jednostka			państwo	prawo	wiara
Nowy Testament Chrystus i Św Paweł	Chrześcijanin powinien być posłuszny władzy świeckiej, w granicach wyższego obowiązku posłuszeństwa Bogu. „Powinna modlić się za królów i wszystkich będących w przełożeństwie” Daje przykład spokoju i uczciwości, jest przyjazny ludziom i ze wszystkimi utrzymuje pokój. Własność to tylko chwilowe udogodnienie w istocie należy do Boga Paweł- zwolennik wyrównania dysproporcji społecznych przez jałmużnę			„co cesarskie Cezarowi, co Boskie Bogu” (Mateusz) wyraźne oddzielenie od wiary i państwa „kto się sprzeciwia władzy, sprzeciwia się bożemu postanowieniu. Albowiem przełożeni nie są na postrach dobrym uczynkom, ale złym” (list Pawła do Rzymian) cesarz jest tylko człowiekiem Niecierpliwym i Anarchicznym nastrojom Paweł przeciwstawia te hasła nie Ideałem według Pawła była autonomia gmin chrześcijańskich i obywatelska bierność Nie proponuje zmian ustrojowych ani nie wyraża dążenia do wpływu na władzę; ocenia tylko i określa postępowanie chrześcijan w ich kontaktach ze światem zewnętrznym	Państwo z woli Boga tępi złoczyńców, zapewnia porządek , jest „sługą bożym ku dobremu” Ład gwarantowany przez państwo jest kruchy i niepewny Prawo wpisane na trwałe w ludzkie serca- prawo natury. Najważniejsza zasada miłość bliźniego	Jezus Chrystus - prawdziwy cesarz, najwyższy władca
Biskup Lyonu Ireneusz			Trzeba być posłusznym państwu płacić podatki, szanować słuszne decyzje urzędników	Państwo pochodzi nie od diabła, ale od Boga i potrzebne jest dla poskramiania złych Państwo jest dla Pgan, chrześcijanie nie potrzebują go, więc nie mam mowy o współpracy z państwem Chrześcijanie nie zajmują się polityką	Chrystus nadał nową głębszą treść prawa natury, zdeformowanemu przez żydowską tradycję	Zasady wiary oparte na doktrynie i tradycji urzędów kościelnych. Zaakcentował w kościele element monarchiczny reprezentowany przez biskupów
Klemens Aleksandryjski Orygenes		Chrześcijanie wychowują moralnych i pobożnych obywateli są gotowi wykonywać obowiązki obywatelskie i słuchać dobrych praw państwa Nadmierne bogactwo jest groźne moralnie podobni jak skrajna nędza Bogacz ma szanse zbawienia, liczy się wykorzystanie majątku		Państwo jest od Boga, pogańskie cesarstwo z woli bożej zjednoczyło świat, aby łatwiejsza była misja szerzenia wiary Państwo jest darem Boga, ale każdy dar może być wykorzystany dobrze lub źle	Klemens- prawo natury nakazuje czynić dobrze i zakazuje złych czynów
										Orygenes- prawa państwowe różne, często sprzeczne z prawem natury. Należy je szanować gdy pozostają w zgodzie z wyższym prawem
Cyprian, Tertulian				Cesarz jest największym wrogiem i prześladowcą chrześcijan wszystkie władze są zawsze wrogiem sprawy bożej Ani cesarze nie mogą być chrześcijanami ani chrześcijanie cesarzami		Świat jest dziełem Boga, a instytucje doczesne dziełem diabła
Św. Augustyn			Rzeczami trzeba się posługiwać a nie delektować, dobra doczesne trzeba wykorzystać jako narządzia w ziemskiej wędrówce ale nie wolno im ulegać	Dwa państwa- Boże civitas dei i Ziemskie civitas terrena- człowiek którego Bóg stworzył dobrym zbuntował się przeciw stwórcy. Na ziemi jest pielgrzymem a jego ojczyzną jest Boże państwo w niebie. Ziemskie tworzą wszyscy źli Tak samo dwa kościoły widzialny (na ziemi) i niewidzialny (civitas dei) tylko sam bóg wie kto jest dobry a kto zły Państwo- w każdym doczesnym państwie żyje wielka masa grzeszników, obywateli civitas terrena i garstka dobrych obywateli civitas dei. Daje ludziom zewnętrzny pokój i minimum bezpieczeństwa, Bóg wybiera władców zarówno dobrych jak i złych. Króla od zbója różni bezkarność- chrześcijanie powinni być posłuszni nakazom każdego państwa (wyjąwszy nakazy sprzeczne z prawem Bożym) Sprawiedliwość państwa to niedoskonałe odbicie prawdziwej niesprawiedliwości	Represja wobec ogromnej przewagi grzesznych- funkcją państwa	Historiozofia- każdy dzień jest coraz gorszy od poprzedniego a zbawiciel jeszcze nie nadszedł, kres imperium rzymskiego nie będzie końcem swiata. Chrześcijanin powinien być gotów na to, że wszystkie rzeczy doczesne przeminą

---