Patryk Płusa
nr indeksu 229562

Patologie seksualne

Termin dewiacja lub patologia seksualna w dzisiejszych opracowaniach naukowych zazwyczaj zastępuje się terminem Parafilia, od greckich słów par- obok, ponadto i philia- miłość. Jest to porostu zaburzenie preferencji seksualnych. Pełne pobudzenie seksualne i satysfakcja seksualna jest uzależniona od tego czy wystąpią odpowiednie sytuacje, rytuały, obiekty (w tym również występowanie drugiej osoby), silnie seksualnie podniecające fantazje, niezwykłe obiekty, działania(obiekty nieosobowe, cierpienie lub poniżenie, dzieci lub inne nie wyrażające zgody osoby). Przy tym jednak musimy pamiętać, że obiekty sytuacje itd. Są w znacznej mierze odchylone od normy społecznej i nie są mile widziane w społeczeństwie.

Istnieją różne kryteria definicyjne parafilii. Po raz pierwszy termin ten został użyty w 1980 roku w III wydaniu DSM czyli Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. W Polsce umieszczone w publikacji "Kryteria Diagnostyczne według DSM-IV-TR", pod redakcją prof. Jacka Wciórki z Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Definicja parafilii obejmuje dwa kryteria:

• Kryterium A: "Trwające przez ponad 6 miesięcy, nawracające, silne, seksualnie podniecające fantazje, seksualne pobudki (urges) lub zachowania ogólnie obejmujące: (1) obiekty nieosobowe, (2) cierpienie lub upokorzenie własne lub partnera, lub (3) dzieci lub inne nie wyrażające zgody osoby.” Pamiętać jednak trzeba że obiekty nieosobowe przeznaczone specjalnie do celów seksualnych (np. wibrator) nie wchodzą w zakres kryterium A.

• Kryterium B: które "powodują klinicznie znaczącą przykrość (distress) lub pogorszenie (impairment) w społecznej, zarobkowej (occupational), lub innych ważnych dziedzinach funkcjonowania".

Pojęcie parafilii obejmuje zarówno odchylenia seksualne patologiczne (odchylenia od normy medycznej), jak i odchylenia seksualne niepatologiczne (odchylenia od norm społecznych obowiązujących w danym społeczeństwie w odniesieniu do seksualności)¹. Norma społeczna jest zwykle o wiele węższa niż norma medyczna. Poza nią, oprócz zachowań seksualnych zaburzających zdrowie i rozwój człowieka i powodujących subiektywne cierpienie (patologia w sensie medycznym) znajduje się wiele zachowań seksualnych niepatologicznych, lecz niepożądanych z punktu widzenia norm moralnych oraz systemu wartości obowiązujących w danym społeczeństwie². Pojęcie odchylenia seksualnego niepatologicznego jest więc względne i odnosi się tylko do określonego społeczeństwa³. Granica zaś między takim odchyleniem a normą jest płynna i nieostra⁴. Każdy człowiek, w ramach różnic indywidualnych, posiada odmienne preferencje seksualne. Posiadania niezwykłych, rzadkich preferencji seksualnych nie należy traktować jako patologii – o stanie patologicznej parafilii mówimy dopiero wtedy, gdy preferencje uniemożliwiają utrzymanie afektywno-emocjonalnego związku z drugą osobą.

Istnieją cztery zasadnicze możliwości reakcji osobowości na parafilię⁵.

• Afirmacja. Pogodzenie się osobowości z parafilią,

• Akceptacja. Częściowe pogodzenie się osobowości z parafilią.

• Obrona. Uruchomienie psychicznych mechanizmów obronnych. Możliwe są nawet próby samobójcze.

