Wyklad 5
Podstawa prawna - podstawowym aktem prawnym regulujacym posrednictwo ubezpieczeniowe jest ustawa z dnia
22 maja 2003 roku o posrednictwie ubezpieczeniowym.
Reglamentacja dzialalnosci brokerow ubezpieczeniowych - warunkiem wykonywania dzialalnosci jako broker
ubezpieczeniowy jest uzyskanie zezwolenia wydawanego przez organ nadzoru.
Nadzor nad agentami:
* sprawują go zaklady ubezpieczen (szkolenia i kursy w ramach danego zakladu ubezpieczen)
* z.u. przypadku, gdy agent nie spelnia warunkow okreslonych prawem, z.u. moze wypowiedziec umowe agencyjna
(chyba, ze braki niezwlocznie usunieto)
Wynagrodzenie agenta - domniemanym systemem wynagrodzenia jest system prowizyjny - agentowi nalezy sie
wynagrodzenie, ktorego wysokosc zalezy od liczby lub wartosci zawartych umow - art.758 (1) k.c.
Stosunek ubezpieczenia.
Cechy:
jednostronnie kwalifikowany (Jedna strona jest dookreslona, czyli musi byc taki podmiot, ktory ma status zakladu ubezpieczen).
odplatny (skladka ma charakter ratalny)
masowy (w jej ramach jej najwazniesza czesc pelnia ubezpieczenia komunikacyjne - prawie 50%)
adhezyjny (zawieranie umow przez pewne przystapienie, jedna ze stron czyli zaklad ubezpieczen okresla z gory warunki umowy, a drugiej stronie co do zasady pozostawia sie wybor i albo sie zgodzi na te warunki albo nie)
trwaly, ciagły.
dwustronnie zobowiazujacy (jakies obowiazki obydwie strony musza miec, placenie skladki i wyplata odszkodowania w razie czego)
Elementy okreslajace tresc stosunku ubezpieczenia (art.56 k.c.)
umowa (wlacznie z ogolnymi warunkami ubezpieczen OWU)
ustawy (moze znalesc zastosowanie w 2 przypadkach:
* Gdy umowa sie okresla ....?
* Ustawa moze odgrywac role regulujaca.)
ustalone zwyczaje
zasady wspolzycia spolecznego.
Powstanie stosunku ubezpieczenia --> zrodlem powstania stosunku ubezpieczenia jest zawarcie umowy.
Wygasniecie stosunku ubezpieczenia:
rozwiazanie umowy.
uplyw okresu, na ktory zawarto umowe.
przejscie wlasnosci przedmiotu ubezpieczenia (art.823 k.c.)
smierc lub utrata pelnej zdolnosci do czynnosci prawnych ubezpieczajacego oraz likwidacja badz upadlosc zakladu ubezpieczen (art.90 u.d.u.)
"odpadniecie" interesu ubezpieczeniowego np zniszczenie, zuzycie lub utrata przedmiotu ochrony.
wyczerpanie sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej
wykup polisy w ubezpieczeniu na zycie.
niezaplacenie skladki w terminie (z wyjatkiem ubezpieczen obowiazkowych) lub raty skladki (tylko wtedy gdy umowa lub OWU skutek taki zastrzegly)
Strony stosunku ubezpieczenia:
>> ubezpieczyciel
>> ubezpieczajacy
Obowiazki ubezpieczyciela:
* podstawowe: wyplata swiadczenia, jesli sa ku temu podstawy
* uzupelniajace: wydanie dokumentu ubezpieczenia (art.809 k.c.) i inne.
Obowiazki ubezpieczajacego:
- podstawowe: zaplata skladki
- uzupelniajace: przed zawarciem umowy = obowiazek deklaracji
Umowa ubezpieczeniowa jest umową:
=> nazwana (w kodeksie jest osobny rozdzial na ten temat)
=> konsensualna (do jej waznosci wystarczy samo jej zawarcie)
=> odplatna (osoba placi skladke)
=> dwustronnie obowiazujaca
=> najwyzszej dobrej wiary (zakady ubezpieczen podobnie jak banki sa instytucjami zaufanymi, system ich ma byc
systemem pewnym)
=> adhezyjna
=> stalej wspolpracy kontraktowej (relacje nie maja rodzaju kontaktu jednorazowego)
=> subiektywnie losowa (nie a sie przewidziec czy dana szkoda siestanie czy nie)
=> jednostronnie kwalifikowana
=> zapewniajaca ubezpieczonemu ochrone "konsumencka"
Tryb ofertowy prosty - najczesciej umowa jest ta zawierana w trybie ofertowym prostym: oferentem jest
ubezpieczajacy, a oblatem (tj. przyjmujacym oferte) jest ubezpieczyciel
Tryb ofertowy zlozony - wystepuje, gdy ubezpieczyciel w odpowiedzi na zlozona przez ubezpieczajacego oferte
sklada propozycje zmian (kontroferte)- art.68 i 811 k.c.
Inne tryby (w praktyce rzadko):
* negocjacje
* przetarg (obowiazkowy i nieobowiazkowy)
* aukcja
Dokument ubezpieczenia - ubezpieczyciel zobowiazany jest potwierdzic zawarcie umowy dokumentem
ubezpieczenia np.polisa.
Forma:
>> dla umowy ubezpieczenia ustawodawca nie zastrzegl wymogu zachowania formy szczegolnej.
