Sucha masa - pozostałość danej próbki paszy którą uzyskuje się po wysuszeniu w temp 105 do tzw. stałej masy

Oznaczenie. Suszenie w temp 105, aż do całkowitego odparowania wody, czyli uzyskania stałej masy próbki. 6-7h

Popiół surowy - nieorganiczna część paszy, która pozostaje po spaleniu jej organicznej substancji w piecu muflonowym w temp 500-550 przez 3-5h zalicza się do niego zawarte w paszy składniki mineralne różnej postaci i niektóre zanieczyszczenia (piasek). Makroelementy stanowią ponad 95% całego popiołu surowego (Ca, P, Na, K, Mg, Cl, S). Mikroelementy.

Oznaczenie. 3-5 g powietrznie suchej próbki paszy odważyć do tygla, umieścić nad palnikiem pod dygestorium i spopielać, kiedy próbka będzie już zwęglona przenieść wrza z tyglem do pieca muflowego i spalać (prażyć) w temp. 500-550stopni przez 3-5h, aż do uzyskania możliwie jasnego popiołu. Wyjąć tygiel z pieca wstawić do eksykatora i po wystudzeniu zważyć.

Zawartość popiołu surowego % = masa próbki po spaleniu (popiół surowy) [g] / masa próbki powietrznie suchej [g]

Wynik to średnia 2 oznaczeń których błąd względny nie przekracza 3%.

Włókno surowe NDF - składnik paszy pochodzenia roślinnego - ma wpływ na wartość pokarmową paszy, zdrowie zwierząt i produkcję. Włókno surowe to składniki ścian komórek roślinnych, zarówno pierwotne powstałe w okresie wzrostu komórek i zbudowane głównie z celulozy jak i wtóre wytworzone w okresie późniejszym, w wyniku apozycji (nakładznie się na warstwę celulozy kolejnych różnych, często złożonych związków bez typowych połączeń chemicznych.

Oznaczanie. Metoda Wendeńska. Włóknem surowym nazwano tę część paszy, która jest nierozpuszczalna w czasie 30 min gotowania w 1,25% wodnym roztworze kwasu siarkowego, przemyciu pozostałości wodą, kolejnego 30 min gotowania w 1.25% wodnym roztworze KOH ponownym przemyciu pozostałego osadu gorącą wodą i acetonem. Uzyskaną nierozpuszczalną pozostałość włókna surowego suszy się w suszarce w tyglu ze spiekiem szklanym do stałej masy w temp. 105 przez 5h, i waży następnie spopiela w tyglu najpierw nad palnikiem gazowym później w piecu muflowym, a następnie po wyjęciu z pieca ponownie waży. Różnica masy między tymi 2 ważeniami (masy tygla po wysuszeniu i spaleniu) stanowi tzw. włókno surowe.

Włókno surowe%=masa tygla z osadem po wysuszeniu[g] - masa tygla z popiołem po spaleniu[g] / masa próbki powietrznie suchej.

Tłuszcz surowy - frakcja substancji i zw. chemicznych rozpuszczalnych w rop. organicznych (eter dwuetylowy, eter naftowy), a nie rozpuszczalnych w wodzie.

Oznaczenie. Metoda Soxhleta. Odważkę powietrznie suchej i dobrze rozdrobnionej paszy ekstrahuje się eterem 2 etylowym w aparacie Soxhleta przez 6h aż do całkowitej ekstrakcji tłuszczu. Następnie oddestylowuje się eter z kolby a pozostałość po destylacji to tłuszcz surowy.

Tłuszcz surowy%=masa kolbki z ekstraktem - masa kolbki pustej / masa próbki powietrznie suchej x 100.

Białko ogólne - suma związków zawierających azot, składa się z białka właściwego i związków azotowych niebiałkowych NPN zawartość białka określa się metodą pośrednią na podstawie zawartości azotu całkowitego. W większości pasz więcej jest jednak białka właściwego na które składają się białka proste i złożone.

Oznaczenie. Metoda współczynnikowa. Oznaczoną w paszy za pomocą analizy chemicznej metodą Kjeldahla zawartość procentową N ogólnego mnoży się przez współczynnik przeliczeniowy na białko 6,25 i otrzymuje zawartość procentową tzw. białka ogólnego tej paszy. Ponieważ przyjęto że 100g białka zwierzęcego zawiera przeciętnie 16g azotu (100:16=6.25)

Związki azotowe niebiałkowe NPN - to pozostałe związki zawierające N a nie będące białkami, peptydy, wolne aminokwasy, amidy, aminy. Do nich należy zaliczyć również mocznik.