• Wyparcie. Odrzucenie parafilii przez osobowość, dzięki silnym mechanizmom obronnym. Mogą występować nagłe, impulsywne wyłamania spod kontroli psychicznej

Patologie czy dewiacje seksualne są różnie klasyfikowane chciałbym przedstawić chyba najpopularniejszą klasyfikację gdzie dzieli się parafilie na: odchylenia seksualne w zakresie obiektu (np. pedofilia, gerontofilia, zoofilia, fetyszyzm, fetyszyzm transwestycyjny), odchylenia seksualne w zakresie sposobu realizacji (np. sadyzm seksualny, masochizm seksualny, ekshibicjonizm, voyeuryzm) oraz na odchylenia nietypowe^. Na podstawie definicji parafilii z DSM-IV, parafilie dzieli się na trzy kategorie:

• takie, w których do stymulacji seksualnej konieczna jest obecność obiektów nieosobowych – fetysz (fetyszyzm, w tym fetyszyzm transwestycyjny),

• takie, w których osiągnięcie satysfakcji seksualnej uzależnione jest od obecności sytuacji związanych z cierpieniem i upokarzaniem (sadyzm, masochizm),

• takie, w których koniecznym do podniecenia seksualnego elementem jest obecność niedobrowolnych partnerów (ekshibicjonizm, voyeuryzm, skatologia telefoniczna itp).

Wiele osób dotkniętych parafiliami jest w stanie wskazać genezę swoich preferencji, wynikają one bowiem często z kojarzenia danego bodźca z satysfakcją seksualną. Zdaniem niektórych badaczy, tego typu wyjaśnienia mogą być jedynie świadomościową racjonalizacją faktycznego źródła. Rzeczywista przyczyna zróżnicowania preferencji leży głębiej i pozostaje w dużym stopniu nieznana dlatego tak trudno nam dowiedzieć się co jest przyczyną powstawanie coraz to nowych dewiacji. Ich liczba jest naprawdę przytłaczającą. Dla lepszego ukazania tego problemu do referatu dołączam, krótki opis wybranych parafilii.

A
Agalmatofilia - dewiacja seksualna w której bodźcem seksualnym są pomniki i rzeźby.

Agorafilia- dewiacja w której bodźcem seksualnym są miejsca publiczne

Agreksofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest podsłuchiwanie przebiegu kontaktu seksualnego innych osób

Akrofilia - dewiacja w którym bodźcem seksualnym jest wysokość

Akromotofilia - dewiacja w którym bodźcem seksualnym jest odmienny kolor skóry partnera

Albutofilia - dewiacja w którym bodźcem seksualnym jest woda

Alghedonia - Przeżywanie rozkoszy podczas doznawaniu bólu.

Altocalciphilia - typ fetyszu zwiazany z wysokimi obcasami

Amaurofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest współżycie seksualne w ciemnościach, gdy partner ma zamknięte oczy

Anaclitism - typ fetyszu zwiazany z przedmiotami dzieciecymi

Anastemafilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest partner niskiego wzrostu

Andromimetofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym są kobiety udające mężczyzn

Autonepiofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym są pieluszki

Apotemnofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest własne okaleczone ciało

Arachnefilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym są pająki

Asfiksjofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest niedotlenienie w wyniku duszenia się lub bycia duszonym

Aulofobia - dewiacja polegająca na obsesyjnym lęku przed instrumentami muzycznymi, które kojarzą się z członkiem.

Autagonistofilia - Rzadka dewiacja seksualna, w której bodźcem erotycznym jest sceniczność.

Autofetyszyzm - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest własne ciało lub jakaś jego część

Autonekrofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest wyobrażanie siebie martwym

Autopedofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest potrzeba bycia traktowanym jako dziecko

Autoskopofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest oglądanie własnego ciała, narządów płciowyc

Autossassinofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest pozorowanie własnego zabójstwa

C
Choreofilia - dewiacja seksualnych w której bodźcem seksualnym jest taniec

D
Dacryphilia - typ dewiacji w której źródłem podniecenia jest prowokowanie łez u partnera. Odmiana sadyzmu.

Dendrofilia - dewiacja w której obiektem seksualnym jest drzewo.

