunek właścicieli

Kapitał własny wniesiony przez właścicieli zwany inaczej kapitałem podstawowym, kapitałem nominalnym, kapitałem założycielskim i funduszem udziałowym w zależności od formy własnościowej przedsiębiorstwa może być podwyższony lub obniżony przez właścicieli w zależności od aktualnych potrzeb finansowych jednostki. Należy go interpretować jako równowartość aktywów przekazywanych przez właściciela jednostce gospodarczej do użytkowania, bez ograniczeń czasowych, jest więc tzw. zewnętrznym zasileniem finansów przedsiębiorstwa, które pozwala rozpocząć i realizować założenie działania gospodarki. Wynika to z logiki inwestowania, która mówi, iż kapitał powinien tak długo pracować na korzyść jego właściciela jak długo stopa wzrostu będzie go satysfakcjonować.

Kapitał własny wypracowany na rachunek właścicieli - właściciel ma prawo zużyć wypracowany zysk (czyli kapitał generuje zyski bądź straty) Prawo własności właściciela kapitału do wygospodarowanych wyników finansowych oznacza, że może on przejąć całość zysków w postaci dywidendy bądź udziału w zyskach. W przypadku straty musi się on liczyć z koniecznością dopłaty na pokrycie ubytków w kapitale własnym.

Wypracowanie części wyniku finansowego pozostawionego w przedsiębiorstwie przez właścicieli jest wewnętrznym zasileniem kapitału własnego.

Koszt pomiaru rentowności

Przychody stanowią wzrost korzyści wynikającej ze zwiększenia wartości aktywów, bądź zmniejszenia wartości zobowiązań, które prowadzą do wzrostu kapitału własnego w inny sposób niż zwiększenie udziału właścicieli.

Przykłady:
1. wniesienie aportu przez właścicieli
2. zamiana zobowiązań w udziały
3. spłata należności
4. zaciągnięcie kredytu
5. spłata zobowiązań
6. otrzymywanie nieodpłatne aktywów od kontrahenta (darowizna)
7. przedawnienie zobowiązań

• W pierwszych pięciu przypadkach nie łączy się z pojęciem przychodu.
• W przypadkach 6 i 7 przychód

Zobowiązania - są wartościowym wyrażeniem wartości majątkowych pozostawionych przez osoby trzecie do dyspozycji jednostki, na ściśle określony czas.

Aby mogła ona wykazać je w swoich księgach:
- obowiązek wykonania świadczenia musi być pewny i wynikać z konkretnych zdarzeń w przeszłości

- wartość świadczenia musi być wiarygodnie określona
- wykonanie świadczenia spowoduje wykorzystanie aktywów na dzień bilansowy lub będących w posiadaniu przez jednostkę w przyszłości.

Spowoduje odpływ środków:
1. zmniejszenie środków pieniężnych
2. zmniejszenie innych aktywów
3. zwiększenie kapitału własnego bez jednoczesnego wzrostu stanu aktywów

Koszty - stanowią zmniejszenie wartości ekonomicznej wynikającej z odpływu lub uszczuplenia wartości aktywów, brak wzrostu stanu zobowiązań. Są to jednak tylko te zmniejszenia kosztów, które oznaczają zmniejszenie kapitału własnego niż podział pomiędzy jego właścicieli.

Przykłady:
1. deklaracja dywidendy
2. udzielenie pożyczki
3. spłata kapitału od zaciągniętego kredytu
4. zaciągnięcie kredytu
5. przekazanie nieodpłatnie aktywów innej jednostce
6. pozwanie zobowiązania z tytułu wynagrodzeń pracowników

• W punkcie 1 zwiększenie wartości zobowiązań prowadzi do zmniejszenia kapitału

własnego, ale me ma kosztów

• W punktach 1,2,3,4 nie ma kosztu

• W punktach 5,6 jest koszt

Bilans - jest podstawowym, a zarazem najstarszym, sprawozdaniem finansowym, będącym wartościowym zestawieniem aktywów jednostki gospodarczej oraz pasywów (źródeł ich pochodzenia) na pewien określony moment zwany dniem bilansowym.

Bilans spełnia wiele ważnych funkcji:

• Stanowi postawę do oceny majątku przedsiębiorstwa, źródeł jego pochodzenia oraz sytuacji finansowej

• Stanowi konkretyzację metody księgowej opartej na zróżnicowaniu aktywów z pasywami

• Jest częścią sprawozdawczości finansowej a zarazem ważnym dokumentem który przez lata powinien być przechowywany w jednostce

• Bilans sporządzony na dzień 31 grudnia zwany bilansem zamknięcia jest jednocześnie bilansem otwarcia sporządzonym na dzień 1 stycznia kolejnego roku obrotowego.

Każdy bilans powinien zawierać szereg elementów, które obejmują :

1. dokładne określenie jednostki gospodarczej dla której został sporządzony

2. Wyszczególnienia poszczególnych pozycji i wartości aktywów oraz pasywów (powinien zawierać wszystkie kategorie bilansowe)

3. Łączną sumę bilansową zgodną po stronie aktywów i pasywów

4. Określić datę na którą bilans został sporządzony

5. Podpisy osób odpowiedzialnych za rzetelne i prawidłowe jego sporządzenie czyli główna księgowa, dyrektor finansowy oraz zarząd jednostki gospodarczej

UKŁAD BILANSU WEDŁUG PRAWA POLSKIEGO

AKTYWA	PASYWA
Aktywa trwałe: wartości niematerialne i prawne rzeczowe aktywa trwałe należności długoterminowe należności krótkoterminowe długoterminowe rozliczenia międzynarodowe Aktywa obrotowe: zapasy należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe krótkoterminowe rozliczenia międzynarodowe	Kapitał własny: kapitał podstawowy kapitał zapasowy kapitał rezerwowy wynik netto nierozliczony wynik lat ubiegłych Zobowiązania i rezerwa na zobowiązania rezerwa na zobowiązania zobowiązania długoterminowe zobowiązania krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe
SUMA AKTYWÓW	SUMA PASYWÓW

Aktywa możemy podzielić pod względem czasu realizacji korzyści na składniki o charakterze krótkoterminowym ( takie, które w ciągu roku przyniosą jednostce korzyść) oraz na składniki o charakterze długoterminowym( czyli takie które będą wykorzystane przez jednostkę w okresie powyżej roku a zatem pojawią się w bilansie na koniec okresu choć oczywiście ze względu na ich zużycie będą miały mniejszą wartość i są to aktywa trwałe.

Aktywa trwałe:

1. wartości niematerialne i prawne - możliwe do zidentyfikowania składniki niepieniężne aktywów trwałych nie mające postaci fizycznej, są to nabyte przywileje i prawa majątkowe takie jak: prawa autorskie, kontyngenty importowe, franczyzna, prawa do projektów wynalazków, znaków towarowych, a także oprogramowanie komputerowe używane przez jednostkę.

2. rzeczowe aktywa trwałe - są to grunty, budynki, budowle, maszyny i urządzenia, środki transportu, sprzęt komputerowy, a także środki trwałe w budowie - muszą one spełniać następujące warunki:

• czas użytkowania dłuższy niż 1 rok

• w momencie ich przyjęcia do użytkowania są kompletne i mogą być użyte zgodnie z ich przeznaczeniem

• muszą stanowić własność lub współwłasność jednostki gospodarczej (środek trwały na podstawie umowy leasingu)

• są przeznaczone na potrzeby własne jednostki bądź czerpie ona z nich korzyści na podstawie umowy najmu lub dzierżawy

3. należności długoterminowe - są to należności w których zapłata a ściśle mówiąc pełna zapłata nastąpi po upływie roku od dnia bilansowego (należności leasingowe dla finansującego) dzielą się na:

• należności od jednostek powiązanych

• należności od pozostałych jednostek

4. należności krótkoterminowe - są to różnego rodzaju przedsięwzięcia związane z nabywaniem aktywów, które nie są użytkowane przez jednostkę jednakże osiągnie ona w przyszłości korzyści ekonomiczne wynikające z przyrostu wartości tych aktywów bądź uzyskania z nich przychodów w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków

5. długoterminowe rozliczenia międzynarodowe - są to pewne wartości, które zostaną rozliczone w wyniku finansowym jednostki w okresie powyżej 12 miesięcy od momentu ich prezentacji w bilansie (ubezpieczenia, czynsze, a także aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego)

Aktywa obrotowe:

1. zapasy - obejmują:

• materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby

• wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe nadające się do sprzedaży

• produkcja w toku

• półprodukty

• towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym

• zaliczki otrzymane na poczet dostaw (przykład)

2. należności krótkoterminowe - okres spłaty jest krótszy niż 1 rok liczony od dnia bilansowego podobnie jak należności długoterminowe dzielą się ona na:

• należności od jednostek powiązanych

• należności od pozostałych jednostek w ramach których wyróżniamy

1. należności bezsporne(dostawy i usługi rozliczenia z budżetem i ZUS)

2. należności z tytułu rozliczeń z pracownikami, towarzystwami ubezpieczeniowymi i akcjonariuszami(bez względu na okres spłaty są w należnościach krótkoterminowych)

3. inwestycje krótkoterminowe - dokonywane wtedy, gdy jednostka chce uwolnić te aktywa w okresie nie przekraczającym roku obrotowego. Obejmują one udziały, akcje, bony skarbowe, obligacje, udzielane pożyczki, weksle i czeki, obce środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych, bony oszczędnościowe, lokaty terminowe oraz odsetki naliczane od tych lokat, a także środki pieniężne w drodze.

