ANATOMIA

WYKŁAD 1

KOŃCZYNA GÓRNA:

ramię, przedramię, ręka: nadgarstek, śródręcze, palce

Kości kończyny górnej:

-obręcz kończyny górnej

-część wolne kończyny górnej

OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ:

-koniec mostkowy obojczyka

-koniec barkowy obojczyka

-powierzchnia górna

-powierzchnia dolna

-guzek stożkowaty

-wycisk więzadła żebrowo- obojczykowego

2. Łopatka

Powierzchnia grzbietowa łopatki

kąt górny, dolny, boczny

brzeg górny przyśrodkowy boczny

grzebień łopatki

dół nadgrzebietowy

dół podgrzebietowy

wydrążenie stawowe (panewka stawu ramiennego)

guzek nad panewkowy

guzek podpanewkowy

Powierzchnia żebrowa łopatki

wyrostek barkowy

wyrostek kruczy

szyjka łopatki

wcięcie łopatki

CZĘŚĆ WOLNA KOŃCZYNY GÓRNEJ

kość ramienna: każda kość długa posiada nasadę bliższą, dalszą, trzon

NASADA BLIŻSZA

- głowa kości ramiennej

- szyjka chirurgiczna (często się łamie)

- szyjka anatomiczna

- guzek większy

- guzek mniejszy

- grzebień guzka mniejszego

- grzebień guzka większego

- bruzda między guzkowa

TRZON

-guzkowatość naramienna

-bruzda nerwu promieniowego

NASADA DALSZA:

- trzy brzegi: przedni, boczny, przyśrodkowy

- trzy powierzchnie: boczna, przyśrodkowa, tylnia

nadkłykieć boczny

nadkłykieć przyśrodkowy

bloczek kości ramiennej

dół wyrostka łokciowego

dół dziobiasty

dół promieniowy

KOŚĆ ŁOKCIOWA:

-trzy brzegi: tylni, przedni, międzykostny

-trzy powierzchnie: przednia, tylnia, przyśrodkowa

wyrostek dziobiasty i łokciowy

wcięcie bloczkowe

wcięcie promieniowe

guzowatość kości łokciowej

wyrostek rylcowaty

KOŚĆ PROMIENIOWA

-trzy brzegi: przedni tylni międzykostny

-trzy powierzchnie: przednia tylnia boczna

głowa kości promieniowej

obwód stawowy

guzowatość kości promieniowej

wyrostek rylcowaty

powierzchnia stawowa nadgarstkowa

KOŚCI RĘKI

kość nadgarstka

kość śródręcza

paliczki

Nadgarstek

Osiem kości nadgarstka

szereg rząd bliższy

• k. łódeczkowata

• k. księżycowata

• k. trójgraniasta

• k. grochowata

szereg rząd dalszy

• k. czworoboczna większa

• k. czworoboczna mniejsza

• k. główkowata haczykowata

WYNIOSŁOŚĆ PROMIENIOWA

• guzek kości łódeczkowatej

• guzek kości czworobocznej większej

WYNIOSŁOŚĆ ŁOKCIOWA

• kość grochowata

• haczyk kości haczykowatej

ŚRÓDRĘCZA

Pięć kości śródręcza

• palec (kciuk)

• dwa paliczki bliższy i dalszy

PALCE II-V

Trzy paliczki: bliższy, środkowy, dolny

KOŃCZYNA DOLNA

Części kończyny dolnej

• udo

• podudzie (goleń)

• stopa

• stęp

• śródstopie

• stopa

KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ

• obręcz kończyny dolnej

• część wolna kończyny dolnej

OBRĘCZ KOŃCZYNY DOLNEJ

MIEDNICA

• kość krzyżowa

• kość guziczna

• dwie kości miedniczne (lewa i prawa)

kość miedniczna

- k. biodrowa: trzon, talerz kości biodrowej

• k. kulszowa: trzon, gałąź dolna

• k. łonowa: trzon, gałąź dolna i górna

kość biodrowa

• talerz kości biodrowej

• grzebień biodrowy

• kolec biodrowy przedni górny

• kolec biodrowy przedni dolny

• kolec biodrowy tylni górny

• kolec biodrowy tylni dolny

• warga zewnętrzna

• warga wewnętrzna

• kresa pośrednia

• powierzchnia krzyżowo - miednicza (dół biodrowy)

• powierzchnia uchowata

• guzowatość biodrowa

• wyniosłość łonowo- biodrowa

kość łonowa

• grzebień k. łonowej

• guzek łonowy

kość kulszowa

• Wcięcie kulszowe większe

• Wcięcie kulszowe mniejsze

• guz kulszowy

• kolec kulszowy

• guzek zasłonowy tylni

• guzek zasłonowy przedni

panewka stawu biodrowego

• wcięcie panewki

• dół panewki

• powierzchnia księżycowata

CZĘŚĆ WOLNA KOŃCZYNY DOLNEJ:

k. udowa( najdłuższa kość)

Nasada bliższa

• głowa k. udowej

• dołek głowy

• szyjka kości udowej (częste złamania u starszych osób)

• krętarz większy

• krętarz mniejszy

• grzebień międzykrętarzowy

• kresa międzykrętarzowa

• guzowatość pośladkowa

nasada dalsza

• nadkłykieć boczny

• nadkłykieć przyśrodkowy

• kłykieć boczny

• kłykieć przyśrodkowy

• powierzchnia rzepkowa

• powierzchnia podkolanowa

• dół międzykłykciowy

rzepka

Największa trzeszczka

• podstawa rzepki

• wierzchołek rzepki

• powierzchnia tylna

kość piszczelowa

Bardzo mocna, silna kość

• kłykieć boczny

• kłykieć przyśrodkowy

• wyniosłość międzyłokciowa

• guzowatość k. piszczelowej

• powierzchnia stawowa strzałkowa

• trzon

trzy brzegi przedni, międzykostny, przyśrodkowy

trzy powierzchnie boczna przyśrodkowa tylna

Nasada bliższa

• wyniosłość między kłykciowa

• guzek między kłykciowy boczny

• guzek między kłykciowy przyśrodkowy

• pole między kłykciowe przednie

• pole między kłykciowe tylne

Nasada dalsza

• wcięcie strzałkowe

• kostka przyśrodkowa

Strzałka

• nasada bliższa(głowa strzałki)

• trzon

• nasada dalsza( kostka boczna)

kości stopy

• kości stępu

• kości śródstopia

• kości paliczków

kości stępu

szereg bliższy kość skokowa kość piętowa

szereg dalszy: k. sześcienna k. łódkowata k.klinowata przyśrodkowa k. klinowata pośrednia, boczna

kości śródstopia palców:

pięć kości śródstopia

palec I - paluch

dwa paliczki: bliższy i dalszy

palce II - V trzy paliczki: bliższy, środkowy, dalszy

KLATKA PIERSIOWA

12 par żeber

I-VII to żebra prawdziwe ---> bezpośrednio łączą się z mostkiem

VIII-XII żebra rzekome (XI-XII) żebra wolne

mostek

Żebra:

trzon żebra

koniec tylni (kegosłupowy)

koniec przedni (mostkowy)

głowa żebra

szyjka żebra

guzek żebra

kąt żebra

bruzda żebra

powierzchnia wewnętrzna

powierzchnia zewnętrzna

brzeg dolny

brzeg górny

ŻEBRO I

powierzchnia górna i dolna

brzeg zewnętrzny i wewnętrzny

guzek mięśnia pochyłego poprzedniego

bruzda tętnicy podobojczykowej

ŻEBRO II

GUZOWATOŚĆ MIĘSNIA ZĘBATEGO POPRZEDNIEGO

ŻEBRO XI-XII

CIENKIE LISTEWKI KOSTNE

MOSTEK

Połączenia początkowo są chrzęstne później kostnieją

• rękojeść

• trzon

• wyrostek mieczykowaty

• wcięcie szyjne, obojczykowe, żebrowe

Kąt mostka to wysokość II żebra

KRĘGOSŁUP

Kręgosłup należy do szkieletu osiowego do odcinka szyjnego (C1-7) piersiowego, (Th1-12), lędźwiowego (L1-5), krzyżowego (S1-5), guzicznego(Co1-4/5).ok. 32-33 kręgów.