Doraphilia - dewiacja polegajaca na podnieceniu zwierzecym futrem lub skora

Dysmorphophilia - dewiacja zwiazana wylacznie z partnerami zdeformowanymi lub uposledzonymi psychicznie

E
Efebofilia - skłonność seksualna do osób bardzo młodych, ale już cieleśnie dojrzałych

Ekshibicjonizm - jedna z najczęściej spotykanych dewiacji polegająca na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez publiczne obnażanie własnych narzadow rozrodczych

Ekskrementofagia - dewiacja polegająca na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez spożywanie wydalin partnera

Emetofilia - dewiacja polegający na podniecaniu się wymiotami

Endytofilia - dewiajca polegający na osiąganiu satysfakcji wyłącznie z ubranymi partnerami

Entomofilia - zadko spotykana dewiacja seksualna. Bodźcem prowadzącym do osiągania satysfakcji seksualnej są insekty

Eretofonofilia - skrajna postać sadyzmu, w której wyzwolenie seksualnej reakcji następuje podczas mordowania ofiary

F
Fetyszyzm - dewiacja seksualna wyrażająca się potrzebą seksualną (popędem płciowym) ukierunkowanym na jakiś przedmiot nieożywiony, na rzecz, często na część garderoby

Flatufilia - Rzadko spotykana dewiacja, w której bodźcem seksualnym są gazy jelitowe kierowane na twarz lub do ust partnera.

Fobofilia - Rzadka dewiacja w której podniecenie seksualne jest wywoływane przez bodźce lękowe.

frotteuryzm (ocieractwo) - dewiacja w której źródłem satysfakcji seksualnej jest ocieranie się mężczyzn o pośladki, piersi, rzadziej inne czesci ciala kobiet

G
Gerontofilia - rodzaj dewiacji polegający na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez młodą osobę w wyniku współżycia z partnerem w wieku starczym

H
Hirsutophilia - fetysz zwiazany z wlosami spod pachy

Hodophilia - dewiacja polegajaca na odczuwaniu przyjemnosci seksualnej podczas podrozy

Homeowestytyzm - dewiacja która polega na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez nakładanie na siebie ubrania należącego do innej osoby

Hygrofilia - dewjacja w której bodźcami seksualnymi są wydzieliny ciała

Hyphephilia - dewiacja polegajaca na dotykaniu skory , wlosow , futra

K
Kandaulezizm - rzadko spotykana złożona dewiacja polegająca na łączeniu ekshibicjonizmu z masochizmem

Kazirodztwo - kontakty seksualne między spokrewnionymi osobami

Klaustrofilifobia - dewiacja w której satysfakcja seksualna jest osiągana dzięki współżyciu w zamkniętych pomieszczeniach

Kleptofilia - dewiacja w której satysfakcja seksualna jest osiągana w trakcie popełniania kradzieży.

Klismafilia - Typ dewiacji której satysfakcja seksualna jest osiągana poprzez wlewy doodbytnicze

Koprofilia - Dewiacja w której bodźcem seksualnym jest kał i czynnosci zwiazane z nim

Ksenofilia - rzadko spotykany typ dewiacji seksualnej w której satysfakcję seksualną daje kontakt z zupełnie obcym, nieznanym

L
Laktafilia - dewjacja w której bodźcem seksualnym są wydzielające mleko piersi

M
Masochizm - dewiacja seksualna, w której istotną cechą jest czerpanie rozkoszy seksualnej w związku z niezwykle silną uległością i podporządkowaniem się drugiej osobie

Moriaphilia - dewiacja polegajaca na odczuwaniu przyjemnosci seksualnej podczas opowiadania sprosnych dowcipow

Mysofilia - dewiacja w której bodźcem seksualnym jest brud (własny, partnera, otoczenia).

