Inga JaguÅ› „Od wielodzietnoÅ›ci do bezdzietnoÅ›ci”
1. - Do XIX w. dzieci były własnością rodziców i miały swoja wart ekonom (rzadko uczyły sie, często spełniały funkcje siły roboczej swoich rodziców)
dziś panują odmienne wzorce życia rodzinnego i prokreacji
2. Prokreacja w XIX w.:
poglądy na temat posiadania dzieci kształtował głownie Kościół
małodzietność/bezdzietność nie była rozumiana-->była Bożą kara, towarzyszyła temu społ. izolacja
„ideaÅ‚em kobiecoÅ›ci” byÅ‚o speÅ‚nienie zadaÅ„ prokreacyjnych i macierzyÅ„stwo\
dzieci traktowano jako najtańszą sile robocza, miały one jedynie wart instrumentalna
dzieci „obsÅ‚ugiwaÅ‚y” gosp. domowe na wsi, a w miastach warsztaty pracy
dzieci głownie rodziły sie w środowisku małżeńskim, małżeństwa zawierano chętnie, gdyż nadawało ono status pełnoprawnego członka społeczności
dzieci miały pełnić rolę opiekunów rodziców na starość
- pożycie małżeńskie nie było regulowane, kobiety regularnie zachodziły w ciąże (brak medycznych srod zapobiegania)
3. Prokreacja XX w.:
a) Zjawiska, jakie zaczęły zachodzić w XX w., które przyczyniły się do zmiany podejścia do zadań prokreacyjnych:
wzmożoną ruchliwość społ. i przestrzenna ludności
zmniejszenie znaczenia Kościoła i oddziaływania szerszej rodziny i środowiska lokalnego na rodzinę podstawową
rozwój sieci usług ubezpiecz (renty, emeryt) i formy pomocy społ. (domy spokojnej starości)
wys. aktywność zawodowa kobiet
rosnące aspiracje młodych małżeństw - chęć poprawy standartow życia
zaczyna sie kształtować model rodziny małodzietnej
dziecko zaczyna być bezwartowsciowe ekonom, ale bezcenne emocjonalnie- nie ma korzyści materialnych z posiadania dzieci
b) korzyści wynikające z posiadania dzieci, podejście do dziecka:
poczucie samozadowolenia
dziecko jako sens, cel, radość życia
dziecko - wart autoteliczna- „king child with parents”- wyksztaÅ‚cenie dziecka to priorytet rodzicowi
utrwalają sie nowe wzory życia, para inwestuje głownie w siebie
D. van de Kaa- „king child with parents”
c)
- 2 rodzaje bezdzietności: niezamierzona i z wyboru. Socjologie interesuje bezdzietność jako styl życia
panuje moda na bezdzietność z wyboru (gl Europa Zach)
NSP w 2002 podaje: 22,7% rodzin to małżeństwa bezdzietne
badanie z 2001 wykazało: 26% kobiet i 22,5% mężczyzn nie chce mieć dzieci (os badanie znajdowały sie w związkach małż)
4. DINKS „Double Income No Kids”- podwójny dochód żadnych dzieci
DINKS nie „dajÄ…” spoÅ‚eczeÅ„stwu dzieci, proponujÄ… w zamian prace mózgów o najwyższym IQ, przygotowanie zawodowe
DINKS dążą do wolności, sukcesu, pieniędzy
DINKS nie posiadają dzieci, bo angażują sie w inne sfery życiowe
Kilka czynników bezdzietności z wyboru:
traumatyczne przeżycia z okresu dzieciństwa
brak wzorców
zanik tradycyjnej rodziny wielopokoleniowej
moda na bezdzietność
zanik misji prokreacyjnej wobec wyższych celów
5. Postawy młodzieży wobec prokreacji
a) badania lat 80:
- młodzież największa wagę przywiązuje do zawierania związków małż i posiadania dzieci
b) rok 84
zmienia sie hierarchia wart
c) CBOS - 1994 r. 57% mlodziezy za najwyższą wart uznało rodzinne, 42% prace
d) 2001 badanie Krystyny Slany : 45,9% miłość, 11,5% zdrowie, 11,4% rodzina
Badanie studentów: 87% chce mieć dzieci, bezdzietność nie znajduje akceptacji
Wnioski: wśród najważniejszych wart dominują te zw. z życiem rodzinnym, ustępują im wart zw z życiem zawodowym. Młodzi ludzie chcą zawierać zw małż i mieć dzieci.