1.Kręg piersiowy

trzon kręgu: blaszka górna i dolna

wyrostki kręgu

stawowy górny 2

stawowy dolny 2

kolczysty 1

poprzeczny 2

wcięcie kręgowe górne i dolne, otwór międzykręgowy

kręg piersiowy - od góry

- łuk kręgowy

• nasada łuku kręgowego

• otwór kręgowy - kanał kręgowy

kręg szczytowy szyjny C1

łuk przedni

guzek przedni

łuk tylni

guzek tylni

część dolna

dołek stawowy górny

bruzda tętnicy kręgowej

kręg piersiowy od dołu

dołek stawowy dolny

wyrostek poprzeczny

otwór wyrostka poprzecznego

dołek zębowy

kręg obrotowy C2

trzon kręgu

ząb kręgu obrotowego

powierzchnia stawowa górna

wyrostki stawowe dolne

kręg szyjny cechy: (C3-C6)

mały prostokątny trzon

duży otwór kręgowy

rozdwojony wyrostek kolczysty

otwór wyrostka poprzecznego

skośne ustawienie wyrostków stawowych

7 Krąg wystający C7

nierozdwojony długi wyrostek kolczysty

dołki żebrowe

dołki żebrowe trzonu (kręgi piersiowe)

(Na bocznej powierzchni trzonów, krawędź górna i dolna kręgów Th2-Th10

Dołki żebrowe wyrostków poprzecznych (Th1-Th10)

krąg lędźwiowy L4

wyrostki żebrowe, dodatkowe, suteczkowate, kolczysty, stawowe górne i dolne

KOŚĆ KRZYŻOWA

• podstawa kości krzyżowej

• wierzchołek kości krzyżowej

powierzchnia tylna (grzbietowe)

grzebień krzyżowy po środkowy, pośredni, boczny

Otwory krzyżowe grzbietowe

• wyrostki stawowe górne

• różki krzyżowe

• powierzchnia uchowata

• guzowatość krzyżowa

Powierzchnia przednia miednica

• kresy poprzeczne

• otwory krzyżowe miednicze

• części boczne

od boku

• kanał krzyżowy

• roztwór krzyżowy

TWARZOCZASZKA

• kości szczękowe 2

• kość żuchwowa

• kości podniebienne 2

• kości łzowe 2

• lemiesz

• małżowina nosa dolna 2

• kości nosowe 2

MÓZGOCZASZKA

• kość czołowa

• kość ciemieniowa 2

• kość potyliczna

• kości klinowa

• kość sitowa

• kości skroniowe 2

WYKŁAD 3 POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ I DOLNEJ - STAWY

CO NALEŻY ZAPAMIĘTAĆ

1. staw nazwa

2. powierzchnia stawowa

3. elementy wzmacniające staw- więzadła

4. zakres ruchomości rodzaj ruchu ( napięcie prostowanie obrót)

5. elementy dodatkowe stawu obronki stawowe krążki śród stawowe łąkotki, kaletki

KOŃCZYNA GÓRNA

1. Staw mostkowo- obojczykowy (kulisty)

2. powierzchnie stawowe: koniec mostkowy obojczyka wcięcie obojczykowe mostka

3. staw kulisty

4. Zakres ruchu to wysuwanie cofanie unoszenie opuszczanie obrót

5. Element dodatkowy krążek stawowy

WIĘZADŁA WZMACNIAJĄCE STAW

1. międzyobojczykowe

2. mostkowo - obojczykowe przednie

3. mostkowo - obojczykowe tylne

4. żebrowo - obojczykowe

STAW BARKOWO- OBOJCZYKOWY (płaski)

powierzchnie stawowe wyrostek barkowy łopatki, koniec barkowy obojczyka

więzadła wzmacniające staw

• barkowo- obojczykowe

• kruczo - obojczykowe ( w. czworoboczne, w. stożkowate)

• staw płaski

STAW RAMIENNY

2. powierzchnie stawowe wydrążenie stawowe łopatki (obrąbek stawowy)

głowa kości ramiennej

3.więzadła wzmacniające staw

- kruczo-barkowe

- kruczo- ramienne

- obrąbkowo- ramienne

staw kulisty z dużym zakresem ruchu

4.Zakres ruchomości

zgięcie, prostowanie, przywodzenie, odwiedzanie, obrót na zew i wew

Staw łokciowy

1. Staw ramienno- łokciowy

staw zawiasowy ----> dwie powierzchnie stawowe bloczek kości ramiennej, wcięcie bloczkowe kości łokciowej

2. Staw ramienno- promieniowy

Staw kulisty ---> dwie powierzchnie stawowe: główka kości ramiennej, głowa kości promieniowej

3. Staw promieniowo - łokciowy bliższy → dwie powierzchnie stawowe: wcięcie promieniowe kości łokciowej, obwód stawowy głowy kości promieniowej

WIĘZADŁA WZMACNIAJĄCE STAW:

• pierścieniowate kości promiennej

• poboczne łokciowe

• poboczne promieniowe

Staw promieniowo - łokciowy dalszy (obrotowy)

kość łokciowa jest nieruchoma a tu się obraca

STAWY RĘKI

1.Stawy kości nadgarstka

2.k. śródręcza

3. palców

1.STAWY K. NADGARSTKA

staw promieniowo - nadgarstkowy

2 powierzchnie stawowe

k. promieniowa

krążek stawowy

k. łokciowa

k. łódeczkowata

k. księżycowata

k. trójgraniasta

3.staw eliptyczny

4.zakres ruchów zgięcie, prostowanie, przywiedzenie, odwiedzenie, obwodzenie

STAWY MIĘDZYNADGARSTKOWE

Stawy płaskie łączące kości nadgarstka w szeregu bliższym i dalszym

STAW ŚRÓDNADGARSTKOWY

staw płaski łączący kości nadgarstka szeregu bliższego z szeregiem dalszym.

STAWY KOŚCI ŚRÓDRĘCZA

• Staw nadgarstkowo - śródręczny ( staw płaski)

• Staw międzyśródręczny (staw płaski)

• Staw śródręczno- paliczkowy ( kulisty)

STAWY MIĘDZYPALICZKOWE

- staw międzypaliczkowy bliższy i dalszy ---> staw zawiasowy

STAWY KCIUKA

- Staw nadgarstkowo - śródręczny (siodełkowaty)

- Staw śródręczno - paliczkowy zawiasowy

- Staw międzypaliczkowy zawiasowy

STAW KRZYŻOWO - BIODROWY

powierzchnia uchowata k. biodrowej i krzyżowej

więzadło krzyżowo biodrowe brzuszne przednie

krzyżowo - biodrowe międzykostne

krzyż-biodro grzbietowe tylnie

biodrowo - lędźwiowe

krzyżowo-- guzowe

krzyżowo - kolcowenowy

SPOJENIE ŁONOWE

krążek międzyłonowy

więzadło łonowe górne

więzadło łukowate łonowe

	Miednica mężczyzny	Miednica kobiety
Ustawienie talerzy biodrowych	Wyższe, strome, w kierunku płaszczyzny strzałkowej	Rozstawiona w kierunku płaszczyzny czołowej
Ustawienie spojenia łonowego	wysokie	niskie
Kąt podłonowy	ostry	rozwarty
Kształt kości krzyżowej	węższa	szersza
Odległość między guzami kulszowymi	mniejsza	większa

Staw biodrowy

2 pow. stawowe głowa kości udowej panewka (obrąbek panewkowy)

