System ochrony praw człowieka Rady Europy

Geneza/Główne cele powstania Rady Europy

Potrzebę integracji Europy mocno zasygnalizował, tuż po zakończeniu II wojny światowej, były premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill. Stwierdził on, już w roku 1946, że trzeba zbudować pewnego rodzaju Stany Zjednoczone Europy. Drugim znaczącym wydarzeniem, które przetarło drogę dla idei integracji, było spotkanie w Hadze, mianowane „Kongresem Europy”. Do miasta tego zjechali się przedstawiciele rozmaitych ruchów, które głośniej lub ciszej, opowiadały się za silniejszym zjednoczeniem Starego Kontynentu. Pakiet rezolucji przyjętych podczas tego kongresu oraz kierunek, w którym zmierzała sytuacja polityczna Europy, przyczyniły się do rozpoczęcia, przez rządy państw europejskich, rokowań na temat kształtu nowej organizacji międzynarodowej. Ostatecznie w maju 1949 roku w pałacu St. James w Londynie, statut nowej organizacji został podpisany przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich. Wchodząc w życie trzy miesiące później statut ten utworzył Radę Europy. Siedzibą organizacji stał się Pałac Europy w Strasburgu (Francja)

Polska przystąpiła do Rady Europy 26 listopada 1991 r.

Głowne cele RE

- ochrona praw człowieka( wynikiem czego była Europejska Konwencja o Prawach Człowieka) i demokracji pluralistycznej;
- uświadamianie i podnoszenie wartości europejskiej tożsamości kulturowej;
- rozwiązywanie problemów stojących przed europejskim społeczeństwem (mniejszości, ksenofobia,  nietolerancja, ochrona środowiska, bioetyka, AIDS, narkotyki, itd.);
- rozwój politycznego partnerstwa z nowymi europejskimi demokracjami;
- pomoc państwom Europy Centralnej i Wschodniej w zakresie reform politycznych, ustawodawczych i konstytucyjnych.

RE a prawa człowieka

Osiągnięcia RE w zakresie praw człowieka

Europejska Konwencja Praw Człowieka z 1950 roku (weszła w życie 1953 przynajmniej wg wikipedii) ustanowiła system kontroli i ochrony praw człowieka. Ta konwencja jest warunkiem dołaczenia do RE. Każda osoba, która uważa, że naruszono jej prawa zagwarantowane w Konwencji, może wnieść skargę, jeżeli wyczerpie wszystkie wewnetrzne środki odwoławcze. Ponad 30 000 skarg wniesiono od 1950 roku.

Komisja i Europejski Trybunał Praw Człowieka jak również Komitet Ministrów są aktualnie zobowiązane do czuwania nad przestrzeganiem Konwencji, która dopuszcza nie tylko skargi indywidualne, lecz również skargi międzypaństwowe.

Konwencja o zapobieganiu torturom (1987) przewiduje kontrolę bez uprzedzenia, w miejscach przetrzymywania osób na terytorium państw, które ją ratyfikowały.

Europejska Karta Socjalna wraz z Protokołem dodatkowym uzupełnia system ochrony przewidziany w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w dziedzinie praw socjalnych. Jej celem jest ochrona 23 podstawowych praw socjalnych i zachęcanie do wprowadzania prawdziwych polityk socjalnych w Europie.

Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Socjalnym określa minimalną ochronę w różnych dziedzinach świadczeń z ubezpieczenia socjalnego (emerytura, bezrobocie, inwalidztwo, świadczenia medyczne, itd.).

Pracownicy migrujący: konwencja o statusie prawnym pracowników migrujących ustanawia zasadę równego traktowania pracowników danego państwa i imigrantów oraz gwarantuje pracownikom migrującym prawo do łączenia rodzin.

Równouprawnienie kobiet i mężczyzn: Komitet Dyrektorów d/s Równouprawnienia kobiet i mężczyzn, powołany w 1979, koordynuje współpracę międzyrządową w tej dziedzinie.

Europejski Trybunał Praw Człowieka

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) w Strasburgu został powołany w 1959.

Sędziów jest 47 po jednym z każdego państwa należącego, są to najwybitniejsi swiatowi sędziowie. Wybierani są na okres 9 lat(zatem Polska miała ich trzech) . Sędzia nie może być odwołany z urzedu chyba że reszta sędziów postanowi większością dwóch trzecich głosów.

Każdy sędzia - członek Trybunału może występować w trzech możliwych rolach:
• jako zwykły członek Trybunału - wchodzi w skład form organizacyjnych Trybunału (plenum, Wielka Izba, izba, komitet) i wykonuje funkcje sędziowskie;
• jako sędzia-sprawozdawca - przygotowuje konkretną sprawę do rozpatrzenia przez komitet, izbę lub Wielką Izbę;
• jako tzw. sędzia narodowy - z urzędu wchodzi w skład izby lub Wielkiej Izby rozpatrującej skargę przeciwko państwu, z ramienia którego został wybrany

PROCEDURA SKARŻENIA

„próby reform”
w praktyce niektóre państwa dopuszczały się przeciągania i opóźniania orzeczeń ETPC dlatego przygotowano sprawozdanie w tej sprawie. Chciano to zreformować ale wymagałoby to zmiany Konwencji Praw Człowieka

Europejska Karta Społeczna wraz z Komitetem Niezależnych Ekspertów

Europejska Karta Społeczna weszła w zycie 26 lutego 1965.

Polska ratyfikowała kartę 10 czerwca 1997 r.

