Cechy Administracji Publicznej
a)Administracja publiczna jest zjawiskiem spo艂ecznym (zajmuje si臋 sprawami spo艂ecze艅stwa),
b)Dzia艂ania administracji publicznej s膮 skierowane i maj膮 na celu interes
publiczny. Interes publiczny jest przes艂ank膮 dopuszczaj膮c膮 ograniczenie
pewnych podstawowych zasad np. zasady swobody dzia艂alno艣ci gospodarczej,
c)Administracja publiczna a w艂a艣ciwie jej organy dzia艂aj膮 na podstawie i w granicach prawa tzw. Zasada legalno艣ci administracji. Ka偶de dzia艂anie administracji musi mie膰 podstaw臋 prawn膮,
d)Dzia艂alno艣膰 administracji publicznej nie sprowadza si臋 wy艂膮cznie do
stosowania prawa. Czasami dla sprawnego wykonywania zada艅 publicznych
organizacja administracji musi dzia艂a艣 tw贸rczo i samodzielnie. W ramach i na
podstawie prawa. Dzia艂alno艣膰 prawa administracji wymaga sprawdzania wielu
problem贸w i warto艣ciowanie otoczenia. Dokonywania racjonalnych wybor贸w,
e)Dzia艂ania administracji skierowane s膮 ku przysz艂o艣ci. To co
ustawodawca okre艣la generalnie i abstrakcyjnie to organ administracji stosuj膮c prawo
powinien zamieni膰 w konkretne rozstrzygni臋cie-decyzj臋. Innymi s艂owy
administracja podejmuje konkretne 艣rodki do uregulowania spraw jednostkowych i
urzeczywistniania okre艣lonych przedsi臋wzi臋膰,
f)Organy administracji korzystaj膮 z form w艂adczych, mog膮 wykorzystywa膰
tzw. W艂adztwo administracyjne. Prawnie dopuszczalne zastosowanie przymusu
pa艅stwowego stanowi gwarancj臋 realizacji w艂adczych dzia艂a艅. Przymus-inaczej
w艂adztwo administracyjne mo偶e wyst臋powa膰 w r贸偶nych formach np w
postaci u偶ycia przymusu- nak艂adania dolegliwo艣ci finansowych czy np. w postaci
przymusu bezpo艣redniego. Przymus administracyjny pozostaje cz臋sto jedynie
gro艣b膮 potencjaln膮 uruchamian膮 w贸wczas, gdy adresat dzia艂a艅
administracji nie chce si臋 tym dzia艂aniom podporz膮dkowa膰. Oczywi艣cie nie wszystkie
czynno艣ci administracja wykonuje w艂adczo. Rosn膮ca cz臋艣膰 zada艅
publicznych wype艂nionych przez administracj臋 mo偶e by膰 spe艂niona w tzw formach nie
w艂adczych np. na podstawie umowy a nie aktu administracyjnego,
g)Administracja publiczna jest dzia艂alno艣ci膮 planow膮 i celow膮.
Funkcjonuje w spos贸b ci膮g艂y i stabilny. Administracja publiczna jest to planowa
dzia艂alno艣膰 d膮偶膮ca do realizacji pewnych cel贸w, nie b臋d膮ca
ustawodawstwem ani s膮downictwem,
h)Administracja publiczna to dzia艂alno艣膰 zorganizowana oparta na
hierarchii, kierownictwie i podporz膮dkowaniu.
Negatywny i pozytywny spos贸b definiowania administracji publicznej
搂 Z obszaru definicji negatywno-przedmiotowych:
Administracja Publiczna jest to podejmowana w publicznym celu dzia艂alno艣膰
pa艅stwa ( i zwi膮zk贸w publicznoprawnych) poza ustawodawstwem i
s膮downictwem;
搂 Z obszaru definicji negatywno-podmiotowych:
Administracja jest to dzia艂alno艣膰 tych organ贸w
publicznych(pa艅stwowych), kt贸re nie s膮 organami ustawodawczymi i s膮dowymi;
搂 Z obszaru definicji przedmiotowych pozytywnych:
Administracja to dzia艂alno艣膰( celowa, praktyczna, rzeczywista, konkretna,
planowa, bezpo艣rednia, w艂adcza, ci膮g艂a, reguluj膮ca, tw贸rcza,
kontrolowana, oparta na prawie, trwa艂a, organizatorska, kierownicza, swoista),
maj膮ca na celu realizacj臋 (potrzeb) zada艅 publicznych ( pa艅stwa, spo艂ecznych
podmiot贸w samorz膮dowych, podmiot贸w publicznych, wymagaj膮cych ochrony,
konkretnych, z zakresu ochrony interes贸w publicznych, okre艣lonych ustawami);
搂 Z obszaru definicji podmiotowych:
Administracja jest to dzia艂alno艣膰 organ贸w administracyjnych;
搂 Z obszaru definicji opartych na kryterium szczeg贸lnym(przyk艂ady):
Administracja jest to ta cz臋艣膰 dzia艂alno艣ci pa艅stwa, w wyniku kt贸rej
powstaje stosunek administracyjnoprawny;
Administracja to taka bezpo艣rednia i konkretna dzia艂alno艣膰, kt贸r膮
przez czynno艣ci rzeczywiste realizuje si臋 cele bezpiecze艅stwa, post臋pu i
dobrobytu zbiorowo艣ci.
