Anatomia wykład 8.03.2013

Kresomózgowie telencephalon składa się z dwóch półkul mózgu hemisferiacerebri oraz kresomózgowia nieparzystego telencephalon impar albo środkowego medium.

W obrębie półkul mózgu wyróżniamy 3 bieguny (czołowy przedni, potyliczny tylny, skroniowy dolny) przypowierzchnie (górno-boczna albo wypukła dorsolateralis siveconvecsa, przyśrodkowa, dolna). Oraz 3 brzegi: górny, boczny, dolny.

Na zewnątrz półkul znajduje się istota szara kora mózgu albo płaszcz o dł 4 mm i pow 2200cm2. Kora mózgu jest silnie pofałdowana i podzielona jest na płaty lobus, które z kolei dzielą się na zakręty hirus.

Płaty: czołowy, ciemieniowy, potyliczny, skroniowy, wyspę znajdującą się w głębi bruzdy bocznej oraz płat brzeżny (=limbiczny) znajdujący się na pow przyśrodkowej. Części przykrywające wyspę to wieczko.

Pod względem filogenetycznym korę mózgu dzielimy na

• korę starą archicortex która jest związana z benchomózgowiem rinencephalon

• następnie korę dawną paleocortex związaną z układem limbicznym

• oraz korę nową neocortex która u człowieka obejmuje ok. 90%. Charakteryzuje się regularną budową 6warstwową i określamy ją również jako izocortex.

Kora stara i dawna posiada budowę bezwarstwową lub nieregularną 3w i określamy ją jako allocortex czyli kora ina.

W obrębie kory nowej wyróżniamy najbardziej zew.

• Warstwę molekularną (1)

• Ziarnistą zew. (2)

• Piramidową zew. (3)

• Ziarnistą wew (4)

• Piramidową wew (5)

• Warstwę kom. Różnokształtnych (6)

Kom. Ziarniste przeważają w ośrodkach czuciowych kory. Natomiast kom. Piramidowe przeważają w ośrodkach ruchowych.

Włókna (drogi nerwowe) dzielimy na kojarzeniowe tractus assotiationes następnie spoidłowe comisurales i rzutowe projectiones.

Drogi kojarzeniowe łączą ośrodki w obrębie jednej półkuli i mogą one być krótkie (łączą sąsiedne zakręty) lub długie (przebiegające między płatami).

Drogi kojarzeniowe łączą jednoimienne ośrodki korowe obydwu półkul. Zaliczamy do nich

• spoidło wielkie comisura magna albo ciało modzelowate corpus calosum (łączy ośrodki kory nowej)

• następnie spoidło przednie comisura anterior (łączy ośrodki kory starej)

• i spoidło tylne comisura posterior oraz spoidło sklepienia comisura fornicys łączące korę dawną.

Drogi rzutowe łączą ośrodki wyższe z niższymi i na odwrót i należą do nich torebki capsula. Wewnętrzna, zewnętrzna i ostatnia.

Najbardziej ogólnie

w obrębie płata czołowego znajdują się ośrodki ruchowe

w płacie ciemieniowym czuciowe,

w płacie potylicznym wzrokowe,

w płacie skroniowym – słuchowe.

Ośrodki korowe dzielimy na I, II-rz, jednomodalne kojarzeniowe (=asocjacyjne) i polimodalne kojarzeniowe.

I-rzędowe ośrodki korowe czuciowe i ruchowe posiadają ułożenie somatotopiczne. Oznacza to że poszczególne części ciała reprezentowane są przez konkretne obszary kory. Ośrodki te nie są równej wielkości i w obrębie kory czuciowej największy obszar zajmuje pow. Dłoniowa ręki, palec wskazujący oraz twarz. W obrębie kory ruchowej największy obszar zajmują części kory kontrolujące mięśnie ręki i twarzy.

W obrębie ośrodków słuchowych jest ułożenie tonotopiczne.

II-rzędowe ośrodki mają ułożenie somatotopiczne, tu następuje zapamiętanie otrzymanie zapamiętanych informacji.

Jednomodalne ośrodki kojarzeniowe integrują informacje dot. Jednej modalności np. Ośrodek wzrokowy jednomodalny integruje info dot. Wielkości obserwowanego przedmiotu, kształtu, koloru, ruchu itp.

Polimodalny ośrodek kojarzeniowy czuciowy integruje wrażenia czuciowe wzrokowe i słuchowe.

I rzędowe ośrodki ruchowe odpowiedzialne są za rozpoczęcie czynności ruchowej. W II-rz ośrodkach ruchowych, do których należy kora przedruchowa i dodatkowa kora ruchowa, następuje opracowanie planu wykonania czynności. W III-rz ośrodkach ruchowych (kora przedczołowa) dokonuje się motywacja wykonania czynności oraz wybór najlepszego sposobu wykonania tej czynności.

W procesie ewolucji następuje redukcja obszaru ośrodków I-rz i zwiększenie polimodalnych ośrodków czuciowych