1. Polityka społeczna wg. Juliara Auleytnera to racjonalna działalność państwa i innych podmiotów zmierzających do kształtowania ogólnych warunków pracy bytu i ludności, kształtowania pożądanych struktur społecznych oraz stosunków kulturowych mających na celu najbardziej efektywne i sprawiedliwe zaspokajania potrzeb na poziomie możliwym do osiągnięcia w danym okresie. Politykę społeczna jest nie tylko działalnością o charakterze socjalno interwencyjnym, lecz także narzędziem pożądanych postaw społecznych.
2. Kwestie społeczne — są wyrazem asymetrycznych przekształceń w rozwoju gospodarczym, która rodzą zagrożenia społeczne. Z tej definicji wynika, że to nie rozwój gospodarczy, lecz asymetryczne przekształcenia w tym rozwoju gospodarczym generują kwestie społeczne. Nie każda asymetria w gospodarce wywołuje kwestie społeczną. Kwestie społeczne powstają w wyniku nierówności, sprzeczności, rozbieżności interesów i aspiracji, które dzielą i różnicują społeczeństwo na elity i grupy marginalizowane trwale lub częściowo.
3. Polityka społeczna jako dyscyplina naukowa — naukowym przedmiotem badań polityki społecznej są systemy doktrynalne które przenikając się współzawodnicząc między sobą oferują demokracji i gospodarce rynkowej nowe programy społeczne.
Nauka polityki społecznej jest wieloprzedmiotowa i zajmuje się w szczególności badaniem i opisywaniem zmiennej rzeczywistości socjalnej, systematyzowaniem i opisem podejmowanych przez państwo działań a także wskazaniem zalet i wad rozwiązań stosowanych w polityce społecznej w kontekście istniejących realiów ustrojowych. Polityka społeczna jako nauka powiązana jest z ekonomią, historią, prawem, pedagogiką, politologią, statystyką geografią innymi dyscyplinami naukowymi.
4. Modele polityki społecznej —obecnie na świecie występują modele:
- mokiet regionalny lub rezydualny, który oparty jest na doktrynie liberalnej,
- model motywacyjny — oparty na doktrynie social-liberalnej, jest to między innymi model obowiązujący w Polsce,
-. model polityki państwa opiekuńczego oparty na doktrynie socialdemokratycznaj czyli najbardziej opiekuńczy model rozbudowanej polityki socjalnej.
5. Metoda otwartej koordynacji polityki społecznej z Unią Europejska -realizacje zadań europejskiej polityki społecznej dokonuje się w oparciu o metody otartej koordynacji, która zakłada:
-wspólne wyznaczanie celów i ogólnych wytycznych na konkretne okresy,
-wskazywanie i konstruowanie wskaźników oraz tzw. punktów odniesienia czyli przykładów najlepszych praktyk,
-przenoszenie ustaleń europejskich na szczebel narodowy, krajowy poprzez tzw. zlecenia,
-dostosowanie polityki narodowej do wspólnych ustaleń,
-obserwowanie i wspólna ocena realizacji ustalonych celów.
6. Cele nadrzędne polityki społecznej — odnoszą się do realizacji przez organy publiczne 2 zasad:
• zasada zabezpieczenia społecznego. inaczej bezpieczeństwa socjalnego
• zasada sprawiedliwości społecznej i ekonomicznej
7. Zabezpieczenia społeczne — to pewien system świadczeń, do których obywatele mają prawo, lub z których mają możliwość korzystania w wypadkach i na warunkach określonych odpowiednimi przepisami. Ideą zabezpieczania społecznego jest przekonanie, że społeczeństwo powinno zapewnić swoim członkom zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jest pojęciem szerokim i może być rozpatrywane z 2 punktów widzenia:
-jako swego rodzaju idea koncepcja,
-jako system instytucji realizujący ten cel, Idea zabezpieczenia społecznego to przekonanie, że społeczeństwo powinno zapewni swoim członkom zaspokojenie podstawowych potrzeb.
8. Pomoc społeczna- to instytucja polityki państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodziną przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie samodzielnie pokonać z wykorzystaniem własnych środków, możliwości i uprawnień.
9. Podmioty polityki społecznej w Polsce -kategoria ta posiada dwa znaczenie:
- odnosi się do osób otrzymujących świadczenia i usługi społeczne, a więc może nim być cale społeczeństwo albo wybrane jego grupy to tzw. pierwotne podmioty polityki społecznej czyli beneficjenci,
- w drugim znaczeniu można mówi o tzw. wtórnych podmiotach polityki społecznej do których zalicza się organy wiedzy i administracji państwowej, centralne i terenowo instytucje działające w sferze polityki społecznej np.: ZUS czyli będą tu znajdowali się decydenci i realizatorzy tej polityki.