Nie zorganizowane 藕r贸d艂a prawa
To dzia艂ania i normy pozaprawne stosowane przez administracj臋 publiczn膮.
To zazwyczaj orzecznictwo s膮dowe czy ustalenia doktryny prawa. W formalnym
znaczeniu 藕r贸d艂a nie zorganizowane nie s膮 traktowane jak typowe 藕r贸d艂a
prawa. Niemniej przyjmuje si臋, 偶e maj膮 one znacz膮cy wp艂yw na praktyk臋
administracyjn膮, na prawa i obowi膮zki obywateli a w zwi膮zku z tym s膮
swoistymi 藕r贸d艂ami prawa. Generalnie 藕r贸d艂a prawa administracyjnego to akty
realizuj膮ce funkcjonalnie struktur臋 administracji oraz stosunki
administracji z innymi podmiotami, w tym obywatela.
Cechy 藕r贸de艂 prawa administracyjnego
a)organy ni偶szego szczebla maj膮 stanowi膰 akty s艂u偶膮ce realizacji
akt贸w wydawanych przez organy wy偶szego szczebla,
b)akty prawne ni偶szej rangi nie mog膮 narusza膰 akt贸w prawnych wy偶szej
rangi,
c)na system 藕r贸de艂 prawa administracyjnego sk艂ada si臋 wiele
urozmaiconych 藕r贸de艂, z kt贸rych du偶o pochodzi od samej administracji,
d)mocno rozbudowane s膮 藕r贸d艂a prawa wewn臋trznego,
e)znaczn膮 rol臋 odgrywaj膮 akty prawa miejscowego stanowione przez
samorz膮d terytorialny i organy terenowej administracji rz膮dowej,
f)prawi administracyjne jest w zasadzie nie skodyfikowane (opr贸cz K.P.A),
g)z prawa administracyjnego wyodr臋bniaj膮 si臋 kolejne ga艂臋zie jak np.
prawo ochrony 艣rodowiska, prawo budowlane, prawo wodne, prawo policyjne.
Prawo zewn臋trzne a prawo wewn臋trzne i 藕r贸d艂a prawa wewn臋trznego
Prawo wewn臋trzne to prawo powszechnie obowi膮zuj膮ce wskazane w art. 87
Konstytucji. Prawo zewn臋trzne ( czyli skierowane do bli偶ej nieoznaczonej
liczby adresat贸w) oraz abstrakcyjnie (czyli maj膮ce zastosowanie w
powtarzaj膮cych si臋 sytuacjach). Prawo wewn臋trzne natomiast nie obowi膮zuje wszystkich,
ale tylko osoby i organy podleg艂e organowi administracyjnemu, obowi膮zuje
tylko w strukturze organizacyjnej okre艣lonego organu administracyjnego. Prawu
zewn臋trznemu podlegamy wszyscy za艣 prawo wewn臋trzne wi膮偶e tylko osoby
podporz膮dkowane, najcz臋艣ciej przepisy prawa wewn臋trznego dotycz膮
funkcjonowania administracji publicznej i nie s膮 wi膮偶膮ce dla obywateli. Prawa i
obowi膮zki dla obywateli wynikaj膮 z prawa zewn臋trznego a nie z prawa
wewn臋trznego. Konstytucja wymienia 3 kategorie 藕r贸de艂 prawa wewn臋trznego
mianowicie: uchwa艂y Rady Ministr贸w, zarz膮dzenia Prezesa Rady Ministr贸w oraz
zarz膮dzenia ministr贸w. Nie jest to wyliczenie pe艂ne, bowiem system 藕r贸de艂
prawa wewn臋trznego ma charakter otwarty.
