Typowe usługi banku uniwersalnego :pośrednictwo finansowe , handel instrumentami finansowymi (w tym działalność dyskontowa czeków, weksli), prowadzenie emisji nowych papierów wartościowych, działalność maklerska , zarządzanie aktywami powierzonymi, działalność w zakresie funduszy inwestycyjnych, gwarancji, operacji rozliczeniowych, doradztwo korporacyjne, łącznie z obsługą transakcji fuzji i przejęć, prowadzenie ubezpieczeñ.
Bank inwestycyjny: instytucja niedepozytowa, powstała na gruncie amerykańskim, zajmująca się głównie świadczeniem usług na rynku kapitałowym : organizowaniem funduszy dla przedsiębiorstw, finansowaniem inwestycji zwiększonego ryzyka, sekurytyzacją - tworzeniem papierów wartościowych pod zastaw wyodrębnionych aktywów emitenta,działalnością maklerską na rachunek klienta, działalnością dealerską , zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, finansowaniem fuzji i przejęć, underwritingiem, obrotem papierami skarbowymi, komunalnymi, hipotecznymi i korporacyjnymi, handlem instrumentami pochodnymi.Największe: Merrill Lynch , Goldman Sachs & Co. , Salomon, Inc. * , Morgan Stanley , Lehman Brothers , Bear, Stearns & Co. Wyzwania: zarządzanie ryzykiem i przeciwdzialanie ew. bankructwu, główny cel - kultura korporacyjna i reputacja, ekspansaja i pozycja zagrożone przez firmy z sektora „private equity” i hedge funds , - powrót amerykańskich bankow komecyjnych do bankowości inwestycyjnej (Citi, JP Morgan Chase), ekspansja b. europejskich na rynku inwestycyjnym (Deutsche Bank, UBS, Credit Suisse)
Goldman Sachs: Założony w 1869 - Marcus Goldman and Company, Commercial Paper House, Kierowany przez 2 rodziny (Goldman Sachs & Company -1894) , 1890 - 1914 - papiery wartościowe, bankowość inwestycyjna, I wojna, Wielki Kryzys - problemy, Poprawa reputacji, pozycji -współpraca z największymi firmami (Henry Ford), nowy prezes (Weinberg) Czołowy bank inwestycyjny w okresie 1940-70;Wzrost znaczenia handlu pap. wart., Nowi partnerzy (problemy z kulturą korporacyjną), Zmiana formy prawnej - z sp. partnerskiej na korporację- oferta publiczna w 1999 (13%)
Zalety korporacji:stabilizacja kapitału, globalizacja, ograniczona odpowiedzielnośc personalna; Wady:zmniejsza związki partnerskie (udziałowcy mniej istotni niż klienci), mniej korzystna dla pracowników, utrata poczucia zespołowości, wymogi informacyjne i dywidenda , trudno odróżnić klienta od konkurenta, konflikt interesów z klientami; Obecnie:Odzyskanie pozycji czołowego banku inwestycyjnego, boom na rynku IPO i M&A, nacisk na handel pap. wart., wejście na rynki pozaamerykańskie
Lehman Brothers Holdings - Firma inwestycyjna z Wall Street, w latach 80. przejeta przez American Express, w 1994 wydzielona ponownie, „one-firm” culture , 2006 przychody $46 mld (wzrost o 44%) zysk $4 mld, EPS 6.8
Bankowosć prywatna - cele :Bezpieczeństwo , Efektywność podatkowa, Dyskrecja, Jakości usług ;;Bankowosć prywatna - klienci , wartości kapitału a jego rentowność - tradycyjny klient bankowosci prywatnej zazwyczaj koncentruje się na utrzymaniu poziomu bogactwa, ma długotrwałe relacje zapoczątkowane osobistym kontaktem, klienci, którzy są świadomi kosztów związanych z suboptymalnymi decyzjami inwestycyjnymi i są nastawieni raczej na całościowy zwrot z portfela, wymagają aktywnej polityki inwestycyjnej, w której chcą uczestniczyć
Szwajcaria - znaczenie na rynku globalnym Pozycję na rynku światowym gwarantują:infrastruktura bankowa, niskie podatki (depozyty nie są opodatkowane), bezpieczeństwo, stabilność prawna i polityczna;;;Tajemnica bankowa :Unikanie płacenia podatków nie jest w Szwajcarii wykroczeniem karnym a jedynie administracyjnym, Zeznania podatkowe mają charakter deklaratywny , Szwajcarska tajemnica bankowa chroni także tego, kto unika płacenia podatków a ścigane są tylko oszustwa podatkowe oraz fałszowanie dokumentów księgowych. Obowiązkiem banku jest dochowanie tajemnicy - jej naruszenie jest karalne.
