PSYCHIATRIA - WYKŁADY - PROF. G. KOPACZ

WYKŁAD I

ADAPTACJA/ ŚRODOWISKO

Człowiek jest skonstruowany w kontekście środowiska i podlega prawom fizycznym.

Wszystko, co żyje jest elementem wszechświata i podlega prawom fizycznym.

„zasada termodynamiki” - nieuporządkowanie

↓

życie

↓

złożoność organizmów

↓

człowiek

Człowiek podlega oddziaływaniom słabym i silnym.

słaba: grawitacja

GRAWITACJA

Środek ciężkości

- jego skutkiem jest symetria

- możliwość reagowania na to, co jest zagrożeniem, przynętą itd.

- inaczej reagujemy na symetrię

Konsekwencją jest m.in. symetria, którą rzadko obdarzona jest przyroda nieożywiona

Dziecko przyjmuje niektóre modalności np. bardzo często mówienie brzydkich słów w miłym tonie traktowane jako dobro.

Dziecko reaguje na symetrię już jak otworzy oczy, nawet jeśli tego nie rozumie

Dlaczego modalności są ważne?

- Dziecko trafia „do cycka” przez instynkt, reaguje na dwie symetryczne krągłości.

D. Holmes opracował „wzór na idealne pośladki”

Z oralnością jest jak z pieniędzmi - nigdy nie jest za dużo!!!:)

Jeśli budzi się jakąś potrzebę to już tkwi w człowieku.

Czasem, jeśli frustrowane są możliwości rozwijania naszych modalności, dziecko fiksuje się na tej modalności, która była wcześniej.

Poczucie męskości/ kobiecości jest jedną z najważniejszych potrzeb.

Uzależnia to uzyskanie poczucia autonomii.

Jeżeli nie została zerwana więź kobiety z ojcem, to może się pojawić pewna niechęć.

Kobieta niepewna kobiecości musi koniecznie nadrobić „kobiecość”. Nie ma introjektywnego poczucia kobiecości.

Jeżeli te modalności nie są zaspokojone to zaczyna się problem.

Przykład matek „lekowych” „ A ja już myślałam, że o mnie zapomniałeś”

„Stoi za rogiem baba jaga i Cię zabierze”

Kobieta, która czuje się kobieca nie musi niczego udawać, nie musi sztucznie dopasować się do swojej roli.

Wątek oralny przy zaburzeniach odżywiania.

Większość problemów pojawia się w rodzinach, w których jedzenie jest sposobem komunikowania.

LĘK EGZYSTENCJALNY, przed wejściem dziewczyny w kobiecość.

Komunikacja przez jedzenie - niejedzenie sprzyja powstaniu anoreksji lub bulimii. Wątek oralny jest tu bardzo ważny.

ROZWOJOWO WAŻNE JEST DLA NAS DRZEWO!!!

Dlaczego ciągnęło nas na drzewo?

Lorentz - nieszczęście, że człowiek zszedł z drzewa (na nim człowiek miał zajęte ręce, uwolnił je i niewłaściwie je użył (agresja) problem? - kumulacja agresji)

Zejście z drzewa postawa pionowa uwolnienie rąk

* u człowieka agresja wewnątrzpokoleniowa, przeniosła się na pięści

* dysproporcja między poziomem agresji a możliwościami człowieka

ROZWÓJ KORY MÓZGOWEJ

- twór, który przejął, sterownictwo, które powodowało możliwości przeżycia

- rozwój instynktu u zwierząt przejmuje kora mózgowa

- człowiek ma się uczyć przez możliwości chłonne, poznawcze, behawioralne itd.

Zysk plastyczność mózgu większa niż zwierząt, a rozwija się wiedza

kora mózgowa z jej dynamizmami

(Mazurkiewicz) polski psychiatra zwraca uwagę na plastyczność i omnipotencję kory mózgowej

świat idei, trzecia rzeczywistość (Kartezjusz)

(Popper, Biceur)

zasady odkrycia + Einstein

naukowego 2 warunki teorii naukowej: (by mogły być one wartościowe)

żąda weryfikacji 1) spójne wewnętrznie (logicznie, matematycznie, racjonalnie)

zastosowanie w 2) referencyjne do praw przyrody i świata

praktyce

• Wyzwolenie się z grawitacji ciała dała możliwość stworzenia nowych możliwości, stad koncepcje Wittgensteina „traktat filozoficzny” - dociekania filozoficzne

• Withead

NORMA CZY PATOLOGIA JEDNOSTKI?

PSYCHOLOG? PSYCHIATRA? PSYCHOTERAPEUTA?

Czynnik etiologiczny ------- mechanizm patologiczny

↓ - stres

zaburzenia hierarchii ośrodków CUN - czynnik genetyczny

(to, co w mózgu i człowieku się dzieje to zmiany genetyczne, czynnik genetyczny determinuje czynnik psychologiczny)

objawy psychopatologiczne - czynnik somatogenny

prawie zawsze związane z zaburzeniami (związany z chorobami somatycznymi lateralizacji lub CUN), mózg uszkodzony np. cukrzycą)

morfologicznie

- czynnik toksyczny

(egzogenne np. grypa

toksyczne - napije się alkoholu, zatruje

urazy - mechaniczne np. cieplny)

W wieku 45 lat zostają epigenetycznie uruchomione pewne programy, np. palenie marihuany przyczynia się do wystąpienia schizofrenii kilkakrotnie częściej.

Schizofrenia jest związana z pewnymi predyspozycjami genetycznymi i uszkodzeniami CUN.

CZYNNIK ETIOLOGICZNY

↓

Dezorganizacja funkcji kory: wtórna i znaczna

↓

Głębsze zaburzenia hierarchii czyli psychozy

- ENDOGENNE (afektywne choroby, depresja, mania, schizofrenia)

- EGZOGENNE (toksykoza, infekcja, uraz)

- REAKTYWNE ( stres psychologiczny)

- SOMATOGENNE (choroby)

- ORGANICZNE (uszkodzenia CUN)

Uraz psychiczne, stres, zaburzenia organiczne, somatogenne, egzogenne, genetyczne, rozwojowe ↓

Doświadczenia zapisane na poziomie korowym lub podkorowym na niższych poziomach uogólnienia. M.in. konflikt schematów czynnościowych zawartych w korze

↓

Dezorganizacja z zachowaniami prawidłowej hierarchii

NOZOLOGICZNIE:

Zaburzenia psychiczne niechorobowe (niepsychotyczne):

- zaburzenia nerwicowe

- zaburzenia osobowości

- zaburzenia psychosomatyczne i behawioralne

- zaburzenia organiczne

- uzależnienia

Zaburzenia psychiczne chorobowe (psychozy)

- endogenne

- organiczne

- egzogenne

- somatogenne - reaktywne

DSM IV

A. Problemy definicji:

- biologiczne

- psychologiczne

- socjokulturowo - środowiskowe

B. Normalne reakcje na wydarzenia stresowe / zachowania niedopuszczalne społecznie

Oś I Zespoły kliniczne

Oś II Zaburzenia osobowości (w tle zachowania)

Oś III Zaburzenia somatyczne (są albo nie)

Oś IV Problemy psychospołeczne i środowiskowe (zmiana stanu cywilnego, stres rodzicielski, interpersonalne, zawodowe, warunki życiowe - zmiana, problemy prawne, rozwój ekonomiczny, choroby somatyczne)

Oś V Globalna ocena funkcjonowania

Zalety	Wady
Działa radarowo	Empiryczna
Przecięcie osi, wynik cyfrowy	Dane proste
Analiza - porządkujemy dużo	Gubi subtelność zaburzeń
Przyszłościowo lepsze	Zrywa z tradycją psychiatrii europejskiej

ICD 10

( Europa; mniej do badań naukowych)

- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania F00 - F99

- nie nazywa zaburzenia chorobą! (Nie ma nerwicy, a problemy typy nerwicowego)

PSYCHOZY ENDOGENNE

(nie ma jednej przyczyny istne czynniki genetyczne i wyzwalające chorobę)

Schizofrenia zaburzenia schizoafektywne zaburzenia afektywne

- prosta - jednobiegunowe (depresja - paranoidalna jednobiegunowa nawraca)

- katatoniczna - dwubiegunowe

- zdezorganizowana - mania (przeciwny biegun)

- inne - inne

PSYCHZY EGZOGENNE

intoksykacyjne infekcja pourazowe

ostre - reakcje Boenhoffera

zaburzenia pomroczne (zaburzenia

zaburzenia majaczeniowe jakościowe

zaburzenia splątaniowe świadomości)

zaburzenia oneiroidalne

Zespół Korsakowa

( miażdżyca, zatrucia, infekcje, urazy)

PRZEWLEKŁE PSYCHOZY EGZOGENNE

intoksykacyjne infekcyjne pourazowe

(postać o obrazie zbliżonym (zab. o obrazie afektywnym:

do schizofrenii: - depresja

- paranoidalna - mania

- katatoniczna - inne

WYKŁAD II

Diagnoza:

- jej stawianiem zajmuje się psychiatra

- stwarza dużo problemów, bo gdzie jest granica między choroba psychiczną a jej brakiem?