Centralizacja- poj臋cie i podstawowe cechy
Ma dwa podstawowe znaczenia:
a)jest to taka struktura organizacyjna administracji, kt贸ra sk艂ada si臋 w
prawdzie z kilku szczebli, ale decyzje s膮 podejmowane tylko przez organ
centralny. Pracownicy ni偶szych szczebli w tej strukturze pe艂ni膮 tylko funkcje
pomocnicze. Jest to skrajna forma centralizacji, kt贸ra praktycznie nie
funkcjonuje we wsp贸艂czesnych ustrojach pa艅stwowych,
b)opiera si臋 na szczeg贸lnej sytuacji organizacyjnej wsp贸艂czesnej
administracji publicznej. Cz臋艣膰 zada艅 jest prowadzona przez administracj臋
pa艅stwow膮 a cz臋艣膰 przez administracj臋 samorz膮dow膮. Taka centralizacja jest
szczeg贸lnie widoczna w dziedzinie bezpiecze艅stwa czy obrony. Mamy do
czynienia tutaj z tak膮 sytuacj膮, 偶e organy ni偶szego szczebla zwi膮zane s膮
dyrektywami organ贸w nadrz臋dnych czyli organy nadrz臋dne mog膮 wkracza膰 w
sfer臋 dzia艂ania organu ni偶szego w formie polece艅 czy zarz膮dze艅. Pewien
stopie艅 centralizacji jest konieczny w ka偶dym pa艅stwie bowiem ka偶de pa艅stwo
potrzebuje organ贸w centralnych. Do podstawowych element贸w prawnych
centralizacji zaliczymy:
搂 艣cis艂e wyodr臋bnienie zada艅 i kompetencji na ka偶dym stopniu
organizacyjnym administracji,
搂 mo偶liwo艣膰 dekoncentrowania tych zada艅 i kompetencji na organy
ni偶szego stopnia,
搂 zachowanie hierarchicznego podporz膮dkowania w sferze realizacji tych
kompetencji.
Co to jest dekoncentracja
Dekoncentracja - jest to mo偶liwo艣膰 przenoszenia kompetencji na organy
ni偶szego stopnia inaczej jest to rozproszenie kompetencji na rzecz wi臋kszej
liczby organ贸w. Wsp贸艂cze艣nie dekoncentracja jest 艣ci艣le zwi膮zana z
centralizacj膮, nawet w mocno scentralizowanym pa艅stwie nie mo偶liwe jest
funkcjonowanie bez dekoncentracji. Dekoncentracja mo偶e by膰 rozumiana w sensie
statycznym jako rozk艂ad kompetencji mi臋dzy r贸偶nymi szczeblami aparatu
administracji lub te偶 mo偶e by膰 rozumiana jako sens dynamiczny, jako proces
przesuwania kompetencji w d贸艂 na organy ni偶sze. Najcz臋艣ciej dekoncentracja
uzasadniona jest motywami polityczno-ustrojowymi oraz prakseologicznymi
zwi膮zanymi ze sprawno艣ci膮 dzia艂ania.
Decentralizacja- poj臋cie i podstawowe cechy
Decentralizacja- najog贸lniej m贸wi膮c decentralizacja to system, w kt贸rym
nie ma hierarchicznego podporz膮dkowania. W艂adza jest roz艂o偶ona na r贸偶ne
organy, podmioty, instytucje, kt贸re nie znajduj膮 si臋 wobec siebie w
stosunku hierarchicznego podporz膮dkowania. Decentralizacja jest to system, w
kt贸rym istnieje wi臋ksza ilo艣膰 o艣rodk贸w administracji publicznej.
Wsp贸艂cze艣nie decentralizacja jest jednym z najwa偶niejszym poj臋膰 odnosz膮cych si臋
do administracji publicznej. Poj臋cie decentralizacji powsta艂o w celu
ustalenia pozycji prawnej samorz膮du terytorialnego. Jest poj臋ciem konstytucyjnym
zgodnie z art. 15 Konstytucji ustr贸j terytorialny RP zapewnia
decentralizacj臋 w艂adzy publicznej. T膮 podstawow膮 form膮 decentralizacji w艂adzy
publicznej jest samorz膮d terytorialny. Decentralizacja jest to taki system
organizacyjny administracji, w kt贸rym poszczeg贸lne podmioty administruj膮ce maj膮
wyra藕nie okre艣lone kompetencje ustalone b膮d藕 przekazywane z organ贸w
wy偶szych w drodze ustawowej realizowane w spos贸b samodzielny i podlegaj膮ce w
tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organ贸w kompetencyjnych.