Banki specjalistyczne:Banki spółdzielcze - instytucje drobnego kredytu, zorganizowane na zasadach spółdzielni , hipoteczne - udzielające pożyczek zabezpieczonych na hipotece kredytowanej nieruchomości, co finansują poprzez sprzedaż listów zastawnych, kasy oszczędnościowe czy budowlane kasy oszczędnościowe
Ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych 1994: Struktura trójstopniowa:banki spółdzielcze prowadzą działalność na terenie gminy, a za zgodą banku regionalnego - na obszarze regionu;, banki regionalne (spółki akcyjne);, zrzeszający je bank krajowy (BGŻ);;;;Ustawa ograniczała zakres czynności, które może samodzielnie podejmować bank spółdzielczy Nowa ustawa regulującą bankowość spółdzielczą, 2001 wprowadziła dwustopniowa strukturę ;;;nakładała na banki o funduszach własnych mniejszych niż 5 mln euro obowiązek zrzeszania się. ;;;prowadzała wymogi podnoszenia kapitału:do 500 tys. euro do 31 XII 2005;do 1 mln euro do 31 XII 2007.
Bank centralny - bank banków:reguluje i stabilizuje system bankowy, prowadzenie pośredniego nadzoru nad bankami może, ale nie musi leżeć w gestii banku centralnego; bank państwa: obsługuje budżet państwa , jest agentem emitowanych przez państwo (Ministerstwo Finansów czy Skarbu) bonów i obligacji skarbowych, których nabywcami są banki i inni dealerzy rynku pieniężnego.bankiem emisyjnym: dokonuje emisji waluty krajowej, jest odpowiedzialny za prowadzenie polityki pieniężnej , nadzoruje podaż waluty krajowej, stabilizuje jej wartość i kontroluje poziom inflacji.
Europejski Bank Centralny (ECB) Utworzony w 1998 r. jako organ centralny Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC), którego uczestnikami są narodowe banki centralne (NBC) wszystkich państw Unii Europejskiej.Centrala we Frankfurcie. Prezydent J. C. Trichet (Wim Disenberg) Modelowany na Bundesbanku, charakteryzuje się niezależnością jest stabilność cen. ECB nie jest odpowiedzialny za nadzór bankowy. Na 15 państw należących do Unii, w 7 nadzór sprawują banki centralne, a w 8 niezależna instytucja.
System Rezerwy Federalnej w USA (Fed.)powstał w 1913 r. jako zrzeszenie 12 banków regionalnych W odpowiedzi na doświadczenia kryzysu lat 30. scentralizowano władzę banku w postaci silnych uprawnień przyznanych Zarządowi Rezerwy Federalnej, Zarząd Rezerwy stanowi 7 osób, wyznaczonych przez Prezydenta USA za zgodą Kongresu na 14-letnie kadencje, ale prezes zarządu ma odnawialną, 4-letnią kadencję Prezydent „wszechczasów” - Alan Greenspan. Obecnie Ben Bernanke (MIT, Princeton)
Bank Anglii powołany przez Parlament w 1694 r. na drodze publicznej subskrypcji akcji aby dostarczać funduszy na prowadzenie wojny z Francją , W 19. wieku ukształtował się jako instytucja publiczna, zajmująca się emisją waluty, systemem rozliczeń i prowadząca transakcje na rzecz rządu później doszła funkcja nadzoru nad systemem bankowym , Znacjonalizowany w 1946 r. stał się w pełni bankiem centralnym , reforma z 1997 r. - zyskał niezależność opeacyjną, a funkcje nadzoru bankowego wydzielono do nowej instytucji - Financial Services Authority (FSA)
Narodowy Bank Polski (NBP), Powstał w 1945 r., jest kontynuatorem pierwszych polskich banków emisyjnych: Banku Polskiego (1828) , Banku Polskiego S.A., powołanego przez Sejm RP w 1924 r. W okresie powojennym pełnił role „monobanku” W 1989 r. - nowe Prawa bankowego i Ustawa o NBP wprowadziły model bankowości dwutorowej (z oddziałów okręgowych NBP wydzielono 9 banków regionalnych)Ustawa o NBP z 1997 r.w miejsce poprzedniej jednoosobowej odpowiedzialności Prezesa Banku za prowadzenie polityki pieniężnej scedowała funkcje tę na Radę Polityki Pieniężnej, a zakresie nadzoru bankowego na Komisję Nadzoru Bankowego, Komisja Nadzoru Bankowego - odpowiedzialna na nadzór nad działalnością banków. Jej organem wykonawczym był Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego - GINB, wydzielony departament NBP. Od 2008 nadzór bankowy przechodzi do nadzoru skonsolidowanego (KNF), Rada Polityki Pieniężnej:oprócz Prezesa tworzy ją 9 członków, powoływanych przez Sejm na wniosek Prezydenta, Sejmu i Senatu (po 3 osoby) na okres 6 lat.