Jedno z kryteriów normy:

To co jest częste jest normalne - niewłaściwe kryterium

Dla psychiatrii - normy psychiatryczne od ponad pół wieku.

W KTÓRYM MOMENCIE KOŃCZY SIĘ NORMA A ZACZYNA PATOLOGIA?

Każdy ma prawo mieć pewne objawy patologii

Jeśli ktoś jest chory psychicznie, to określa się u niego niepoczytalność. Praktycznie pokrywa się to z psychotycznością

Osoby, które stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia innych mogą być przymusowo skierowane na leczenie, przymusowo hospitalizowane

3 POZIOMY DIAGNOSTYCZNE:

1. Poziom, symptomatologiczny to poziom objawu psychopatologicznego; definicje objawu psychopatologicznego są takie same w każdym podręczniku; jest to w kategoriach odniesień do jakiejś sfery życia (poznawczej, emocjonalnej, psychoruchowej), sfery osobowości, przy określaniu stanu człowieka w kontekście społecznym i kontekście innych zaburzeń; dopiero synteza takich zaburzeń jest objawem psychopatologicznym; dlatego objawy dzieli się w zależności od tego, jakie zaburzenie jest centralne; generalnie objawy rzadko występują w izolacji, przeważnie w zespołach objawów psychopatologicznych; zespołów jest około 20

Choroba psychiczna jakoś wygląda, nie da się udawać, bo można albo dać za dużo objawów, albo za mało, albo objawy połączyć - te, które ze sobą nie współwystępują.

Człowiek chory nie powie „Panie doktorze mam halucynacje”

- osoby chore nie wiedzą, że to, czego doświadczają jest nierealne.

2. Poziom, syndromologiczny to poziom zespołowy: wiąże się z kombinatyczną wypadkowa objawu psychopatologicznego. Tutaj można stwierdzić, czy ktoś jest, czy nie jest chory psychicznie. Ale i tu nie otrzymujemy konkretnej odpowiedzi o stanie pacjenta, bo do tego trzeba zejść na poziom nozologiczny.

3. Poziom, nozologiczny - nozologia zajmuje się chorobami, objawy, zespoły, kontekst, dynamika zaburzeń. Kryterium podstawowe to zespoły objawów chorobowych. Ujęcie e kontekście etiologii choroby, dynamiki - są to kolejna kryteria wyboru jednostki nozologicznej; dynamika daje sygnał, ze jakiś proces został uruchomiony i trwa.. Dlatego u jednych rozpozna się schizofrenię, u innych osobowość schizotypową; ważna sprawa to też patogeneza, bo diagnozę nozologiczną powinny wspierać dodatkowe badania np. wywiad, EEG, rezonans.

Poziom nozologiczny jest bardzo ważny. Szukanie etiologii, patogenezy itd. Dwie osoby mające te same objawy mogą być inaczej zdiagnozowane - mogą mieć, różny kontekst. Jest to poziom uzupełniający. Rozstrzyga bardzo ważne sprawy.

WSZYSTKIE TE POZIOMY MAJĄ PRAWO SIĘ MIESZAĆ!!!

I POZIOM SYMPTOMATOLOGICZNY

Definicja objawów

Wymiar poznawczy, emocjonalny, behawioralny, interpersonalny, harmonia, adaptacja

Znaczenie patognomiczne

Inaczej:

Kategorie objawów psychopatologicznych

- zawsze w kategoriach odniesień do jakiejś sfery życia, osobowości, ale w kontekście społecznym i innych zaburzeń;

- dopiero synteza obserwacji jest objawem psychopatologicznym, dlatego objaw psychopatologiczny dzieli się w zależności od zaburzenia centralnego

- objawy rzadko występują w izolacji - przeważnie w zespołach objawów patologicznych

II POZIOM SYNDROMOLOGICZNY

Obraz zespołów

Znaczenie patognomiczne zespołów

Kontekst nozologiczny

Inaczej:

Poziom zespołów psychopatologicznych:

- można stwierdzić czy ktoś jest czy nie jest chory psychicznie, ale nie ma konkretnej odpowiedzi o stanie pacjenta, trzeba poziom III

III POZIOM NOZOLOGICZNY

Etiologia

Dynamika

Patogeneza

Obraz

Rokowanie

Leczenie, rehabilitacja, resocjalizacja

Inaczej:

Poziom choroby psychicznej:

- podstawowe kryterium: objawy chorobowe

- dynamika: daje sygnał uruchamiania i trwania procesu

- patogeneza: lękliwość może mieć źródło w nadczynności tarczycy, dlatego diagnozę tę powinny wspierać dodatkowe badania (EEG, rezonans, wywiad)

- niektóre diagnozujemy w zalezności od dokuczliwości ( za mało lęku źle, za dużo - źle, kiedy za dużo? gdy zaczyna dokuczać; podobnie z osobowością - ktoś ze wszystkiego się śmieje - ok., ale do póki nie zacznie przeszkadzać.

UROJENIE A HALUCYNACJA

UROJENIE - prawie zawsze związane z chorobą psychiczną „myślę, że ktoś nas truje, bo stoi za drzwiami i wpuszcza gaz”

HALUCYNACJA - zdarzają się u ludzi zdrowych „widzę niebieski gaz który śmierdzi”

Musimy zwracać uwagę na to, co mówi pacjent.

Jaki jest sens leczenia ludzi przymusowo?

- Liberalizm zakłada, że człowiek, który stanowi zagrożenie dla innych ludzi powinien być leczony, dla bezpieczeństwa innych

OBJAWY PSYCHOPATOLOGICZNE

A. ZABURZENIA SPOSTRZEGANIA

1. ZŁUDZENIA (ILUZJE) nie korygowane spostrzeganie

- obecne bodźce z zewnątrz

- rzutowanie na zewnątrz

- poziom realności

Zaburzenia:

Fizjologiczne - budowa narządu np. wzroku

Patologiczne - przekonania, że widzą to, co widzą, objaw patologiczny nie musi być oznaką choroby np. noc - park - zbir;

2. OMAMY (HALUCYNACJE)

- bez bodźców z zewnątrz

- rzutowanie na zewnątrz (poza naszą tożsamością, osobowością)

- poczucie realności

* widzi się coś, czego nie ma, a uważa się, że to jest realne tzw. sąd realizujący

* halucynacje imperatywne - głosy coś każą, człowiek słyszy, że ma kogoś zabić, bo inaczej czeka go np. wieczne cierpienie; głosy namawiające do samobójstwa; człowiek często dyskutuje z tymi głosami

Podział ze względu na treść (modalność)

- wzrokowe

- słuchowe

- węchowe

Ze względu na strukturę:

- elementarne ( wrażenia z narządu zmysłu: błyski, trzaski, zapachy, miejsce pochodzenia)

- proste (domniemany przedmiot, narząd, twór, osoba)

- złożone (syntetyczne) - (wiele narządów, np. po LSD)

3. PSEUDOHALUCYNACJE - OMAMY RZEKOME

- nie ma fizjologicznego odnośnika, trudno skumać, że to sąd realizujący

- uwewnętrznione, czuje osoba, że np. glosy przeszukują jej ciało, osoby wchodzą w jej ciało naruszają granice osobowości

- bez bodźców z zewnątrz

- rzutowanie do wewnątrz

- poczucie realności

- bez podmiotowości

- doznania narzucane z zewnątrz, traktowane jako obce

- też sąd realizujący

- przeżywane jako elementy sfery wewnętrznej (uwewnętrznione - człowiek czuje, że rzeczy przenikają jego ciało, że osoby wchodzą w jego ciało; chodzi o naruszenie granic osobowości człowieka (pseudohalucynacje wewnętrzne, halucynacje zewnętrzne)

np. coś gada w zębie

Rodzaje:

wzrokowe

słuchowe

trzewne (z przestrzenią wewnętrzną)

Mają mocno patologiczne znaczenia diagnostyczne np. głosy w głowie postrzegane jako realne, ale bez charakteru przedmiotowego. Pacjent widzi kubek, nie wie czy to kubek czy rysunek kubka. Albo głosy w głowie. Nie wie czy to głos, czy jedynie myśli, obce -uważa, że to nie jego myśli.

