TECHNIKI POŁOŻNICZE I PROWADZENIE PORODU

WYMIARY KANAŁU RODNEGO MIEDNICY KOSTNEJ

Kanał rodny kostny zbudowany jest z 4 przestrzeni ograniczonych 5 płaszczyznami.

Każda z płaszczyzn posiada kilka wymiarów

• wymiar prosty – biegnie od spojenia łonowego do kości krzyżowej

• wymiar poprzeczny – przechodzi poprzecznie przez środek płaszczyzny do bocznych ścian miednicy

• wymiar skośny I – biegnie od wyniosłości łonowo – biodrowej lewej do stawu
  krzyżowo – biodrowego prawego

• wymiar skośny II – biegnie od wyniosłości łonowo – biodrowej prawej do stawu krzyżowo – biodrowego lewego

WAŻNE KIERUNKI

• ku przodowi – od strony spojenia łonowego

• ku tyłowi – od strony kości krzyżowej, promontorium

• ku górze – w kierunku głowy

• ku dołowi – w kierunku nóg rodzącej

• na prawo bądź lewo – w odniesieniu do pacjentki

Oś miednicy – przebiega przez środek kanału rodnego, jest linia łącząca środki geometryczne każdej płaszczyzny, przebiega prostopadle do schodu, na granicy cieśni zagina się ku przodowi
i przechodzi przez płaszczyznę wychodu poniżej dolnego brzegu spojenia łonowego

Linia międzykolcowa – ograniczona jest płaszczyzną wchodu górną biegnącą od guzków łonowych do promontorium i płaszczyzną wchodu graniczną przebiegająca przez kresę graniczą. Obie płaszczyzny są do siebie równoległe. Wchód ma kształt poprzecznie owalny.

Wymiary:

• wymiar prosty – odległość od górnego brzegu spojenia łonowego do promontorium
  i jest to sprzężna anatomiczna, wynosi 10 – 11 cm

• wymiar poprzeczny – odległość między najbardziej oddalonymi od siebie punktami linii granicznych, wynosi 12 cm

• wymiar skośny I – biegnie od wyniosłości biodrowo – łonowej lewej do stawu
  krzyżowo – biodrowego prawego, wynosi 12 – 13 cm

• wymiar skośny II – biegnie od wyniosłości biodrowo – łonowej prawej do stawu krzyżowo – biodrowego lewego, wynosi 12 – 13 cm

Sprzężna położnicza (prawdziwa) – jest to odległość od promontorium do najbardziej wysuniętego punktu na wewnętrznej powierzchni spojenia łonowego, wynosi ona 10 cm (obliczamy także odejmując od sprzężnej zewnętrznej 10 cm)

Sprzężna przekątna – odległość od dolnego brzegu spojenia łonowego do promontorium wynosi 12 – 13 cm

Przestrzeń próżni – jest częścią najobszerniejszą, dzieli się na płaszczyznę górną i dolną. Biegnie przez środek spojenia łonowego, środek panewek stawu biodrowego i 3 kręg kości krzyżowej. Ma kształt kolisty. Wymiar prosty i poprzeczny wynoszą po 12 cm

Cieśń miednicy – położona jest między płaszczyzną próżni a płaszczyzną cieśni, przebiega przez dolny brzeg spojenia łonowego, kolce kulszowe i staw krzyżowo – biodrowy. Ma kształt owalny.

Wymiary:
– prosty – 11 cm
– poprzeczny – odległość między kolcami kulszowymi wynosi 10,5 cm

Linia międzykolcowa – umowna granica w stosunku do której określa się stopień zaawansowania części przodującej w kanale rodnym.

Wychód miednicy – zawarty między płaszczyzną cieśni a płaszczyzną wychodu. Płaszczyzna wychodu ma kształt rombu, trójkątami zwróconymi do siebie, trójkąt przedni utworzony jest przez kolce kulszowe i dolny brzeg spojenia łonowego ramionami tego trójkąta jest łuk podłonowy. Trójkąt tylny ma tę samą podstawę co poprzedni natomiast jego szczyt stanowi kość guziczka (ogonowa). Podstawę obu trójkątów stanowi linia łącząca kolce kulszowe.

Wymiary:
– prosty – 9 + 2 cm po odgięciu kości ogonowej
– poprzeczny – 11 cm, odległość między kolcami kulszowymi

Głębokość miednicy – odległość mierzona od poziomego ramienia kości łonowych
do szczytu guzów kulszowych, u kobiet wynosi 8,5 cm, a u mężczyzn 10 cm.

ZEWNĘTRZNE WYMIARY MIEDNICY

Badanie kanału i wielkości miednicy a zwłaszcza pomiary kanału rodnego są utrudnione
ze względu na słaby dostęp do ich punktów. Najprostszym sposobem oceny kształtu
i wielkości miednicy jest wykonanie pomiarów zewnętrznych za pomocą cyrkla położniczego bądź miednicomierza.

Badanie zewnętrzne miednicy kostnej to ważny element badania położniczego, który daje obraz jaki kształt i wielkość ma kanał rodny, czy jest on prawidłowo zbudowany.
W warunkach normalnych w pozycji stojącej miednica jest pochylona ku przodowi i tworzy kąt pochylenia płaszczyzny wchodu z poziomem, który fizjologicznie stanowi 65 stopni. Miednica kostna jest pokryta mięśniami i tkanką tłuszczową co utrudnia badanie.

CZWOROBOK MICHAELISA

Znajduje się w krzyżowo – lędźwiowej okolicy kręgosłupa. Wyznaczają go 4 wgłębienia

• górny – zagłębienie pod wyrostkiem ościstym V kręgu lędźwiowego

• dolny – górny wierzch bruzdy międzypośladkowej

• 2 boczne zagłębienia odpowiadające kolcom biodrowym tylnym górnym

Kształt czworoboku zależy od budowy miednicy.

W przypadku prawidłowej miednicy jest on symetryczny i wszystkie boki ma równe.

Przy miednicach płaskich krzywiczych – kształt latawca

Przy miednicy długiej – oba boczne wgłębienia wysoko w stosunku do punktu górnego (prawie trójkątny kształt)

Przy miednicy ogólnie ścieśnionej czworobok wąski i wysoki o kątach górnym i dolnym bardzo ostrych

Przy miednicy asymetrycznej czworobok skośnie skrzywiony (jedno ramię jest krótsze)

Każdy inny niż symetryczny kształt czworoboku świadczy o nieprawidłowej budowie miednicy.

Wymiar międzykolcowy (distantia spinarum) – odległość miedzy kolcami biodrowymi przednimi górnymi 25 – 26 cm.

Końce miednicomierza przykłada się do zewnętrznej powierzchni kolców, a wynik odczytuje się na łukowatej skali miednicomierza.

Wymiar międzygrzebieniowy (distantia cristarum) – odległość między najbardziej oddalonymi od siebie punktami na grzebieniach talerzy kości biodrowych 28 – 29 cm.

Wymiar międzykrętarzowy (distantia frochanterica) – odległość między krętarzami kości udowych 31 – 32 cm.

Sprzężna zewnętrzna (coniugata ex terna) – odległość od zagłębienia pod wyrostkiem ościstym V kręgu lędźwiowego do górnego brzegu spojenia łonowego 20 – 21 cm.

Podczas wykonywania tych pomiarów należy pamiętać o prawidłowym uchwyceniu miednicomierza (za nóżki jak pióro do pisania) i odpowiednim ustawieniu na zewnętrznych brzegach punktów, od których mierzymy.