Śruty poekstrakcyjne - 40-50% białka

Łubin żółty - 40

Groch - 20

Zboża - 12

Okopowe - 1-1.5

Funkcje białka - strukturalna (tkanka mięśniowa, pazury), regulacyjna (przemiana materii, procesy obronne), transportowa (lipopropeidy transportują tłuszcz we krwi, wit A) w procesach widzenia - rodopsyna ( przenosi bodźce świetlne do zakończeń ukł. nerwowego)

Funkcje przekazywania cech genetycznych - RNA DNA zawierają związki azotowe

negatywne

Solanina lupinina sparteina, bramina

Tłuszcze - związki o charakterze lipofilnym nie rop. w wodzie ale w acetonie tak (rop. niepolarnych), takich jak aceton, benzen.

Funkcje - izolacja, strukturalna (tk. zapasowa i łączna i mikrostruktury błon biologicznych)

Funkcjonalna (zw. aktywnie czynne - cholesterol, progesteron, h. tkankowe)

Transportowa (fosfolipidy transportują cholesterol), energetyczna, informacyjna

Węglowodany - związki bezazotowe wyciągowe (łatwo strawne węglowodany wewnątrz komórkowe) i strukturalne - włókno

Bezazotowe wyciągowe - monosacharydy (pentozy - ryboza, heksozy - glukoza), oligosacharydy (dwucukry - sacharoza), wielocukry ( skrobia i glikogen, insulina)

ADL (kwaśnodetergentowa lignina)- lignina, kutyna, suteryna, krzemionka

ADF (kwaśnodetergentowe włókno)- + celuloza

NDF - (neutralnodetergentowe włókno)

Włókno pokarmowe - pektyny, pentozany, gumy, śluzy, kleje roślinne, kwas fitynowy i jego sole, hemiceluloza, N związany z ligniną, celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka,

Włókno surowe, PDF - hemiceluloza, N związany z ligniną, celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka,

ADF - celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka,

ADL - lignina, kutyna, suberyna, krzemionka,

Ilość włókna surowego dla krów 18-22 suchej masy dawki, dla opasanych 14-16 u krów wysokowydajnych nie powinna przekraczać 25 (75% powinno pochodzić z pasz objętościowych), a ADF 16-19%

W żywieniu drobiu zawartość włókna surowego w paszy = 4% dla brojlerów, 4,5% dla niosek, 7-12% dla kaczek i gęsi.

Mechanizm antyżywieniowego działania włókna pok. u drbiu

- wzrasta lepkość paszy (utrudnienie dostępności enzymów do składników pok.)

- utrudnienie transp. składników pok. już rozłożonych do krwi, chłonki na skutek warstwy śluzu okalającego nabłonek jelitowy.

Pobieranie próbek pasz

- skład pobieranej próbki ma odpowiadać przeciętnemu składowi chemicznemu całej partii paszy, z której ją pobrano.

- pobieranie paszy zgodnie z instrukcją

- do oznaczenia białka 0,5g paszy

- pobieramy próbki z wielu miejsc, z różnych głębokości, nie pobieramy z samej powierzchni (utlenianie)

metoda kopertowa i przy większej ilości paszy podwójna koperta

- przy paszach suchych wgłębnikiem

- przy kiszonkach pobierać próbki po zabieraniu kolejnych warstw

- płynne zamieszać

- okopowe - wyrywkowo

Przygotowanie próbki do analizy.

• w celu zmniejszenia straty składników próbki stosuje się działanie bakteriobójcze środków chemicznych, zamrożenie materiału lub odpowiedniego jego odwodnienie (próżniowa liofilizacja)

• próbkę paszy suchej zmielić (jednorodna w całej swej masie)

• próbki pasz mokrych (wilgotnych) podsuszyć i określić tzw. współczynnik podsuszenia paszy WWP

Suche zmielić, mokre podsuszyć. Odważoną ilość danej paszy rozkłada się cienką warstwą na wytarowanej tacy i umieszcza w suszarce z nawiewem w temp. 55-60 stopni. Na kilka lub kilkanaście godzin, zależnie od zawartości wody w paszy. Miele się w młynku i znów rozkłada na tacy na 12-48h. Do doprowadzenia paszy do stanu powietrznie suchego i waży. Do szczelnego słoika. Współczynnik podsuszenia (WWP) Masa paszy po podsuszeniu (powietrznie sucha) [g] / masa paszy przed podsuszeniem (świeża) [g]

Rodzaje próbek

Pierwotna - wyrywkowe - próbka laboratoryjna z różnych warstw i miejsc danej partii.

Zbiorcza - ogólna - zabrane losowo i dokładnie wymieszane próbki wyrywkowe służą do wydzielenia średniej reprezentatywnej próbki laboratoryjnej, która po odpowiednim rozdrobnieniu i wymieszaniu przeznacza się do analizy chemicznej z niej wydziela się 3 próbki średnie z których 1 - dostarcza się do analizy, 2 - dowód rzeczowy, 3 - do instytutu gdzie została pobrana.