N
Narratofilia - dewiacja w której rozmowy erotyczne prowokują wystąpienie reakcji seksualnej

Nekrofilia - dewiacja seksualna polegająca na podejmowaniu obcowania płciowego z osobą zmarłą

Nekrosadyzm - odmiana sadyzmu w jednej z jego krańcowych postaci. Szczególnie niebezpieczna dewiacja seksualna. Wyraża się śmiertelnym duszeniem

Nimfofilia - potrzeba seksualna bądź skłonność seksualna dojrzałego mężczyzny ukierunkowana na dziewczęta we wczesnym okresie dojrzewania

Nimfomania - hieperaktywnosc seksualna wystepujaca u kobiet

P
Pediophilia - typ fetyszu zwiazany z lalkami

Pedofilia - dewiacja seksualna polegająca na odczuwaniu potrzeby kontaktów seksualnych z dziećmi

Phallophilia - fetysz zwiazany z duzym rozmiarem penisa

Pigmalionizm - osiąganie stanu podniecenia płciowego na widok zdjęć pornograficznych

Pirolagnia - wyzwolenie reakcji seksualnej na widok ognia; może być niespodziewanym, epizodycznym przeżyciem lub formą dewjacji prowadzącą do piromanii seksualnej

Podophilia - fetysz zwiazany ze stopami

R
Raptofilia - odmiana sadyzmu, polegająca na osiąganiu rozkoszy przez gwałcenie partnerów seksualnych

S
Sadomasochizm - współistnienie potrzeb, fantazji i pragnień sadystycznych i masochistycznych

Saliromania - Skojarzenie sadyzmu z fetyszyzmem, polegające na celowym brudzeniu innej osoby w celu wyzwolenia reakcji seksualnej

Siderodromofilia - odmiana dewiacji w której satysfakcję seksualną osiąga się przez współżycie w pociągach

Sitofilia - odmiana parafilii, w której satysfakcję seksualną osiąga się przez pobudzanie bodźcami wiążącymi się z jedzeniem

Skatologia telefoniczna - osiąganie satysfakcji seksualnej w czasie prowadzenia rozmów telefonicznych o obscenicznej treści

Somnofilia - zespół śpiącej księżniczki, przeżywanie satysfakcjonujących stosunków seksualnych jedynie podczas pozorowanego snu

Stygmatofilia - Szczególny pociąg do nakłuwania i/lub tatuowania siebie bądź partnera seksualnego, co warunkuje wyzwolenie reakcji seksualnej

Symforofilia - przeżywanie w wyobraźni klęsk i katastrof żywiołowych lub innych, w których cierpią i giną ludzie, co wywołuje satysfakcję seksualna

T
Transwestytyzm - tendencja do identyfikowania się z płcią przeciwną, przejawiająca się zwłaszcza w sposobie ubierania się i zachowania

U
Urolalia - obsceniczne słownictwo związane z moczem używane w obecności partnera

W
Wampiryzm seksualny - Skrajna postać fetyszyzmu, gdzie rolę fetysza pełni krew partnera. Satysfakcja seksualna osiągana jest najczęściej w wyniku nieszkodliwego ugryzienia lub zadrapania

Z
Zelofilia - typ dewiacji, w której satysfakcja seksualna jest osiągana wyłącznie na drodze fantazjowania

Zoofetyszyzm - Zaburzenia seksualne, polegające na osiąganiu satysfakcji seksualnej pod wpływem widoku partnerki seksualnej, ubranej w skórę lub futro zwierzęcia.

Zoofilia - rodzaj dewiacji seksualnej polegający na skierowaniu aktywności płciowej do zwierząt

Zoosadyzm - znęcanie się nad zwierzętami wywołujące reakcję seksualną

---

1. Kazimierz Imieliński, Dewiacje seksualne, w: Zarys seksuologii i seksiatrii, 1986, s. 202.↩

2. Ibidem, s.203.↩

3. Ibidem.↩

4. Ibidem, s.206.↩

5. Ibidem, s.216.↩