Najwa偶niejszym elementem decentralizacji jest samodzielno艣膰 prawna. W艂a艣nie
brak podporz膮dkowania hierarchicznego odr贸偶nia decentralizacj臋 od
dekoncentracji. W decentralizacji podporz膮dkowanie hierarchiczne jest zast膮pione
przez nadz贸r weryfikacyjny, kt贸ry ma zapewni膰 zgodno艣膰 zada艅
zdecentralizowanych z prawem. W decentralizacji kompetencje s膮 przekazywane z woli
ustawy.
Hierarchiczne podporz膮dkowanie i jego cechy
Na hierarchiczne podporz膮dkowanie sk艂adaj膮 si臋 dwa elementy:
zale偶no艣膰 s艂u偶bowa oraz zale偶no艣膰 osobowa. Zale偶no艣膰 s艂u偶bowa jest to brak
prawnych ogranicze艅 w wydawaniu polece艅 s艂u偶bowych. Po prostu w ka偶dej
sprawie s艂u偶bowej organ wy偶szy mo偶e wyda膰 ni偶szemu polecenie s艂u偶bowe.
Jaka jest granica podporz膮dkowania si臋 pracownika poleceniu s艂u偶bowemu?
Je偶eli pracownik otrzyma polecenie, kt贸re w jego przekonaniu jest niezgodne
z prawem , powinien przedstawi膰 swojemu prze艂o偶onemu zastrze偶enie na
pi艣mie. Gdy prze艂o偶ony pisemnie podtrzyma swoje polecenie pracownik ma
obowi膮zek je wykona膰. Pracownik nigdy nie powinien wykonywa膰 polecenia, kt贸re
jest przest臋pstwem lub kt贸re grozi niepowetowanymi stratami. Zale偶no艣膰
osobowa- to prawo do obsadzania stanowisk w granicach ni偶szych, prawi
udzielania nagr贸d czy nak艂adania kar.
Poj臋cie i sposoby wyr贸偶niania prawa administracyjnego
Poj臋cie prawa administracyjnego- charakter prawa administracyjnego
kszta艂towa艂 si臋 pod wp艂ywem okoliczno艣ci jego powstania. Historycznie najpierw
pojawi艂a si臋 potrzeba zorganizowania samego procesu administrowania,
p贸藕niej tworzono stan urz臋dniczy wype艂niaj膮cy zadania administracyjne.
Nast臋pnie wyodr臋bniono urz臋dy, dopiero potem pojawi艂o si臋 prawo reguluj膮ce
najpierw granice dzia艂ania urz臋d贸w, nast臋pnie to prawo regulowa艂o ustr贸j
tych urz臋d贸w i tryb ich funkcjonowania. Mo偶emy powiedzie膰, 偶e powstanie
prawa administracyjnego by艂o reakcj膮 na absolutyzm i autorytaryzm w艂adcy i
sposobem ograniczania samowoli tego w艂adcy. Tak wi臋c sens istnienia prawa
administracyjnego w jego pocz膮tkach wyra偶a艂 si臋 w tym, 偶e prawo to by艂o
„hamulcem" dla w艂adcy. Obecnie bez pomocy pa艅stwa i bez dobrze
funkcjonuj膮cej administracji jednostka nie jest w stanie funkcjonowa膰. Do wype艂niania
zada艅 publicznych musi istnie膰 aparat administracyjny. Tak wi臋c prawo
administracyjne nie jest ju偶 hamulcem dla dzia艂a艅 administracyjnych, ale jest
podstaw膮 do podejmowania dzia艂a艅 administracyjnych.
Definicje prawa administracyjnego:
a)prawo administracyjne- to ta ga艂膮藕 prawa, kt贸rej przedmiotem jest
administracja publiczna,
b)prawo administracyjne- to ta ga艂膮藕 prawa, kt贸ra reguluje dzia艂anie
organ贸w administracji. Prawo administracyjne to prawo reguluj膮ce procesy
administrowania w pa艅stwie a szczeg贸lnie w艂adcze elementy tych proces贸w, a
ponad to ustr贸j organ贸w, kt贸re te procesy realizuj膮,
c)prawo administracyjne- wi膮偶e si臋 ze sposobem dzia艂ania administracji w
procesie administrowania. Prawo administracyjne to ta ga艂膮藕 prawa, kt贸ra
zawiera element w艂adztwa. Prawo administracyjne realizuje te dzia艂ania
organ贸w administracji w procesie administrowania, kt贸re realizowane s膮 przy
u偶yciu 艣rodk贸w w艂adczych, np. przy wydawaniu decyzji administracyjnych,
d)zdaniem Staro艣ciaka- prawo administracyjne to ta ga艂膮藕 prawa, kt贸ra
reguluje dzia艂alno艣膰 organ贸w pa艅stwowych, podejmowana w celu wykonania
ustalonych prawem zada艅 organizatorskich wype艂nianych w swoistych formach
dzia艂ania. Trzon prawa administracyjnego stanowi膮 te przepisy, kt贸re
stanowi膰 mog膮 postaw臋 w nawi膮zaniu stosunk贸w administracyjnoprawnych,
e)w uj臋ciu podmiotowym (Langrot)- Prawo administracyjne to dzia艂 wewn膮trz
pa艅stwowego publicznoprawnego porz膮dku obejmuj膮cego w szczeg贸lno艣ci
og贸艂 hierarchicznie zbudowanych form odnosz膮cych si臋 do ustroju aktywno艣ci
administracji a w zasadzie stosowanych a cz臋sto i stanowionych przez
administracj臋 z dwustronn膮 moc膮 obowi膮zuj膮c膮 tw贸rczo, ale w granicach tego
porz膮dku i pod bezstronn膮 kontrol膮 zachowania tych stron.