10. System zabezpieczenia emerytalnego.
Przez system zabezpieczenia emerytalnego rozumie się ogól rozwiązań instytucjonalnych, zmierzający — poprzez ustalenie zasad:
a) gromadzenia środków emerytalnych,
b) powstania uprawnień i kapitałów emerytalnych,
c) wypłat świadczeń emerytalnych
- do zapewnienia uczestnikom systemu na okras starości odpowiednich dochodów w postaci pieniężnych świadczeń emerytalnych.
Dumping socjalny - występuje gdy państwo członkowskie przyciąga inwestycje na swoje terytorium lub je zatrzymuje, które tworzą miejsca pracy za pomocą niższych kosztów lub mniej restrykcyjnego prawa pracy. Wytwarzanie produktów w warunkach niskich kosztów płac, przy braku przestrzegania praw pracowniczych oraz wykorzystaniu do pracy cudzoziemców.
Finansowanie repartycyjne ubezpieczeń społecznych - oparte jest na zobowiązaniach międzypokoleniowych, co oznacza że ze składek przyszłych emerytów tworzony jest fundusz, z którego wypłacane są na bieżąco świadczenia emerytalne aktualnym emerytom czyli pokoleniu starszemu. Inaczej - sposób bieżącego finansowania świadczeń emerytalnych bezpośrednio z funduszu składkowego.
Finansowanie kapitałowe ubezpieczeń społecznych - polega na systematycznym wpłacaniu składek do funduszy emerytalnych, a więc instytucji wspólnego finansowania, których zadaniem jest pomnażanie zgromadzonych środków emerytalnych poprzez inwestycje finansowe. Osiągnięte w ten sposób indywidualne zasoby kapitałowe będą źródłem wypłat stosownych świadczeń emerytalnych.
14. Ubezpieczenia społeczne - to powszechny i jednolity system obejmujący ubezpieczenia pracowników i innych osób w wieku produkcyjnym, opłacanym przez pracodawcę, pracownika i posiadającym gwarancje państwa.
Ubezpieczenia społeczne dzielimy na: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i rezerwowe.
Pracowniczy program emerytalny - (PPE) jest przewidzianym w ramach reformy ubezpieczeń społecznych, całkowicie dobrowolnym i ogólnie dostępnym systemem zorganizowanego oszczędzania, przeznaczonym dla osób, które chcą dodatkowo powiększyć swoją emeryturę. Uczestnictwo w III filarze stwarza możliwość uzyskania satysfakcjonującego poziomu życia po przejściu na emeryturę. PPE tworzone są w zakładach pracy z inicjatywy pracodawcy, za zgodą reprezentacji pracowników. Może do nich przystąpić każdy pracownik, spełniający warunki określone w umowie zakładowej. PPE z funduszami inwestycyjnymi TFI PZU S.A. to programy o charakterze czysto inwestycyjnym, a zatem jedynym celem działalności funduszy inwestycyjnych jest przynoszenie dochodów z lokat w różnorodne instrumenty rynku kapitałowego
Funusz celowy - to fundusz, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych, a wydatki przeznaczone są na ściśle sprecyzowane cele polityki społecznej. Praktyka finansowania celów polityki społecznej z funduszy celowych pochodzi jeszcze z okresu socjalizmu i obowiązuje nadal. Fundusze celowe tworzą tzw. Budżet „bis” a więc budżet państwa wyłączony z pod kontroli państwa - parlamentu.
Fundusz pracy - to jeden z funduszy celowych, działa na zasadzie składek oraz dzięki dotacji budżetowej, składki stanowią 60%, dotacja z budżetu 40%. Z tego funduszu finansuje się zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe, koszty szkoleń pracowników, koszty związane z robotami publicznymi, pożytki na prowadzenie własnej działalności itp. w strukturze wydatków z funduszu pracy dominują zasiłki dla bezrobotnych ok. 50% oznacza to że fundusz finansuje się biernie.
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych - to największy fundusz celowy, powoływany w celu realizacji zadań reformy społecznej, jego przychody przekraczają 100 mld zł. Dysponentem jest ZUS. W ramach tego funduszu działa 5 funduszy: emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy, rezerwowy. Przychody tego funduszu to:
Składki na ubezpieczenia społeczne przekazywane do OFE
Dotacja celowa z budżetu państwa
Odsetki z rachunku bankowego i wpłaty funduszu rezerwy demograficznej.
Ze zgromadzonych środków fundusz pokrywa:
Wypłaty świadczeń rentowych, emerytalnych, chorobowych, wypadkowych, przedemerytalnych.
Wydatki na prewencję rentową
Fundusze społeczne znajdują się nie tylko w gestii władz publicznych ale również zakładów pracy oraz związków zawodowych:
Zakładowy fundusz rehabilitacyjny osób niepełnosprawnych
Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.