3 Więzadła wzmacniające staw

biodrowo - udowe

łonowo - udowe

STAW KULISTY

- Kulszowo- udowe

- Głowy kości udowej

- Poprzeczne panewki

Staw kolanowy

2 pow stawowe

kłykcie k. udowej

kłykcie k. piszczelowej

łąkotka boczna

łąkotka przyśrodkowa

3 Więzadła zewnętrzne

• właściwe rzepki

• poboczne piszczelowe

• poboczne strzałkowe

• poprzeczne kolana

• podkolanowe łukowate

• podkolanowe skośne

więzadła wewnętrzne

• krzyżowe przednie

• krzyżowe tylne

WIĘZOZROST PISZCZELOWO - STRZAŁKOWY

więzadło piszczelowo- strzałkowe przednie

więzadło piszczelowo - strzałkowe tylne

STAWY STOPY

więzozrost piszczelowo - strzałkowy

staw skokowo - goleniowy ( skokowy górny )

Staw skokowy górny

• Więzadło trójgraniaste

• piszczelowo - łódkowe

• piszczelowo - skokowe

• piszczelowo - piętowe

• w. skokowo- strzałkowe przednie

• w. skokowo - strzałkowe tylne

• w. piętowo- strzałkowe

STAWY MIĘDZY STEPOWE

Staw skokowo - piętowo - łódkowy (skokowy dolny)

s. skokowo - piętowy

s. s. poprzeczny stępu

s. klinowo - łódkowy

STAWY ŚRÓDSTOPIA I PALCÓW

s. stepowo - śródstopny

s. śródstopno - paliczkowe

s. międzypaliczkowe

MIĘŚNIE

Mięśnie obręczy górnej

mięśnie ramienia

• gr. przednia

• gr. tylna

m. przedramienia

- gr. przednia

- gr. tylna

- gr. boczna

m. ręki

- m. kłębu

- m. kłębika

- m. środkowe ręki

Mięśnie obręczy kończyny górnej

1.mięsień naramienny

przyczep początkowy (pp) - boczna 1/3 cz. obojczyka

wyrostek barkowy łopatki

grzebień łopatki

przyczep końcowy (pk) - guzowatość naramienna kości ramiennej

skurcz mięśnia - impuls nerwowy + otworzony kanał

FUNKACJE: cz. barkowa odwodzi, cz. obojczykowa zgina cz. grzbietowa prostuje

2.mięsień nadgrzbietowy

pp- dół nadgrzebieniowy łopatki

pk - guzek większy kości ramiennej

FUNKCJA: odwodzi ramię poziomu

3.mięsień podgrzebieniowy

pp dół podgrzebieniowy łopatki

pk. guzek większy kości ramiennej

FUNKCJE: przywodzi ramię do tułowia, obraca na zewnątrz

4.m. obły mniejszy

pp - brzeg boczny łopatki

pk - guzek większy kości ramiennej, torebka stawu ramiennego

FUNKCJE: przywodzi ramię do tułowia obraca na zewnątrz

włókna wzdłuż - zginają prostują włókna w poprzek

5.m. obły większy

pp - kąt dolny łopatki

pk - grzbiet guzka mniejszego kości ramiennej

FUNKECJE: przewodzi ramię do tułowia obraca do wewnątrz

6.m. podłopatkowy

pp- dół podłopatkowy

pk- guzek mniejszy kości ramiennej

FUNKCJE: obraca ramię do wewnątrz

II GRUPA PRZEDNIA - zginacze

Mięśnie ramienia

1. m. dwugłowy ramienia (biceps)

pp - głowa długa - guzek nadpanewkowy łopatki

pp - głowa krótka - wyrostek kruczy łopatki

pk - guzowatość kości promieniowej,rozcięgno m. dwugłowego ramienia do brzegu tylnego k. łokciowej

FUNKCJA: zgina ramię odwodzi ramię (głowa długa) przywodzi ramię (głowa krótka) zgina staw łokciowy, odwraca przedramię.

2. mięsień ramienny

pp. powierzchnia k. ramiennej

pk - guzowatość k. łokciowej

FUNKCJE: zgina staw łokciowy

3. mięsień kruczo- ramienny

pp. wyrostek kruczy łopatki

pk. połowa długości kości ramiennej

FUNKCJE: zgina staw ramienny przywodzi ramię

GRUPA TYLNA: prostowniki

m. ramienia

1. m. trójgłowy raminia

pp- głowa długa - guzek podpanewkowy łopatki

pp- głowa boczna tylna pow. trzonu kości ramiennej

pk- wyrostek łokciowy kości łokciowej

FUNKCJE: prostuje staw łokciowy

III MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA

grupa przednia zginacze

warstwa powierzchowna

1.m. dłoniowy długi

pp- wspólna masa zginaczy

pk - rozcięgno dłoniowe

FUNKCJE- zgina rękę i napina rozcięgno dłoniowe

2. zginacz promieniowy nadgarstka

pp. nadgkłykieć przyśrodkowy k. ramiennej

pk. dłoniowa powierzchnia II i III k. śródręcza

FUNKCJE: zgina staw łokciowy promienowo- nadgarstkowy

nawraca przedramię

3.mięsień nawrotny obły

pp - głowa ramienna - kłykieć przyśrodkowy kości ramiennej

pp - głowa łokciowa - wyrostek dziobiasty k. łokciowej

pk - brzeg boczny 1/3 dalsza część kości promieniowej

FUNKCJE: zgina staw łokciowy nawraca przedramię

4.Mięsień zginacz łokciowy nadgarstka

pp - kłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, brzeg tylni kości łokciowej

pk - kość grochowata V kość śródręcza

FUNKCJA: zgina rękę w stawie promieniowo - nadgarstkowym

5.mięsień zginacz powierzchowny palców (rozszczepia się)

pp - kłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, wyrostek dziobiasty k. łokciowej.

pk- ścięgna dochodzące do paliczków środkowych palców II-V

FUNKCJE: zgina staw promieniowo- nadgarstkowy, śródręczno - paliczkowy, międzypaliczkowy bliższy.

Warstwa głęboka

6.mięsień zginacz głęboki palców palców

pp ¾ powierzchni trzonu kości łokciowej

pk ścięgna dochodzące do paliczków dalszych palców II-V

FUNKCJE: zgina staw międzypaliczkowy dalszy

7.mięsień zginacz długi kciuka

pp - trzon kości promieniowej

pk - ścięgno do paliczka dalszego kciuka

FUNKCJE: zgina staw śródręczno- paliczkowy kciuka , międzypaliczkowy kciuka

8. mięsień nawrotny czworoboczny

pp- dalsza część kości łokciowej

pk- dalsza część kości promieniowej

FUNKCJA: nawraca rękę i przedramię

III Mięśnie przedramienia

Grupa boczna

1. mięsień ramienno- promieniowy

pp - brzeg boczny kości ramiennej

pk - wyrostek rylcowaty kości promieniowej

FUNKCJE: W położeniu pośrednim zgina staw łokciowy, przy odwróconym przedramieniu - nawraca, przy nawróconym przedramieniu odwraca

2. mięsień prostownik promieniowy długi nadgarstka

pp - brzeg boczny kości naramiennej

pk - II kość śródręczna

FUNKCJE: prostuje rękę, odwidzi w stronę promieniową

3. mięsień prostownik promieniowy krótki nadgarstka

pp - nadkłykieć boczny kości ramiennej

pk - podstawa III kości śródręcza

FUNKCJE: prostuje rękę, odwodzi w stronę promieniową

4. mięsień odwracacz przedramienia

pp - nadkłykieć boczny kości ramiennej

pk - kość promieniowa

FUNKCJE: odwraca przedramię

GRUPA TYLNA

warstwa powierzchowna

1. m. prostownik palców

pp- nadkłykieć boczny kości ramiennej

pk - rozcięgno grzbietowe palców II-V

FUNKCJA: prostuje palce, odwodzi od środka (III)