Podzia艂 norm prawa administracyjnego
a)normy prawa ustrojowego- okre艣laj膮 ustr贸j i struktur臋 administracji
publicznej, dotycz膮 organizacji aparatu pa艅stwowego, to w jaki spos贸b
zbudowany jest urz膮d administracji, jak obsadzony jest organ administracji.
Bezpo艣rednio normy ustrojowe nie maj膮 znaczenia dla obywatela, bowiem
dyspozycje(polecenia) zawarte w tych normach nie s膮 skierowane do obywateli, ale do
organ贸w administracji. Po艣rednio jednak normy prawa ustrojowego oddzia艂uj膮
na obywateli, bowiem do racjonalnej, w艂a艣ciwej konstrukcji aparatu
administracyjnego nale偶y w艂a艣ciwe za艂atwiania spraw administracyjnych,
b)normy prawa materialnego- najog贸lniej m贸wi膮c normy materialne
okre艣laj膮 co wolno, a czego nie wolno robi膰 organom administracji. M贸wi膮c
bardziej precyzyjnie okre艣laj膮 one formalnoprawne podstawy dzia艂ania
administracji publicznej. Normy materialne opr贸cz okre艣lania praw i obowi膮zk贸w
organ贸w administracji wskazuj膮 do czego maj膮 prawo obywatele i kto powinien
umo偶liwi膰 obywatelom skorzystanie z ich praw np. normy materialne okre艣laj膮
tre艣膰 decyzji administracji, oraz wskazuj膮 organy, kt贸re maj膮 prawo tak膮
decyzj臋 wyda膰. Normy prawa materialnego to normy szczeg贸艂owych
udzia艂贸w prawa administracyjnego np. prawo budowlane, prawo g贸rnicze,
c)normy prawa procesowego- dotycz膮 toku dzia艂a艅 organ贸w
administruj膮cych. Reguluj膮 post臋powanie administracyjne, czyli czynno艣ci podejmowane
przez organy i w stosunku do organ贸w podczas za艂atwiania spraw
administracyjnych. Niezb臋dne sk艂adniki decyzji administracyjnej, procedur臋 odwo艂ania si臋
od rozstrzygni臋cia administracyjnego, kt贸re nas nie zadowala czy np.
terminy na dokonanie okre艣lonych czynno艣ci. S膮 to przyk艂adowe sprawy
regulowane przez normy procesowe. Normy prawa procesowego reguluj膮 tak czynno艣ci
podejmowanych przez organy okre艣lone prawem ustrojowym w celu realizacji norm
prawa materialnego.
Wewn臋trzne prawo administracyjne
S膮 to normy post臋powania, czyli nakazy i zakazy obowi膮zuj膮ce tylko w
wewn臋trznej strukturze administracji. S膮 to normy okre艣laj膮ce wewn臋trzn膮
struktur臋 administracji publicznej. Wewn臋trzne prawo administracyjne cz臋sto
okre艣la si臋 aktem kierownictwa wewn臋trznego. Po prostu wewn臋trzne prawo
administracyjne reguluje stosunki mi臋dzy organami znajduj膮cymi si臋 w
strukturze administracji publicznej. Trzeba je odr贸偶ni膰 od prawa zewn臋trznego,
kt贸re reguluje stosunki mi臋dzy organami administracji a obywatelami.
Kiedy艣 dominowa艂 pogl膮d, 偶e stosunki wewn膮trz administracji publicznej s膮
wolne od prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego, 偶e s膮 wewn臋trzn膮 spraw膮
administracji publicznej, podlegaj膮 powszechnie obowi膮zuj膮cym normom prawnym.