4. krótkoterminowe rozliczenia międzynarodowe - magazynują pewne wartości, rozliczone zostaną w wyniku finansowym w okresie do 12 miesięcy od momentu ich prezentacji w bilansie (opłacone z góry prenumeraty, ubezpieczenia, zarachowane z góry zapłacone odsetki.

Kapitał własny:

1. kapitał podstawowy - udział właścicieli wniesiony przy założeniu przedsiębiorstwa w ewentualnie później zmieniony w zależności od potrzeb finansowych jednostki. Wartość jego powinna być zgodna z danymi w rejestrze przedsiębiorców, umową spółki lub statutem jednostki gospodarczej.

2. kapitał zapasowy - odzwierciedla własne źródła finansowania aktywów, które osiąga jednostka w trakcie swojej działalności powstaje on z podziału zysku (udziałowcy postanawiają zysk w jednostce podzielić między siebie) sytuacja podobna jest także w przypadku spółek akcyjnych gdy kodeks spółek handlowych zobowiązuje przedsiębiorstwa do dokonania odpisu z zysku bądź dobrowolnie zrzekają się go. Kapitał zapasowy przeznacza się na pokrycie strat bilansowych, podwyższenie kapitału podstawowego, umorzenie własnych udziałów lub pokrycie straty z ich sprzedaży.

3. kapitał rezerwowy - Służą one przejściowemu zatrzymaniu zysku w spółce w celu samofinansowania lub stabilizowania wysokości dywidendy mimo gorszych obecnych wyników, na pokrycie kosztów realizacji zasad specjalnych, bądź na pokrycie równowartości nabytych udziałów własnych tak żeby nie naruszyć kapitału początkowego przy jej umorzeniu do czasu rejestracji w sądzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, oraz Spółki Akcyjnej, wykazują w tej pozycji swój kapitał zakładowy.

4. wynik netto - pozycja ta jest różnicą między bilansem a rachunkiem zysków i strat przedstawiającym rentowność kapitału w danym okresie obrotowym.

5. nierozliczony wynik lat ubiegłych - to nierozdysponowana część zysku z lat poprzednich lub jeszcze nie pokryta strata zgodnie z decyzją wspólników. Pomimo, że spółka posiada większość to walne zgromadzenie udziałowców może podjąć decyzję, ze strata zostanie pokryta z przyszłych zysków lub że podział całości wypracowanego zysku nastąpi w późniejszym terminie.

Zobowiązania i rezerwa na zobowiązania

1. rezerwa na zobowiązania - zobowiązania jednostki lub kwota tych zobowiązań nie są pełne i wyliczając te dane należy kierować się zasadą ostrożności, szacując wartość rezerw należy przyjąć kwoty pieniędzy jakie trzeba dziś włożyć aby wypełnić w przyszłości spodziewane obowiązki. Stan rezerw powinien być weryfikowany na każdy dzień bilansowy, jeżeli zaistnieją przesłanki pozwalające sądzi, że odpływ środków ekonomicznych nie jest już prawdopodobny rezerwa powinna zostać rozwiązana. Ważne jest aby utworzona pierwotnie rezerwa była powiązana wyłącznie z tymi nakładami.

2. zobowiązania długoterminowe - są to wszystkie te zobowiązania, które wymagane są w terminie powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego z wyłączeniem zobowiązań z tytułu dostaw i usług. Dzielą się one na zobowiązania wobec jednostek powiązanych oraz na zobowiązania wobec pozostałych jednostek. Obejmują one zobowiązania

• z tytułu zaciągniętych kredytów,

• z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych

a także zobowiązania finansowe, które zgodnie z ustawą o rachunkowości oznaczają: obowiązek wydania przez jednostkę aktywów finansowych lub ich wymianę z inną jednostką na niekorzystnych dla siebie warunkach.

zobowiązania krótkoterminowe- jest to ogół zobowiązań wymagalnych w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego oraz całość zobowiązań z tytułu dostaw i usług bez względu na termin ich zapłaty. Utożsamiają zatem konieczne i jednocześnie bardzo szybkie odpływy kontrolowanych przez jednostkę korzyści ekonomicznych i zobowiązania krótkoterminowe obejmują:

• zobowiązania wobec jednostek powiązanych z tytułu dostaw i usług oraz inne zobowiązania np.. z tytułu zaciągniętych pożyczek

• zobowiązania wobec pozostałych jednostek z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek, z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych i innych zobowiązań finansowych, z tytułu dostaw, wynagrodzeń, podatków, ubezpieczeń społecznych tytułu wystawionych weksli oraz innych rozrachunków.

fundusze specjalne - są to tworzone przez przedsiębiorstwo na określony cel tzw. fundusze celowe, jest to m. in. zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, fundusz załogi, fundusz prywatyzacji.

3) rozliczenia międzyokresowe obejmuje ona dwie pozycje:

- ujemna wartość firmy - jest to różnica pomiędzy wyższą godziwą wartością składników majątkowych zakupionej jednostki lub jej części pomniejszonej o jej zobowiązania a niższą ceną jej nabycia.

- inne rozliczenia międzyokresowe - obejmują:

1. bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów czyli ujęte w rachunek finansowy wartości prawdopodobnych zobowiązań tytułu świadczeń wykonanych, na rzecz jednostki przez jej kontrahentów za które można wiarygodnie oszacować należną im kwotę, a także są to prawdopodobne zobowiązania wynikające z obowiązku wykonania przez jednostkę świadczeń w przyszłości. (naprawy gwarancyjne, rękojmia za sprzedane produkty)

3. 2. przychody przyszłych okresów obejmują one w szczególności równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w przyszłych okresach sprawozdawczych.

Rezerwy w bilansie:

2. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego - stworzona jest w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty w związku
   z występowaniem różnic przejściowych podatkowej i bilansowej wartości aktywów
   i pasywów.


Na koniec roku dokonuje się wyceny bilansowej, czyli wyceny, jaką jednostka ma w walucie obcej i termin zapłaty tych zobowiązań, jest określony w przyszłości. Tak naprawdę nie wiemy jaki będzie kurs w momencie spłaty tych zobowiązań.

3. Rezerwa na świadczenia emerytalne - stanowi ona oszacowane zobowiązanie z tytułu odpraw emerytalnych pracowników

4. Inne rezerwy - są to straty z transakcji gospodarczych w tym z udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczących się postępowań sądowych a także przyszłe zobowiązania, które spowodowane są restrukturyzacją przedsiębiorstwa, czyli w przypadku kiedy jednostka podejmuje decyzje o redukcji zatrudnienia to w określonych przypadkach będzie zmuszona do wypłaty odpraw dla zwalnianych pracowników i w tych rezerwach muszą być one zarejestrowane.

Rachunek zysków i strat jest też nazywany rachunkiem wyników. Jest on sprawozdaniem w którym pomnażane są przychody jednostki uzyskane w danym okresie oraz wartość poniesionych kosztów współmiernych do zrealizowanych w tym okresie przychodów.

Istota rachunku zysków i start. Jest to wielkość wypracowanych przychodów w danym okresie sprawozdawczym. Pozycje przedstawione w rachunku zysków i strat pozwalają odpowiedzieć na pytania:

1. Jaki jest ostateczny wynik działalności podmiotu?

2. Jakie czynniki go kształtują?

Właściciel kapitału przeznaczy kapitał do spółki, dopóki będzie go satysfakcjonowała stopa zysku z przedsiębiorstwa. Struktura rachunku zysków i strat porusza 4 zasadnicze obszary działalności:

1. podstawową działalność operacyjną - pokazuje ona rentowność najważniejszych dokonań podmiotu gospodarczego w ciągu okresu, rezultat tej działalności w najbardziej istotny sposób kształtuje rentowność całej jednostki. Przychody generowane w obszarze podstawowej działalności operacyjnej dotyczą:

1. sprzedaży produktów czyli wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz wykonanych robót i usług

2. sprzedaż towarów czyli produktów nabytych od innych jednostek w celu ich odsprzedaży

3. sprzedaży materiału czyli produktów nabytych od innych jednostek na własny użytek ale w pewnych przypadkach odsprzedawanych innym jednostkom

2. pozostałą działalność operacyjną

3. działalność finansową

4. działalność nadzwyczajną

W związku z różnym poziomem prezentacji kosztów podstawowej działalności operacyjnej polskie prawo bilansowe dopuszcza dwie wersje rachunku zysków i strat jedna z nich to:

• wersja porównawcza (wariant porównawczy) rachunku zysków i strat - grupowane są koszty według rodzaju zużytych zasobów bez wskazywania celu z jakim to użycie się wiąże z uwzględnieniem zmiany stanu produktów. Układ kosztów powinien obejmować

1. amortyzację - oznacza systematyczne rozłożenie w czasie obciążeń wyniku finansowego wartością aktywów trwałych przez ich ekonomicznie uzasadniony okres używania. Dla ustalenia wysokości bieżącej amortyzacji danego środka trwałego lub umorzenia wartości niematerialnych i prawnych należy wziąć pod uwagę przede wszystkim wartość bilansową obiektu, czas jego użytkowania bądź ekonomicznej przydatności, określoną metodę amortyzowania, np. liniową, depresyjną, odsetkową. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania natomiast zakończenie okresu amortyzacyjnych i umorzeniowych nie później niż z chwilą zrównania kwoty odpisów z wartością początkową składnika majątku bądź z chwilą przeznaczenia do likwidacji lub sprzedaży, lub z chwilą stwierdzenia jego niedoboru z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto jego pozostałości.