2. m. prostownik palca małego

pp - nadkłykieć boczny kości ramiennej

pk - rozcięgno grzbietowe palca V

FUNKCJE: prostuje palec V

3. m. prostownik łokciowy nadgarstka

pp- nadkłykieć boczny kości ramiennej

pk - rozcięgno do V kości śródręcza

FUNKCJE: prostuje rękę i odwodzi w stronę łokciową

warstwa głęboka

4. m. odwodziciel długi kciuka

pp- tylna powierzchnia kości przedramienia

pk - I kość śródręcza

FUNKCJE- odwodzi kciuk

5. m. prostownik długi kciuka

pp- tylna powierzchnia kości łokciowej

pk - podstawa paliczka dalszego kciuka

FUNKCJE: prostuje kciuk

6. m. prostownik krótki kciuka

pp- tylna powierzchnia kości promieniowej

pk- paliczek bliższy kciuka

FUNKCJE: prostuje kciuk

7.m. prostownik wskaziciela

pp - tylna powierzchnia kości łokciowej

pk - rozcięgno grzbietowe palca II

FUNKCJE: prostuje palec II

WYKŁAD 4 MIĘŚNIE KOŃCZYNY DOLNEJ

Mięśnie obręczy kończyny dolnej

grupa wewnętrzna:

1.mięsień biodrowo- lędźwiowy

m. biodrowy

pp - dół biodrowy

m. lędźwiowy większy

pp - trzony kręgów Th12-L1-L4 i wyrostki żebrowe L1-L5

pk- krętarz mniejszy kości udowej

FUNKCJA- ZGINA UDO W STAWIE BIODROWYM, OBRACA NA ZEWNĄTRZ, ZGINA ODCINEK LĘDŹWIOWY KRĘGOSŁUPA DO PRZODU I DO BOKU

2.m. lędźwiowy mniejszy

pp- trzony kręgosłupów Th12-L1, powierzchnia m. lędźwiowego większego

pk- powięź biodrowa

FUNKCJE: napina powięź biodrową

GRUPA ZEWNĘTRZNA

1.m. pośladkowy wielki

pp - powięź piersiowo - lędźwiowa, kość krzyżowa, kość biodrowa, więzadło krzyżowo- guzowe.

pk- guzowatość pośladkowa kości udowej, pasmo biodrowo- piszczelowe powięzi szerokiej uda

FUNKCJA: prostuje staw biodrowy, górne włókna mięśnia odwodzą dolne włókna przywodzą, obrót kończyny na zewnątrz

2. m. pośladkowy średni

pp - powierzchnia pośladkowa talerza kości biodrowej

pk - krętarz większy

FUNKCJE: odwodzi udo prostuje staw biodrowy, obraca na zewnątrz

3. m. pośladkowy mały

pp- talerz kości biodrowej

pk - krętarz większy

FUNKCJE: odwodzi udo, prostuje staw biodrowy obraca na zewnątrz

4. naprężacz powięzi szerokiej uda

pp- kolec biodrowy przedni górny

pk- pasmo biodrowo piszczelowe powięzi szerokiej uda

FUNKCJE: odwodzi udo (ruch do boku)

5.gruszkowaty

pp- powierzchnia miednicza kości krzyżowej (S2-S5)

pk - krętarz większy

FUNKCJE: obraca na zewnątrz

6.zasłaniacz wewnętrzny

pp- powierzchnia wewnętrzna błona zasłonowa

pk - dół krętarzowy

FUNKCJE: obraca na zew.

7.zasłaniacz zewnętrzny

pp- powierzchnia zewnętrzna błony zasłonowej

pk - dół krętarzowy

FUNKCJE: obraca na zewnątrz

8.m. bliźniaczy górny i m. bliźniaczy dolny:

pp- wcięcie kulszowe mniejsze

pk - dół krętarzowy

FUNKCJE: obraca na zewnątrz

9.Mięsień czworoboczny uda

pp- guz kulszowy

pk - grzebień międzykrętarzowy kości udowej

FUNKCJE- obraca na zewnątrz, przywodzi

Mięśnie uda - grupa przednia, prostowniki

1.m. czworogłowy uda:

m. prosty uda

pp- kolec biodrowy przedni dolny, brzeg panewki i torebka stawu biodrowego

m. obszerny boczny

pp- krętarz większy, warga boczna kresy chropowatej trzonu kości udowej

mięsień obszerny pośredni

pp. 2/3 przedniej powierzchni kości udowej

PK. WSZYSTKICH POWYŻEJ rzepka więzadło właściwe rzepki guzowatość kości piszczelowej

FUNKCJE: prostuje staw kolanowy, zgina staw biodrowy (tylko m. prosty uda)

1.m. krawiecki

pp- kolec biodrowy przedni górny

pk- guzowatość kości piszczelowej, gęsia stopka

FUNKCJE: zgina staw biodrowy, prostuje staw kolanowy, przywodzi, obrót goleni do środka przy zgiętym kolanie.

MIĘŚNIE UDA - PRZYŚRODKOWA, PRZYWODZICIELE

1.m. przywodziciel długi

pp-guzek łonowy, spojenie łonowe

pk -część środkowa kresy chropowatej kości udowej (warga przyśrodkowa)

2.m. przywodziciel krótki

pp- dolna gałąź kości łonowej

pk- górna część kresy chropowatej kości udowej (warga przyśrodkowa)

FUNKCJE: mięśnie te przywodzą udo

4.m. grzebieniowy

pp- grzebień kości łonowej

pk- kresa grzebieniowa kości udowej

FUNKCJA: przywodzi i zgina udo, obrót na zewnątrz

5.m. smukły

pp- gałąź dolna kości łonowej

pk- gęsia stopka

FUNKCJE: obrót goleni do środka przy zgiętym kolanie

MIĘŚNIE UDA - GRUPA TYLNA ZGINACZE

1.m. dwugłowy uda

głowa długa

pp- guz kulszowy

głowa krótka

pp. warga boczna kresa chropowata kości udowej

pk. Głowa strzałki

FUNKCJE: zgina staw kolanowy, prostuje staw biodrowy

MIĘŚNIE GOLENI - GRUPA TYLNA ZGINACZE

1.Mięsień trójgłowy

m. brzuchaty

pp - głowa boczna - kłykieć boczny kości udowej

pp- głowa przyśrodkowa - kłykieć przyśrodkowy kości

m.płaszczkowaty

pp- głowa i tylna powierzchnia strzałki i kość piszczelowa

m.podeszwowy

pp- kłykieć boczny kości udowej, torebka stawu kolanowego

2.m. piszczelowy tylni

pp- górna cz. strzałki i kości piszczelowej

pk- kość klinowata przyśrodkowa, k. łódkowata

FUNKCJE: zgina, odwraca, i przywodzi stopę

3. m. podkolanowy

pp- kłykieć boczny k.udowej

pk- kość piszczelowa

FUNKCJE: zgięcie stawu kolanowego, obraca goleń do wewnątrz

4. m. zginacz długi palucha:

pp- Środkowa część strzałki

pk- paliczek dalszy palucha

FUNKCJE: zgina paluch, zgina i odwraca stopę

5. m. zginacz długi palców

pp-kość piszczelowa

pk- paliczki dalsze palców II-V

FUNKCJE: zgina palce II-V, zgina i odwraca stopę

m. grzbietu stopy

1. m. prostownik krótki palucha

2. m. prostownik krótki palców

m. podeszwy

- m.palucha

1. m. odwodziciel palucha

2. m. zginacz krótki palucha

3. m. przywodziciel palucha

- m. palca małego

1. m. odwodziciel palca małego

2. m. zginacz krótki palca małego

3. m. przeciwstawiacz palca małego

m. pośrednie podeszwy

1. m. zginacz krótki palców

2. m. czworoboczny podeszwy

3. m. glistowate

4. m. międzykostne podeszwowe

5.m. międzykostne grzbietowe

MIĘŚNIE TUŁOWIA

I m. klatki piersiowej

II m. brzucha

III m. grzbietu

I m. klatki piersiowej warstwa powierzchowna

1.mięsień piersiowy większy

część obojczykowa pp obojczyk

część mostkowa pp mostek

część brzuszna pp panewka m. prostego brzucha

pk. guzek większy, grzebień guza większego kości ramiennej

FUNKCJE: przywodzi ramię do tułowia ustawia ramię m. pomocniczy wdechowy

2 m. piersiowy mniejszy

-pp trzony żeber (III, IV, V)

- wyrostek kruczy łopatki

FUNKCJE: ustawia obojczyk w stawie mostkowo- obojczykowym

4. m. zębaty przedni

pp- trzony górnych żeber

pk- brzeg przyśrodkowy łopatki

FUNKCJE: pociąga łopatkę do boku, podczas odwodzenia kończyny przesuwa kąt dolny do przodu , pomocniczo wdechowy

MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ - WARSTWA GŁĘBOKA

1.m. Międzyżebrowy zewnętrzny

położony we wszystkich międzyżebrach, od kręgosłupa do końca kostnego żebra, przebiega od góry na skos w dół i przód.

