ROZDZIAŁ II

REGUŁY FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI

Makroekonomia stara się wyjaśnić: dlaczego i w jaki sposób rozwija się i zmienia gospodarka w miarę upływu czasu; jakie warunki powinny być spełnio­ne aby gospodarka osiągnęła równowagę gospodarczą; dlaczego dochodzi do nadwyżki lub niedoboru w gospodarce? Inaczej rzecz ujmując, makroekonomia objaśnia procesy kształtowania się zmiennych tworzących proces gospodarowa­nia, które analizuje w formie tzw. agregatów ekonomicznych. Analiza tych agregatów jest jednocześnie analizą głównych problemów makroekonomicz­nych, którymi są: wartość globalnej produkcji i jej wahania w czasie, inflacja i poziom bezrobocia, kurs walutowy i bilans płatniczy, polityka makroekono­miczna. W poszczególnych częściach podręcznika zostaną one szczegółowo przedstawione, ale już tutaj poznamy ich ogólną charakterystykę w celu uzmy­słowienia, czym będziemy się zajmowali w dalszych częściach podręcznika.

Kluczowym zagadnieniem teorii makroekonomicznej nie jest jednak je­dynie opis poszczególnych problemów i zmiennych ekonomicznym, ale wyja­śnienie, jak oddziałują one wzajemnie na siebie oraz jak funkcjonuje gospodar­ka w wyniku działania sił ekonomicznych.

2.1. Podstawowe problemy makroekonomiczne

Produkcja globalna i jej wahania w czasie

Każdy z nas pragnie, aby poziom naszego życia stale się podnosił. Jednak będzie to możliwe tylko wówczas, gdy w całej gospodarce nastąpi wzrost go­spodarczy. Wzrostem gospodarczym określamy realny przyrost produkcji glo­balnej wytworzonej w gospodarce w danym czasie. Jak więc mierzyć wartość produkcji globalnej, którą wytworzono w gospodarce? Jakie czynniki wpływają na wielkość wytworzonej produkcji globalnej?

Omówieniem sposobów pomiaru wytworzonej produkcji i miar, które są do tego wykorzystywane, zajmiemy się w rozdziale III podręcznika. Najczęściej stosowaną miarą jest produkt krajowy brutto (PKB), czyli suma produkcji fi­nalnej wytworzonej na terenie danego kraju w danym czasie przez wszystkie działające podmioty gospodarcze. Tempo wzrostu PKB w Polsce przedstawiono na wykres 2.1, na którym wyraźnie zauważalne są wahania realnej wartości produkcji globalnej wytwarzanej w naszej gospodarce. W tabeli 2.1 zamiesz­czono natomiast dla porównania dane dotyczące poziomu wzrostu realnego PKB

---