Medycyna Ratunkowa W1 05.10.04r.

„Nagłe zagrożenia życia u płetwonurków”

Prawo Boyle' a- Mariotte' a - objętość gazu jest odwrotnie proporcjonalna do jego ciś. w danej temp.

Prawo Daltona - ciś. wywierane przez mieszaninę gazów jest równe sumie ciśnień cząstkowych poszczególnych gazów.

Prawo Henryego - ilość gazu rozpuszczonego w danej cieczy jest proporcjonalna do ciś. tego gazu i pozostają z tym gazem w równowadze (tłumaczy ono zjawisko zatorów gazowych).

Wypadek nurkowy

→ obrażenia lub zachorowania powstałe na skutek oddychania pod wodą sprężonym powietrzem lub sztuczną mieszaniną oddechową.

Typy:

1. urazy ciśnieniowe,

2. zatory gazowe (w tym choroba dekompresyjna),

3. zatrucia gazami.

Urazy ciśnieniowe

→ uszkodzenia tkanek powstałe podczas zanurzania lub wynurzania na skutek zmian objętości gazu znajdującego się w jamach ciała.

Do urazu dochodzi w przypadku nie wyrównania ciś. gazów w jamach ciała z ciś. otoczenia.

Typy:

1. uraz ciśnieniowy płuc,

2. uraz ciśnieniowy ucha,

3. uraz ciśnieniowy zatok przynosowych,

4. uraz ciśnieniowy żołądkowo- jelitowy,

5. uraz ciśnieniowy zębów,

6. uraz ciśnieniowy twarzy,

7. zgniecenie nurka.

♦ uraz ciśnieniowy płuc - występuje podczas wynurzania, na skutek wzrostu ciś. śródpłucnego w wyniku wzrostu objętości gazu przy niezmieniającej się objętości klatki piersiowej.

Przyczyny:

- zatrzymanie wydechu,

- niedrożność dróg oddechowych.

Wzrost ciś w płucach

↓

rozerwanie oskrzelików i pęcherzyków płucnych

↓

gazy oddechowe w przestrzeni okołopęcherzykowej:

/ ↓

odma opłucnowa rozedma rozedma podskórna

śródpiersiowa

Objawy:

• kaszel,

• krwioplucie,

• ból w kl. piersiowej,

• duszność,

• objawy rozedmy podskórnej,

• objawy odmy opłucnowej,

• zaburzenia świadomości,

• zaburzenia krążenia i oddechu.

Medyczne czynności ratownicze:

1. tlenoterapia 100%

2. pozycja bocznie ustalona,

3. resuscytacja krążeniowo- oddechowa,

4. bezpośredni transport do ośrodka dysponującego komorą hiperbaryczną.

♦ uraz ciśnieniowy ucha - pęknięcie bł. bębenkowej przy nie wyrównaniu różnicy ciśnień podczas nurkowania, na skutek niedrożności kanału słuchowego wewnętrznego lub zewnętrznego.

Jest to jeden z najczęstszych urazów ciśnieniowych.

Objawy:

• narastający, kłujący ból ucha,

• zaburzenia równowagi i orientacji przestrzennej,

• zaburzenia słuchu.

♦ uraz ciśnieniowy zatok przynosowych - przyczyną jest stan zapalny bł. śluzowej zatok, nosa, obrzęk alergiczny, polipy zamykające ujścia zatok.

Prowadzi do rozerwania tkanek i naczyń bł. śluzowej i powstania krwiaka.

Najczęściej dotyczy zatok czołowych i szczękowych.

♦ uraz ciśnieniowy twarzy - brak wyrównania ciś. w masce podczas zanurzenia powoduje podciśnienie prowadzące do:

- narastającego wytrzeszczu gałek ocznych,

- krwiaka twarzy,

- krwawienia z bł. śluzowych.

♦ zgniecenie nurka -

a) nurkowanie w skafandrze klasycznym - „wgniecenie nurka do hełmu”

b) nurkowanie swobodne - wtłoczenie narządów jamy brzusznej do kl. piersiowej.

Zatory gazowe

→ powstają na skutek przedostania się gazów oddechowych do naczyń krwionośnych, rozerwanych w wyniku urazu ciśnieniowego,

Lub:

→ powstają na skutek uwalniania rozpuszczonych gazów we krwi podczas dekompresji.