2. zużycie materiałów i energii - obejmuje wartość materiałów podstawowych, pomocniczych, zużytych w produkcji i przy świadczeniu usług wartość surowców, opakowań, tkanin, wody, gazu, energii elektrycznej, części zapasowych do maszyn i urządzeń, materiałów gospodarczych, wydawnictw, czasopism oraz wszelkich druków. Do pozycji kosztów zalicza się również niezawinione niedobory materiałów, które wyjdą w czasie inwentaryzacji mieszczących się w ustalonych przez jednostkę normach. W firmach handlowych dochodzi do zużycia materiałów i energii można także zaliczyć wartość towarów zużytych na potrzeby wewnętrzne.

3. usługi obce - wyznaczają wszelkiego rodzaju działania realizowane przez osoby trzecie na rzecz jednostki gospodarczej w związku z prowadzoną przez nią działalnością operacyjną. Bez względu na to jakich pasyw dotyczą oraz bez względu na to, czy dotyczą bieżącego okresu sprawozdawczego, czy też innych okresów i będą rozliczane w czasie.

4. podatki i opłaty - kategoria ta obejmuje te pozycje, które dotyczą (które obciążają koszty) podstawowej działalności operacyjnej i zalicza się do nich w szczególności:

1. podatek od środków transportu

2. podatek od nieruchomości

3. podatek od terenów i gruntów

4. VAT naliczony nie podlegający odliczeniu od podatku należnego, czyli np. podatek od zużytego paliwa od samochodów osobowych, wyjątek stanowi VAT odnoszący się do rzeczowego majątku, który powiększa jego wartość.

5. podatek VAT należny z importu oraz od zużycia towarów i materiałów na cele reprezentacji i reklamy

6. opłaty skarbowe oraz urzędowe opłaty na rzecz organów administracji centralnej i terenowej nie związane z zakupem środków trwałych lub powstaniem aktywów finansowych

7. opłaty notarialne i sądowe nie związane z dochodzeniem roszczeń i nabyciem majątku trwałego

8. opłaty za korzystanie z środowiska oraz nie sankcyjne opłaty
   za zanieczyszczanie środowiska

9. opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu

10. opłaty licencyjne uprawiające do wykonywania określonej działalności przez czas nie przekraczający 1 roku na którą wydawane są specjalne zezwolenia.

5. wynagrodzenia - obejmują one zarówno wynagrodzenia osobowe ze stosunku pracy
   i stosunków pokrewnych jak i wynagrodzenia bezosobowe z tytułu umowy-zlecenia, umowy o dzieła, umów agencyjno-prowizyjnych czy honorariów autorskich i koszty te przedstawiane są jako koszty wynagrodzeń z powyższych tytułów.

6. ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - pozycja ta obejmuje składki na ubezpieczenia pracownicze czyli składki odprowadzane na ZUS, fundusz pracy, fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych. Ponadto obejmuje również naliczane w ciężar kosztów odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Jeśli pracodawca dopłaca pracownikom za bilet okresowy na dojazdy do pracy, koszty posiłków w stołówce zakładowej, również jeśli są one opłacone przez pracodawcę. Jak również koszty z tytułu zachowania BHP, szkolenia pracowników w części finansowanej przez pracodawcę, inne świadczenia i wpłaty na rzecz pracowników nie zaliczane do wynagrodzeń.

7. pozostałe koszty rodzajowe - obejmują one wszystkie inne koszty, które nie zostały zaliczone do wcześniejszych grup, są to koszty podróży służbowych, koszty ubezpieczenia majątkowego, składki na rzecz organizacji do których przynależność jest obowiązkowa, koszty reprezentacji i reklamy. Wszelkie wypłaty na rzecz osób fizycznych, które nie są zaliczane do wynagrodzeń i świadczenia na rzecz pracowników, a także ryczałty otrzymywane przez pracowników w związku z używaniem przez nich prywatnych samochodów do celów służbowych.

8. wartość sprzedanych towarów i materiałów - jest to koszt towarów i materiałów wyrażony w cenie nabycia lub zakupu, które sprzedane zostały przez jednostkę w rozpatrywanym okresie.

9. Zmiana stanu produktów - koszty rodzajowe w porównawczej wersji rachunku zysków i strat są uwspółmiernione pozycją zmiany stanu produktów, stanowi różnicę między stanu na koniec okresu i stanem na początek następnego okresu w zakresie wyrobów gotowych produkcji nie zakończonej oraz operacyjnych rozliczeń międzyokresowych - czynnych i biernych.

	Stan Początkowy	Stan Końcowy	Zmiana stanu produktów
Wyroby gotowe	100	150	+50
Produkcja w toku	150	120	-30
Czynne rozliczenia międzyokresowe	80	130	+50
Bierne rozliczenia międzyokresowe	100	160	-60




Otrzymane należne przychody, osoby będące

biorcami muszą spełnić jakieś obowiązki

(prenumeraty, czynsz z góry)

Koszty produktów zużytych na własne potrzeby jednostki - z kategorią tą wiążą się obroty wewnętrzne, które mogą być następstwem następujących zdarzeń:

1. przekazanie wyrobów gotowych własnej produkcji do własnych sklepów

2. dokonanie świadczeń na rzecz własnych inwestycji

3. odpisanie na pozostałe koszty operacyjne rozliczeń międzyokresowych

4. występowanie niedoborów wyprodukowanych wyrobów

5. ponoszenie kosztów przez jednostkę likwidacji środków trwałych

6. ponoszenie kosztów usuwania szkód losowych.

Obroty wewnętrzne różni od sposobów ich sprzedaży sposób ich wyceny, który nie jest wyrażony ceną sprzedaży netto, lecz kosztem wytworzenia produktów.

W wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat klasyfikuje się koszty powstawania w związku z działalnością operacyjną jednostki. Prezentacja taka dostarcza często informacji bardziej przydatnych dla czytelników sprawozdania finansowego, jest ona odzwierciedleniem rachunkowości odpowiedzialności w jednostce. Pewnym problemem związanym z konstruowaniem wyników w wariancie kalkulacyjnym jest subiektywna alokacja kosztów na poszczególne obszary działalności. W wariancie kalkulacyjnym zysków i strat, czymś co odróżnia go od porównawczej wersji, jest to że koszty sprzedaży są rzeczywiście poniesionymi przez jednostkę kosztami związanymi z fazą sprzedaży i fazą pozyskania nabywców. Z drugiej strony koszty ogólnego zarządu obejmują koszty administracyjne i gospodarcze oraz koszty ogólno produkcyjne stąd też koszty ogólnodostępnego zarządu. Koszty sprzedaży i ogólnodostępnego zarządu prezentowane są blokowo, nie dokonuje się podziału na część dotyczącą sprzedaży produktów, towarów i materiałów.

10. Pozostała działalność operacyjna - obejmuje ona obejmuje ona przychody i koszty bezpośrednio związane z jej zasadniczą działalnością uzyskiwane lub zaistniałe na skutek jej podejmowania w tej części sprawozdania prezentuje się przychody i koszty spowodowane:

1. działalnością socjalną

2. zbyciem środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych

3. odpisaniem należności i zobowiązań przedstawionych o charakterze publiczno-pranym nie obciążającym kosztów

4. utworzeniem bądź rozwiązaniem rezerw z wyłączeniem tych dotyczących operacji finansowych

5. odpisami aktualizującymi wartość aktywów i jej korektami z wyjątkiem odpisów obciążających koszt wytworzenia sprzedanych produktów, sprzedaży finansowych w tej pozycji uwzględnia się również odszkodowania, kary i grzywny i zdarzenia dotyczące nieodpłatnego przekazania lub otrzymania aktywów w tym również środków pieniężnych na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Działalność finansowa związana jest z szerokorozumianą kategorią inwestycji i zobowiązań finansowych w tej części rachunku wyników prezentowane są następując pozycje:

1. Przychody z tytułu dywidendy i udziału w zyskach w innych jednostkach

2. Odsetki (odsetki budżetowe są kosztem bilansowym, ale nie kosztem podatkowym)

3. Prowizje od pożyczek i zobowiązań

4. Zysk lub strata ze zbycia inwestycji

5. Zysk lub strata z aktualizacji wartości inwestycji

6. Dodatnie lub ujemne różnice kursowe

Działalność nadzwyczajna jest skutkiem zdarzeń trudnych do przewidzenia poza działalnością operacyjną jednostki i ogólnym ryzykiem jej prowadzenia w szczególności spowodowanych zdarzeniami losowymi. Obciążenia wyniku finansowego - podatkiem dochodowym i z innych tytułów - wymiar podatku dochodowego jest ustalony od dochodu jednostki, który szczegółowo definiują przepisy podatkowe. Inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego dotyczą skarbu państwa, która ujmowana jest w rachunku wyników w wysokości podlegającej odprowadzeniu niezależnie od tego, czy spółka wygenerowała zysk czy stratę.

Pozostałe

1. Każde sprawozdanie finansowe oprócz bilansu zysków i strat powinno zawierać także informację dodatkową, stanowi ona integralną część sprawozdania i uzupełnia dane zawarte w bilansie. Według polskiego prawa podatkowego treść informacji dodatkowej musi prezentować:

1. Przyjęte i stosowane przez jednostkę zasady polityki rachunkowej

2. Szczegółowe zasady identyfikacji aktywów i pasywów

3. Szczegółowa identyfikacja wynikowych zdarzeń gospodarczych

4. Powiązania kapitałowe podmiotu

5. Inne szczegółowe aspekty działalności podmiotu

Rola informacji podatkowej jest bardzo istotna gdyż ujawnia ona informacje dotyczące przyszłych okresów, pozwala ona zachować cechy jakościowe sprawozdania i potwierdza, że stosowana są zasady rachunkowości gwarantujące porównywalność i zgodność, natomiast same sprawozdania są dla czytelników zrozumiałe i użyteczne.