FINANCIAL SERVICES AUTHORITY , REGULATOR O SKONSOLIDOWANEJ STRUKTURZE W październiku 1997 roku utworzono Financial Services Authority (po przekształceniu Securities and Investments Board, W czerwcu 2000 roku został zatwierdzony The Financial Services and Markets Act 2000 (FSMA), który ukonstytuował zintegrowaną strukturę organizacyjną nadzoru nad rynkami finansowymi. Przepis ten zaczął w pełni obowiązywać od 1 grudnia 2001 roku., The Financial Services and Markets Act 2000 (FSMA) reguluje strukturę organizacyjną oraz funkcjonowanie Financial Services Authority, Do głównych celów działania FSA należą: Utrzymanie zaufania do rynków, Promowanie rozumienia rynków finansowych przez społeczeństwo, Zapewnienie odpowiedniego stopnia ochrony dla klientów, Zwalczanie przestępczości finansowej;;;;; Operacyjnym celem działania FSA jest: utrzymanie sprawnych, właściwie funkcjonujących i uporządkowanych rynków finansowych oraz pomoc klientom detalicznym w wyrównywaniu ich szans na tak funkcjonujących rynkach Na czele FSA stoi Prezes oraz Dyrektor Naczelny. Prezes:nie ponosi odpowiedzialności za operacyjne funkcjonowanie FSA, odpowiada za wybór Rady i zapewnienie jej efektywnego funkcjonowania oraz za ustalenie priorytetów FSA, pełni też funkcję reprezentacyjną. w sprawach strategicznych wraz z Ministrem Skarbu i Prezesem Banku Anglii tworzy trójstronny zespół decyzyjny.Rada FSA: funkcje legislacyjne, podejmowanie decyzji strategicznych, kontrola operacyjna i zarządzanie ryzykiem Dyrektor Naczelny FSA:ponosi odpowiedzialność za bieżące funkcjonowanie FSA i formułowanie strategii akceptowanej przez Radę. podlega mu tez polityka kadrowa (z wyjątkiem bezpośrednich współpracowników Prezesa oraz Sekretariatu FSA) W tym zakresie organem upoważnionym do oceny pracy Dyrektora Naczelnego jest Rada FSA Bank Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements, BIS) - instytucja międzyrządowa, powołana w latach 30. aby ułatwiać transfery repatriacji wojennych miedzy bankami centralnymi, bank dla banków centralnych, pełniący bardzo ważną rolę w stabilizacji i regulacji globalnego rynku bankowego
Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego Powołany przez prezesów banków centralnych Grupy G-10 1975 obecnie 13 krajów: Kanada, USA, Japonia, Szwajcaria i 9 europejskich: Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Luksemburg, Holandia, Szwecja, Hiszpania, Wielka Brytania. Cel: wymiana doświadczeń, podnoszenie efektywności nadzoru, ustanawiania standardów regulacyjnych. Nie ma ponadnarodowych uprawnień. Umowa Kapitałowa z 1988 r. wymogi kapitałowe oparte na ryzyku kredytowym , współczynnik adekwatności kapitałowej - kapitał własny w wysokości 8% aktywów ważonych ryzykiem, z czego przynajmniej 4% tzw. kapitał pierwszego stopnia (akcyjny). , poprawka (1996) dotyczyła uwzględniania ryzyka rynkowego (walutowego, stopy procentowej). Podpisało ją dobrowolnie ponad 100 krajów. Miała podstawowe znaczenie dla wzmocnienia kapitałowego banków. Główne zarzuty wobec tej normy to:brak rozróżnienia ryzyka wewnątrz poszczególnych kategorii , np. papiery korporacyjne mają wagę ryzyka 100%, niezależnie o tego, czy rynek uważa je za pewne (AAA) czy też wycenione są na poziomie śmieciowym , banki o ostrożnym portfelu kredytowym muszą płacić premię, a kapitał regulacyjny rożni się od kapitału ekonomicznego, oddającego rzeczywistą strukturę ryzyka w działalności bankowej., koncentracja na ryzyku kredytowym, podczas gdy w niedawnej historii wiele jest przykładów ogromnych strat spowodowanych przez inne typy ryzyka, szczególnie ryzyko operacyjne