Wymie艅 藕r贸d艂a prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego w Polsce
Art. 87 Konstytucji : 1) 藕r贸d艂ami powszechnie obowi膮zuj膮cego prawa
Rzeczypospolitej Polskiej s膮: Konstytucja, Ustawy, Ratyfikowane umowy
mi臋dzynarodowe oraz rozporz膮dzenia, 2) 藕r贸d艂ami powszechnie obowi膮zuj膮cego prawa
Rzeczypospolitej Polskiej s膮 na obszarze dzia艂ania organ贸w, kt贸re je
ustanowi艂y, akty prawa miejscowego.
Polski system 藕r贸de艂 prawa jest systemem zamkni臋tym. Oznacza to, 偶e
wszystkie 藕r贸d艂a prawa s膮 wyczerpuj膮co wymienione- nie ma innych
藕r贸de艂 prawa ni偶 wymienia Konstytucja, a ponad to oznacza, 偶e zmiany w systemie
藕r贸de艂 prawa mog膮 odbywa膰 si臋 wy艂膮cznie w spos贸b okre艣lony w tym
systemie. Przeciwie艅stwem zamkni臋tego systemu 藕r贸de艂 prawa jest system
otwarty, w kt贸rym brak wyczerpuj膮cego wymienienia 藕r贸de艂 prawa, a ponad to
zmiany w tym systemie mog膮 odbywa膰 si臋 na r贸偶ne, z g贸ry nie okre艣lone
sposoby.
R贸偶nice i podobie艅stwa mi臋dzy administracj膮 publiczn膮 i
administracj膮 prywatn膮
Administracja publiczna- dzia艂anie na rzecz realizacji interesu
publicznego,
Administracja prywatna- dzia艂anie na rzecz w艂asnego interesu jako osoby
prywatnej,
Wymie艅 formy dzia艂ania administracji
Rodzaje form dzia艂ania administracji publicznej- bior膮c pod uwag臋 afer臋
dzia艂ania administracji( dzia艂ania administracji mog膮 by膰 kierowane do
podmiot贸w z poza aparatu administracyjnego i wtedy jest to sfera zewn臋trzna
administracji lub te偶 dzia艂ania administracji mog膮 kierowa膰 si臋 do
podmiot贸w znajduj膮cych si臋 w strukturze administracyjnej i wtedy jest to sfera
administracji wewn臋trzna). W sferze zewn臋trznej formy dzia艂ania
administracji s膮 nast臋puj膮ce: akty normatywne, akty administracyjne, zawieranie
porozumie艅 administracyjnych, zawieranie um贸w, dzia艂alno艣膰
spo艂eczno-organizatorska. W sferze wewn臋trznej wyr贸偶niamy takie formy dzia艂ania
administracji jak: polecenie s艂u偶bowe i czynno艣ci materialno-techniczne. Wg innego
podzia艂u formy dzia艂ania administracji mo偶na podzieli膰 na w艂adcze, gdzie
organ pos艂uguje si臋 w艂adztwem administracyjnym oraz nie w艂adcze, gdzie
pozycja organu i drugiej strony stosunku prawnego s膮 przynajmniej formalnie
sobie r贸wne. Inny podzia艂 form dzia艂ania administracji to wyr贸偶nianie
akt贸w normatywnych, akt贸w administracyjnych, przyrzecze艅 administracyjnych,
umowy, czynno艣ci materialno-techniczne, dzia艂alno艣膰
spo艂eczno-organizatorska administracji i polecenia s艂u偶bowe.
Scharakteryzuj kr贸tko znane Ci klasyfikacje form dzia艂ania
administracji
a)akt normatywny- jest w艂adcz膮 form膮 dzia艂ania administracji. Ma
zastosowanie zar贸wno w sferze zewn臋trznej dzia艂ania administracji jak i w sferze
wewn臋trznej mo偶e mie膰 charakter powszechnie obowi膮zuj膮cy lub te偶
obowi膮zywa膰 tylko wewn膮trz struktury administracyjnej. Akt normatywny-akt
prawny zawieraj膮cy tre艣ci normatywne a wi臋c pewne zakazy i nakazy wydawane
przez administracj臋 publiczn膮 w oparciu o r贸偶ne sformu艂owane podstawy
prawne. Uprawnione do wydania akt贸w normatywnych maj膮cych zastosowanie w sferze
zewn臋trznej zawarte jest w ustawach. Najcz臋艣ciej akt normatywny ma
charakter generalno-abstrakcyjny. Akty normatywne administracji o charakterze
wewn臋trznym wydawane s膮 na podstawie norm kompetencyjnych zawartych nie tylko w
ustawach, ale tak偶e w podstawowych aktach normatywnych. Przyjmuje si臋, 偶e
przedmiotem akt贸w normatywnych stanowionych przez administracj臋 to przede
wszystkim: rozporz膮dzenie, zarz膮dzenie i uchwa艂a.