Zestawienie zmian w kapitale własnym - jest swoistym rozszerzeniem sprawozdawczego ujęcia tego kapitału w bilansie w zestawieniu tym części składowe kapitału własnego są szczegółowo charakteryzowane z punktu widzenia przyczyn zwiększeń i zmniejszeń ich stanu. Zmiany kapitału własnego dzielimy na dwie części:

- zmiany wynikające z decyzji właścicieli czyli zmiany nie stanowiące przychodu bądź kosztu

- wynikające z zasad prowadzenia rachunkowości czyli przychody i koszty kapitałowe

Jakie zdarzenia są prezentowane w kapitale własnym:

1. Transakcje kapitałowe z akcjonariuszami bądź właścicielami jednostki

2. Przychody i koszty bieżącego okresu ujęte bezpośrednio w kapitale własnym

3. Korekty błędów fundamentalnych i korekty wynikające ze zmiany polityki rachunkowości a zatem są to przychody i koszty lat poprzednich

4. Niepodzielony wynik finansowy netto lat ubiegłych, zysk lub strata bieżącego okresu.

Rachunek przepływów pieniężnych - prezentuje zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, które wystąpiły w podmiocie gospodarczym w danym okresie sprawozdawczym.



Środki pieniężne

Gotówka w kasie i na Krótkoterminowe aktywa

rachunkach a Vista inwestycyjne z terminem

wykupu do 3 miesięcy

Rachunek przepływów pieniężnych dostarcza informacji na temat zrealizowanych w ciągu okresu wpływów i wydatków każdego rodzaju działalności jednostki. Klasyfikacja działalności w rachunku przepływów pieniężnych ze względu na zasadę jego sporządzania (zasadę kasową), klasyfikacja działalności jest odmienna w stosunku do podziału prezentowanego w rachunku zysków i strat. W sprawozdaniu tym wyróżnia się trzy rodzaje działalności:

1. operacyjną

2. finansową

3. inwestycyjną

Powyższy układ ułatwia analizę i obszary struktury działalności finansowej, gospodarczej i działalności struktury podmiotu i jej płynności finansowej. Płynność finansowa to zdolność podmiotu do regulowania swoich bieżących zobowiązań. Wypłacalność to zdolność do regulowania wszystkich zobowiązań.

Do rocznego sprawozdania finansowego dołączą się sprawozdanie z działalności jednostki, które określane bywa również jako raport zarządu. Stanowi ono udokumentowane rozliczanie się zarządu podmiotu z jego dotychczasowej pracy. Raport zarządu nie ma żadnej sformalizowanej postaci, powinien jednak zawierać istotne informacje o przebiegu działalności przedmiotu oraz w sytuacji majątkowej podmiotu jak również wskazać na wszelkie ryzyka na które podmiot jest narażony w przyszłości. Raport zarządu dostarcza wiedzy na temat:

• przewidywanego rozwoju jednostki

• ważniejszych dokonań jednostki w zakresie …

• aktualnych i przewidywanej sytuacji finansowej podmiotu

• posiadanego portfela instrumentów finansowych

• polityki jednostki odnośnie ochrony środowiska naturalnego

Dodatkowo w raporcie zarządu powinny również znaleźć się podstawowe wskaźniki finansowe i niefinansowe a także dodatkowe objaśnienia w zakresie kwot prezentowanych we wcześniejszych sprawozdaniach.


Raport zarządu dostarcza wiedzy o:

1. przewidywalnym rozwoju jednostki;

2. ważniejszych dokonaniach w zakresie prac badawczo-rozwojowych;

3. aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej podmiotu;

4. posiadanym portfelu instrumentów finansowych;

5. polityce jednostki odnośnie ochrony środowiska naturalnego.

Dodatkowo w raporcie zarządu powinny być podstawowe wskaźniki finansowe i niefinansowe oraz dodatkowe objaśnienia w zakresie kwot prezentowanych we wcześniejszych sprawozdaniach.

ZADANIE

Przedsiębiorstwo zamieściło w ewidencji księgowej na dzień 31.12.200X roku następujące informacje:

1. poniesione koszty według rodzaju

• koszty produkcji = 200 jednostek

• koszty sprzedaży = 30 jednostek

• koszty ogólnego zarządu = 50 jednostek

2. salda wybranych kont

• produkty na dzień 01.01.200X = 10 jednostek

• produkty na dzień 31.12.200X = 24 jednostki

• produkcja w toku na 01.01.200X = 12 jednostek

• produkcja w toku na 31.12.200X = 8 jednostek

3. koszty tworzenia sprzedanych produktów = 190 jednostek

4. przychody netto ze sprzedaży produktów = 250 jednostek

5. przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów = 160 jednostek

6. wartość sprzedanych towarów i materiałów według cen zakupu = 130 jednostek

Obliczyć wynik ze sprzedaży w 200X roku, stosując wersję porównawczą i kalkulacyjną rachunku zysków i strat.

Badanie rachunku finansowego dla innych użytkowników zwłaszcza zewnętrznych jest potwierdzeniem zgodności informacji sprawozdawczych z obowiązującymi przepisami prawa z zasadami rachunkowości oraz prawem zwyczajowym w zakresie rachunkowości. Jest to również forma weryfikacji pracy działu księgowego, swoisty test jego wiedzy, oraz przestrzegania zasad etyki zawodowej.

Obowiązkowi badania rocznych sprawozdań finansowych podlegaja

1. banki, zakłady ubezpieczeń oraz zakłady reasekuracji

2. roczne sprawozdania finansowe jednostek działających na podstawie wszelkich o obrocie papierami wartościowymi oraz na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych.

Następnie sprawozdania jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, dalej sprawozdania spółek akcyjnych z wyjątkiem spółek będących na dzień finansowy organizacji i wreszcie sprawozdanie finansowe pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za które sporządzono sprawozdanie finansowe spełniły co najmniej dwa warunki:

- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób

- suma aktywów bilansu ………… wyniosła na koniec roku obrotowego równowartość w walucie polskiej co najmniej 2,5 miliona euro

- przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych za rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 5 milionów euro

Wszystkie jednostki podlegają badaniu jeśli spełniają co najmniej dwa warunki z powyższych. Badaniu podlegają również (mówimy cały czas o badaniu przez biegłego rewidenta) sprawozdania finansowe spółek przyjmujących ……. i nowo zawiązanych sporządzone za rok obrotowy w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdanie finansowe jednostek, które sporządzone zostało zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości i również roczne sprawozdanie finansowe jednostek które sporządzają swoje sprawozdaniu w oparciu o …… Badaniu i ogłaszaniu podlegają również roczne połączone sprawozdania funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami, a także roczne sprawozdania jednostkowe tych subfunduszy. Ogłaszaniu nie podlega roczne sprawozdanie instytucji kredytowej lub finansowej, chyba ze

1. roczne sprawozdanie finansowe tej instytucji nie jest sporządzane wg zasad przyjętych bądź równoważnych z przyjętymi EOG (Europejski Obszar Gospodarczy) lub mających siedzibę w państwie tej instytucji nie jest spełniony warunek wzajemności w odniesieniu do instytucji kredytowych bądź finansowych mających siedzibę w państwie EOG.

BADANIE SPRAWOZDAN FINANSOWYCH

Celem badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta jest wyrażeniem przez księgowość pewnej opinii. Jest wyrażeniem przez tego rewidenta pewnej opinii wraz z raportem o tym czy sprawozdanie to jest zgodne z zasadami polityki rachunkowości oraz czy jasno i rzetelnie przedstawia sytuację majątkową, finansową oraz wynik badanej jednostki. W swojej opinii biegły rewident podaje kryterium oceny informacji finansowej i informacji niefinansowych zawartych w sprawozdaniu oraz dokładnie określa w jakim stopniu badane sprawozdanie spełnia te kryteria. Należy podkreślić jedna rzecz. Badanie przeprowadzone przez biegłego, a zatem informacje zawarte w opinii i raporcie szczegółowo podkreślają te aspekty, które w opinii biegłego zostały zaprezentowane, poczynione w sposób niezgodny z zasadami, a zatem raport i opinia biegłego rewidenta wskazuje niezgodności. Jeżeli jakieś aspekty zostały przez niego określone jako nieprawidłowe wówczas nie wymaga to jakby dalszej opinii. Wskazuje on i podkreśla niezgodności. Zgodnie z polskim prawem finansowym badanie sprawozdania finansowego przeprowadza biegły rewident, który spełnia warunki do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii o tym sprawozdaniu. Nie będziemy dokładnie określać jakie są to warunki, biegły nie może dokonywać badania jeśli jest skoligacony z osobami zasiadającymi na stanowiskach kierowniczych w badanej jednostce, nie może być posadzony o brak bezstronności. Biegły rewident może wydać na temat sprawozdania następujące opinie:

1. jeśli wszystko jest zgodne wydaje opinie bez zastrzeżeń

2. może wydać również opinie z zastrzeżeniami

3. biegły może wydać opinie negatywna, która podważy rzetelność bądź prawidłowość sporządzonego sprawozdania

Biegły może również odmówić wydania opinii, jeśli wg jego wiedzy obraz podmiotu który został przedstawiony w sprawozdaniach finansowych budzi jego wątpliwości.

Opinie biegłego rewidenta uzupełnia tzw. raport biegłego rewidenta i niekiedy opinia i raport mogą stanowić jeden dokument. Raport jest merytoryczną podstawą wydaną przez biegłego rewidenta opinii na temat jednostki i opiera się na zebranej opinii na temat jednostki i na zebranej w trakcie badania dokumentacji rewizyjnej.