Nie są czysto spostrzeżeniowymi zaburzeniami, to zaburzenia między myśleniem, spostrzeganiem, oparte o urojenia, prawie zawsze w połączeniu ze schizofrenią. Są bardzo ważnym i bardzo poważnym objawem psychoz i często oznaczają ich początek.

Tropizm dodatni - symetryczność, która pomaga w sprawnym poruszaniu się, człowiek automatycznie i przedświadomie reaguje na rzeczy symetryczne (ważne w prokreacji)

4. HALUCYNOIDY

- nie ma sądu realizującego

- bez bodźców z zewnątrz

- rzutowanie na zewnątrz

- brak poczucia realności

(zaburzenia psychosensoryczne np. padaczka skroniowa)

B. ZABURZENIA MYŚLENIA

= TREŚCI (JAKOŚCI MYŚLENIA) =

Ze względu na:

Treść

- towarzyszy sąd realizujący

- nie ulegają korekcji

- zawsze mówią o chorobie, klarowna diagnoza choroby psychicznej

- mogą prowadzić do dramatycznych samookaleczeń, np. podcięcie gardła sobie czy ucięcie nogi)

- Prześladowcze: zazdrości, zdrady, siedzenia, kamery itp. (depresja też, ale że to za karę)

- Depresyjne: związane z depresją, z powodu winy, kary, katastroficzne, wiecznego potępienia, hipochondryczne, nihilistyczne, osoba obwinia się za to, co się dzieje w jej świecie, (że 11 września to za jej grzechy)

- Maniakalne: związane z dobrym nastrojem, dotyczą manii, mogą wielkości, osiągnięcia, szczęścia, przekonania, są nie do zbicia, mocne (student zna 33 języki też chiński, da mu się Chińczyka nie dogada się powie, że był podstawiony); są one nie do zredukowania, bardzo mocne, nie do zbicia; podważenie urojeń wiąże się jednym - zerwaniem kontaktu

- Zespoł Kandyńskiego - Klarambo: zespół oddziaływania psychicznego, automatyzm psychiczny, MOP (mantyzm: natłok myśli, ważny element w schozofrenii, owładnięcie, pseudohalucynacje);

Wg szczegółowego znaczenia:

- prześladowcze

- zazdrości

- hipochondryczne

- dysmorfobia

- grzeczności

- winy

- poniżenia

- wielkościowe

- odnoszące

- oddziaływania

- owładnięcia

Strukturę:

PARANOIDALNE - strukturalizowane, ale nie tak spójne jak paranoiczne; tworzą krąg tematycznych urojeń: mąż gotów udowodnić, że go żona zdradzała, podczas gdy jest mu wierna, ma mnóstwo dowodów)

PARANOICZNE - PARANOJE - nieprawdziwy punkt wyjścia, ale system który się na nim buduje spójny,

INKOHERENTNE - wiążą się z rozbiciem funkcjonowania osobowości czy struktury myślowej, rozczłonkowienie myślenia; w zaburzeniu świadomości; delirium treneris; odbicie struktury myślowej; treści urojeniowe nie wiążą się w system

= TOKU MYŚLENIA, FORMALNE=

- przyspieszenie (mania)

- zwalnianie

- zahamowanie (nawet do zera)

- zatamowanie (nagle się zatrzymuje, np. w schizofrenii)

- rozkojarzenie (osiowy objaw schizofrenii, przejaw rozbicia osobowości, nieuzasadniona zmiana wątku, uskokowość tematyczna)

- schizofazja (sałata słowna; poszatkowanie tak duże, że z wypowiedzi nic nie wynika_

- werbigeracje

- perseweracje mogą być związane z

- stereotypie zaburzeniami CUN

- splątanie (amencja) (zaburzony system poznawczy, wątki powierzchniowe, ślizgają się po logice i rzeczywistości, związki przypadkowe, bez kontekstu sytuacji - ciężkie zaburzenia osobowości)

- inkoherencja (rozbicie większe niż rozkojarzenie i tendencja do wysiłku by tworzyć nowe struktury, neologizmy)

- logornea

- lepkość myślenia

Nie można mylić rozkojarzenia z dygresyjnością u ludzi zdrowych!

= MIESZANE =

- myślenie autystyczne (prelogiczne) trudności odczytywania

- paralogiczne, magiczne niektórych określeń

- abstrahowanie, wnioskowanie

- ambisentencja

- symboliczne

- przedmioty swoiste znaczenia - znaki magiczne

- derealizacja

- depersonalizacja

= INNE jakościowe zaburzenia osobowości=

- obsesja - myśl przychodząca do głowy wbrew woli, o absurdalnej nieakceptowanej treści, uderzająca w kochaną osobę, człowiek się odcina; uderzają w system wartości i dążeń osoby; człowiek religijny ma natręctwa bluźniercze, a osoba kochająca krzywdzące ukochaną osobę;

- idee nadwartościowe - sąd ważny dla kogoś, dochodzi do przewartościowania poglądu i człowiek to realizuje, skrajni ideowcy, często w psychozach;

natręctwa = obsesje + kompulsji

C. ZABURZENIA UWAGI

Bierzemy pod uwagę:

- zakres umiejętności koncentracji i skupiania uwagi

-trwałość - trwałe zaburzenia uwagi - zaburzenia organiczne, świadomości, stany afektywne

- przerzutowość

- wybiórczość

- rozpraszalność

- lepkość - zaleganie

D. ZABURZENIA AFEKTU

AFEKT:

- treść (wesołość, smutek, lęk)

- znak +/-

- siła (np. silne wzburzenie czy afekt patologiczny)

- trwałość (chwiejność afektywne; zaleganie, impulsywność)

- głębokość (wyższa uczuciowość vs instynktowność, wymaga b. dobrze funkcjonującego mózgu)

- ekspresja (jak są wyrażane)

- przedmiot (co jest przedmiotem danej emocji)

SILNE WZRUSZENIE

1. Zmniejszona zdolność logicznego myślenia

2. Zmniejszona zdolność rzeczowej oceny sytuacji

3. Krótki czas trwania

4.Objawy wegetatywne

5.Znurzenie

AFEKT PATOLOGICZNY

1. Niepamięć

2. Silne wyładowanie ruchowe

3.Działanie agresywne

4. Działanie niszczycielskie

5. Sen

• NIETRZYMANIE AFEKTU w zaburzeniach CUN

• APATIA obniżenie aktywności zainteresowań, przygnębienie, postawa rezygnacyjna, towarzyszy jej ahedonia ubytkowa, zbledniecie afektywne, czy otępienie

• STĘPIENIE UCZUCIOWE w zespołach organicznych, tępy, subeuforyczny nastrój, np. babcie w DPSach uchachane bez powodu

• EUFORIA wzmożenie nastroju, wyraźne, ale nie można kojarzyć ze stanem maniakalnym

• DYSFORIA

• LĘK

• CHWIEJNOŚĆ

• LEPKOŚĆ

• AMBIWALENCJA

WYKŁAD III

E. ZABURZENIA NERWICOWE

Nerwica - pierwszy raz tego słowa użył Callen

Opisy zaburzeń nerwicowych (historia) sprzed 2,5 tys. Lat.

Zaburzenia nerwicowe to czynnościowe zaburzenia psychopochodne o niejednolitym obrazie klinicznym z przewagą zaburzeń emocjonalnych. Ale też objawy poznawcze, zaburzenia zachowania i wegetatywno - somatyczne.

Psychopochodne (psychosocjopochodne)

O zaburzeniu decyduje jakość objawów:

- jakość,

- częstość

- dokuczliwość

- przeżywanie- cechy osobowościowe-styl przeżywania

- socjokulturowe wydarzenia i trudności życiowe

- niejednolity obraz kliniczny

- zaburzenia poznawcze, czuciowe, ruchowe, objawy somatyczne

Czynnościowe: nie ma zmian morfologicznych, tylko czynnościowe

Psychopochodne: wskutek urazu psychicznego (uraz zewnętrzny, osobowość, styl przeżywania)

Uraz psychologiczny - strata czegoś, frustracja, konflikt.

• Strata: dotyczyć może potrzeb bliskości, miłości, zdrowia, bezpieczeństwa, sensu życia, szacunku

• konflikt: może mieć charakter:

dążenie-unikanie

dążenie-dążenie (chcę męża, ale teściowej nie)

unikanie-unikanie (gdy rodzice w konflikcie, chcą przeciągnąć dziecko na swoją stronę)

Osobowość

Czynniki związane z kształtowaniem:

-genetyczne

- biologiczno-rozwojowe- choroby i stres matki w trakcie ciąży

- rodzinno-środowiskowe- dzieci alkoholików

Cechy predysponujące:

- asteniczne

- depresyjne

- ksobne

Osobowość- podstawowy czynnik wpływający na wystąpienie i przebieg zaburzeń nerwicowych

Czynniki astenizujące:

- ciąża i poród- wiele zmian, odwrócenie lateralizacji

- problemy wieku dojrzewania

- uzależnienia- alkohol, leki, inne

- przemęczenie

- depresja połogowa

- kres dojrzewania - najtrudniejszy okres w życiu, zmiany w każdej sferze

- depresja młodzieńcza

- uzależnienie zjada człowiekowi życie, niewłaściwe skierowanie energii na działania impulsywne, kompulsywne czy uzależniające

- używki trafiają w systemy związane z kontrolą i sterowaniem emocji- nienasycone kanały wołają poprzez język zaburzeń nerwicowych.

Choroby somatyczne

- neurologiczne

- zakaźne

- endokrynne (nadczynność tarczycy, stany z hipoglikemią)

- nadciśnienie i inne choroby układu krążenia

Pierwszym etapem diagnozy jest wykluczenie chorób somatycznych

Zespoły nekomonerwicowe

- nerwice maskują inne objawy, np. guz mózgu

Patogenetyczne- zaburzenia neurotransmisji:

NA (noradrenalina),

DA (dopamina w 4 drogach: układ pozapiramidowy, mezolimbiczny,mezokortykorny,podwzgórzowo-przysadkowy)

S (serotonina: lęk i depresyjność), znaczenie ciała migdałowatego i hipokampa

- Dla zaburzeń nerwicowych i depresyjnych ważny jest hipokamp i układ limbiczny.

- w diagnostyce ważna jest ogólna ocena medyczna

Dane epidemiologiczne:

- kobiety więcej niż mężczyźni

- w mieście więcej niż na wsi

- rejony uprzemysłowione

- warstwy niższe społecznie, edukacyjnie, ekonomicznie

- 2-10% ogólnej populacji

- 5-30% w opiece podstawowej

Zaburzenia nerwicowe: ICD 10 (F40-F48)

Nerwica: przenosi człowieka w inną rzeczywistość. Sparaliżowanie lękiem, niemożność podejmowania decyzji- jest pogląd, żeby nerwicy nie traktować jako choroby. Takim osobom chodzi właśnie o zainteresowanie i pomoc w rozwiązywaniu problemów (nie chce mi się nic robić, może problemy same się rozwiążą), oczekiwanie opieki bez własnego udziału jest błędem, człowiek ma przejąć odpowiedzialność.

Charakterystyka zaburzeń nerwicowych:

1) Lęk napadowy (lęk paniczny, zaburzenia z napadami lęku)

- nawracające napady ostrego lęku niezwiązane z konkretna sytuacją

- lęk nie wiadomo skąd

- nie da się przewidzieć jego napadu

Objawy somatyczne:

- pocenie się

- duszności

- dławienie

- ból w klatce piersiowej

- zawroty głowy

- uczucie gorąca, omdlenia, osłabienia

- towarzyszy temu lęk przed:

- omdleniem

- udarem mózgu

- lęk o swoje życie i zdrowie (somę lub psychę)

- zawałem serca

- śmierci

- lęk, że utraci się zmysły (oszaleje)

Towarzyszą często:

- agorafobii

- lęk antycypacyjny - przewidywanie następnego napadu, lek przed lękiem

- w czasie napadu uczucie derealizacji (ja się zmieniam)

Inne przyczyny podobnych objawów:

- nadczynność tarczycy

-choroba wieńcowa

- nadciśnienie

- hipoglikemia

- uzależnienia (alkoholizm, narkomania, BDA)

2) Zaburzenia lękowe uogólnione: uogólniony, uporczywy lęk (kilkumiesięczny) bez związku z sytuacjami zewnętrznymi.

Zmienne skargi:

- uczucie zdenerwowania, niepokoju, drżenia, napięcia, pocenie, zawroty głowy, przyspieszenie akcji serca, dyskomfort w nadbrzuszu

- obawy, że zachorują

- zamartwianie się

- lęk przed trudnościami życia codziennego

- napady lęku (sporadyczne)

- bóle napięciowe (głowy, krzyża, mięśni kończyn)

- zaburzenia koncentracji uwagi

- przewlekłe zaburzenia wegetatywne (biegunki, pocenie się)

- zaburzenia snu

3) Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane

Depresja lękowa - łagodna lub nieuporczywa - lęk i depresja przy objawach wegetatywnych lub depresyjnych

- kiedyś nerwica depresyjna - z depresyjnością związany jest lęk

- przygnębienie przez dłuższy czas i fobie

4) Fobie

Fobie jest to lęk związany z jakąś sytuacją, lub wyobrażeniem o niej (nie myl ze strachem!)

(moment przejściowy lub moment emocjonalny)

- specyficzne (izolowane)

- lęk następujący w zetknięciu z pewnymi sytuacjami, które nie są aktualnie niebezpieczne

Grupy fobii:

- zakorzenione ewolucyjnie (ułatwiają przeżycie,ale też wynikają z doświadczenia, jak np. ktoś się poparzył): fobia zwierząt, węży, gryzoni, pająków

- zakorzenione kulturowo (kancerofobia - u kobiet przed rakiem; wenerofobia - u meżczyzn)

- społeczna (chorzy decydują się na wizytę u lekarza rzadko, bo się boją; lęk przed oceną wstydem, ośmieszeniem się; to 3% spośród ludzi; w Polsce 1 na 200 tys.; chory się izoluje, boi, nie nawiązuje związków małżeńskich; zazwyczaj osoby samotne, uzależnione od alkoholu, leków; większa liczba samobójstw)

- agarofobie (lęk przed: nieuzyskaniem pomocy w metrze, markecie, nawet w pomieszczeniu zamkniętym; lęk antycypujący; kobiety częściej; lęk przed rynkiem/placem; otwarte przestrzenie, zbiorniki wodne, bezchmurne dni; strach przed wyjściem z domu, wyjściem do sklepu, przed podróżowaniem, napady paniczne; unikanie sytuacji fobicznych; objawy wegetatywne)

Fobia społeczna

- strach przed ocena innych ludzi

- unikanie sytuacji społecznych (niska samoocena, strach przed krytyką)

- unikanie czynności w obecności innych

- skargi na czerwienie się, drżenie rąk, nudności

- nasilenie do lęku panicznego

- 2-4% populacji

- wczesny początek 12-14 r.ż, rzadko po 25

- u dzieci- ok. 9% populacji dziecięcej (mutyzm wybiórczy, utrata kontroli)

- unikanie kontaktów terapeutycznych

- lęk w fobiach społecznych nie ustępuje w czasie stresującej czynności

5) Zaburzenia konwersyjne/dysocjacyjne

- konwersja- zamiana problemu psychicznego na somatyczny

- dysocjacja - głębsze, z zaburzeniami świadomości, występuje zaburzenie procesów sterowania zachowaniem i przeżywaniem

(Kiedyś ostre lub podostre psychozy reaktywne)

Konwersyjne

- zaburzenia ruchu (niedowłady, porażenia, ataksje, akinezja, dyskinezy, drżenie, itp.)

