MIĘŚNIE KANAŁU RODNEGO

Część miękka kanału rodnego składa się z 2 nachodzących na siebie warstw:

• długiej warstwy wewnętrznej

• krótszej warstwy wewnętrznej

Dolna (wewnętrzna) część kanału rodnego w czasie porodu składa się z:

• dolnego odcinka miednicy

• części pochwowej macicy

• pochwy

• mięśni i powięzi dna miednicy i krocza

Warstwę zewnętrzną tworzy dno miednicy

• Dno miednicy jest utworzone z mięśni, więzadeł i powięzi zachodzących na siebie dachówkowato, ma grubość 4 cm, w okresie wydalania jest rozciągnięte w kształt rury o długości 15 cm.
  Od wewnętrznej do zewnętrznej wyróżnia się następujące 3 warstwy:

• przepona miednicy (diaphragma pelvis) – tworzą ją mięśnie dźwigacze odbytu (ich część kulszowa i łonowa), oraz mięsień guziczny. Razem tworzą skośną, lejkowatą przestrzeń w środku której znajduje się szczelina przez którą od tyłu ku przodowi przechodzi odbytnica, pochwa i cewka moczowa. Przepona miednicy od przodu jest zwężona przez warstwę mięśni przepony moczowo – płciowej

• przepona moczowo – płciowa (diaphragma urogenitalne) – znajduje się pomiędzy dolnymi gałęziami kości łonowych, a linią łączącą oba guzy kulszowe, ma kształt odwróconego ku tyłowi trójkąta, tworzy ją mięsień poprzeczny głęboki krocza. Od przodu przez mięsień ten przechodzi cewka moczowa i pochwa

• warstwa zewnętrzna dna miednicy – którą tworzą dwa mocne mięśnie: opuszkowo – jamisty i mięsień zwieracz odbytu. Dodatkowo istnieją również dwa słabsze mięsień poprzeczny krocza powierzchowny i mięsień kulszowo – jamisty

Anatomia przepony miednicy:

1. mięsień zasłaniacz wewnętrzny

2. mięsień łonowo – odbytniczy

3. mięsień łonowo – guziczny

4. mięsień biodrowo guziczny

5. mięsień gruszkowaty

6. mięsień guziczny

W czasie porodu wszystkie te warstwy rozciągają się tak dalece tworząc pośrodku jedną warstwę, wśród której znajduje się ujście zewnętrzne kanału rodnego.

Kanał rodny właściwy tworzą wówczas następujące tkanki i mięśnie:

• trzon macicy

• część pośrednia macicy – cieśń, z której powstaje dolny odcinek

• kanał szyjki macicy, który podczas porodu ulega rozwarciu

• pochwa

Trzon macicy stanowi miejsce zagnieżdżenia płodu, a w czasie porodu część czynną wydalającą.

TYPY MIEDNIC

1. typ ginekoidalny (kobiecy)

2. typ androidalny (męski)

3. typ antropoidalny (człekokształtny)

4. typ platypoidalny (płaski)

W celu rozpoznania określonego typu miednicy należy:

• określić czworobok Michaelisa

• zwierzyć sprzężną prawdziwą

• dokonać pomiaru wymiarów zewnętrznych miednicy za pomocą miednicomierza

Odmiany miednic wg. Caldewella i Moloya

1. typ ginekoidalny – kształt wchodu jest symetryczny , okrągły lub lekko owalny, wcięcie krzyżowo – kulszowe jest szerokie, kość krzyżowa ma regularny kształt krzywizny zwrócony wgłębieniem ku tyłowi. Przestrzeń tylnego odcinka miednicy jest obszerna i obszerne jest zagłębienie krzyżowo – biodrowe. Łuk łonowy jest dość szeroki. Boczne ściany są strome, w związku z tym poprzeczny wymiar wchodu i wychodu jest niemal taki sam.

2. typ androidalny – płaszczyzna wchodu ma kształt trójkątny lub sercowaty węższym końcem zwrócony do spojenia łonowego. Wcięcie kulszowe jest dość wąskie, kość krzyżowa nachylona jest ku przodowi a jej koniec znajduje się blisko kolców kulszowych co oznacza, że więzadła krzyżowo – kolcowe są krótkie. Łuk łonowy jest ostry i długi. Boczne ściany ustawione są zbieżnie. Kości miednicy są grube. Miednica jest głęboka. Źle rokuje do porodu.