Raport biegłego rewidenta powinien zawierać:

1. ogólną charakterystykę jednostki

2. stwierdzenie uzyskania od jednostki niezbędnej dokumentacji oraz wyjaśnień oraz oświadczeń

3. ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości

4. charakterystykę pozycji lub grup sprawozdania finansowego jeżeli według biegłego wymagają omówienia w przypadku banków stwierdzenie stosowanych przez bank do obowiązujących zasad w zakresie ostrożności określonych w odrębnych przepisach oraz stwierdzenie prawidłowości ustalenia współczynnika wypłacalności

5. stwierdzenie utworzenia przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w wysokości zapewniającej pełne wywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z zawartych umów ubezpieczeniowych oraz umów reasekuracji a także zabezpieczeniowej i działalności reasekuracyjnej, a także prawidłowości wyliczenia marginesu wypłacalności oraz posiadanie finansowego pokrycia tego marginesu

6. raport przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki ze wskazaniem na zjawiska które w porównaniu do poprzednich okresów sprawozdawczych w istotny sposób negatywnie wpływają na tą sytuację a zwłaszcza zagrażają kontynuacji działalności przez jednostkę.

Jeżeli w toku badania biegły rewident stwierdzi istotne, mające wpływ na sprawozdanie finansowe, naruszenie prawa statutu bądź umowy spółki to powinien o tym fakcie poinformować w raporcie, a w razie potrzeby również w opinii. Sprawozdanie finansowe oceniane przez biegłego rewidenta podlega zatwierdzeniu przez organ zwierzchni jednostki określony w przepisach prawa, statutu lub umowy spółki. Zatwierdzone sprawozdania finansowe, opinie biegłego rewidenta wraz z uchwałą zatwierdzającą sprawozdanie finansowe oraz postanowienia w zakresie podziału zysku bądź pokrycia straty składa się w sądzie rejestrowym lub innym organie rejestracyjnym w terminie 15 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania, w takim samym terminie przedkłada się je do ogłoszenia w Monitorze Polskim B lub w przypadku spółdzielni w Monitorze Spółdzielni.

KONTA - ewidencja zdarzeń gospodarczych na kontach

Konto - podstawowe urządzenie księgowe, które służy do klasyfikacji ewidencji i kontroli zasobów majątkowych jednostki, źródeł pochodzenia tych zasobów oraz operacji gospodarczych zachodzących w jednostce i rozpatrywanych z jej punktu widzenia. Analizując konta stosowane przez podmioty gospodarcze możemy je podzielić na następujące grupy:

1. konta bilansowe - które służą do ujęcia elementów majątku i źródeł jego finansowania - podobnie do pozycji bilansie

1. konta wynikowe - służą one do zapisu procesów, które kształtują wynik finansowy - odnosi się do pozycji z rachunku zysków i strat

2. konta korygujące - służą one do korekty wartości kont bilansowych lub wynikowych o pewne wartości. Jeśli chodzi o konta korygujące, to przykładem mogą być odchylenia od cen trwałych i ewidencyjnych.

3. konta rozliczeniowe - służą one do rozliczenia złożonych operacji gospodarczych, lub ujęcia występujących procesów w różnych układach klasyfikacyjnych:

1. konto rozliczenie zakupu

2. konto rozliczenie wyniku finansowego

2. konta pozabilansowe - stosowane są one w celu uzupełnienia ewidencji na kontach bilansowych różnymi informacjami lub ujęcia informacji gospodarczych, które nie są księgowane na kontach bilansowych np. środek trwały oddany w dzierżawę lub środek trwały oddany w leasing.

Elementy informacyjne konta:

1. Nazwa i symbol konta

2. Dwie przeciwstawne strony konta

1. Strona WINIEN (debet)

2. Strona MA (kredyt)

3. Konto powinno zawierać:

datę zapisu

oznaczenie dowodu księgowego, który stanowi podstawę zapisu

4. Treść operacji gospodarczych i kwota operacji gospodarczej


Konto teowe;)

• Dokonywanie zapisów po stronie debet nazywamy obciążaniem konta (debetowanie konta) bądź księgowanie w ciężar konta.

• Dokonywanie zapisów po stronie kredyt oznacza uznanie konta (kredytowanie konta) bądź księgowanie na dobro konta.

Łączne sumy zapisów ujmowanych po obu stronach konta określa się jako obroty, łączna suma zapisów dokonana na ciężar konta to obroty debetowe. Natomiast łączna suma zapisów po stronie kredyt konta oznacza obroty kredytowe, obroty debetowe. Kredytowe jednego konta są zazwyczaj nierówne i różnica pomiędzy obrotami większej strony konta a obrotami mniejszej strony konta nazywa się saldem. Saldo zawsze posiada nazwę obrotów większej strony i jest zapisywane po stronie niższych obrotów.


A zatem możemy wyróżnić czynności związane z ewidencją księgową na kontach - zakładamy konta - nadajemy mu nazwę i symbol oraz przenosimy stan początkowy z bilansu otwarcia jeżeli istnieje - księgujemy operacje na kontach wg zasady podwójnego zapisu zgodnie z którą każdą operację gospodarczą należy zaksięgować na co najmniej 2 kontach. - musimy zaksięgować po przeciwnych stronach kont czyli na jednym koncie po stronie debet, a na drugim po stronie kredyt - operacje musimy zaksięgować w tej samej kwocie - podsumować obroty kont oraz ustalamy salda końcowe.

W przypadku kont bilansowych salda końcowe przenosimy z kont bilansowych na koniec okresu, natomiast w przypadku kont wynikowych salda przenosimy na konto, wynik finansowy i dopiero saldo tego konta przenosimy do bilansu zamknięcia.

Klasyfikując konta w zależności od stopnia ich szczególności dzielimy je na konta syntetyczne, które służą do księgowej ewidencji zdarzeń gospodarczych w sposób zapewniający zbilansowanie danych liczbowych ujętych na wszystkich kontach syntetycznych prowadzonych w jednostce, do zapisów na kontach syntetycznych stosuje się zasadę podwójnego zapisu. Wykaz kont syntetycznych stosowanych w danym podmiocie, prezentuje zakładowy plan kont.

Obok kont syntetycznych mamy konta analityczne stanowią one uszczegółowienie i uzupełnienie zapisów na kontach syntetycznych i powstają one poprzez poziomy podział tych kont syntetycznych. Konta analityczne mają charakter ksiąg pomocniczych mogą być prowadzone w jednostkach naturalnych czyli w ujęciu ilościowym, w ujęciu ilościowo-wartościowym lub wyłącznie w ujęciu wartościowym. Obowiązuje na nich zasada powtórzonego zapisu, co oznacza, że każdy zapis dokonany na koncie syntetycznym musi być powtórzony jako księgowanie jednostronne - po tej samej stronie konta na przynajmniej jednym koncie analitycznym utworzonym do konta syntetycznego. Jest to zatem jakby uzasadniony wyjątek - odstępstwo od zasady podwójnego zapisu.

Funkcjonowanie kont:

- aktywne - obciąża się je za stan początkowy oraz za zwiększenie składnika aktywów natomiast uznaje się je - dokonuje księgowania po stronie kredyt za zmniejszenie składnika aktywów oraz za stan końcowy (saldo końcowe). Konta aktywne wykazują salda debetowe.

BILANS
Aktywa	Pasywa
środki trwałe 5000 (5500) zapasy 1000 (1250) należności z tytułu dostaw 100 (600) środki pieniężne w banku 1400 (0)	1. kapitał podstawowy 6500 2. zobowiązania z tytułu dostaw 750 (600) 3. zaciągnięte kredyty 250
7500 (7350)	7500 (7350)


Konto pasywów - uznaje się je, czyli księguje po stronie kredyt za stan początkowy oraz za zwiększenie danego składnika pasywów natomiast obciąża się czyli debetuje za zmniejszenia składnika pasywów oraz za jego stan końcowy. Konta pasywne wykazują salda kredytowe.

Konto aktywne - obciąża się je za stan początkowy oraz za zwiększenie składnika aktywów natomiast uznaje się je - dokonuje księgowania po stronie kredyt za zmniejszenie składnika aktywów oraz za stan końcowy (saldo końcowe). Konta aktywne wykazują salda debetowe.

Konto pasywne - uznaje się je, czyli księguje po stronie kredyt za stan początkowy oraz za zwiększenie danego składnika pasywów natomiast obciąża się czyli debetuje za zmniejszenia składnika pasywów oraz za jego stan końcowy. Konta pasywne wykazują salda kredytowe.




Konto aktywno-pasywne - przykładem takiego konta, jest konto rozrachunki z dostawcami i odbiorcami, czyli na jednym koncie księgujemy zarówno należności i zmiany należności, jak i zobowiązania i zmiany z tytułu zobowiązań, drugim przykładem jest konto pozostałe rozrachunki i w przypadku takiego konta mogą występować jednocześnie dwa salda, czyli zarówno saldo debetowe, jak i kredytowe. Jest to tak zwane saldo rozwinięte(podwójne). Salda te zwykle nie kompensują się. Oczywiście jeżeli na danym koncie prezentowaliśmy rozrachunki tylko z jednym partnerem od którego mamy należności i u którego mamy zobowiązania, to oczywiście pozostaje jedno saldo.

Konta wynikowe - na kontach wynikowych rejestrujemy przychody i koszty jednostki. Przychody oznaczają zwiększenie składnika aktywów, lub zmniejszenie zobowiązań, które prowadzą do wzrostu kapitału własnego w inny sposób niż przez wniesienie kapitału przez właścicieli. A zatem musimy konto przychodów, jak i konto kosztów musimy rozpatrywać z punktu widzenia konta kapitał własny(jest to konto pasywne), a zatem uznaje się je za stan początkowy.






