Wykład z psychiatrii nr11 27.01.06

Używanie Substancji psychoaktywnych:

• Używanie substancji psychoaktywnych - to nie jest jeszcze zaburzenie!

• Używanie nadmierne

• Uzależnienie

• Późne zaburzenia psychiczne w wyniku używania substancji psychoaktywnych

Uzależnienie -kryteria:

• Częste nadmierne używanie

• Zmiana kryteriów wartości - zamiast butów dla dziecka kupujesz alkohol

• Psychodegradacja społeczna np. prostytucja dla zdobycia heroiny (zachowania których dana osoba by się normalnie nie podjęła)

Co może zrobić alkohol z człowiekiem?:

• Halucynoza poalkoholowa -przewlekłe zburzenie w którym :omamy słuchowe o charakterze komentującym

• Zmiany otępienne związane z używaniem alkoholu- przypomina otępienie naczyniowe :zaniżenie krytycyzmu , konfabulacje, zaniżenie pamięci

• Ostra psychoza organiczna -delirium tremens początkowo niepokój, lęk dalej pojawiają się zaburzenia świadomości , dalej omamy i gorączka

Delirium nie leczone jest śmiertelne

Cechy uzależnienia :

• Utrwalony wzór postępowania ( używania substancji)

• Tolerancja

• Przestawienie organizacji życia , struktury dnia - podporządkowanie działalności życiowej pod zabezpieczenie substancji uzależniającej

• Niemożność podejmowania aktywności bez przyjęcia substancji

• Objawy odstawienia (np. ryzyko drgawek u osób uzależnionych od barbituranów i benzodiazepin)

uzależnienie: (podział podany poniżej jest absurdalny wg Bomby bo uzależnienie)

1. psychiczne (nawyk przyzwyczajeń, subiektywne poczucie ze używanie substancji jest przyjemne , że ułatwia różne aktywności np. kieliszek dla kurażu stosowany przez osoby , które przezywają lęk w sytuacji gdy jest się skonfrontowanym ze społecznymi sytuacjami np. egzamin, randka, wystąpienie publiczne (fobia społeczna))

2. społeczne- człowiek w sytuacji społecznej nie może sam zadecydować np. piję bo wszyscy piją

3. biologiczne

Uzależnienie od środków nie chemicznych: hazard, sporty ekstremalne

Tu występuje ekscytacja : występowanie silnego pobudzenia w momencie oczekiwania na wynik bingo czy jednorękiego bandyty ( pobudzenie osi stresowej powoduje przyjemność. ) Na to nakłada się racjonalizacja - przekonanie ze jeśli się więcej postawi to na pewno się wygra- w ten sposób rodzi się uzależnienie.

Chęć odegrania się powoduje znaczną dezorganizację życia społecznego i rodzinnego

Najbardziej narażoną na uzależnienie od gier hazardowych grupą zawodową są taksówkarze ( bo mają dużo czasu czekając na zlecenie)

Postępowanie w uzależnieniu od hazardu jest takie samo jak postępowanie w uzależnieniu od alkoholu

Leczenie w psychiatrii:

Czy psychiatria dysponuje metodą leczenia przyczynowego ?

do tej pory nie ma żadnego zaburzenia w psychiatrii które miałoby określone jednoznacznie podłoże etiologiczne

Większość zaburzeń ma przyczyny złożone:

• Podłoże genetyczne -teoria: istnieją geny które wpływają na funkcję i rozwój pewnych neuronów w CSN .Nie ma żadnych metod mogących ingerować w ekspresje tych genów

• Środowiskowy wpływ na ekspresje genów - Środowisko warunkuje rozwój i predyspozycję do wystąpienia zaburzeń psychicznych na to możemy wpływać- psychoterapia.

• Zmiany organiczne w mózgu np. zaburzenia neurotransmisji powodujące zakłócenia w podstawowych układach regulacyjnych. Na to możemy wpływać farmakoterapią , redukując objawy zaburzeń ( na podstawie doświadczeń empirycznych tzn najpierw uzyskaliśmy efekt danego leku a dopiero później dorabiamy do tego teorię zab. Neuroprzekażników

• Większość zaburzeń psychicznych ma charakter przewlekły - nie wiadomo czy przewlekłość wynika z istoty zaburzeń czy ze szczególnej interreakcji pacjenta ze środowiskiem ( np. hospitalizm- pozbawienie aktywności nasila objawy ubytkowe) psychoterapia rodzinna , przywracanie do warunków społecznych

Podsumowując : leczenie musi być zintegrowane , kompleksowe

Celem leczenia jest: utrzymanie życia, poprawa jakości życia z objawami, usunięcie objawów, poprawa warunków życia pacjenta, przywrócenie do funkcjonowania społecznego

Biologiczne metody leczenia:

1. farmakologia

kiedyś stosowano laudanum (mieszanina opiatów) - uspokojenie , redukcja lęku, agresji , pobudzenia .wyciągi z chmielu, sole bromu, barbiturany. Następnie skopolamina-tzw chemiczny kaftan bezpieczeństwa, stosowany i.v. powoduje stan apatii. Następnie wprowadzenie elektrowstrząsów- kiedyś stosowane w leczeniu schizofrenii(stosowane bo w zauważono ze w padaczce nie występuje schizofrenia, gdyż (hipoteza):osoby chore wyładowują napięcia w czasie napadów drgawkowych ), teraz do leczenia głębokich stanów depresyjnych

Prawdziwym przełomem było wprowadzenie neuroleptyków -fenotiazyna (Fenaktil)

a) leki p/psychotyczne

• 1.generacji- fenotiazyny , haloperidol

Powodują:

• znaczna sedacja

• redukcja pozytywnych objawów psychotycznych

• wpływ depresjogenny:obniżenie nastroju, apatia , spadek aktywności

• działanie pozapiramidowe ( do korygowania tych zaburzeń służą leki p/parkinsonowskie, kiedyś tzw wakacje terapeutyczne czyli unikanie wysycenia tzn. robienie przerw w terapii np. na weekendy nie zapobiega wystąpieniu objawów ubocznych a powoduje zwiększone ryzyko nawrotu , przyspiesza występowanie późnych dyskinez)

• Leki atypowe= neuroleptyki 2.generacji: klozapina, risperidon, olanzapina

Wg producentów mają nie wywoływać objawów pozapiramidowych

Działanie:

• redukcja obj.pozytywnych

• Nienasilanie obj. Negatywnych ( producenci twierdza ze nawet je redukują)

• Nie wywoływanie obj. Negatywnych

• Działania niepożądane:

• Klozapina : ryzyko agranulocytozy (śmiertelnej)- kontrola leukocytów co jakis czas podczas leczenia

• Risperidon-w dawkach wysokich powoduje obj.pozapiramidowe

• Olanzapina- zmniejszenie progu pobudliwości drgawkowej , zwiekszone ryzyko ujawnienia się cukrzycy typu I , wzrost wydzielania prolaktyny : otyłość , mlekotok , spadek libido , być może promuje rozwój gruczolaka przysadki

Gdy diagnoza zaburzeń psychotycznych: leki p/psychotyczne są wskazane :

1.epizod psychotyczny w przebiegu schizofrenii- 1 rok leczenia

1. nawrót - 3 lata leczenia

2. nawrót - 5 lat leczenia

Często stosowane jest leczenie podtrzymujące przez wiele lat dawkami podtrzymującymi - stosowane gdy człowiek nie ma oparcia psychicznego , trudno radzi sobie ze stresem . Stosuje się je aby obniżyć próg napięcia i ułatwić osobie chorej radzenie sobie ze stresem .

Ponoć od środków p/psychotycznych nie można się uzależnić bo nie wzrasta tolerancja ale takiej pewności nie ma bo cały czas są zwiększane zalecane dawki terapeutyczne

b) leki p/depresyjne

c) normotmiki - profilaktyka choroby afektywnej głównie dwubiegunowej ( bo tu największa efektywność )

• sole litu - leczą zespół maniakalny , zapobiega nawrotom ch.afektywnej dwubiegunowej

• karbamazepina, walproiniany - mają blokować kindling -> zapobiegają napadom drgawkowym i nawrotom ch. Afektywnej dwubiegunowej

Przy stosowaniu litu można pić alkohol ale mała rozpiętość pomiędzy dawką terapeutyczną a toksyczną

d) środki p/lękowe

• meprobomat- wycofany bo powodował uzależnienie i padaczkę

• benzodiazepiny - różnią się między sobą siłą działania na napięcie mm.szkieletowych , czasem działania , profilem farmakologicznym (niektóre mają bardziej nasilone działanie na sen lub redukcję lęku)

alprozolam ma dodatkowo działanie euforyzujące (początkowo był stosowany jako lek p/depresyjny

Problemem jest błyskawiczne uzależnienie od benzodiazepin: im krótszy czas półtrwania tym szybciej powstaje uzależnienie

środki p/lękowe powinny być stosowane w ostrych stanach lękowych a nie w przewlekłych . Benzodiazepin nie należy stosować dłużej niż 4 tygodnie( zalecany czas stosowania : do 2 tyg.)W 1.tygodniu należy sprawdzić tolerancje (czy pacjent nie zwiększył dawki)

Benzodiazepiny należy odstawiać stopniowo tzw. metoda schodkowa - powolne odstawianie powoduje zmniejszenie ryzyka drgawek

Przy odstawieniu objawy odbicia = pojawienie się na krótko tych objawów dla których lek był zastosowany (lęk- nie lecz go benzodiazepinami!)

Gdy powstanie uzależnienie od bezodiazepin pojawia się również zwiekszona tolerancja na inne leki p/lękowe (tolerancja krzyżowa) gdy zmiana benzodiazepin na inny lek to trzeba zastosować go w wyższej dawce

e)leki nasenne - też uzależniają

2. Postepowanie psychoterapeutyczne

a)Nieswoiste czynności psychoterapeutyczne -wywierają korzystny efekt terapeutyczny i poprawiają jakość życia :

Środowisko terapeutyczne - szpital powinien spełniać kryteria środowiska terapeutycznego np. łóżko pacjenta ma przypominać łóżko w jego domu

Elementem środowiska terapeutycznego jest społeczność terapeutyczna -głos pacjenta jest brany pod uwagę w każdej sytuacji rada pacjentów , planowanie każdej aktywności , zapobieganie bezczynności, trening umiejętności społecznych . W ten sposób zapobiega się hospitalizmowi .

Hospitalizmowi zapobiega się również poprzez utrzymywanie kontaktu pacjenta z jego środowiskiem społecznym np. odwiedziny rodziny, wychodzenie do domu na weekend , wychodzenie popołudniowe np. do kina

b)psychoterapia indywidualna i grupowa

Psychoterapia psychodynamiczna( budowanie wglądu, przepracowanie konfliktów) nie jest wskazana u osób z zaburzeniami z kręgu schizofrenii. Tu raczej psychoterapia polegająca na łagodzenie deficytu przywiązania. Psychoterapia ta pozwala również na diagnozę charakteru i następstw deficytu przywiązania

Warunkiem udanej psychoterapii jest silna więź chorego z jednym psychoterapeuta - dlatego tworzy się zespoły psychoterapeutyczne składające się z różnych osób np. lekarze, pielęgniarki, wolontariusze, studenci . Wtedy łatwiej jest nawiązać taka więź (wybrać sobie jedną osobę )

---