Anatomia wykład 22.03.2013

Międzymózgowie encephalon znajduje się pomiędzy półkulami mózgu i pniem mózgowia. Składa się ono ze wzgórza, podwzgórza i niskowzgórza i nadwzgórza.

Wzgórze tworzone jest przez dużą masę istoty szarej i jest najwyższym ośrodkiem poskorowym dla dróg czuciowych (z wyjątkiem dużej części drogi węchowej)

Jego powierzchnie przyśrodkowe ograniczają komorę boczną.

W obrębie wzgórza znajdują się neurony projekcyjne (75-80%), w których mediatorem jest glutaminian (pobudzający neuromediator) i które związane są z przewodzeniem informacji do kory mózgu, oraz neurony lokalne (20-25%), których mediatorem jest GABA (hamujący) i które modulują neurony projekcyjne.

W obrębie wzgórza przebiega pasmo istoty białej, blaszka rdzenna wewnętrzna lamina medularis interna, która rozdwaja się w części przedniej dzieląc istotę szarą na trzy duże grupy jąder (boczną, przyśrodkową i przednią). W obrębie blaszki rdzennej wewnętrznej znajdują się jądra śródblaszkowe nuclea intralaminares natomiast na powierzchni bocznej wzgórza są jądra siatkowate nuclei reticulares. W każdej grupie jąder wzgórza znajdują się grupy komórkowe tworzące mniejsze jądra. Pod względem czynnościowym jądra wzgórza możemy podzielić na specyficzne, swoiste i niespecyficzne, nieswoiste. Jądra specyficzne znajdują się w grupie bocznej jąder oraz ciałach kolankowatych corpora geniculata i odbierają one bodźce o określonej modalności (dotyk, ucisk, ból, wzrok, słuch, smak) i projektują do odpowiednich ośrodków korowych (czuciowych, słuchowych, wzrokowych itp.). Jądra niespecyficzne otrzymują wrażenia o różnej modalności i projektują do rozległych obszarów kory.

Wzgórze oraz całe międzymózgowie unaczynione jest przez odgałęzienia tętnic tworzących koło tętnicze mózgu.

Podwzgórze jest najwyższym ośrodkiem podkorowym dla układu dokrewnego i autonomicznego, w którym odbywa się integracja bodźców nerwowych oraz dokrewnych (odruch ssania oraz reakcje stresowe). W podziale strzałkowym podwzgórze dzielimy na

• część boczną (utworzoną przez drogi do- i od- wzgórzowe)

• część przyśrodkową

• część przykomorową paraventricularis

część przykomorowa i przyśrodkowa są bogatokomórkowe, zawierają liczne jądra i podzielone są poziomo na 3 części:

• przednią, nadwzrokową suprahiazmatis,

• środkową, guzową guberalis

• tylną, suteczkową mammillaris

Do przodu od części nadwzrokowej znajduje się jądro przedwzrokowe nucleus preopticus, które determinuje płeć.

Niskowzgórze subthalamus znajduje się bocznie i poniżej wzgóra, główną jego częścią jest jądro niskowzgórzowe nucleus subthalamicus które wchodzi w skład jąder podstawy. Uszkodzenie tego jądra wywołuje rozległe cepowate ruchy połowy ciała (hemibalizmus) lub całego ciała (balizmus).

Epithalamus ogranicza od tyłu komorę III i jego główną częścią jest szyszynka corpus lineale, która produkuje melatoninę regulującą wiele procesów życiowych.

Pieniek mózgowia truncus encephali – w jego skład wchodzi śródmózgowie mesencephalon, most pons i rdzeń przedłużony medulla oblongata.

Śródmózgowie podzielone jest na część grzbietową (tylną) zwaną pokrywą pectum oraz część brzuszną (przednią) utworzoną przez konary mózgu pedunculi cerebri. Pokrywa składa się z blaszki pokrywy lamina pecti (lamina quadrigemina), w której znajdują się 2 wzgórki górne i 2 dolne, oraz z ramion wzgórków brachia colliculorum łączącymi wzgórki górne z ciałami kolankowatymi (wzgórze) bocznymi i wzgórki dolne z ciałami kolankowatymi przyśrodkowymi.

Konary mózgu, most i rdzeń przedłużony podzielone są na części: grzbietową = nakrywkę tegmentum i część podstawną pars basillaris.

W obrębie śródmózgowia znajduje się wodociąg mózgu aqueductus cerebri natomiast powierzchnie grzbietowe mostu i rdzenia przedłużonego tworzą dno komory IV, które nazywamy dołem równoległobocznym fossa rhomboidea. Ten dół składa się z 2 trójkątów: przedniego należącego do mostu i tylnego należącego do rdzenia przedłużonego.

W nakrywce pnia mózgowie znajdują się jądra nerwów czaszkowych, przebiegają drogi wstępujące oraz znajdują się grupy komórkowe należące do tworu siatkowatego formatio reticularis, w których są jądra regulujące czynność narządów wewnętrznych (ośrodek oddechowy i sercowo-naczyniowy). W części podstawnej pnia mózgowia przebiegają drogi odśrodkowe (=zstępujące) oraz w obrębie konarów mózgu znajduje się istota czarna substantia nigra (uszkodzenie-> choroba Parkinsona). W obrębie mostu znajdują się jądra pośredniczące pomiędzy korą mózgu i móżdżkiem natomiast w obrębie rdzenia przedłużonego znajdują się jądra oliwkowe (układ słuchowy)

Guzy w śródmózgowiu tamują wodociąg mózgu i wywołują wodogłowie mózgu wewnętrzne.