Nowa Bazylejska Umowa Kapitałowa - Bazylea II, System regulacyjny oparty na aktywnym podejściu do ryzyka, Cel - stworzenie globalnego standardu zarządzania ryzykiem poprawa bezpieczeństwa poprzez lepszą identyfikację i zarządzanie ryzykiem, przedefiniowany pomiar ryzyka kredytowego,, ryzyko rynkowe bez zmian,, ryzyko operacyjne - nowy wymiar;;;;Powinna spowodować ewolucję organizacji - wewnętrznie generowany proces, nie rewolucję regulacyjną (nowe normy do zastosowania). Nowa wersja umowy zakłada, że duże banki, zamiast stosować jednolitą metodologię liczenia wymogów kapitałowych - kapitał na poziomie przynajmniej 8% aktywów ważonych ryzykiem, będą mogły samodzielnie szacować wymogi kapitałowe, na podstawie modeli VAR lub IBR (Internal Based Rating). Mniejsze banki - wagi ryzyka zależeć będą od wyceny prywatnych agencji ratingowych - S&P lub Moody's. ;;;;;Ryzyko (Bazylea II) Kredytowe, Rynkowe , Operacyjne Ryzyko operacyjne , możliwość straty wynikającej z błędów ludzkich lub technologicznych , ryzyko związane z nieodpowiednimi systemami lub niewłaściwa kontrolą , ryzyko strat w wyniku niewłaściwego działania procesu, ludzi i systemów lub wydarzeń zewnętrznych , zmienność zwrotu powodowana prze operacje, ludzi, technologie, problemy regulacyjne, reputację i zewnętrzne wydarzenia Umowa Bazylejska: ryzyko bezpośrednich lub pośrednich strat wynikłych z niewłaściwych lub błędnych wewnętrznych procesów, zachowań ludzi, działania systemów lub zewnętrznych wydarzeńTrzy Filary Umowy Bazylejskiej:
I: Wymogi minimum kapitałowego II: Proces nadzorczy: ocena adekwatności kapitału i procesów wewnętrznych banku III: Dyscyplina rynkowa: standardy informacyjne i raportowania dla rynkowych podmiotów Filar I:Kilka podejść do pomiaru ryzyka kredytowego:standardowe podejście (zbliżone do obecnego) :dwa podejścia IRB (Internal Rating Based) , podstawowe (FIRB) - wewnętrzne szacunki i zewnętrzne dane zaawansowane (AIRB) - wewnętrzne szacunki i wewnętrzne dane Filar II - regulatorzy mają wiele uprawnień i dowolności w działaniu, np. mogą zażądać podwyższenia kapitału ;;;;;;Ryzyko operacyjne:ryzyko bezpośrednich lub pośrednich strat wynikłych z niewłaściwych lub błędnych:, wewnętrznych procesów, zachowań ludzi, , działania systemów, zewnętrznych wydarzeń
|
NADZÓR SKONSOLIDOWANY |
NADZÓR INSTYTUCJONALNY |
TROSKA O FINANSOWĄ STABILNOŚĆ |
DBA O FINANSOWĄ STABILNOŚĆ NA WSZYSTKICH RYNKACH - KOMPLEKSOWOŚĆ PODEJŚCIA, MAŁA SKUTECZNOŚC INTERWENCJI FINANSOWEJ |
BANK CENTRALNY MOŻE DOKONAĆ SZYBKIEJ I ODPOWIEDZIALNEJ INTERWENCJI |
KOMPLEKSOWOŚĆ PODEJŚCIA |
PODEJŚCIE KOMPLEKSOWE, OSZCZĘDNOŚĆ KOSZTÓW, BARDZIEJ PRECYZYJNA REGULACJA |
BRAK KOORDYNACJI OBSZARÓW REGULACYJNYCH (LUKI BĄDŹ NAKŁADANIE SIĘ REGULOWANYCH OBSZARÓW) |
ZAPOBIEGANIE SYTUACJOM KRYZYSOWYM |
SKUTECZNY SYSTEM REGULACJI OPARTY NA RYZYKU |
NIE ZAWSZE ZADAWALAJĄCE EFEKTY, BRAK KOORDYNACJI |
|
NADZÓR SKONSOLIDOWANY |
NADZÓR INSTYTUCJONALNY |
PRZEPŁYW INFORMACJI |
DOBRY, SKUTECZNE PLATFORMY INFORMACYJNE, INFORMACJA DOSTARCZANA DLA UCZESTNIKÓW RYNKÓW FINANSOWYCH |
NIEMOŻNOŚĆ OPRACOWANIA ZESTAWIEŃ DANYCH DLA POTRZEB KLIENTÓW |
NIEZALEŻNOŚĆ |
ZINTEGROWANY NADZÓR MOŻE BYĆ PODDANY DUŻEJ PRESJI POLITYCZNEJ |
DUŻA NIEZALEŻNOŚĆ |
MOŻLIWOŚĆ POPEŁNIENIA BŁĘDÓW |
DALEKOSIĘŻNE SKUTKI POPEŁNIONYCH BLĘDÓW, MOŻLIWOŚĆ NIEDOSTRZEŻENIA BŁĘDÓW |
BRAK WSPÓŁPRACY MIĘDZY REGULATORAMI MOŻE NIWELOWAĆ POZYTYWNE EFEKTY PROFESJONALIZMU REGULATORA |