Izabela Sterna
Technik Usług Kosmetycznych W11
Dermatologia
„Omów jedną z wybranych chorób wirusowych skóry”
„Opryszczka”
Żródła:
Internet
Opryszczka
Skóra to największy narząd człowieka. Jest również dla nas bardzo ważna – izoluje środowisko wewnętrzne od zewnętrznego, bierze udział w termoregulacji, gospodarce wodno – elektrolitowej, tłuszczowej, witaminowej. Jednocześnie jako najbardziej widoczna część ciała jest dobrym miernikiem zdrowia. Choroby skóry mogą być objawem ciężkich stanów które zachodzą wewnątrz organizmu. Warto więc sprawdzać swoje ciało poszukując zmian, które wcześnie wykryte mogą być szybko wyleczone. Choroby skóry są bardzo często objawem nieprawidłowej higieny, kontaktu z innymi chorymi a także chorobami dziedzicznymi. W najstarszych zachowanych do dziś źródłach pisanych dotyczących chorób i ich leczenia znajdują się wzmianki o opryszczce. Uprzykrzała życie już starożytnym Egipcjanom i Sumeryjczykom kilka tysięcy lat przed naszą erą. Natomiast używaną do dziś nazwę łacińską herpes simplex (czyli po polsku "opryszczka zwykła") nadał chorobie ojciec medycyny - Hipokrates. Z biegiem lat zaobserwowano pewną zależność: im gorsze warunki sanitarne, stan odżywienia i kondycja zdrowotna populacji oraz im bardziej zmienne warunki klimatyczne, tym więcej osób choruje na opryszczkę. Większość populacji ,około 80 procent ludzi to nosiciele wirusa. Jednak tylko połowa z nich choruje na opryszczkę - reszta nosicieli potrafi przez całe życie skutecznie "trzymać na uwięzi" tego wirusa. Dlaczego? Medycyna nie potrafi jeszcze odpowiedzieć na to pytanie.
Wirusowe choroby skóry
Wiele osób w codziennym życiu zetknęło się niejednokrotnie z chorobami skóry wywołanymi przez wirusy. Są to choroby skomplikowane zarówno dla lekarzy ze względu na problemy z dobraniem odpowiedniej terapii, jak i dla pacjenta z uwagi na często długotrwały i bolesny przebieg. Choroby wirusowe skóry należą do jednych z najczęstszych schorzeń dermatologicznych.
Do najbardziej spotykanych chorób wirusowych skóry należą :
opryszczka
półpasiec
ospa wietrzna
brodawki skórne i płciowe
mięczak zakaźny
różyczka
romień zakażny
odra
Dużo rzadziej spotyka się osoby chorujące na
guzy dojarek
krowiankę przeszczepioną - dwie choroby należące do grupy wirusa ospy.
W wyjątkowych przypadkach mamy do czynienia z
pryszczycą
niesztowicami zakaźnymi owiec
zespołem skarpetkowo – rękawiczkowym
Nie należy również zapominać o zmianach w obrębie skóry w przebiegu zakażenia wirusem HIV lub w przebiegu pełnoobjawowego AIDS. Bez względu na rodzaj choroby i czynnik wywołujący - choroby wirusowe skóry mogą być z powodzeniem poddane leczeniu.
Opryszczka pospolita to powszechnie występujące, często nawracające wykwity w okolicy ust lub narządów płciowych, stanowiące poważny problem estetyczny. Opryszczka jest chorobą wirusową. Wyróżnia się dwa podtypy wirusa opryszczki: HSV-1 oraz HSV-2.
Choroby wywołane przez HSV1:
Opryszczka wargowa
Wykwity opryszczkowe w okolicy czerwieni wargowej.Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg (herpes labialis), niekiedy wychodząc poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Czasem pęcherzyki mogą też wystąpić w okolicy otworów nosowych. Wykwity opryszczkowe pojawiają się zwykle w momencie osłabienia odporności komórkowej organizmu. Często występują przed ujawnieniem się objawów innej choroby lub w trakcie powrotu do zdrowia. Wysiew opryszczki wargowej może wystąpić również po ekspozycji na światło słoneczne (opalanie). U kobiet nawroty opryszczki wargowej mogą korelować z miesiączką. Pierwotne zakażenie występuje najczęściej u dzieci w postaci tzw. opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, przebiegającego z wysoką gorączką i ciężkimi objawami ogólnymi, jak posocznica, zapalenie opon mózgowych; opryszczka zwykła nawrotowa występuje u wielu nosicieli wirusa opryszczki pod wpływem bodźców nieswoistych (np. stany gorączkowe, przemęczenie, miesiączka); opryszczka pospolita znika zwykle samoistnie po 10–12 dniach bez pozostawiania śladów.