b)Akt administracyjny- (19w. Niemcy-Francja, by艂 wyrazem zwi膮zania
administracji prawem i uznania praw podmiotowych jednostki w kontaktach z organami
administracji).Akt administracyjny- jest podstawow膮 i najcz臋艣ciej
stosowan膮 prawn膮 form膮 dzia艂ania administracji. W艂a艣nie poprzez akt
administracyjny administracji publicznej ingeruje w sfer臋 praw i wolno艣ci
obywatelskich, w艂adczo kszta艂tuje sytuacj臋 prawn膮 innych podmiot贸w w zakresie spraw
indywidualnych, mieszcz膮cych si臋 w sferze dzia艂ania administracji
publicznej. Przepisy prawa nie pos艂uguj膮 si臋 dos艂ownie poj臋ciem- Akt
administracyjny. Przepisy wskazuj膮 konkretne postacie akt贸w administracyjnych przede
wszystkim decyzje administracyjne. Z kolei decyzje administracyjne posiadaj膮
pewne szczeg贸lne nazwy jak np. zezwolenie, licencja czy koncesja. Akt
administracyjny- jest to oparta na obowi膮zuj膮cych przepisach prawa, czynno艣膰
organu wykonuj膮cego administracj臋 publiczn膮, kszta艂tuj膮c膮 w spos贸b
prawnie wi膮偶膮cy sytuacj臋 adresata aktu wskazanego w nim w spos贸b konkretny w
indywidualnej, te偶 konkretnej sprawie.
c)Decyzja administracyjna- jest to w艂adcze, jednostronne rozstrzygni臋cie
organu, rozstrzygaj膮ce spraw臋 co do istoty i ko艅cz膮ce post臋powanie w
danej sprawie.
d)Ugoda administracyjna- intencja ugody administracyjnej przewidziana jest w
K.P.A. Jest to pisemne porozumienie mi臋dzy stronami o sprzecznych
interesach zawarte w tocz膮cym si臋 post臋powaniu administracyjnym i wy艂膮czaj膮ce
rozstrzygni臋cie sprawy w formie decyzji administracyjnej. Strony musz膮
z艂o偶y膰 pisemne o艣wiadczenie o zamiarze zawarcia ugody. Przedmiotem ugody s膮:
sprawy indywidualne z zakresu administracji publicznej. Ugoda zatwierdzona
przez organ wywiera takie skutki jak decyzja. Oznacza to, 偶e ugoda zast臋puje
decyzj臋 po jej zatwierdzeniu przez w艂a艣ciwy organ administracji. Ugod臋
mo偶na zawrze膰 wtedy, je偶eli przyczyni si臋 to do przy艣pieszenia lub
uroszczenia post臋powania i nie sprzeciwia si臋 temu przepis prawa. Ugod臋 mo偶na
te偶 zawrze膰 tylko w toku post臋powania administracyjnego i tylko wtedy, gdy w
post臋powaniu tym uczestnicz膮 co najmniej dwie strony o r贸偶nych
interesach,
e) Porozumienie administracyjne- zwane inaczej umow膮 administracyjn膮.
Jest to wielostronna czynno艣膰 z zakresu prawa administracyjnego dokonywana
przez podmioty administracji publicznej i dochodz膮 do skutku na podstawie
zgodno艣ci o艣wiadcze艅 woli tych podmiot贸w. W porozumieniach administracyjnych
chodzi o wsp贸ln膮 realizacj臋 zada艅 administracyjnych, o wsp贸艂dzia艂anie
przy wykonywaniu administracji publicznej. Porozumienia administracyjne
zawierane s膮 mi臋dzy podmiotami administracji nie powi膮zanymi ze sob膮 stosunkami
zale偶no艣ci organizacyjnej. Podstaw膮 zawierania porozumie艅
administracyjnych s膮 przepisy prawa materialnego lub prawa ustrojowego. Porozumienie
administracyjne mo偶e by膰 zawarte w granicach dzia艂ania organ贸w administracji,
f)Umowa- mo偶emy wyr贸偶ni膰 dwa typy um贸w kwalifikowanych jako forma
dzia艂ania administracji.Umowy cywilnoprawne i umowy administracyjnoprawne. Umowy
administracyjnoprawne zbli偶one s膮 do porozumie艅 administracyjnych. Chodzi
tu o wsp贸lne wykonywanie zada艅 publicznych np. zwi膮zki komunalne. Forma
umowy cywilnoprawnej za艣 stosowana jest w administracji publicznej z regu艂y
dla wykonywania kompetencji zwi膮zanych z dysponowaniem maj膮tkiem( maj膮tkiem
skarbu pa艅stwa lub maj膮tkiem samorz膮dowym). Zawarcie umowy cywilnoprawnej
jest cz臋sto zwi膮zane z dzia艂aniem w formie aktu administracyjnego( np.