- nie mają podłoża organicznego

- napady drgawkowe

- znieczulenia- ślepota histeryczna, głuchota histeryczna

Dysocjacje

- osłupienie asocjacyjne

- trans i opętanie

- amnezja

- fuga- ucieczka od rzeczywistości, która jest trudna

- zaburzenia identyfikacji- osobowość wieloraka

6) Natręctwa

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne(nerwica natręctw)

- wbrew woli

- stereotypowo nawracające

- bezsensowne

- przykre

- własne nieprzyjemne emocje

obsesje kompulsje

- idee - rytuały

- wyobrażenia - zapobieganie mało prawdopodobnym

- impulsy zdarzeniom (wyrządzenia krzywdy komuś)

• Jeśli boi się o swoje życie to może mieć przymus wyskoczenia przez okno

• Występuje tym częściej, im bardziej człowiek z nim walczy

WYKŁAD IV

Zaburzenia pod postacią somatyczną

- kiedyś nerwice wegetatywna

- objawy somatyczne i skargi z domaganiem się badań lekarskich, pomimo negatywnych wyników

- objawy: bólowe, jelitowe, z układu rozrodczego, płciowego, sercowo - naczyniowe

- przed 30 rokiem życia

- czas trwania: 2 lata

np. zespół Whinhousena - zmusza lekarzy do interwencji

Reakcja adaptacyjna

- stan subiektywnego distresu, przeszkadzający w społecznym funkcjonowaniu i działaniu

- adaptacja do zmian życiowych

- lęk

- depresyjność

-zamartwianie się

- niemożność radzenia sobie w obecnej sytuacji

- dramatyczne lub gwałtowne zachowania

- krótko: 1 miesiąc- 6 miesięcy

- przedłożona powyżej 6 miesięcy

- miesięcy sytuacjach przeciążeniowych

Ostra reakcja na stres

- sytuacja ekstremalna - przekroczenie możliwości adaptacyjnej przeciętnej osoby

- katastrofy, wypadki, napady rabunkowe, gwałty, akty terroru - z zagrożeniem życia

- sytuacje długotrwałe

- sytuacje nieoczekiwane (awans)

- bywa ciężka, zmienna, przejściowa (44-72h)

- oszołomienie, silny lęk, zawężenie pola świadomości, zaburzenia orientacji z trudnościami postrzegania rozumienia znaczenia bodźców do obrazów dysocjacyjnych - osłupienie, fugi, amnezja

Zespół stresu pourazowego

- opóźniona lub przedłużona reakcja związana ze znacznym dyskomfortem

- ogólne - emocjonalne odizolowanie (lęk połączony z przeżywaniem koszmarów nocnych oraz nawracającymi myślami na temat problemu), zawężenie zainteresowań i aktywności

- cechy osobowości - często cechy anankastyczna, asteniczne

- trwanie: więcej niż miesiąc

- ostre do 3 miesięcy - przewlekłe, jeśli powyżej

- opóźnione powyżej 6 miesięcy po zdarzeniu

- przewlekające objawy nadpobudliwości

- kłopoty z zasypianiem lub trwaniem snu

- irytacja, złość

- kłopoty z koncentracją

- nadmierne czuwanie

ADAPTACJA

Warunkiem przetrwania każdego organizm jest odpowiednie dopasowanie się do realiów środowiska.

Depresja hipoaktywność

Nadmierny dystans ← organizm żywy → nadaktywność

Nastrój

- fundamentalny rodzaj afektu, ze wszystkimi przejawami emocjonalnymi, który nadaje naszemu stanowi umysłu (psyche) zgodny ton zmieniający się pomiędzy dwoma biegunami

Oczekiwanie

nagrody (wzmocnienie +) kary (wzmocnienie -)

- boczne części CUN - przyśrodkowe części międzymózgowia

- dopamina - serotonina - SHT2 i podwzgórze

Układy związane ze wzmocnieniem:

I - bezpośrednie zaspokajanie pragnień, pożądanie obiektu, zaspokojenie bez obiektu (pozytywne myślenie)

II - zaspokojenie potrzeb w relacji z obiektem, użytkowe zaspokojenie przyjemności

DEPRESJA - ZABURZENIA AFEKTYWNE.

DWUBIEGUNOWE	JEDNOBIEGUNOWE
Depresja + stan maniakalny	Depresja
Zaczynają się w wieku 20 - 35 lat	Po 40 roku życia
Osobowość: cyklotymiczna, syntoniczna, ekstrawertyczna	Osobowość: melancholiczna, anankastyczna, introwertywna, z neurotycznością
Dziedziczenie 2 i 1 biegunowej	Dziedziczenie 1 - biegunowej
Około 6,7 razy w życiu	Około 3, 4 razy w życiu
Fazy 2 - b. są krótsze, około 3 miesięczne	Faza ma około 6 miesięcy
Zahamowanie psychoruchowe, zaburzenia cyklu, niewiele lęku, dużo smutku i przygnębienia	Lęk, niepokój, pobudzenie psychoruchowe, urojenia depresyjne, bezsenność
Około 3% populacji	Częściej związane z zachowaniami samobójczymi

Normalne przygnębienie a depresja

- obraz kliniczny

- nasilenie zaburzeń

- długość utrzymywania się

- wpływ na funkcjonowanie w życiu codziennym i skutki

- potrzeba i skuteczność terapii, leczenia

- jest najczęstszą chorobą przewlekłą - 50 mln ludzi na świecie

- jest po zaburzeniach związanych z układem krążenia najczęstszą przyczyną zgonów

- może być skutecznie leczona

- znaczne koszty leczenia - USA - 50 mln dolarów dolarów 1997

Stres jako przyczyna depresji (klasyfikacja nozologiczna)

Przyczyny psychologiczne (zawody emocjonalne, straty, kłopoty w pracy)

- depresje reaktywne (chorobowe)

- depresje w reakcji żałoby

- w przebiegu zaburzeń nerwicowych

- nerwicowych przebiegu reakcji adaptacyjnych

Przyczyny

- endogenne: zaburzenia afektywne nawracające (choroby afektywne), psychoza schizoafektywna (schizofrenia - zaburzenia afektywne np. depresja)

- somatyczne, organiczne: w schorzeniach somatycznych, związane ze stosowaniem leków i innych substancji, w przebiegu zatruć, uzależnień

- uzależnień chorobach organicznych mózgu

Cechy i objawy podstawowe (osiowe)

1. Obniżenie nastroju: smutek, przygnębienie, anhedonia, apatia, zobojętnienie depresyjne, w reaktywnym niepokój, drażliwość, nadmierna pobudliwość u młodzieży i irytacja, lęk, agresja. Czasem dochodzi do znieczulenia depresyjnego - człowiek przestaje czuć.