Obejmuje prawa pracownicze oraz prawa związków zawodowych, ochronę specyficznych grup, takich jak dzieci, kobiety, osoby niepełnosprawne i pracownicy migrujący.
Karta jest realizowana przez Komitet Niezależnych Ekspertów, który co dwa lata za pośrednictwem sekretarza generalnego Rady Europy otrzymuje sprawozdania od umawiających się państw, jak wykonują one postanowienia w niej zawarte. Kopie tych sprawozdań trafiają do krajowych organizacji pracodawców i pracowników, których uwagi dane państwo musi przesłać do Rady Europy. Sprawozdania rządów i komentarze Komitetu Niezależnych Ekspertów są następnie badane przez Komitet Rządowy do Spraw Karty Społecznej, który przekazuje swoje sprawozdanie do Komitetu Ministrów Rady Europy. Wnioski ekspertów są ponadto przekazywane do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, które przesyła swoje opinie Komitetowi Ministrów. System działa na zasadzie dwuletniego cyklu kontrolnego.

Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu
i poniżającemu traktowaniu lub karaniu.

Ta Konwencja została podpisana w 1987 r. i weszła w życie 1 lutego 1989 r. Jej celem jest wprowadzenie nadzoru nad osobami pozbawionymi wolności, a w szczególności zapobieżenie torturom oraz innemu niewłaściwemu ich traktowaniu. Na mocy Konwencji utworzono Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom, który stworzył, jak to zostało odnotowane, aktywny pozasądowy mechanizm uzupełniający istniejące reaktywne mechanizmy prawne Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Komitet ma kompetencje w zakresie ustalania stanu faktycznego oraz funkcje sprawozdawcze. Ma prawo do przeprowadzenia w miejscach zatrzymania okresowych wizyt, w celu zbadania, jak traktowane są osoby pozbawione wolności, oraz wzmocnienia- jeśli to konieczne- ich ochrony przed torturami i przed nieludzkim i poniżającym traktowaniem lub karaniem. Wizyty okresowe odbywają się regularnie we wszystkich państwach- stronach Konwencji. Rzeczywiste nowatorstwo Konwencji polega jednak na przyznaniu Komitetowi kompetencji do wizytowania miejsc zatrzymania, kiedy wymaga tego sytuacja. W wyjątkowych okolicznościach kompetentne władze zainteresowanego państwa mogą złożyć do Komitetu sprzeciw wobec wizyty w proponowanym terminie lub miejscu ze względu na interes obrony narodowej, bezpieczeństwa publicznego, niebezpieczeństwo zamieszek, stan zdrowia osoby lub śledztwo dotyczące poważnego przestępstwa. Komitet ma prawo przesłuchiwać osoby pozbawione wolności oraz komunikować się swobodnie z każdym, kto w jego przekonaniu może dostarczyć stosownych informacji.

Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości Narodowych

Weszła w życie 1 lutego 1998 r. Jej stronami jest obecnie 39 państw spośród łącznie 47 członków Rady Europy. Konwencja ustanawia minimalne standardy ochrony mniejszości narodowych, w szczególności zapewnia równość wobec prawa i niedyskryminację, prawo do zgromadzeń i stowarzyszania się, swobodę wypowiedzi, myśli, przekonań i religii. Zapewnia także ochronę języków i kultur mniejszościowych oraz przewiduje prawo do otwierania placówek edukacyjnych dla mniejszości narodowych. Polska stała się stroną tej Konwencji od 1 kwietnia 2001r.

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Dzieci

Z 1950 roku

Konwencja o Ochronie Danych

z dnia 28 stycznia 1981 roku

Konwencja ma na celu zagwarantowanie, na terytorium każdej ze Stron, każdej osobie fizycznej, niezależnie od jej narodowości i miejsca zamieszkania, poszanowanie jej praw i podstawowych wolności, w szczególności prawa do prywatności, w związku z automatycznym przetwarzaniem dotyczących jej danych osobowych (,,ochrona danych").

Konwencja Bioetyczna

Konwencja Nr 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, sporządzona w Strasburgu dnia 28 stycznia 1981 r.

Konwencja jest podstawowym dokumentem na kontynencie europejskim regulującym trudne sprawy z pogranicza medycyny, etyki i prawa. Konwencja obowiązuje od 1 grudnia 1999r., na razie tylko 19 państw europejskich

Konwencja reguluje kwestie:

wyrażania zgody na ingerencję we własne zdrowie

ochronę życia prywatnego i prawa do informacji w zakresie ochrony zdrowia

genotypu ludzkiego

badań naukowych z wykorzystaniem ludzi i transplatacji

Komisarz Praw Człowieka

Komisarz Praw Człowieka jest niezależnym organem Rady Europy, którego mandat obejmuje promowanie poszanowania praw człowieka oraz wiedzy na ich temat w państwach Rady Europy. Urząd Komisarza Praw Człowieka został powołany w 1999 r. na mocy rezolucji Komitetu Ministrów Rady Europy. 

Obecnie, od 1 kwietnia 2012 r., funkcję Komisarza Praw Człowieka pełni Nils Muižnieks

Komisarz prowadzi monitoring poszanowania praw człowieka w 47 państwach członkowskich Rady Europy. Oprócz wizyt w państwach członkowskich Rady Europy, stanowiących tzw. country monitoring, Komisarz publikuje także opinie i analizy poświęcone różnym problemom z zakresu praw człowieka, które występują w szeregu krajów

to dotyczy tych innch wybranych instytucji antykonwencyjnych

---