zawarcie umowy cywilnoprawnej mo偶e by膰 uzale偶nione od wcze艣niej wydanego
aktu administracyjnego),
g)Przyrzeczenie administracyjne- istot臋 przyrzeczenia administracyjnego
stanowi o艣wiadczenie woli organu administracji publicznej, w kt贸rym organ
zobowi膮zuje si臋 do konkretnego zachowania po up艂ywie okre艣lonego terminu przy
nie zmienionym stanie faktycznym i prawnym. Zwykle jest to zobowi膮zanie
organu do okre艣lonego dzia艂ania w przysz艂o艣ci o ile adresat przyrzeczenia
spe艂ni okre艣lone warunki. Celem przyrzeczenia administracyjnego jest
umo偶liwienie b膮d藕 u艂atwienie adresatowi podj臋cia dzia艂a艅 przygotowawczych do
realizacji zamierzonego przedsi臋wzi臋cia. Przyk艂adem przyrzeczenia
administracyjnego mo偶e by膰 promesa wydania koncesji,
h) Czynno艣ci materialno-techniczne- s膮 to r贸偶nego rodzaju czynno艣ci
faktyczne podejmowane przez organy administracji, b臋d膮ce uzupe艂nieniem dla
dzia艂a艅 prawnych. Czynno艣ci materialno-techniczne s膮 cz臋sto podejmowane w
procesie stosowania prawa, Od czynno艣ci prawnych odr贸偶nia je to, 偶e nie
powoduj膮 one powstania okre艣lonej normy post臋powania. Czynno艣ci
materialno-techniczne s膮 te偶 w mniejszym stopniu okre艣lone prawem lub te偶 w og贸le
nie by膰 okre艣lone prawem. Zazwyczaj maj膮 charakter ewidencyjny, konkretny
czy rejestracyjny.
i) Dzia艂alno艣膰 spo艂eczno-organizatorska- nale偶y do nie w艂adczych form
dzia艂ania administracji. Przy tej formie administracja nie pos艂uguje si臋
przymusem. Polega cz臋sto na aktywizacji obywateli na podnoszeniu
艣wiadomo艣ci i kultury prawnej. Do podj臋cia dzia艂alno艣ci spo艂eczno-organizatorskiej
nie jest potrzebny konkretny przepis, wystarcza og贸lna norma kompetencyjna
b膮d藕 zadaniowa.
Podstawowe znaczenia administracji publicznej
W my艣l tych definicji administracja publiczna jest to organizatorska
dzia艂alno艣膰 pa艅stwa. W tych definicjach ma艂o podkre艣la si臋 zwi膮zanie
administracji prawem. Definicje te nie nawi膮zuj膮 do podzia艂u w艂adzy ani do
interesu publicznego.
Administracja publiczna w uj臋ciu przedmiotowym-to dzia艂alno艣膰 wykonywana
przez pa艅stwo, przez samorz膮d terytorialny i inne wskazane w prawie
podmioty w celu wykonywania zada艅 publicznych i interesu publicznego,
Administracja publiczna w uj臋ciu podmiotowym- to struktura sk艂adaj膮ca
si臋 z organ贸w administracyjnych innych jednostek administracyjnych. Wg Kuleszy
i D臋bskiego przez administracj臋 publiczn膮 rozumie si臋 zesp贸艂
dzia艂a艅, czynno艣ci i przedsi臋wzi臋膰 organizatorskich i wykonawczych prowadzonych
na rzecz realizacji interesu publicznego przez r贸偶ne organy, podmioty i
instytucje na podstawie ustawy i w okre艣lonych prawem formach.
Interes Publiczny w prawie administracyjnym
Interes publiczny- jest to interes wszystkich ludzi 偶yj膮cych w ramach
politycznie zorganizowanej wsp贸lnoty, gdzie zapewniona jest realizacja
interes贸w og贸艂u z poszanowaniem interes贸w jednostki.