FUNKCJE - m. wdechowy

2.Międzyżebrowy wewnętrzny

położony we wszystkich międzyżebrach od mostka do kąta żebra

przebieg od góry na skos w dół i w tył

FUNKCJE- m. wydechowy

3. m. podżebrowy

- położony w okolicy kątów dolnych żeber

4. m. poprzeczny klatki piersiowej

• pp wewnętrzna powierzchnia mostka

• pk do III- V żebra

• włókna o układzie pionowym (góra) i poziomym dół

FUNKCJE: m. wydechowy

II MIĘŚNIE BRZUCHA

1.m. skośny brzucha zewnętrzny

pp 8 dolnych żeber (5 krzyżuje z m. zębatym przednim, a 3 z m. najszerszym grzbietu)

pk rozcięgno ściana przednia pochewki m.prostego

FUNKCJE: zgina tułów w przód i swoją stronę

2. m. skośny brzucha wewnętrzny

pp grzebień k.biodrowej powięź piersiowo - lędźwiowa

pk rozcięgno ściana przednia tylna pochewki m. prostego

FUNKCJE: zgina tułów w przód i swoją stronę

3. m. poprzeczny brzucha

pp 6 dolnych żeber grzebień kości biodrowej powięź piersiowo- lędźwiowa

pk - rozcięgno ściana tylna pochewki m. prostego

FUNKCJE: WYTWARZA TŁOCZNIĘ BRZUSZNĄ ,M. WYDECHOWY

4. m. prosty brzucha

- pp chrząstki międzyżebrowe V-VII wyrostek mieczykowaty

- pk spojenie łonowe

FUNKCJA: ZGIĘCIE KLATKI PIERSIOWEJ DO TUŁOWIA

5. m. piramidowy

- spojenie łonowe kość łonowa

- kresa biała

FUNKCJE: NAPINA ŚCIANĘ BRZUCHA

6. m. czworoboczny lędźwi

warstwa przednia

pp II-V kręgi lędźwiowe wyrostki żebrowe

pk żebro XII

warstwa tylna

pp - grzebień biodrowy

pk - wyrostki żebrowe II -V kręgów lędźwiowych

FUNKCJE: OBUSTRONNIE USTAWIA ODCINEK LĘDŹWIOWY GRZBIETU, JEDNOSTRONNIE

ZGINA KEGOSŁUP W SWOJĄ STRONĘ

III M. GRZBIETU

warstwa powierzchowna

m. kolcowo- ramienne

m.kolcowo- żebrowe

warstwa głęboka (prostownik grzbietu)

-m. płatowate

-m. długie grzbietu

-m. poprzeczno- kolcowe

-m. krótkie grzbietu

WARTWA POWIERZCHOWNA

-m. kolcowo-ramienne

1.m.czworoboczny

pp kresa karkowa, guzowatość potyliczna, więzadło karkowe, wyrostki kolczyste (C7-Th12)

pk koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy i grzebień łopatki

FUNKCJA: ŚCIAGA BARKI W TYŁ, BIERZE UDZIAŁ W ODWODZENIU KOŃCZYNY

2.m. najszerszy grzbietu

pp- grzebień biodrowy, żebra X-XII, wyrostki kolczyste kręgów od (Th12- w dół)

pk- guzek mniejszy kości ramiennej

FUNKCJE: OBNIŻA PODNIESIONE RAMIĘ POCIĄGA OD TYŁU, OBRACA DO WEWNĄTRZ M. WYDECHOWY

3.m. równoległoboczny

pp-wyrostki kolczyste kręgów (C6-Th4)

pk- brzeg przyśrodkowy łopatki

FUNKCJE: POCIĄGA ŁOPATKĘ KU GÓRZE DO LINI POŚRODKOWEJ

4.m.dźwigacz łopatki

pp wyrostki poprzeczne kręgów (C1-C4)

pk kąt górny łopatki

FUNKCJE: POCIAGA ŁOPATKĘ KU GÓRZE

MIĘŚNIE KOLCOWO-ŻEBROWE

1.m. zębaty tylny-górny

pp- wyrostki kolczyste (C6-Th2)

pk- żebra II-V

FUNKCJA: M.WDECHOWY

2.m.zębaty tylny dolny

pp wyrostki kolczyste (Th11-12,L1-L2)

pk dolne IV-V żebro

FUNKCJE: M. WDECHOWY

WARSTWA GŁĘBOKA

MIĘŚNIE PŁATOWE

1.m. płatowy głowy

pp- więzadło karkowe (C3-C7), wyrostki kolczyste (Th1-Th2)

pk- wyrostek sutkowy kości skroniowej

2.m.płatowy szyji

pp- wyrostki kolczyste (Th3-Th5)

pk- wyrostki poprzeczne (C1-C3)

FUNKCJE:JEDNOSTRONNA OBRACAJĄ GŁOWĘ, DWUSTRONNE ODCHYLAJĄ GŁOWĘ I SZYJĘ W TYŁ

MIĘŚNIE DŁUGIE GRZBIETU

1.m. biodrowo- żebrowy pk kąty żeber wyrostki poprzeczne kręgów (C4-C6)

2.m. najdłuższy pk wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych i wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych i szyjnych (C2-C6) wyrostek poprzeczny

3.m. kolcowy pk wyrostki kolczyste kręgów (Th2-Th8, C2-C4) guzowatość potyliczna zewnętrzna

pp- kość biodrowa więzadło krzyżowo - biodrowe tylne więzadło nadkolcowe, powięź piersiowo-lędźwiowa

MIĘŚNIE POPRZECZNO- KOLCOWE

1. m.półkolcowa

2. m. wielodzielne

3. m.skręcające

MIĘŚNIE KRÓTKIE

1.m.międzypoprzeczny

2.m.międzykolcowe

UKŁAD NERWOWY

Podział:

1.ze względu na położenie:

- centralny (ośrodkowy) układ nerwowy CUN

-mózgowie

-rdzeń kręgowy

- obwodowy układ nerwowy OUN

-nerwy czaszkowe i nerwy rdzeniowe

-zwoje

2. ze względu na funkcję:

-somatyczny układ nerwowy

- autonomiczny układ nerwowy AUN

-współczulny (sympatyczny)

- przywspółczulny (parasympatyczny)

Jelitowy układ nerwowy (enteryczny) ENS

-powstaje z zewnętrznego listka zarodkowego ektodermy, zgrubienie w płaszczyźnie pośrodkowej

Płytka nerwowa → rynienka nerwowa → cewka nerwowa

Budowa mózgowia- podział rozwojowy:

1. Przedmózgowie

1. Kresomózgowie (półkule mózgowe)

2. Międzymózgowie (podwzgórze, wzgórze)

2. Śródmózgowie

1. Śródmózgowie (konary mózgu, nakrywka śródmózgowa)

3. Tyłomózgowie

1. Tyłomózgowie wtórne (most, móżdżek)

2. Rdzeniomózgowie (rdzeń przedłużony)

Topograficznie- powierzchnie mózgu:

- górno-boczna (wypukła)

- podstawno- brzuszna

Części mózgu:

- półkule mózgowe (płaty, międzymózgowie, jądro kresomózgowia)

- móżdżek (robak, półkule móżdżku)

- pień mózgu (rdzeń przedłużony, most, śródmózgowie)

Płaty półkul mózgu:

- czołowy

-ciemieniowy

- skroniowy

- potyliczny

Półkule mózgu- powierzchnia górno-boczna

Płaszcz (kora mózgu):

-bruzdy

- zakręty

Neuron składa się z ciała komórkowego (perykarion), z wypustek (dendryty i oksony). Skupiska ciał komórkowych to istota szara lub jądro w obrębie OUN. Obwodowo perykariony tworzą zwoje czuciowe lub autonomiczne. Wypustki neuronów to istota biała w OUN, czyli szlaki. WOUN są to nerwy.