WSP - współczynnik strawności pozornej - ustala jaki % badanego składnika pok. został strawiony.(nie uwzględnia składnika metabolicznego)

WSPa-b/a*100% a- ilość skł. Pobranego w paszy, b - wydalonego w kale

Składnik metaboliczny - składnik zawarty w kale a jego źródłem nie jest pasza ponieważ pochodzi z org. zwierzęcia, dotyczy to szczególnie białka i tłuszczu.

Po uwzględnieniu Składnika Metabolicznego oblicza się współczynnik strawności rzeczywistej czyli stosunek % składnika rzeczywiście strawionego pochodzącego z paszy do składnika pobranego w paszy.

WSR a-(b-c)/a*100% c - ilość składnika metabolicznego zaniża strawność

Wartość odżywcza białka - miernik określający stopień wykorzystania białka pochodzącego z dawki pokarmowej do syntezy własnych specyficznych białek ustrojowych.

Retencja N - N pobrany - N wydalony

N wydalony = N całkowity kału + N moczu i mleka

WAB - wartość biologiczna białka - metoda Thomasa Mitchella - określana met. biologiczną, uwzględnia się zawartość N z organizmu - metabolicznego w kale i endogennego w moczu.

WAB= N_paszy - (N_kału - N_metaboliczny) - ( N_moczu - N_endogenny)/N_paszy - (N_kału - N_metaboliczny)

Pozorna retencja = N_paszy - N_kału - N_moczu/N_paszy - N_kału jeśli nie znamy N metabolicznego i endogennego

EB - energia którą uzyskujemy spalając paszę w bombie kalorymetrycznej, jest sumą ciepła spalania zawartych w niej składników

ES - jej ilość zależy od rodzaju skarmianej paszy i zawartości włókna surowego

EM - energia zawarta w dostarczonych do krwi prostych związkach i do potrzeb bytowych zwierzaka.

EN - energia zmagazynowana w produktach zwierzęcych mleku mięśniach tłuszczu jajach, oraz zużyta na czynności życiowe.

BILANS ENERGII - określanie wartości energetycznej przemian i zapotrzebowania na en.

Mierniki wartości produkcyjnej(pokarmowej) pasz. Wartość energetyczna pasz.

Jednostka sienna - wartość produkcyjną pasz przeliczana na zdolność produkcyjną 1 kg siana i wyrażano ją w kilogramach tej paszy

Jednostka jęczmienna - skandynawska - 1 kg ziarna jęczmienia, jego wartość produkcyjna w żywieniu przeżuwaczy.

Jednostka skrobiowa - Oskar Kelner ustalił ile tłuszczu osadza się w ciele zwierząt podając im określone ilości skrobi, cukru, celulozy, białka, tłuszczu, ilość pwst. Tłuszczu odniósł do 1kg strawnych składników i przeliczył to na zdolność tłuszczotwórczą skrobi na podstawie składnika chemicznego paszy obliczył jaką produkcję tłuszczu spowoduje określona ilość paszy z 1 kg skrobi odkłada się 240g tłuszczu.

Jednostka owsiana - 1 kg owsa - 0,6 wartości skrobiowej

SSO - suma składników odżywczych wyraża zawartość strawnych składników w kg na 100 kg danej paszy i * 2.25

DLG - wartość energetyczna paszy w energii netto laktacji.

INRA - energetyczna ocena wartości paszy i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy

Metody badań strawnościowych

1.Badania przeprowadzane na zwierzętach

2.Metoda bilansowa (bezpośrednia) - przeprowadza się kontrolę ilościowa podawanej paszy (wagową) i wydalonego kału. Kał nie może mieszać się z moczem. Jeżeli zwierzęta nie są przywiązane to przyczepia się specjalne uprzęże z workami do zbierania kału. Pobieranie codziennie o tej samej porze, wyrywkowe próbki kału. Dobowe próbki łączone są w próbkę zbiorczą, która podlega dalszej obróbce w laboratorium. U ptaków specjalna metoda oddzielania azotu kału od azotu moczu, lub chirurgicznie rozdzielenie tych 2 układów. Obliczamy ilość składników strawnych i ich współczynnik strawności.

3.Metoda bilansowa (różnicowa)

4.Metoda wskaźnikowa

5.Metoda woreczków

6.Metoda matematyczna szacunkowa

Schemat przemiany energii

EB - E kału

ES(80%EB) - E gazów i moczu

EM(58-59%Ebu przeżuwaczy, u świń 74%) - E cieplna

EN - E produkcyjna i bytowa

---