>> umowa ta nie jest niewazna z uwagi na brak jej potwierdzenia dokumentem ubezpieczenia
Chwila zawarcia umowy - w razie watpliwosci umowe uwaza sie za zawarta z chwila doreczenia ubezpieczajacemu dokumentu ubezpieczenia.
Elementy przedmiotowo istotne umowy ubezpieczenia (musza wystapic aby dana umowe mozna bylo
zakwalifikowac):
skladka ubezpieczeniowa
okreslone zdarzenie losowe (wypadek ubezpieczeniowy)
okreslone swiadczenie ubezpieczeniowe
niebezpieczenstwo objete ochona (ryzyko)
interes ubezpieczonego (przedmiot ubezpieczenia)
Niewaznosc umowy ubezpieczenia (art.806 par.1 k.c) - umowa ubezpieczenia jest niewazna, jezeli zajscie
przewidzianego w umowie wypadku nie jest mozliwe.
Bezskutecznosc umowy ubezpieczenia - objecie ubezpieczemiem okresu poprzedzajacego zawarciem umowy jest bezskuteczne, jesli w chwili zawarcia umowy ktorakolwiek ze stron wiedziala lub przy zachowywaniu nalezytej
starannosci mogla sie dowiedziec, ze wypadek zaszedl lub ze odpadla mozliwosc jego zajscia (wyjatek art.822 par.3
k.c.) np. najpierw wypadek a pozniej szybko do zakladu ubezpieczen i wmawiamy ze szkoda zaszla pozniej.
Umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek:
umowa ubezpieczenia moze zostac zawarta na cudzy rachunek.
ubezpieczony moze nie byc imiennie wskazany, chyba ze jest to konieczne z uwagi na okeslenie przedmiotu ubezpieczenia.
roszczenie o zaplate skladki przysluguje ubezpieczycielowi wylacznie przeciwko ubezpieczajacemu.
ubezpieczony jest upawniony do zadania naleznego swiadczenia bezposrednio od ubezpieczyciela, chyba ze strony uzgodnily inaczej.
OWU (ogolne warunki ubezpieczenia).
Jest to rodzaj wzorca umownego, o ktorym mowa w art.384 i n. k.c.
Obowiazek doreczenia OWU.
Jesli umowa ubezpieczenia jest zawierana z konsumentem, warunkiem zwiazania OWU jest ich doreczenie PRZED zawarciem umowy.
W pozostalych przypadkach wystarzajace jest stworzenie stronie mozliisci latwego zapoznania sie z OWU.
Jesli ubezpieczyciel posluguje sie OWU w postaci elektronicznej, powinien udostepnic je drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposob, aby mogla ona OWU przechowywac i odtwarzac w zwyklym toku czynnosci.
Zasada nadrzednosci umowy - w razie sprzecznosci tresci umowy z wzorcem umowy strony sa zwiazane umowa.
Zasada transparentnosci wzorca - wzorzec powinien byc sformuowany jednoznacznie i w sposob zrozumialy.
Zasada in dubio contra proferentem - postanowienia niejednoznacznie tlumaczy sie na korzysc ubezpieczonego, uposazonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.
Niedozwolone postanowienia umowne (klauzule abuzywne) - postanowienia umowy zawieranej z konsumentem
nie uzgodnione indywidualnie nie wiaza go, jezeli ksztaltuja jego prawa i obowiazki w sposob sprzeczny z dobrymi
obyczajami, raząco naruszajac jego interes (strony pozostaja zwiazane umowa w pozostalym zakresie).
Klauzule niedozwolone - wylaczenie => instytucja niedozwolonych postanowien umownych nie dotyczy
postanowien okreslajacych glownie swiadczenia stron, w tym cene i wynagrodzenie, jezeli zostaly sformuowane w
sposob jednoznaczny.
Postanowienia nie uzgodnione indywidualnie.
Sa to te postanowienia umowy, na ktorych tresc konsument nie mial rzeczywistego wplywu.
W szczegolnosci odnosi sie to do postanowien umowy przyjetych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez konsumenta np. polisy ubezpieczeniowej.
Zakres zastosowania.
Przepisy dotyczace niedozwolonych postanowien umownych stosuje sie w przypadku umow zawieranych przez przedsiebiorcow z konsumentami w rozumieniu art.22(1) k.c.
Konsumentem w rozumieniu tego art. jest osoba fizyczna, dokonujaca czynnosci prawnej, nie zwiazanej bezposrednio z jej dzialalnoscia gospodarczą lub zawodową.
Przepisy te stosuje sie odpowiednio, jezeli ubezpieczajacym jest osoba fizyczna zawierajaca umowe zwiazana bezposrednio z jej dzialalnoscia gospodarcza lub zawodową (art.805 par.4)
System kontroli klauzul abuzywnych:
* kontrola incydentalna (dokonują sądy cywilne)
* kontrola abstrakcyjna (dokonuje tylko Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentow) polega na tym, ze nie rozpatruje sie konkretnych dzialan miedzy stronami.
Rejestr klauzul niedozwolonych --> jest prowadzony pzez Prezesa Ochrony Konkurencji i Konsumentow w
oparciu o wyroki Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentow.
Obowiazek przekazania RU (Rzecznikowi Ubezpieczen) => zaklady ubezpieczen maja obowiazek przekazania
Rzecznikowi Ubezpieczen wzory umow ubezpieczenia i wnioskow o ubezpieczenie. Musi to zrobic do 14 dni
od dnia wprowadzenia ich do obrotu.