2. Obniżenie napędu psychoruchowego: spowolnienie myślenia, tempa wypowiedzi, poczucia gorszej sprawności pamięci, intelektu, abulia, spowolnienie, zahamowanie ruchowe, utrata energii, siły, poczucie ciągłego zmęczenia fizycznego

3. Zaburzenia rytmu okołodobowego (rano gorzej, wieczorem lepiej) i objawy somatyczne: hiposomia, hipersomia, bóle głowy, wysychanie jamy ustnej, zmniejszenie masy ciała

4. Zaburzenia snu, apetytu - rzadziej, brak przyrostu

5. Lęk: bezprzedmiotowy, wolnopłynący, poczcie napięcia, zagrożenia, trwożliwe oczekiwania, niepokój, podniecenie ruchowe; wiosna i jesień - nasilenie depresji; różne poziomy manifestacji behawioralnych:

- lęk manipulacyjny - manipulowanie dłońmi, zabawa długopisem

- lęk lokomocyjny - boi się, więc spaceruje

- lęk agitowany - utrata kontroli wskutek lęku, np. w depresji starczej (najsilniejszy)

Depresja sezonowa: szczyt nasilenia objawów w zimie

Depresja agitowana: lęk tak silny, że pojawia się pobudzenie ruchowe, zagrożenie samobójstwem

Objawy wtórne

1. Zaburzenia myślenia: urojenia depresyjne, zniechęcenie do życia - u dzieci rzadko myśli i tendencje samobójcze - bardzo ważny problem u młodzieży (urojenia nihilistyczne, wiecznej winy i kary, katastrof - zespół Cotarda)

2. Zaburzenia aktywności złożonej: zmniejszenie liczny i zakresy zainteresowań, pogorszenie zdolności do pracy, osłabienie kontaktów z otoczeniem, izolowanie się, samozaniedbywanie

3. Pogorszenie wyników w nauce, skłonność do unikania szkoły, wycofanie się z zabaw

4. Pogorszenie relacji z przyjaciółmi, rodziną, nauczycielami, są samotne; „weź się w garść” nie pomaga, wręcz przeciwnie, podobnie jak tłumaczenie i przekonywanie

Objawy somatyczne

- apetyt, niekiedy jadłowstręt

- zaparcia, biegunka

- suchość jamy ustnej

- pieczenie skóry

- sen

- bóle głowy

- bóle tyłu neurologicznego

- niepokój w okolicy serca, dołku pokerowego

- „zaciskanie” klatki piersiowej, poczucie duszności

- umiarkowanie tachykardia lub bradykardia

- wzmożona potliwość

- poczucie oziębienia stóp, rąk

Neurofizjologia

- jądro migdałowate: zmiany wielkości, powiększenie, przyrost przepływu w PET

Fitoterapia wzmacnia mechanizmy blokujące ciało migdałowate

Depresja i samobójstwa

- w depresji 10 - 30% (najczęściej koło 15%)

- głównie przyczyna wcześniejszych zgonów

- wykrywanie, leczenie i profilaktyka zmniejsza prawdopodobieństwo

- samobójstwa występują w przypadku wszystkich postaci klinicznych depresji (w psychogennym, w objawowym: somatogennym, organicznym, polekowym; u osób cierpiących na choroby przewlekłe, nieuleczalne; najczęściej w nawracających zaburzeniach afektywnych, w krótkotrwałej nawracającej depresji, w zaburzeniach dystymicznych)

- 45 lat, wcześniejsze próba, samotny przewlekła choroba - idealny samobójca

Czynniki ryzyka

- cechy zespołu depresyjnego i poczucie winy, niska samoocena, lęk, bezsenność

- demograficzne: powyżej 45 lat, owdowiały, rozwiedziony,

- sytuacja socjalna: samotność, bak pracy, zła sytuacja materialna, utrata pracy, choroba przewlekła

- dane z wywiadu: próby z przeszłości, samobójstwa bliskich

- inne cechy: alkohol, zaburzenia osobowości, choroby somatyczne przewlekłe

- czasem reagowanie na mówienie o samobójstwie nasila mechanizmy

- brak wsparcia przy wychodzeniu z depresji

- rekompensacja w konfrontacji wobec trudności

- nadużywanie alkoholu, narkotyków też predysponuje do samobójstw

- depresja psychotyczna ma tak silne myśli samobójcze, ze trzeba natychmiast kierować do szpitala podobnie jak myśli zdezorganizowane

- pisanie listów pożegnalnych wskazuje na bardzo duże zagrożenie samobójstwem

• dysymulacja - ukrywanie tendencji samobójczych

• ujawnienie zamiarów - w różnej formie wprost: niechęć do życia i mówienie o zamiarze popełnienia samobójstwa, podejmowanie odpowiednich przygotowań

• triada depresji

- obniżony nastrój

- spowolnienie psychoruchowe (procesów psychicznych)

- lęk

• W mani odwrotnie

• Żadna choroba nie tłumaczy takiej różnorodności objawów np. fobie, lęk paniczny mogą oznaczać depresją, ale jeśli terapia nie zadziała, może to oznaczać prawdopodobnie depresję

• Dystymia: kiedyś nerwica: dziś przewlekłe zaburzenie nastroju

• Depresja maskowana

- depresja bez depresji

- maską może być lęk, natręctwa

- często kończy się samobójstwem

- pojawiają się objawy somatyczne, które maskują depresję

Mężczyźni częściej sięgają po samobójstwa twarde (powieszenie, skok z okna, strzał w głowę), a kobiety raczej stosują miękkie samobójstwa

Cyklotymia - przewlekłe zaburzenia nastroju polegające na występowaniu na przemian stanu przygnębienia, smutku, złego samopoczucia, stanu nadmiernej wesołości, wzmożonej energii, aktywności, a pomiędzy stanami - okresów pełnego zrównoważenia. Cyklotymia może być zaburzeniem psychicznym podobnym do psychozy maniakalno - depresyjnej, zazwyczaj jednak jest cechą osobowości ludzi zdrowych (tzw. osobowość charakterze cyklotymicznym)

Dystymia - lekkie, ale długotrwałe stany depresyjne, niepodatne na leczenie, z częstymi objawami somatycznymi. Przyczyny:

- osobowość, styl przeżywania świata

- mikrouszkodzenia CUN

- uzależnienia, przepicie, zatrucie, interakcje między alkoholem i mózgiem

- objawy rezygnacyjne, stany depresyjne

Depresja agitowana - w depresji starczej, niepokój, urojenia, pobudzenie świadomości, zagrożenie samobójstwem, łagodniejsza depresja agitowana jest nierozpoznawalna.

Depresja sezonowa - nasila się na wiosnę i jesień. Przybiera się na wadze. Ma to związek ze skracaniem dnia i brakiem światła, które stymuluje wydzielanie hormonu szczęścia. Skuteczna fitoterapia i zajadanie się węglowodanami, wyjazd w tropiki, niezawodny.

Depresja maskowana - brak typowych objawów depresji. Chorzy skarżą się na bóle żołądka, głowy, newralgiczne: nerw twarzowy, trójdzielny, bezsenność, chudnięcie, nerwicopodobne zespoły pod postacią somatyczną, zaburzenia lękowe, zespół natręctw; pacjent nie ma nogi, a noga boli; zęby bolały, wyrwał i nadal bolą; na siłę chce się leczyć, przekonany, że mu dolega

WYKŁAD V

SCHIZOFRENIA

SCHIZOFRENIA- przewlekła i degradująca choroba psychiczna związana z nieprawidłowościami w budowie i funkcji mózgu, dezorganizacją mowy i zachowania, urojeniami i halucynacjami.

- na schizofrenię choruje, co setny człowiek

- typowy schizofrenik to mężczyzna 20-25 lat, kobieta 26-35 lat.