Jeżeli obroty kredytowe konta wynik finansowy, przewyższają obroty strony kredyt tegoż konta to znaczy, ze jednostka wygenerowała wyższe koszty w stosunku do przychodów, a więc w rezultacie wygenerowała stratę. W przypadku gdy obroty kredytowe przewyższają obroty kredytowe, powiemy, że jednostka wypracowała zysk. I dopiero saldo końcowe konta wynik finansowy, przenosimy do bilansu w pozycję wynik netto bieżącego okresu.

Zakładowy plan kont - jest oto usystematyzowany wykaz kont, ich nazw i symboli, opatrzony komentarzem opisowym, składa się z 9 zespołów ponumerowanych 0-8, a jego szczegółowość zależy od specyfiki działalności jednostki i powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb informacyjnych. Wykaz kont według zespołów w wersji podstawowej jest następujący:

Zespół 0 - Aktywa trwałe

1. środki trwałe

2. wartości niematerialne i prawne

3. inwestycje długoterminowe

4. odpisy umorzeniowe środków trwałych

5. odpisy umorzeniowe wartości niematerialnych i prawnych

6. odpisy aktualizujące wartość inwestycji długoterminowych

7. środki trwałe w budowie

8. odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych

9. odpisy z tytułu trwałej utraty wartości niematerialnych i prawnych

10. odpisy z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych w budowie

Zespół 1 - środki pieniężne, rachunki bankowe i inne inwestycje krótkoterminowe

1. kasa

2. rachunki bankowe

3. kredyty bankowe

4. inne środki pieniężne

5. krótkoterminowe aktywa finansowe

6. odpisy aktualizujące wartość inwestycji krótkoterminowych

Zespół 2 - rozrachunki i roszczenia

1. rozrachunki z dostawcami

2. rozrachunki z odbiorcami

3. rozrachunki z tytułu VAT

4. rozrachunki z ZUS

5. pozostałe rozrachunki publiczno-prawne

6. rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

7. pozostałe rozrachunki z pracownikami

8. rozliczenie niedoborów i szkód

9. rozliczenie nadwyżek

10. inne rozrachunki i odpisy aktualizujące rozrachunki

Zespół 3 - materiały i towary

1. rozliczenie zakupu materiałów, towarów

2. odchylania od cen ewidencyjnych materiałów i towarów

3. odpisy aktualizujące wartość materiałów i towarów

Zespół 4 - (czwórki) koszty według rodzaju i ich rozliczenie

1. amortyzacja

2. zużycie materiałów i energii

3. usługi obce

4. podatki i opłaty

5. wynagrodzenia

6. ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

7. pozostałe koszty rodzajowe

8. rozliczenie kosztów według rodzaju

Zespół 5 - (piątki) koszty……..…działalności i ich rozliczenie

1. koszty działalności podstawowej

2. koszty wydziałowe

3. koszty zakupu

4. koszty handlowe

5. koszty działalności pomocniczej

6. koszty sprzedaży

7. koszty zarządu

8. rozliczenie kosztów działalności

Zespół 6 - produkty i rozliczenia międzyokresowe

1. produkty gotowe

2. odchylenia od cen ewidencyjnych produktów gotowych

3. rozliczenia międzyokresowe kosztów zakupu

4. inne rozliczenia międzyokresowe

5. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Zespół 7 - przychody i koszty związane z ich osiągnięciem

1. przychody ze sprzedaży produktów gotowych

2. koszty sprzedanych produktów gotowych

3. przychody ze sprzedaży usług

4. koszty sprzedanych usług

5. przychody ze sprzedaży towarów i materiałów

6. przychody finansowe

7. koszty finansowe

8. pozostałe przychody operacyjne

9. pozostałe koszty operacyjne

10. zyski nadzwyczajne

11. straty nadzwyczajne

12. przychody z obrotów wewnętrznych

13. koszty obrotów wewnętrznych

Zespół 8 - kapitały własne, fundusze specjalne, rezerwy i wynik finansowy

1. kapitał podstawowy

2. pozostałe kapitały

3. rezerwy

4. rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

5. rozliczenia międzyokresowe przychodów

6. rozlicznie wyniku finansowego

7. fundusze specjalne

8. wynik finansowy

9. odpisy z zysków w ciągu roku obrotowego

10. obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Rozliczenie wyniku finansowego

PRZYKŁAD

Jednostka gospodarcza na dzień 1 stycznia 20XX roku, wykazała następujące składniki bilansu:




Ad. A - operacje gospodarcze wywołujące zmiany tylko w aktywach, czyli:

1. podjęto z rachunku bankowego do kasy kwotę 300

2. sprzedano materiały o wartości 200, zapłata w późniejszym terminie

Ad. B - operacje finansowe wywołujące zmiany w pasywach, czyli:

3. spłacono zobowiązania wobec dostawcy w wysokości 300

4. przeznaczono część zysków w kwocie 100 na kapitał podstawowy

Ad. C - operacje gospodarcze wywołujące zmiany w aktywach i pasywach oraz zwiększenie ogólnych sum bilansowych

5. nowy wspólnik dokonał spłaty kapitały podstawowego w wysokości 2500 na rachunek bankowy

6. przyjęto materiały od dostawcy o wartości 500 za które zapłata nastąpi w późniejszym terminie

Ad. D - operacje gospodarcze wywołujące jednocześnie zmiany w aktywach i pasywach oraz zmniejszenie ogólnych sum bilansowych

7. zobowiązania wobec dostawcy w wysokości 200

8. spłacono ratę kapitałową kredytu bankowego w kwocie 500

Ad. E - operacje wynikowe

9. wydano materiały do produkcji o wartości 2000

10. sporządzono listę płac pracowników produkcyjnych na kwotę 750

11. otrzymano fakturę za zużytą energię na kwotę 250

12. otrzymano wyrok sądowy o należnym odszkodowaniu od odbiorcy w wysokości 1000

13. sprzedano wytworzone produkty wysyłając odbiorcy fakturę z odroczonym terminem płatności na kwotę 3000

14. zapłacono z rachunku bankowego odsetki od zaciągniętych kredytów 100

Konta aktywów





Konta pasywów













Podział i łączenie kont

Podziału i łączenia kont dokonuje się w celu dostosowania przekrojów informacyjnych oraz szczegółowości informacji do potrzeb z zakresu zarządzani, sprawiedliwości, kontroli oraz celów podatkowych można w określony sposób dzielić i łączyć konta księgowe. Podział konta oznacza taką jego rekonstrukcję, że zostaje ono zmienione bądź uzupełnione innymi kontami przy zachowaniu niezmiennego zakresu merytorycznego. Zapisy na kontach powstałych z podziału po tych samych stronach jak miało to miejsce na koncie pierwotnym. W zakresie podziału kont możemy wyróżnić:

Podzielność pionową - która polega na wyodrębnieniu z treści konta określonych zagadnień należących do zakresu tematycznego konta, lecz wymagającej odrębnej prezentacji, konto pierwotne nadal jest prowadzone. Efektem podzielności pionowej są konta korygujące, przykładem jest konto odpisu umorzeniowe środków trwałych, czy odpisy aktualizujące wartość inwestycji długoterminowych. Podzielność pionowa wiąże się również z wydzieleniem grupy określonych operacji w związku ze zwiększeniem szczególności ewidencji.




Podzielność poziomą - polega ona na wyodrębnieniu szczegółowych elementów wchodzących w skład danego konta i zastąpienie go nowymi kontami. W praktyce oznacza to tworzenie nowych kont systematycznych bądź analitycznych. Przykładem może być tworzenie dwóch kont w miejsce konta materiały:

- materiały magazynowe

- materiały w przerobie własnym;

Do konta środki trwałe kont analitycznych, które wyszczególniają poszczególne maszyny wchodzące w skład majątku trwałego.

Procesem odwrotnym do podziału kont, jest ich łączenie - polega ono na zastosowaniu innych kryteriów lub zasad grupowania określonych operacji gospodarczych na kontach systematycznych lub analitycznych, efektem takiego działania jest wprowadzenie w miejsce dotychczasowych kont, jednego konta, które w całości przejmuje przedmiot i zakres ewidencji na dotychczas funkcjonujących kontach. W takim przypadku konta pierwotnie przestają istnieć, bądź zmieniają swój charakter, stając się kontami szczegółowymi, do danego konta łącznego, tak jak ma to miejsce w podziale kont. Łączenie kont ma sens, kiedy zbędna jest szczegółowa rejestracja określonych operacji bądź ilość operacji na kontach przed ich połączeniem jest niewielka.