Móżdżek:

1. Powierzchnia górna:

1. Robak

2. Półkule móżdżku

3. Szczeliny móżdżku

2. Powierzchnia dolna

1. Robak: grudka, czopek, piramida

2. Kłaczek

Komory śródmózgowe:

-dwie komory boczne

-komora trzecia

-komora czwarta

-wodociąg mózgu

UKŁAD KRWIONOŚNY

Zaliczamy:

-układ naczyń tętniczych

-układ naczyń włosowatych

-układ naczyń żylnych

-serce

Warstwy ściany naczyń krwionośnych:

- wewnętrzna- śródbłonek

- środkowa- błona mięśniowa

-zewnętrzna- przydanka

-wyjątek!- naczynia włosowate

Krew rozprowadzana jest tętnicami. Kierunek od serca na obwód. Z obwodu do serca krew wraca żyłami. Tętnice i żyły leżą w bliskości tworząc pęczki naczyniowe. Odpowiednio ich nazwy są te same. Te pęczki naczyniowe(główne0 są dobrze chronione. Leżą na powierzchni kości pod dużymi grupami mięśni. Wyjątkiem jest żyła wodna- odpływ krwi żylnej.

Zatoki żylne mózgowia

Żyły powierzchowne, w obrębie kończyn i tułowia naczynia żylne znajdują się między skórą, a powierzchnią w obrębie tkanki podskórnej.

Tętnice typu sprężystego:

- aorta, tętnice płucne, tętnice szyjne wspólne, podobojczykowe, biodrowe

-aurortyzacja amplitudy ciśnień (skurczowego i rozkurczowego)

- zmiana przerywanego strumienia krwi wyrzuconego z komór serca na strumień pulsacyjny i ciągły

Tętnice typu mięśniowego:

- wszystkie tętnice małe i średnie, część dużych tętnic

-znaczna kurczliwość

-regulują dystrybucję krwi do poszczególnych obszarów unaczynienia

Układ żylny- różnice:

- naczynia żylne głębokie (podobieństwo do układu tętniczego)

- naczynia żylne kończyn powierzchowne

- zatoki tylne mózgowia

Gałęzie tętnicze łuku aorty:

- pień ramienno- głowowy (podział na tętnicę szyjną wspólną prawą i tętnicę podobojczykową prawą)

- tętnica szyjna wspólna lewa

- tętnica podobojczykowa lewa

Gałęzie żyły głównej górnej:

- żyła ramienno- głowowa prawa (powstaje z połączenia żyły szyjnej wewnętrznej prawej i żyły podobojczykowej prawej)

- żyła ramienno- głowowa lewa (podobnie jak prawa)

1.Tętnice kończyny górnej:

-podobojczykowa

-pachowa

-ramienna

-promieniowa

-łokciowa

a. Tętnica podobojczykowa:

-t. kręgowa

-t. piersiowa wewnętrzna

-pień tarczowo-szyjny

b. Tętnica pachowa:

-t. piersiowa boczna

-t. podłopatkowa

-t. okalająca ramię przednia

-t. okalająca ramię tylnia

c. Tętnica ramienna:

-t. głęboka ramienna

-t. poboczna łokciowa górna

-t. poboczna łokciowa dolna

d. Tętnica promieniowa:

-t. wsteczna promieniowa

-t. dłoniowa powierzchowna

e. Tętnica łokciowa:

- t. wsteczna łokciowa

-t. międzykostna przednia

-t. międzykostna tylna

-t. dłoniowa głęboka

2. Tętnice ręki:

- sieć grzbietowa nadgarstka

-łuk tętniczy dłoniowy powierzchowny (t. łokciowa)

- łuk tętniczy dłoniowy głęboki (t.promieniowa)

a. Sieć grzbietowa nadgarstka:

-t. grzbietowe śródręcza

-t. grzbietowe palców

- t. główna kciuka

b. Łuk tętniczy dłoniowy powierzchowny:

-t. dłoniowe wspólne palców (3)

-t. dłoniowe własne palców

c. Łuk tętniczy dłoniowy głęboki:

-t. dłoniowe śródręcza

-t. przeszywające

Żyły ręki:

- żyły palcowe dłoniowe

- żyły międzygłówkowe

- żyły grzbietowe śródręcza

- sieć żylna grzbietowa ręki

- łuk dłoniowy głęboki

Żyły powierzchowne (przedramię):

-żyła odpromieniowa

-żyła pośrodkowa łokcia

-żyła odłokciowa

3.Tetnice kończyny dolnej:

Od przodu:

- biodrowa zewnętrzna

- udowa

- podkolanowa

- piszczelowa przednia

- grzbietowa stopy

Od tyłu:

- piszczelowa tylnia

- podeszwowa przyśrodkowa

-podeszwowa boczna

a. Tętnica udowa:

- głęboka uda

- zstępująca kolana

b. Tętnica podkolanowa:

- górna boczna

- górna przyśrodkowa

- dolna boczna

- dolna przyśrodkowa

- środkowa kolana

c. Tętnica piszczelowa tylna

-strzałkowa

-Żyła odstrzałkowa

-Żyła odpiszczelowa

Ukrwienie głowy:

- tętnica szyjna zewnętrzna- szyja i narządy głowy

- tętnica szyjna wewnętrzna- mózgowie

- tętnica kręgowa- mózgowie

Tętnica szyjna zewnętrzna:

- mostkowo obojczykowo- sutkowa

- gardłowa

- tarczowo górna

- językowa

- twarzowa

- potyliczna

- ustna tylna

- szczękowa

- skroniowa powierzchowna

-Żyła szyjna zewnętrzna (odprowadza krew z głowy)

- Żyła szyjna wewnętrzna

- Żyła szyjna przednia

Tętnice mózgowia:

- t. szyjna wewnętrzna prawa i lewa

- t. kręgowa prawa i lewa

Koło tętnicze mózgu:

- t. podstawna

-t. łącząca tylna

-t. łącząca przednia

-t. dolna tylna móżdżku

-t. dolna przednia móżdżku

-t. górna móżdżku

Unaczynienie mózgu:

-t. środkowa mózgu

-t. przednia mózgu

-t. tylna mózgu

Parzyste gałęzie aorty: ścienne i trzewne

- t. międzyżebrowe tylne (12par)

-t. przeponowe dolne

-t. nadnerczowe środkowe

-t. nerkowe

-t. lędźwiowe (4pary)

-t. jajnikowe/ jądrowe

Nieparzyste gałęzie aorty: ścienne i trzewne

-pień trzewny (t. żołądkowa lewa, t. śledzionowa)

-t. krezkowa górna

-t. krezkowa dolna

-t. krzyżowa pośrodkowa

Tętnica biodrowa wewnętrzna:

Gałęzie ścienne:

-t. biodrowo-lędźwiowa

-t. krzyżowo-boczna

Gałęzie trzewne:

-t. maciczna

-t. odbytnicza środkowa

- t. pęcherzowa dolna

- t. sromowa wewnętrzna

SERCE

Granice serca:

-górna: II międzyżebrze

-prawa: 1-2cm od linii mostkowej prawej

-lewa: 2cm na prawo od linii środkowo-obojczykowej lewej (uderzenie koniuszkowe)

-dolna: wysokość V międzyżebrza

Osierdzie (błona okrywająca serce):

- ma dwie blaszki:

-trzewna (nasierdzie)

-ścienna, należąca do worka osierdziowego

- jama osierdziowa

Worek osierdziowy:

Zbudowany jest z dwóch warstw:

-zewnętrznej- włóknistej

-wewnętrznej- surowiczej

Powierzchnie serca:

- mostkowo- żebrowa

- przeponowa

- płucna

Podstawa serca

Brzeg prawy serca

Koniuszek serca

Bruzdy serca:

-wieńcowa

- międzykomorowa przednia

- międzykomorowa tylna

Prawa połowa serca: prawy przedsionek i prawa komora

Lewa połowa serca: lewy przedsionek i lewa komora

Szkielet serca:

1. Cztery pierścienie włókniste dookoła ujść serca

2. Dwa trójkąty włókniste (prawy, lewy)

3. Część błoniasta przegrody międzykomorowej

Mięsień sercowy:

- mięśnie przedsionków: dwie warstwy

- mięśnie komór: trzy warstwy

-zewnętrzna skośna

-środkowa okrężna

-wewnętrzna podłużna

- beleczki mięśniowe

- mięśnie brodawkowate

Przegroda międzyprzedsionkowa

Przegroda międzykomorowa:

- część błoniasta

- część mięśniowa

1a. PRAWY PRZEDSIONEK:

-ujście żyły głównej górnej

- ujście żyły głównej dolnej

- zatoka wieńcowa

- uszko serca prawe

- dół owalny

1b. PRAWA KOMORA:

- mięsień brodawkowaty (przedni, tylni, przegrodowy)

- stożek tętniczy

- ujście pnia płucnego

1c. UJŚCIE PRZEDSIONKOWO-KOMOROWE:

- zastawka trójdzielna

- płatek (przedni, tylny, przegrodowy)

- struny ścięgniste

1d. UJŚCIE PNIA PŁUCNEGO:

- zastawka półksiężycowata

2a. LEWY PRZEDSIONEK:

- ujście czterech żył płucnych

- uszko serca lewe

2b. LEWA KOMORA:

- mięsień brodawkowaty (przedni i tylny)

- ujście aortalne

- zastawka półksiężycowata

2c. UJŚCIE PRZEDSIONKOWO- KOMOROWE:

- zastawka dwudzielna

- płatek przedni i tylny

- struny ścięgniste

UKŁAD BODŹCOWO-PRZEWODZĄCY SERCA:

- węzeł zatokowo- przedsionkowy

- węzeł przedsionkowo- komorowy

- pęczek przedsionkowo- komorowy

-pień

- odnoga prawa i lewa

Naczynia wieńcowe:

- tętnica wieńcowa prawa

- gałąź międzykomorowa tylna

- tętnica wieńcowa lewa

- gałąź międzykomorowa przednia

- gałąź okalająca

Żyły serca:

-żyła wielka serca

- żyła średnia serca

- żyła mała serca

Żyła tylna komory lewej

Żyła skośna przedsionka lewego

Żyły przednie serca

Zatoka wieńcowa serca

KRĄŻENIE PŁODOWE

Elementy krążenia płodowego:

-łożysko

- sznur pępowinowy

- tętnice pępowinowe (2)

- żyła pępowinowa

- przewód żylny

- otwór owodny

- przewód tętniczy Bottola

WĘZEŁ CHŁONNY:

Składa się z części korowej i rdzennej. W miąższu węzła chłonnego znajdują się komórki odpornościowe:

- limfocyty

- komórki plazmatyczne

- komórki prezentujące antygeny

- makrofagi

Układ chłonny:

- zbiornik mleczu

- przewód piersiowy

- lewy kąt żylny

- przewód chłonny prawy

- prawy kąt żylny

- pień szyjny prawy i lewy

- pień śródpiersi owy prawy i lewy

- pień podobojczykowy prawy i lewy

JAMA USTNA

przedsionek ust

JAMA USTNA WŁAŚCIWA

• szpara ust

• warga górna

• warga dolna

• kąt ust

• podniebienie twarde

• podniebienie miękkie

CIEŚŃ GARDZIELI

przejście jamy ustnej właściwej w część ustną gardła

ograniczenie

od góry wolny brzeg podniebienia

miękkiego, języczek od boków - łuk podniebienno - językowy

podniebienno- gardłowy

CZERWIEŃ WARGI:

• naskórek ma bardzo cienką warstwę zrogowaciałą i grubą warstwę jasną

• brodawki skóry właściwej są dobrze unaczynione

ŁUK UZĘBIENIA

-powierzchnia warga policzkowa

-powierzchnia językowa

-powierzchnia żucia

-powierzchnia styczna

BUDOWA ZĘBA

-korona

-szyjka(element przykryty przez dziąsło)

-korzeń

-szkliwo

-zębina

-cement (pokrywa korzeń zęba)

- dziąsło

- otwór wierzchołkowy

- miazga (tkanka łączna)

- komora zęba

- mocowanie zęba w zębodole

- więzozrost, wklinowanie

- dziąsła - przedłużanie błony śluzowej jamy ustnej pokrywające wyrostki zębodołowe szczęki i żuchwy

WZÓR UZĘBIENIA STAŁEGO

- uzębienie górne i dolne 32 zęby

- siekacze - 8 1 korzeń

- kły- 4 1 korzeń

- przedtrzonowce - 8 po 2 korzenie

- trzonowce- 8 mają po 3 korzenie

WZÓR UZĘBIENIE MLECZNEGO

- uzębienie górne i dolne 20 zębów

- siekacze 8

- kły 4

- trzonowce 8

JĘZYKI

- nasada

- trzon

- koniec języka

POWIERZCHNIA POKRYTA BŁONĄ ŚLUZOWĄ

• brodawki liściaste

• brodawki nitkowate

• brodawki okolone

• brodawki grzybowate

MIĘŚNIE GARDŁA

MIĘŚNIE DŹWIGACZE GARDŁA

podniebienno - gardłowy

rylcowo- gardłowy

MIĘŚNIE ZWIERACZE

• zwieracz gardła górny

• zwieracz gardła środkowy

• zwieracz gardła dolny

GARDŁO

wspólny odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego 3 części nosowa (górna)

ustna (środkowa) krtaniowa (dolna)

część nosowa gardła

nozdrze tylne

migawek gardłowy (trzeci)

ujście gardłowe trąbki słuchowej

część ustna gardła

• cieśń gardzieli

• migdałek podniebienny

część krtaniowa gardła

- z boku zachyłek gruszkowaty

WARSTWOWA BUDOWA PRZEWODU POKARMOWEGO

1. błona śluzowa

2. błona podśluzowa

3. błona mięśniowa - warstwa wewnętrzna mięśniówki - okrężna

warstwa zewnętrzna mięśniówki- podłużne

4. błona surowicza (otrzewna, trzewna lub przydanka)

przełyk - rura łącząca gardło dolne z żołądkiem (przepycha w 5,6 sek. pokarm)

części: szyjna piersiowa brzuszna (najkrótsza) Leży w tylnym śródpiersiu, bezpośrednio na kręgosłupie i

sąsiaduje z aortą

ŻOŁĄDEK

-wpust

- odźwiernik

- krzywizna mniejsza żołądka

- krzywizna większa żołądka

- ściana przednia żołądka

- ściana tylna żołądka

- trzon

- dno

- część odźwiernikowa

GŁÓWNE TYPY KOMÓREK NABŁONKOWYCH TWORZĄCE GRUCZOŁY

- komórki główne (wydzielają enzymy trawienne)

- komórki okładzinowe

- komórki śluzowe szyjki

- komórki enteroendokrynne

WIĘZADŁA ŻOŁĄDKA:

wzdłuż krzywizny mniejszej

- wątrobowo - żołądkowe

wzdłuż krzywizny większej

- żołądkowo - przeponowe

- żołądkowo - śledzionowe

- żołądkowo - okrężnicze

JELITO CIENKIE DŁ OK 3M

3 części

1. dwunastnica

2. jelito czcze

3. jelito kręte

DWUNASTNICA

1. górna

2. zstępująca - pionowa

3. pozioma - dolna

4. wstępująca

JELITO GRUBE

1. kątnica

2. wyrostek robaczkowy

3. okrężnica

4. odbytnica

OKRĘŻNICA

• wstępujące

• poprzeczne

• zstępujące

• esowata

- zgięcie wątrobowe (prawe)