- 10%chorych ginie śmiercią samobójczą

- choroba nawracająca o dużym obciążeniu społecznym

Historia koncepcji: *Kraepelin (1886) *dementia praecox * Bleuler (1911)

Kryteria diagnostyczne DSM- IV
KLUCZ 1 „ 4 A” *afektu zblednięcie *asocjacji utrata *ambiwalencja *autyzm	KLUCZ 2 Dwa lub więcej objawów z listy podanej niżej trwające, co najmniej miesiąc (lub mniej, jeżeli były efektywnie leczone) *urojenia *omamy *zdezorganizowane wypowiedzi *zdezorganizowane lub katatoniczne zachowanie *objawy negatywne Znaczące pogorszenie funkcjonowania socjalnego lub zawodowego

Objawowe kryteria ICD - 10
G1 i co najmniej jeden z poniższych objawów w epizodzie psychozy (minimalny czas trwania 1 miesiąc) *echo myśli *urojenia wpływu *omamy słuchowe o treściach dyskutujących, komentujących *uporczywe urojenia o treściach dziwacznych	Lub	G1, z co najmniej 2 z poniższych objawów w epizodzie psychotycznym, (jeśli trwają, co najmniej miesiąc i towarzysza im urojenia bez treści afektywnej) *utrwalone omamy *niespójne lub zdezorganizowane wypowiedzi *zachowanie katatoniczne *objawy negatywne- związane z deterioracją, - jedn. procesy organiczne i schizofrenia

• OBJAWY KOGNITYWNE, ZABURZENIA TREŚCI MYŚLENIA

urojenia: *charyzmatyczne *kontroli * prześladowcze *odnoszące *owładnięcia, oddziaływania *odsłonięcia

• FORMALNE ZABURZENIA MYŚLENIA

*luźne skojarzenia (zbaczanie, przeskok myślowy, ubóstwo treści), *dźwięczenie, *neologizmy (zlepki pojęciowe, „zwierzęto nakarmialność”) * rozkojarzenie - wątki myślowe przeskakują

• ZABURZENIA PERCEPCJI

-Omamy: * słuchowe, * wzrokowe *dotykowe * pseudohalucynacje *halucynacje psychiczne (wrażenie nasyłania myśli)

• OBJAWY EMOCJONALNE

-*płaski afekt * niedostosowanie afektywne *anhedonia

• OBJAWY BEHAWIORALNE

-zaburzenia ekspresji i emocji: *utrata motywacji *izolacja emocji

Objawy pozytywne i negatywne wg skali PANSS:

ę

Objawy osiowe wg Bleulera obecne u każdego chorego w każdym okresie choroby.

1. Autyzm

- niemożność rozumienie zjawisk ze świata zewnętrznego lub wewnętrznego w sposób spójny przeżywanie prelogiczne, z uczuciem depersonalizacji, derealizacji, urojenia i halucynacje, czasem musza się skupić przy systematycznych czynnościach

- przezywanie prelogiczne - przed myśleniem naszym logicznym, magizm, wierzenie np. w boskość liczby (jak u dzieci), cofnięcie się do symboli, które u nas są świadome

- brak logicznych związków, niemożność korzystania z doświadczenia, brak zautomatyzowanych ruchów

- derealizacja - poczucie zmiany świata, duży egzystencjalny stres związany z niewiedzą i dezorientacją w świecie, potem następuje olśnienie schizofreniczne - człowiek znajduje odpowiedź, jego urojenia się strukturalizują

Lęk dezintegracyjny-> dezintegracja chorobowa

uczuciu derealizacji i depersonalizacji towarzyszy lęk dezintegracyjny - poczucie że coś się rozpada, burzy, wali, bywa że człowiek przeżywa uczucia derealizacji ani depersonalizacji, ale towarzyszy temu lęk, jego reszta osobowości funkcjonuje względnie spójnie, to lęk nie musi być oznaką schizofrenii

2. Ambiwalencja

Proces rozszczepienia umysłu, człowiek, który miał umiejętności tworzenia własnej tożsamości-burzy się, najpierw tak potem się zmieniło „żyje końcem kija”), dwie sprzeczności istnieją obok siebie smutny - wesoły (ambiwalencja) równolegle

Ambisentencja-sprzeczne sądy, rażąco niespójne, wykluczające

Ambitendencja- sprzeczne zachowania (wchodzi do gabinetu i wychodzi, tak przez 10 minut)

Paramimia- smutny i śmieje się

Paratymia- „płacz na weselu ze smutku a nie z żalu” ( ze słownika: rozdźwięk między zawartością wypowiedzi i zachowań chorego a towarzyszącym im wyrazem uczuciowym)

3. Zblednięcie afektywne

Nie okazywanie emocji, zubożenie mimiczne, zubożenie emocji generalnie lub bogata emocjonalności wewnętrzna, ale na zewnątrz nie widoczna, utrata uczuciowości wyższej, skierowanie się ku niższej; dynamika i funkcjonalność mózgu się pogarsza - lepsza emocjonalność przed chorobą potem gorsza w stosunku do pierwotnej

4. Zaburzenia asocjacji

Porwanie wątków, toku myślenia, brak spójności. Myśli przeskakują nielogicznie

4 A stanowią objawy osiowe Blezera i klucz diagnostyczny dla schizofrenii. Gdy brak jest innych objawów. Zwraca on uwagę na taki objaw osiowy jak załamanie linii życia, choć to pojawiają się również u zdrowych.

Oprócz osiowych szukano bardziej czytelnych

Schneidera - I - rzędowe objawy (wytwórcze, paranoidalne):

- pseudohalucynacje (wątek obcości)

- urojenia owładnięcie, oddziaływania, osłonięcia, nasyłania/wykradania mysli

- mantyzm czyli uczucie natłoku obcych myśli

Dwa warianty mantyzmu:

- tłoczące się w głowie obce myśli

- tłoczące się w głowie własne myśli, to jest ok., chyba że się tłoczą wskutek ingerencji czegoś obcegi

POTACIE SCHIZOFRENII

• PARANOIDALNA

*omamy i urojenia

* brak formalnych zaburzeń myślenia

* lepsze rokowanie

* późniejszy początek

* prześladowczość.. - im mózg młodszy tym bardziej podatny na dezintegrację)

• KATATONICZNA

* zaburzenia zachowania ruchowego

w postaci hipokinetycznej - złożone ruchy spowolnione aż do stuporu katatonicznego (nie mruga, nie je. * Atawizmy - znieruchomienie aktywności ruchowej,

* stupor schizofreniczny

* giętkość woskowata - podniesiemy rękę osobie chorej to będzie tak trzymać,

* stereotypie - stereotypowe ruchy np. kiwanie się jak w chorobie sierocej,

* negatywizm czynny - aktywne przeciwstawianie się

* negatywizm bierny - leżenie bez ruchu

* zespół poduszki powietrznej - głowa nad poduszką utrzymywana jest cały czas, ręka podniesiona zwisa w powietrzu

w postaci hiperkinetycznej

* zryw katatoniczny

* duża aktywność

* pobudzenie psycho - ruchowe, nie jest nacechowane na zrobienie krzywdy)

• ZDEZORGANIZOWANA (hebefreniczna)

* Dezorganizacja myślenia, afektywna, zachowania

* złe rokowanie

* wczesny wiek

* humor wisielczy na smutno

* arogancja, cynizm, głupkowate polemiki, bez wstydu

• NIEZRÓŻNICOWANA

Pacjent nie spełnia kryteriów pozostałych zaburzeń

* Postać prosta: objawy osiowe bez innych charakterystycznych

* autyzm- zaburzony kontakt ze światem, rozmawiają, ale nie „trafiają świat”

* Autyzm bogaty/ pusty

SCHIZOFRENIA- FAZY PSYCHOZY, FAZY TERAPII

OSTRA STABILIZACJI STABILNEGO FUNKCJONOWANIA (REMISJI)

PSYCHOTYCZNA

(olśnienie)

*OSTRA

-objawy psychotyczne

-cele terapii- zapobieganie objawom zagrażającym pacjentowi i jego otoczeniu , uzyskanie kontroli nad zachowaniem , redukcja objawów, a w efekcie szybki powrót do normalnego poziomu funkcjonowania

Niebezpieczeństwa- samobójstwo

*STABILIZACJI

-pierwsza 6 miesięcy od początku epizodu psychotycznego, w czasie której dochodzi do stopniowej redukcji objawów ostrych

-cele terapii to wczesne zapobieganie nawrotów psychozy, readaptacja pacjenta do środowiska, dalsza redukcja objawów, utrata remisji

- gdy się nie leczy objawy wracają

*REMISJI

-objawy psychotyczne są minimalne lub nieobecne

-terapia to poprawa funkcjonowania i minimalizacja ryzyka powrotu

DIAGNOZA

SCHIZOFRENIA ZABURZENIA KRÓTKIE

SCHIZOFRENOPODOBNE ZABURZENIA PSYCHOTYCZNE

Objawy 6 miesięcy objawy 1-6 miesięcy objawy 1 dzień- 1 miesiąc

PRZEBIEG SCHIZOFRENII

FAZA PRODROMALNA FAZA AKTYWNA FAZA REZYDUALNA

(nie wie co się dziej, (objawy) (już ostro )

ma jakieś symptomy)