3. typ antropoidalny – wchód miednicy ma kształt wydłużonej elipsy o wydłużonym wymiarze przednio – tylnym i zwężonym wymiarze poprzecznym. Kość krzyżowa jest wąska i długa, wcięcie krzyżowo – kulszowe jest szerokie i spłaszczone. Boczne ściany mogą przebiegać zbieżnie, prosto lub rozbieżnie, w zależności od kształtu łuku łonowego. Łuk łonowy jest szeroki lub mierny. Są to miednice poprzecznie ścieśnione lub tzw. asymilacyjne.

4. typ platypeloidalny – kształt wchodu jest zbliżony do poprzecznej elipsy o krótkim, prostym wymiarze wchodu. Sylwetka wchodu jest równomiernie obła. Kąt łonowy i dolny odcinek są zwykle zbliżone do ginekoidalnego, ale często zdarza się pewien stopień zwężenia i zbieżności ścian miednicy. Wcięcie krzyżowo – kulszowe jest wklęsłe. Miednica właściwa jest zwykle dość płytka.

• typ asymetryczny – kiedy dochodzi do skrócenia po jednej stronie odcinka tylnego kości biodrowej co wiąże się z tym, że wcięcie krzyżowe po tej samej stronie jest skrócone

• typy pośrednie (mieszane) – powstają wskutek połączenia odcinków przedniego i tylnego dwu różnych typów zasadniczych. Są trudne do sklasyfikowania.

NIEPRAWIDŁOWE TYPY MIEDNIC

Miednice ścieśnione – dzieli się na cztery stopnie według długości sprzężnej prawdziwej:

• 1^o – sprzężna prawdziwa ma 9 – 10 cm; 80% kobiet z taką miednicą rodzi samoistnie

• 2^o – sprzężna prawdziwa wynosi 8 – 9 cm; w 50 – 70% poród przebiega samoistnie, jeżeli dotyczy miednic ogólnie i równomiernie ścieśnionych lub miednic płaskich; przy sprzężnej wynoszącej 7,3 – 7,5 cm poród samoistny donoszonego płodu zdarza się bardzo rzadko

• 3^o – przy sprzężnej krótkiej, 6 – 8 cm, dojrzały płód żywy urodzić się nie może; możliwe są porody płodów niedonoszonych, martwych, zmacerowanych

• 4^o – sprzężna ma 6 cm lub mniej; przy płodzie donoszonym lub niedonoszonym poród drogami natury odbyć się nie może – wskazanie do cięcia cesarskiego

Miednica ogólnie ścieśniona (pelves aequabiliter iusto minor). Różnią się od prawidłowych zmniejszeniem wszystkich wymiarów kość krzyżowa jest mniejsza, podłużne zakrzywienie i oś miednicy są z tego powodu mniej zgięte.

Rozróżnia się cztery typy:

• Miednica ogólnie równomiernie ścieśniona – ma wszystkie wymiary o 1 – 2 cm zmniejszone, kości są cieńsze niż w miednicach prawidłowych. Kość krzyżowa bardziej płaska, odchylona ku tyłowi, węższa niż w prawidłowej, łuk łonowy jest zwężony, kształt wchodu okrągły.

• Miednica dziecięca – jest wynikiem zahamowania ogólnego rozwoju, lecz występuje także u kobiet o wysokim wzroście; miednica jest głęboka, talerze kości biodrowej uniesione ku górze, guzy kulszowe blisko siebie, płaszczyzna wychodu zwężona, kość krzyżowa płaska.

• Miednica męska – ma kości grube; spotyka się ją u kobiet o męskim typie budowy; kąt łonowy jest ostry, ramiona zstępujące kości łonowych proste, kość krzyżowa wąska i długa

• Miednica karlicza – budowa jej jest zależna od poszczególnych odmian karłowatości

We wszystkich tych przypadkach – ze względu na mniejsze wymiary miednicy – można ławo wybadać wzgórek kości krzyżowej i kresę łukowatą. Czworobok Michaelisa jest zwężony.