- zgięcie śledzionowe (lewe)

ODBYT

- fałdy poprzeczne odbytnicy

- śluzy odbytnicze

- splot żylny odbytnicy

UKŁAD POKARMOWY GRUCZOŁY TRAWIENNE:

gruczoły trawienne duże

• ślinianka przyuszna

• ślinianka podżuchwowa

• ślinianka podjęzykowa

GRUCZOŁY ŚLINOWE

ślinianka przyuszna - gruczoł surowiczy

ślinianka podżuchwowa - gruczoł surowiczo - śluzowy

ślinianka podjęzykowa - gruczoł surowiczo - śluzowy

UJŚCIE ŚLINIANEK

ujście przewodu ślinianki przyusznej - I ząb trzonowy górny

ujście przewodu gruczołu podjęzykowego i podżuchwowego

• fałd podjęzykowy

• mięsko podjęzykowe

POŁOŻENIE NARZĄDÓW JAMY BRZUSZNEJ:

• narządy wewnątrzotrzewnowe

ruchome posiadają krezkę lub więzadła

• narządy zewnątrzotrzewnowe

nieruchomo położone są na tylnej i boczno tylnej ścianie brzucha

Narządy pokryte są błoną surowiczo- otrzewną

Narządy wewnątrz otrzewnowe

krezka

- jelito cienkie

- jelito czcze

- okrężnica poprzeczna

- okrężnica esowata

WIĘZADŁA:

- żołądek

- wątroba

NARZĄDY POZAOTRZEWNOWE

- dwunastnica

- kątnica

- okrężnica wstępująca

- okrężnica zstępująca

- odbytnica

- trzustka

WSZYSTKO POWYŻEJ BEZ KRESKI I WIĘZADEŁ

sieć

- dwuścienny, płaski worek

- blaszka otrzewnej ściany przedniej i ściany tylnej żołądka

- fartuch tłuszczowy przywracający pętle jelit

krezka jelita cienkiego

korzeń krezki - dwie blaszki otrzewnej ściennej z tłuszczem i naczyniami krwionośnymi i chłonnymi krezki

POŁOŻENIE: od zgięcia dwunastniczego na skos w dół do kątnicy (jelito ślepe)

POŁOŻENIE WĄTROBY:

• podżebrze prawe

• IV międzyżebrze

• X żebro

• VI chrząstka żebrowa lewa

WIĘZADŁA WĄTROBY:

- wieńcowe

- trójkątne prawe

- trójkątne lewe

- sierpowate

- obłe

- wątrobowo - żołądkowe

- wątrobowo - dwunastnicze

- żylne

- wątrobowo- nerkowe

- bruzda strzałkowa

- bruzda żyły głównej

- wnęka wątroby

- dół pęcherzyka żółciowego

- wycisk żołądkowy

- wycisk przełykowy

- wycisk nadnerkowy i nerkowy

- wycisk okrężny

PŁATY WĄTROBY:

- prawy

- lewy

- ogoniasty

- czworoboczny

UNACZYNIENIE WĄTROBY:

- żyła wrotna

- tętnica wątrobowa

pęcherzyk żółciowy

- trzon

- dno

- szyjka pęcherzyka żółciowego

- przewód pęcherzykowy

DROGI ŻÓŁCIOWE

przewody

- wątrobowy

UKŁAD ODDECHOWY

Nos zewnętrzny:

-nasada

-podstawa

-koniec

Szkielet nosa zewnętrznego:

- kość nosowa

- szkielet chrzęstny nosa:

- chrząstka skrzydłowa większa

- chrząstka skrzydłowa mniejsza

- chrząstka skrzydłowa boczna

Szkielet przegrody nosa:

- chrząstka przegrody nosa

- blaszka pionowa kości sitowej

- lemiesz

Jama nosa:

- ściana przyśrodkowa- przegroda nosa (część kostna)

- ściana dolna- podniebienie twarde

- ściana górna- część sitowa, klinowa, czołowo-nosowa

- ściana boczna- małżowina nosa górna, środkowa i dolna

- próg nosa

Zatoki oboczne nosa:

-szczękowe

- czołowe

- klinowe

- komórki sitowe

Ujścia zatok:

Przewód nosowy górny:

- zachyłek sitowo- klinowy: zatoka klinowa, komórki sitowe tylne

Przewód nosowy środkowy:

- zatoki szczękowe, komórki sitowe przednie, zatoki czołowe

Przewód nosowy dolny:

- przewód nosowo- łzowy

GARDŁO

Jama krtani:

- przedsionek krtani (od wejścia do krtani do poziomu fałdów przedsionkowych)

- jama pośrednia krtani (od fałdów przedsionkowych do fałdów głosowych)

- jama podgłośniowa (od fałdów głosowych)

Chrząstki krtani:

Nieparzyste:

- tarczowata

- pierścieniowata

- nagłośniowa

Parzyste:

- nalewkowate

- różowate

- klinowate

Stawy krtani:

- staw pierścienno- tarczowy

- staw pierścienno- nalewkowy

Więzadła krtani wewnętrzne, błona włóknisto- sprężysta

Błona czworokątna:

- więzadło przedsionkowe

Stożek sprężysty:

- fałdy głosowe, więzadło głosowe

-więzadło pierścienno- tarczowe pośrodkowe

Więzadło pierścienno- nalewkowe

Więzadło tarczowo- nagłośniowe

Mięśnie krtani:

-mięśnie powierzchowne

- m. pierścienno tarczowy

- mięśnie głębokie

- m. tarczowo- nalewkowy

- m. pierścienno- nalewkowy tylny

- m. pierścienno- nalewkowy boczny

- m. nalewkowy poprzeczny

- m. nalewkowy skośny

- m. głosowy

- m. nalewkowo- nagłośniowy

Tchawica:

Rozpoczyna się na szyi na wysokości VI- VII kręgu szyjnego, dalej znajduje się w klatce piersiowej. Kończy się rozdwojeniem tchawicy, które leży na wysokości trzonu u kręgu piersiowego.

Szkielet tchawicy składa się z kilkunastu (13-16) podkowiastego kształtu chrząstek tchawicznych. Chrząstki są połączone mocnymi włóknistymi więzadłami obrączkowatymi. Wolne końce chrząstek łączy część błoniasta. Warstwa wewnętrzna- poprzeczna to mięsień tchawiczny.

Oskrzele główne:

-prawe: przedłużenie tchawicy- krótsze, ma mniejszy kąt odejścia i większą średnicę

-lewe: węższe i dłuższe od prawego, położone bardziej poziomo

Opłucna:

-opłucna ścienna:

-żebrowa

- śródpiersiowa

- przeponowa

-opłucna płucna

Zachyłki opłucnej:

- żebrowo- śródpiersi owy

- żebrowo- przeponowy

Przejście jednej blaszki opłucnej w drugą wytwarza korzeń i więzadło płuc.

Powierzchnie płuca:

- powierzchnia dolna płuca (przeponowa)- podstawa płuc

- powierzchnia boczna (żebrowa)

- powierzchnie międzypłatowe

- powierzchnia przyśrodkowa

- część kręgowa

- część śródpiersiowa

-wycisk sercowy

- wycisk tętnicy podobojczykowej

- wycisk aortalny

- brzeg dolny

- brzeg przedni

- wcięcie sercowe

Płuco prawe:

- szczelina pozioma

- szczelina skośna

- płat górny

- płat środkowy

- płat dolny

Płuco lewe:

- szczelina skośna

- płat górny

- płat dolny

- języczek (dolna część płata górnego to odpowiednik płata środkowego płuca prawego)

Drzewo oskrzelowe:

- oskrzela główne

- oskrzela płatowe

- oskrzela segmentowe

- oskrzela I rzędowe

- oskrzela II-VII rzędowe

- oskrzelik końcowy

- oskrzelik oddechowy

- przewodnik pęcherzykowy

- pęcherzyki płucne

Oskrzelik końcowy wraz ze swoimi rozgałęzieniami i pęcherzykami płucnymi tworzy gronko płucne.

---