Schorzenie to często prowadzi płetwonurków do zgonu lub kalectwa.

Postacie kliniczne:

1. żylne zatory gazowe,

2. tętnicze zatory gazowe.

ad. a) zator gazowy w następstwie urazu ciśnieniowego - zdarza się najczęściej w trakcie wynurzania lub zaraz po wypłynięciu na powierzchnię - do 10 min.

ad. b) choroba dekompresyjna - gwałtowny spadek ciś. otoczenia w wyniku wynurzenia prowadzi do uwolnienia pęcherzyków gazu rozpuszczonego we krwi i tkankach

↓

zator naczyń krwionośnych

♦ typ I (łagodna) - objawy pojawiają się zwykle w czasie od 15 min do 12 godzin po wynurzeniu.

Objawy:

• bóle stawowe - duże stawy jednocześnie 2 lub kilka po tej samej stronie ciała,

• bóle mięśniowe,

• zmiany skórne - wysypka, świąd, zaczerwienienie.

♦ typ II (ciężka)

Objawy: ↑ +:

• objawy krążeniowo- oddechowe:

- przyśpieszenie tętna,

- spadek ciś tętniczego krwi,

- zaburzenia rytmu ♥,

- duszność,

- przyśpieszony, płytki oddech,

- napadowy kaszel,

- ból w kl. piersiowej.

• objawy neurologiczne:

- zaburzenia świadomości,

- niedowład lub porażenie kończyn,

- zaburzenia czucia,

- zaburzenia widzenia, słuchu i mowy,

- zawroty głowy,

- zaburzenia równowagi.

• inne:

- plamiste zabarwienie skóry górnej części ciała,

- zatory gazowe w naczyniach siatkówki,

- bóle stawowe i mięśniowe.

Medyczne czynności ratownicze:

1. tlenoterapia 100%

2. płyny do picia,

3. terapia hiperbaryczna,

4. resuscytacja krążeniowo- oddechowa.

Wczesna terapia tlenem o podwyższonym ciś. daje najlepsze efekty.

Skuteczność wczesnej terapii hiperbarycznej wynosi 80-90%.

Ryzyko wystąpienia wypadku nurkowego:

→ oddychanie pod wodą powietrzem lub inną mieszaniną oddechową (akwalung) naraża nurka na działanie gazów pod zwiększonym ciś., co może prowadzić do zatorowości gazowej w chorobie kesonowej.

Nurkowanie z zatrzymanym oddechem nie stwarza tego ryzyka.

Zatrucie gazami

1. Zatrucie tlenem - do zatrucia dochodzi w wyniku oddychania przez dłuższy czas czystym tlenem pod zwiększonym ciś.

Objawy: - metaliczny smak w ustach,

- drżenie warg i mięśni twarzy,

- drgawki,

- zaburzenia świadomości.

2. Zatrucie azotem - tzw. „narkoza azotowa”

- zespół objawów ze strony oun spowodowanych wysokim ciś. cząstkowym azotu fizycznie rozpuszczonego we krwi nurka („ekstaza głębin”).

3. Zatrucie CO i CO₂ - przyczyną jest najczęściej zwiększone stężenie CO i CO₂ w powietrzu oddechowym na skutek zasysania gazów spalinowych podczas ładowania butli do nurkowania sprężarką.

Objawy zatrucia CO₂ :

• 1-7% CO₂ w mieszaninie oddechowej:

- bóle i zawroty głowy,

- przyśpieszony oddech,

- przyśpieszone tętno,

- nadmierna potliwość.

• 7-10% CO₂ :

- spadek RR,

- apatia,

- drgawki,

- sinica.

• >10% CO₂ :

- utrata przytomności,

- zatrzymanie krążenia i oddechu.

Objawy zatrucia CO :

- bóle i zawroty głowy,

- nudności,

- bóle brzucha,

- apatia,

- zaburzenia świadomości,

- zatrzymanie krążenia i oddechu.

Leczenie:

1. tlenoterapia 100%

2. terapia hiperbaryczna,

3. resuscytacja krążeniowo- oddechowa.

Komora hiperbaryczna → obszerna, stalowa komora w postaci kuli lub cylindra wyposażonego w aparaturę regulującą w jej wnętrzu ciś gazu w celu przeprowadzenia m. inn. dekompresji i kontrolowanej dekompresji w wypadkach nurkowych.

Tel. [phone]

3

---