Prodromalna - izolacja, pogorszenie funkcjonowania w sferze zawodowej, domowej, dziwne zacowania, mówienie do siebie, zaniedbanie higieny, dziwne wypowiedzi, przekonania, zblednięty afekt, dziwaczne doznania zmysłowe,

Aktywna - wyraźny obraz psychopatologiczny

ROKOWANIE

*10%- zejście niekorzystne, ciągła hospitalizacja

*1/3 remisje, około co 5 lat objawy

*60% przebieg epizodyczny, co 2-3 lata

ZABURZENIA SCHIZOAFEKTYWNE

*Typowy objaw schizofrenii- konkurują wyraźnie objawy afektywne( manii lub depresji)

* w przebiegu choroby co najmniej 2 tygodnie , okres choroby, w którym objawy afektywne nie występowały

* przebieg choroby epizodyczny

*Przebieg związany z porami roku

WYSTEPOWANIE SCHIZOFRENII

CZYNNIKI BIOLOGICZNE

- GENETYCZNE

np. chromosom 5 lub 13, nie zawsze to jest regułą, ale uszkodzenia ich współwystępują z nią

jeśli matka jest zdrowa to 1% szans na zachorowanie

jeśli jest schizofreniczką, to prawdopodobieństwa wzrasta do 10%

BADANIE BLIŹNIĄT:

MZ > DZ, 6-17% DZ; 28- 48% MZ

BADANIE ADOPCYJNE: krewny biologiczny- krewny adopcyjny

Biologiczni krewni probantka - 8,9% corcondance

Adopcyjni krewni probanta - 1,9 % concordance

(jednojajowe chorowały z częstotliwością powyżej 50% ryzyka zachorowania we dwoje; 2 - jajowe kilkanaście %) - (Kety 1968)

- CZYNNIKI OKOŁOPORODOWE

Osoby chore na schizofrenię pochodziły z rodzin schizotypowych; w tych rodzinach okołoporodowe urazy były częstsze, stąd więcej komplikacji, większe obciążenie ryzykiem

- INFEKCJE

zaobserwowano tendencję, gdy II trymestr przypadał wiosną lub na jesieni, osoby częściej zapadały na schizofrenię, oznaczałoby to, że infekcje sezonowe również mają wpływ

infekcje w II trymestrze ciąży: kora się formułuje

w okresie dojrzewania traci dużo synaps człowiek; na 1 neuron przypada 10 - 100 tysięcy synaps; gdy połączeń jest za dużo, zostają przeczesane

- CZYNNIKI ALERGICZNE

toksoplazmoza u schizofreników występuje częściej - mają częstszy kontakt z kotami

PATOGENEZA

- UKŁAD LIMBICZNY- EMOCJE

- PŁATY CZOŁOWE - TEORIA HIPOFRONTALITY

- PŁATY SKRONIOWE - OMAMY SŁUCHOWE

- ZWOJE PODSTAWY- ZABURZENIA RUCHOWE

KONCEPCJA NEUROROZWOJOWA (Weinberg, Lisiecka)

- o tworzeniu prawidłowej piętrowej struktury mózgowej

- migracja komórek - II trymestr ciąży

- wojna radziecko - fińska, głód w Holandii, II wojna światowa, - kobiety ciąży, które dowiedziały się o śmierci mężczyzn

- infekcje wirusowe, pora urodzin (wiosna i zmiany poprzedzone epidemią grypy)

- wiek dojrzewania- apoptoza, pruning, odsłonięcie deficytów

- w okresie przed 22 r. ż. poziom BDNF czynnik tropowy, nieprawidłowe formy Valina i Metionina (płaty czołowe rozwijają się do 22 r. ż. Potem mózg może się tylko starzeć)

- 41 - 44 lat - człowiek nabywa umiejętności, których wcześniej nie miał, nie ma już takiej emocjonalności

*Znaczenie układu dopaminergicznego, układu mezolimbiczny, mezokortykalny

-ruch

-motywacja

-aktywność, inicjatywa

-odczucia hedonistyczne

-kontrola hormonalna

-pamięć robocza

Liczba neuronów dopaminergicznych nie osiąga miliona i potem opada.

Schizofrenia jako globalna choroba tożsamości.

Organizacja pozioma - lateralizacja

- 100 000 lat - odłączenie Australii od Europy - ludzie, którzy zostali w Australii tak samo często chorują jak inni

- procent rozproszenia - chromosom X (Crow 1898)

- objawy Schneiderowskiego- wytwórcze objawy:

*urojenia owładnięcia

*urojenia oddziaływania występują w schizofrenii

*urojenia odsłonięcia pseudohalucynacje

*halucynacje psychiczne

- patologia bierze się ze złej synchronizacji półkul (łączenie tego w językowe i spostrzeżeniowe)

- krewni osób chorych na schizofrenię są często wybitni pod kątem twórczości

SCHIZOFRENIA - CHOROBA REFLEKSYJNOŚCI I PRZEDREFLEKSYJNOŚCI

(Kant, Heidegger, Freud)

Fizyczno- biologiczna

genetyczna

wrodzona nabyta

UZALEŻNIENIA

Kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych, poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji dominuje nad innymi zachowaniami, które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość

Możemy mieć tendencję do uzależnienia, ale konieczne jest podniesienie podatności.

Zespół uzależnienia

- silne pragnienie przyjmowania substancji/ poczucie przymusu jej przyjmowania

-trudności kontrolowania zachowania związanego z przyjmowaniem substancji

-fizjologiczne objawy stanu odstawienia

-stwierdzenie tolerancji

-zwiększona ilość czasu poświęcona na zdobywanie/ przyjmowanie

„Ja dzisiaj dostałem Whisky od wdzięcznej pacjentki..I nie wiem co z tym zrobić…”

- „Jak ktoś ma kaca bierze zamiast jogurtu setkę, to powinien się leczyć- to już jest uzależnienie.”

Tolerancja= Mocna głowa blisko do uzależnienia

Zaburzenie związane z nadużywaniem substancji

-objawy odstawienia powikłane

-zaburzenie psychotyczne indukowane używaniem substancji

-zespoły uszkodzenia czynności poznawczych

-zaburzenia przetrwałe- związane z trwałymi zmianami organicznymi czy czynnościowymi

- nasilenie wcześniej istniejących zaburzeń

- kiedy kora jest wyłączona wychodzi prawdziwa natura np. depresyjność

U praktykujących alkoholików w momencie, w którym dochodzi do infekcji (np. grypy) może rozwinąć się delirium tremens.

Style picia: *śródziemnomorski *anglosaski *skandynawski

Somatyczne szkody spowodowane piciem

-schorzenia zw. Z niedożywienia układu nerwowego

-Zespół Wernickiego - Korsakowa

-Zwyrodnienie móżdżku

-halucynoza

Użycie substancji psychoaktywnych

-Zmienić aktualne samopoczucie

Amfetamina i marihuana mogą ujawnić schizofrenię

Robaczki kokainowe- delirium po kokainie= robaki

Powikłania- jednostki psychotyczne

Delirium tremens- najczęściej spotykane psychoza obecnie

-zespół majaczeniowy

-padaczka

- halucynoza alkoholowa

- zespół Otella

-otępienie alkoholowe

- psychoza Wernicowa Korsakowa

Opracowany siłami: K.P, A.S, S.G., M.Z - zebrany w całość - by Skwiera

8

OBJAWY NEGATYWNE-

Nieobecne „normalne” zachowania, złe przystosowanie przed chorobowe, gorsze rokowanie, brak redukcji po klasycznych LAP

OBJAWY POZYTYWNE

widoczne, nieobecne u ludzi zdrowych

Negatywne

- stępienie afektywne

- wycofanie emocjonalne

- zubożenie kontaktu

- apatia

-zaburzenia myślenia abstrakcyjnego

-brak spontaniczności i płynności konwersacji

-stereotypia myślenia

- spowolnienie ruchowe

- zaburzenia uwagi

Pozytywne

- urojenia

- formalne zaburzenia myślenia

- omamy

- podniecenie

- treści wielkościowe

- podejrzliwość i prześladowczość

- halucynacje, zaburzenia emocji, zachowania

---