Przeniesienie - jest to charakterystyczne działanie rejestracyjne, które nie odpowiada żadnym konkretnym faktom ekonomicznym, są sposobem realizacji zapisów czysto formalnych, które dokonuje się w oparciu o wewnętrzny dokument sporządzony w komórce księgowości zwany PK (Pek) - Polecenie Księgowania. Dokumentujemy przeniesienie:

- występowanie jednoczesnych, złożonych kryteriów klasyfikacji zdarzeń gospodarczych co powoduje, że pierwotne ich rejestracja występuje na najniższym poziomie uszczególnienia a następnie na koniec okresu rozrachunkowego, występuje tzw. zwijanie rachunków co oznacza powtórną rejestrację tych samych zdarzeń gospodarczych na kontach według innych, zagregowanych kryteriów klasyfikacyjnych np. - przeniesienie sald końcowych

Ten typ przeniesień ma charakter rutynowych procedur wynikających z ogólnych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych lub z indywidualnych rozwiązań, które opisane są w zakładowych planach kont. Większość tych przeniesień wiąże się z rocznymi zamknięciami kont. Przeniesienia spowodowane poprawianiem błędów w zapisach księgowych:

- niewłaściwe dokonywanie zapisu księgowego

- błędy księgowe są efektem pominięcia operacji w księgach rachunkowych jednostki

- opóźnienie w dokonanym zapisie księgowym

Usunięcie błędu musi być dokonane bez naruszenia mocy dowodowej ksiąg rachunkowych. Podczas usuwania błędów księgowych należy przestrzegać określonych zasad. Istnieją dwa sposoby usuwania błędów księgowych, które można stosować i wiążą się z rodzajem dokonanego błędu i czasem jego ujawnienia. Sposoby te to:

1. korekta - jest dokonywana jeżeli błąd zostanie ujawniony przed zamknięciem okresu rozliczeniowego. Polega na przekreśleniu błędnej treści bądź wartości zapisu księgowego zachowując jego czytelność zamieszcza się zapis prawidłowy, opatrując go podpisem osoby upoważnionej oraz datą dokonania poprawki np. podjęto z rachunku bankowego do kasy sumę 11 tys. Zaksięgowano w następujący sposób:




2. storno - pod pojęciem tym kryje się sposób poprawiania błędów księgowych polegający na usunięciu jego wpływu na saldo końcowe danego konta, a w niektórych przypadkach również na obroty konta. Nie dokonuje się przy tym skreślenia błędnego zapisu. Istnieją dwa rodzaje storna:

• CZARNE (zwykłe) - oznacza ono poprawę błędów księgowych przy użyciu wartości dodatnich w zakresie storna czarnego wyróżniamy:

• Storno zupełne(całkowite) - polega ono na umieszczeniu zapisu eliminującego błąd po przeciwnej stronie w stosunku do zapisu mylnego, a zatem jeżeli błąd wystąpi po stronie debet danego konta, jego skutek eliminuje zapis po stronie kredyt tej samej kwoty. Po wystornowaniu księguje się operacje w sposób właściwy.

• Storno częściowe - wówczas eliminuje się mylny zapis wyłącznie na tym koncie dokonując zapisu w tej samej kwocie po przeciwnej stronie w korespondencji z kontem właściwym jeżeli chodzi o storno czarne w przypadku konta kosztów i konta przychodów np.

1. zakup maszyny produkcyjnej nie wymagającej montażu i innych działań w celu rozpoczęcia jej eksploatacji zaksięgowano następująco:







2. zakup materiałów u dostawcy na kwotę 1200 zaksięgowano:




• CZERWONE - mamy do czynienia wówczas kiedy do poprawienia błędu wykorzystuje się wartości ujemne, jest powtórzeniem zapisu błędnego na tych samych kontach i po tych samych stronach kont tyle, że ze znakiem << - >> zapis ten powoduje anulowanie zapisu błędnego gwarantując przy tym poprawne saldo obrotów konta w rachunkowości dla oznaczenia zapisu ujemnego stosuje się kolor czerwony lub poprzez zaznaczenie danej wartości w ramce(obie formy przedstawione na rysunkach). W przypadku prowadzenia ksiąg w systemie kont stosuje się wartości ujemne np.:

• zakup maszyny produkcyjnej nie wymagającej montażu i innych działań w celu rozpoczęcia jej eksploatacji zaksięgowano następująco:




2. zakup materiałów od dostawcy na kwotę 1200 zaksięgowano następująco:

W odniesieniu do sytuacji gospodarczej należy stosować tylko jeden rodzaj storna. Nie wolno posługiwać się dwoma jego rodzajami, czyli stornami mieszanymi.




Dowody księgowe - są podstawą zapisów dokumentowanych w księgach rachunkowych stanowi on potwierdzenie dokonania operacjo gospodarczej i jest jednocześnie opisem realizowanej operacji. Za wiarygodny dowód księgowy uznaje się taki dokument, który

1. określa rodzaj dowodu i jego numer identyfikacyjny np. określa strony dokonujące operację gospodarczą

2. przedstawia opis operacji oraz jej wartość dodatkowo, również jaj rozmiary w ujęciu ilościowym

3. wskazuje datę dokonania operacji a gdy dochód został sporządzony pod inną datą także datę jego sporządzenia

4. zawiera osobę, której wydano, lub od której przyjęto określone składniki aktywów

5. zawiera stwierdzenie sprawdzenia dochodów księgowych i sposób rejestracji w księgach rachunkowych, korespondencji kont debet-kredyt (dekretację) oraz określenie okresu sprawozdawczego w którym dane zdarzenie ma być ujęte, a także podpis odpowiedzialnej za przeprowadzenie danych czynności. Powinny na nich znaleźć się przeliczenia wartości na walutę krajową, gdy są one w walucie obcej.

Dowody księgowe dzielą się na:

• dowody źródłowe:

1. zewnętrzne obce otrzymane od kontrahentów

2. zewnętrzne własne przekazane w oryginale przekazane kontrahentom

3. wewnętrzne, które dotyczą operacji wewnątrz podmiotu gospodarczego

• dowody wtórne:

1. zbiorcze, które służą do dokonania łącznych zapisów dowodów wymienionych pojedynczo

2. korygujące poprzednie zapisy - służą do dokonania łącznych zapisów dowodów wymienionych pojedynczo

3. zastępcze - które wystawia się do czasu otrzymania zewnętrznego dowodu źródłowego

4. rozliczeniowe - które ujmują już dokonane zapisy wg nowych kryteriów rozrachunkowych

20-01-2010

Temat:…

Wycena aktywów i pasywów w inwentaryzacji - jest to zabieg rachunkowy, którego celem jest ustalenie wartości poszczególnych składników bilansu. Aby uzyskać czytelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, konieczne jest zastosowanie odpowiedniego sposobu wyceny. Nadrzędną zasadą jaką należy kierować się przy wycenie jest zasada ostrożności zgodnie z którą poszczególne składniki aktywów i pasywów jednostki wycenia się stosując rzeczywiście poniesione a ich nabycie lub wytworzenie ceny bądź koszty.

Wycena aktywów trwałych: (ustawa o rachunkowości)

Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne wycenia się wg ceny nabycia, według kosztu wytworzenia, lub wg wartości przeszacowanej czyli po dokonaniu aktualizacji wyceny środków trwałych. Te kategorie pomniejsza się o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Trwała utrata wartości - zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości części lub całości oczekiwanych korzyści ekonomicznych. Trwała utrata wartości może być skutkiem:

1. przeznacza się dany obiekt do likwidacji

2. wycofuje się dany składnik aktywów z użytkowania, na skutek nieprzydatności gospodarczej

3. występują niekorzystne zmiany w zakresie wykorzystywania danego obiektu

Księgujemy:

Środek trwały - 150 000

Dotychczasowe umorzenie - 125 000




Wykorzystanie zmian w zakresie wykorzystania środka trwałego

Środek trwały - 30000

Dotychczasowe umorzenie - 16000

1. uznano środek trwały za obiekt o mniejszej użyteczności ekonomicznej w związku ze zmianą technologii i oszacowano trwały spadek jego wartości o 2400

2. w związku ze zmianą organizacji procesu produkcyjnego zaczęto w lepszy sposób wykorzystywać środek trwały w związku z czym stwierdzono trwały wzrost jego wartości dokonując dodatniej korekty o 1300




Amortyzacja - jest czynnikiem, który permanentnie zmniejsza wartość bilansową środków trwałych objęte są nią w zasadzie wszystkie środki trwałe prezentowane w bilansie z wyjątkiem dzieł sztuki, eksponatów muzealnych, unikatowych obiektów a także gruntów(nie wszystkie - wyjątkiem są grunty traktowane odkrywkowo). Przy ustalaniu okresu amortyzacji, rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres użyteczności ekonomicznej danego środka trwałego i ten okres użyteczności ekonomicznej jest uzależniony od następujących czynników:

• liczba zmian na których pracuje dany obiekt

• tempo postępu techniczno-ekonomicznego

• wydajność danego obiektu mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów, albo innym właściwym miernikiem

• prawne lub inne ograniczenia czasu używania danego obiektu

• przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości danego obiektu

Na dzień przyjęcia składnika aktywów do używania należy ustalić okres, stawkę i metodę jego amortyzowania. Do podstawowych metod amortyzacji zaliczamy:

1. amortyzacja liniowa - amortyzacja równomierna - zakłada ona, że używany obiekt aktywów trwałych zużywa się równomiernie, przez cały okres jego życia ekonomicznego i bieżąca wartość tego zużycia(stawka amortyzacyjna) jest wartością stałą.

Wartość środka trwałego = 26000

Oszacowana wartość rezydualna = 1000

Okres używania środka trwałego = 5 lat

2. Metoda amortyzacji degresywnej(przyspieszonej) - zakłada ona, że przydatność ekonomiczna składnika majątku jednostki maleje w Mierę upływu lat jego użytkowania a koszty bieżącej amortyzacji w pierwszych latach eksploatacji są większe niż w końcowym okresie życia ekonomicznego obiektu.

1. 
   Malejącego salda

Wartość początkowa środka trwałego = 26000

Roczna stopa amortyzacyjna 40%

Oszacowany okres używania środka trwałego 5 lat

2. Sumy cyfr rocznych - zakłada ona, że zmniejszające się z rok na rok stopy amortyzacyjne oblicz się wg wzoru




Przykład:

Wartość początkowa środka trwałego - 26000

Oszacowana wartość rezydualna = 1000

Okres używania środka trwałego = 5 lat

Rok	Stawka amortyzacyjna	Dotychczasowe zużycie	Wartość bilansowa
0	…………………….	…………………….	26000
1	1/3(26000-1000)=8555	8555	17445
2	4/15(26000-1000)=6667	15222	10778
3	1/5(26000-1000)=5000	20222	5778
4	2/15(26000-1000)=3333	23555	2445
5	1/5(26000-1000)=		1000

3. metoda naturalna - amortyzacja na jednostkę produktu - uzależnia ona wysokość stawek amortyzacyjnych od pracy wykonanej przez dany składnik aktywów w danym okresie. W związku z tym przewidywany okres eksploatacji składnika aktywów określany jest w dowolnie zmierzonej jego pracy.

Wartość początkowa środka trwałego = 26000

Oszacowana wartość rezydualna = 1000

Planowana praca globalna wykonana w całym okresie eksploatacji wynosi:


1 - 400 szt.

2 - 200 szt.

3 - 800 szt.

4 - 300 szt.

5 - 800 szt.

Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zliczane do inwestycji wycenia się według ceny nabycia, kosztów wytworzenia, wartości przeszacowanej, oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub też wycenia się wg ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej.

Środki trwałe w budowie - wycenia się wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem pomniejszonych z tytułu trwałej utraty wartości. W ramach środków trwałych w budowie wyróżniamy:


1. ulepszenia - przebudowa, modernizację i rekonstrukcję środka trwałego w wyniku czego zwiększa się jego wartość użytkowa mierzona okresem eksploatacji, zdolnością wytwórczą, jakością produkowanych dóbr bądź też innymi miarami.

2. remonty - doprowadzenie środka trwałego co najwyżej do jego pierwotnej wartości utraconej w wyniku eksploatacji

Inwestycje w obcych środkach trwałych - obejmują koszty przebudowy i inne przedsięwzięcia wynajętych w obcych środkach trwałych w celu dostosowania ich do własnych potrzeb użytkownika. Ponieważ środek trwały w którym czynione są nakłady nie jest własnością użytkownika nie może on przypisać danych działań do konkretnego środka trwałego. Księguje on jednak poczynione nakłady jako swoisty środek trwały i amortyzuje go przez okres nie dłuższy od czasu trwania umowy najmu.

Udziały w innych jednostkach oraz inwestycje zaliczone do aktywów trwałych - inne niż nieruchomości i wartości niematerialne i prawne zaliczone do inwestycji. Wyceniane są wg ceny nabycia pomniejszone o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wg wartości godziwej, wg skorygowanej ceny nabycia, jeśli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności i wartość ceny nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej a pozostałą różnicę wartości zaksięgować według przepisów ustawy o rachunkowości

Udział w jednostkach podporządkowanych - istnieje możliwość wyceny w ten sam sposób jak poprzednio z tym że udziały zaliczane do aktywów trwałych mogą być wycenione metodą praw własności pod warunkiem, że będzie ona stosowana jednolicie w stosunku do wszystkich jednostek podporządkowanych.

Wycena metodą praw własności oznacza ona przyjętą przez jednostkę dominującą przez wspólnika jednostki współzależnej lub znaczącego inwestora metodą wyceny udziałów w aktywach netto jednostki podporządkowanej z uwzględnieniem wartości firmy lub ujemnej wartości firmy ustalonych na dzień przeprowadzenia kontroli. Wartość początkową udziału aktualizuje się na dzień sprawozdania finansowego o zmiany wartości aktywów netto jednostki podporządkowanej jakie nastąpiły w okresie sprawozdawczym wynikające zarówno z osiągniętego wyniku finansowego skorygowanego o odpis raty wartości firmy lub ujemnych wartości firmy przypadający na dany okres sprawozdawczy, jak i wszelkie inne zmiany w tym wynikające z tytułu rozliczeń z jednostką dominującą, wspólnikiem jednostki współzależnej lub znaczącym inwestorem.

Należności długoterminowe - są naliczane w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności.

Wycena:

Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych ceny netto ich sprzedaży na dzień bilansowy. W przypadku gdy cena nabycia lub zakupu albo kosztu wytworzenia jednakowych lub uznanych za jednakowe, rzeczowych aktywów obrotowych są różne wówczas ich stan końcowy wycenia się w zależności od stosowanej przez podmiot metody ustalania wartości ich rozchodu

1. wg cen przeciętnych - czyli wysokości średniej ważonej cen lub kosztów danego składnika aktywów

2. wg metody FIFO - (ang. first in first out)

3. wg metody LIFO - (ang. last in first out)

4. wg szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen lub kosztów tych pozycji aktywów którymi wiąże się określone znaczenie gospodarcze niezależnie od daty ich nabycia lub wytworzenia.

Przykład:

Na dzień 1.1.200X roku jednostka

posiadała zapas materiału x wynoszący 100 szt. zakupionych po 5 zł/szt.

W pierwszej połowie stycznia przyjęła dostawę 200 szt. tego materiału po cenie 6 zł/szt.

W drugiej połowie miesiąca przyjęła dostawę w wysokości 400 szt. w cenie 4,50zł/szt.


W lutym sprzedała 450 szt. materiału z których 50 szt. pochodziło jeszcze z 200X - 1 roku a 400 sztuk dostawy w drugiej połowie stycznia.

Wartość materiału x w lutym 200X roku oraz stan końcowy na dzień 28.II.200X roku.

Inwestycje krótkoterminowe wycenia się według ceny rynkowej lub ceny nabycia lub ceny rynkowej w zależności od tego, która z nich jest niższa, według skorygowanej ceny nabycia, jeśli dla danego składnika został określony termin wymagalności. Inwestycje krótkoterminowe, dla których nie istnieje aktywny rynek, wycenia się w inny sposób - według określonej wartości godziwej.

Należności i udzielone pożyczki wycenione są w kwocie wymaganej zapłaty przy zachowaniu zasady ostrożności, a zatem po dokonaniu odpisów aktualizujących

Wycena pasywów

Zobowiązania wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty, zaś w przypadku zobowiązań finansowych mogą one być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia. Jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie trzech miesięcy, zobowiązania te wycenia się według wartości rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej.

Rezerwy są wyceniane w uzasadnionej i wiarygodnie oszacowanej wartości.

Udziały, akcje własne wycenia się według ceny nabycia.

Kapitały (fundusze) własne, z wyjątkiem udziałów bądź akcji własnych oraz pozostałe aktywa i pasywa wcześniej nie wymienione prezentuje się w wartości nominalnej. Na dzień bilansowy wycenia się wyrażone w walutach obcych składniki aktywów z wyjątkiem udziałów w jednostkach podporządkowanych, które wyceniły się metodą praw własności. Pasywa wycenia się po obowiązującym na dany dzień średnim kursie waluty ustalonym na dany dzień. Wyrażoną w walutach obcych gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno-sprzedaż walut obcych wycenia się po kursie, po którym nastąpi ich zakup, jednakże w wysokości nie większej od kursu ustalonego na dany dzień dla określonej waluty przez NBP.

Inwentaryzacja

Inwentaryzacja oznacza ogół czynności związanych z ustalaniem stanu faktycznego aktywów i pasywów jednostki na podstawie przeprowadzonego spisu z natury, pisemnego uzgodnienia i potwierdzenia sald, porównania danych z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami. Na podstawie wyników inwentaryzacji porównuje się stany rzeczywiste ze stanami wykazanymi w księgach. W przypadku stwierdzenia rozbieżności, poprzez skorygowanie zapisów w księgach rachunkowych następuje doprowadzenie do zgodności stanów ewidencyjnych z rzeczywistymi. Wyniki inwentaryzacji są podstawowym rozliczeniem osób odpowiedzialnych za powierzony im majątek, a także osób odpowiedzialnych za prowadzenie określonych czynności.

Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację w formie:

1. Spisu z natury w zakresie:

• Aktywów pieniężnych z wyjątkiem tych zgromadzonych na rachunkach bankowych

• Papierów wartościowych w formie materialnej

• Rzeczowych składników aktywów obrotowych, czyli zapasów

• Środków trwałych i nieruchomości zaliczanych do inwestycji

• Maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie

2. Pisemnego uzgodnienia i potwierdzenia sald w zakresie:

• Aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej

• Należności, w tym również udzielonych pożyczek

• Powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów

3. Porównania danych z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami w zakresie:

• Środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony

• Gruntów i praw zakwalifikowanych do nieruchomości

• Należności spornych i wątpliwych, a w przypadku banków również w zakresie należności zagrożonych

• Należności i zobowiązań od bądź wobec osób nie prowadzących ksiąg rachunkowych

• Należności i zobowiązań z tytułu publiczno-prawnych

• Wszystkich aktywów i pasywów, które nie zostały wymienione drogą spisu z natury lub pisemnego uzgodnienia i potwierdzenia sald bądź też tych aktywów i tych pasywów, które wprawdzie zostały wymienione drogą spisu z natury lub pisemnego uzgodnienia i potwierdzenia sald, lecz z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe przeprowadzenie ich inwentaryzacji w tej formie

Inwentaryzację drogą spisu z natury obejmuje się również znajdujące się w jednostce składniki aktywów, które są własnością innych jednostek i zostały powierzone do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub składowania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu. Obowiązek ten nie dotyczy podmiotów, które prowadzą działalność pocztową, usługi transportowe, spedycyjne oraz składowanie.

Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymany, jeżeli inwentaryzację:

1. składników aktywów z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji, materiałów, towarów i produktów gotowych rozpoczyna się nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończy się 15. dnia następnego roku;

2. w zakresie zapasów, materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją wartościową przeprowadzono raz w ciągu 2 lat;

3. nieruchomości zaliczanych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie przeprowadzono raz w ciągu 4 lat;

4. zapasów towarów i materiałów, w tym opakowań, objętych ewidencją wartościową w punkcie obrotu detalicznego jednostki przeprowadza się raz do roku;

5. zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną przeprowadza się raz do roku.

Inwentaryzację przeprowadza się również na dzień zakończenia działalności przez jednostkę oraz na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości.

---