Opryszczkowe zapalenia jamy ustnej
W obrębie jamy ustnej (stomatitis herpetica) tworzą się pęcherzyki, które dość łatwo ulegają pęknięciu, pozostawiając bardzo bolesne nadżerki.
Egzema herpeticum
Dawna nazwa tego schorzenia to Eruptio varicelliformis Kaposi. Częściej zakażenie występuje u noworodków, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem Herpes simplex (zakażenie pierwotne), może jednak wystąpić u dorosłych. Należy chronić noworodki przed kontaktem z osobami zakażonymi wirusem Herpes simplex. Jest spotykane częściej u osób z chorobami alergicznymi skóry (z atopowym zapaleniem skóry). Zmiany skórne charakteryzują się rozsianymi pęcherzowo-ropnymi wykwitami z zagłębieniem w części środkowej i mają skłonność do grupowania się. Choroba zaczyna się nagle, przebieg może być ciężki i z gorączką, zwłaszcza u dzieci. U dorosłych objawy ogólne niekiedy nie występują.
Wykwity na skórze
Np. na małżowinach usznych, na palcach rąk – zanokcica opryszczkowa, mogą nie mieć charakterystycznych cech, drobne grudki i pęcherzyki; wtedy są często nierozpoznawane.
Choroby wywołane przez HSV-2 :
Opryszczka narządów płciowych
Opryszczka może umiejscawiać się także na narządach płciowych zarówno kobiet jak i mężczyzn (herpes genitalis). Zakażenie występuje w wieku dorosłym poprzez kontakt seksualny (jedna z chorób przenoszonych drogą płciową). U mężczyzn dotyczy żołędzi i napletka, czasem również są zmiany w cewce moczowej, powodując utrudnienie lub uniemożliwienie oddawania moczu. U kobiet zmiany pojawiają się na wargach sromowych, w pochwie, kroczu, czasami na wewnętrznej powierzchni ud a także na szyjce macicy; niekiedy zajęte są pośladki. Uważa się, że zakażenie HSV2 u kobiet zwiększa ryzyko raka szyjki macicy. U uprawiających seks analny może rozwinąć się zakażenie odbytnicy. Powikłaniem zakażenia HSV2 u tej ostatniej grupy jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Zakażenie wrodzone
Wrodzone zakażenie wirusem opryszczki herpes neonatorum. Zakażenia noworodków najczęściej są spowodowane przez HSV-2 czyli wirusa pochodzącego z dróg rodnych kobiety, ma to miejsce podczas porodu drogą naturalną. Dlatego też zakażenie u kobiet w ciąży jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. Skutkiem tych zakażeń mogą być niegroźne zmiany pęcherzykowe rozsiane na skórze, ale także mogą być ciężkie zakażenia mózgu, wątroby i innych narządów prowadzące do śmierci.
Jak zarażamy się opryszczką?
Wirus herpes simplex to jeden z najbardziej tajemniczych i podstępnych wirusów. Wywołuje opryszczkę zwykłą, która potocznie bywa nazywana "zimnem", "febrą" lub "skwarką". Jest to częste schorzenie skóry i błon śluzowych mające nawracający przebieg. Do zakażenia tym wirusem dochodzi najczęściej we wczesnym dzieciństwie (między 1 a 5 rokiem życia) , a czasem nawet już w trakcie narodzin, kiedy przechodzi on z matki na dziecko (tzw. zakażenie okołoporodowe). Wirus ten jest bardzo zaraźliwy. Przenosi się albo drogą kropelkową - przez kichanie czy kaszel (i dlatego z powodzeniem szerzy się w skupiskach ludzkich), albo przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, np. podczas pocałunku, picia z jednego naczynia czy używania wspólnego ręcznika do rąk. Zakażenie pierwotne, czyli pierwsze w życiu spotkanie z HSV, z reguły przebiega bezobjawowo lub nie zostaje rozpoznane. Dlatego zazwyczaj nawet nie wiemy, czy i kiedy staliśmy się nosicielami tego mikroba. Tylko u nielicznych zakażenie może mieć ciężki przebieg, czasem nawet zagrażający życiu. To dlatego, że niedojrzały układ odpornościowy noworodka nie potrafi radzić sobie z tym agresorem. Wirus, który dostał się do organizmu, pozostaje w nim już do końca życia nosiciela. Jego siedzibą jest układ nerwowy zarażonego człowieka. HSV migruje do komórek nerwowych, gdzie pozostaje w stanie uśpienia (to tzw. latencja wirusa) aż do kolejnego uaktywnienia się i ataku na organizm żywiciela. Nie wiadomo, kiedy znowu zaatakuje i wywoła opryszczkę. To jedna z jego tajemnic, do dziś nieodkryta przez medycynę. Nie wiemy, dlaczego u jednych ludzi opryszczka pojawia się kilka razy w roku, u innych zaledwie parę razy w życiu, a u jeszcze innych - nigdy, mimo że są nosicielami wirusa. Można by zadać pytanie, dlaczego układ odpornościowy nie zwalcza tego intruza, tylko pozwala mu spokojnie bytować kilkadziesiąt lat? Rzeczywiście po pierwszym zakażeniu organizm wytwarza w reakcji na wirusa odpowiednie przeciwciała. Krążą one we krwi, ale nie są w stanie zwalczyć HSV, gdyż wirus ten ukrywa się w komórkach nerwowych. Wtedy pozostaje poza zasięgiem układu odpornościowego. W uśpieniu nie wytwarza bowiem białek, które zdradziłby układowi immunologicznemu jego obecność i postawiłyby w stan alarmu limfocyty. Kiedy ponownie budzi się i przechodzi w fazę aktywności, zaczyna wytwarzać białka, które zaburzają prawidłowe działanie układu odpornościowego. Dlatego jesteśmy bezbronni przy każdym kolejnym ataku i opryszczka pojawia się następny raz.
Przebieg opryszczki
Okres zwiastunów (faza mrowienia)
W zakażonym miejscu pojawia się nieprzyjemne uczucie przypominające swędzenie, pieczenie, kłucie. Trwa to 1-2 dni.
Pęcherzyk (faza pęcherzyka)
W miejscu, gdzie pojawiło się zaczerwienienie (np. warga) powstaje grudka, która przekształca się w bolesne i łatwo rozprzestrzeniające się pęcherzyki.
Nadżerka (faza sączenia)
Z pękających pęcherzyków sączy się przezroczysty płyn. W tej fazie wirus łatwo może przenieść się na inne osoby.
Strup (faza strupa)
Nadżerki zaczynają zasychać i goić się, tworząc strupki. Nie powinno się ich dotykać – uszkodzony strupek powoduje ból i krwawi. Zdrapywanie go znacznie wydłuża czas gojenia i może spowodować powstanie blizny,może dochodzić do nadkażeń bakteryjnych w odkrytej ranie.
Najczęściej winę za atak ponosi:
przewlekła choroba,
przeziębienie lub grypa,
wysoka gorączka,
nerwy,
wychłodzenie organizmu,
nieodpowiednia dieta,
długotrwałe zmęczenie,
silny stres,
menstruacja,
długotrwałe opalanie.
Wystarczy, że wystąpi jeden z powyższych czynników, a opryszczka już zaczyna siać spustoszenie w naszym organizmie. Osłabiony układ immunologiczny nie jest w stanie sobie z nią poradzić. W ten sposób najczęściej w okolicy ust możemy zaobserwować pierwsze efekty tej bezsilności: zaczerwienione zmiany skórne.
Leczenie
Miejscowe
W zmianach mało nasilonych wystarcza leczenie miejscowe osuszające, odkażające (pasty cynkowe, Viosept). Nie należy stosować maści z antybiotykami, gdyż wydłużają leczenie (te można zastosować w momencie nadkażenia bakteryjnego). Można miejscowo zastosować w postaci maści acyklowir, pencyklowir. Działanie leku miejscowego jest znacznie słabsze niż przy podaniu doustnym czy pozajelitowym. Leki te działają jedynie na wirusy w okresie replikacji i nie zapobiegają nawrotom. W keratitis dendritica wskazane jest doustne i jednoczesne miejscowe zastosowanie acyklowiru (krople do oczu).
Ogólne
Leczenie ogólne znajduje zastosowanie w zmianach nawrotowych, uporczywych, niezależnie od lokalizacji, głównie w przypadku opryszczki narządów płciowych. Acyklowir (np. Heviran, Zovirax, Antivir) jest lekiem działającym wybiórczo na DNA wirusa. Stosowany doustnie lub w postaci wlewów dożylnych (dożylne wlewy stosuje się głównie u osób z chorobami układowymi, leczonych immunosupresyjnie). Ostatnio wprowadzono kilka skuteczniejszych pochodnych acyklowiru: pencyklowir, walacyklowir, famcyklowir. Poza tym wskazana jest suplementacja witamin z grupy B (wit. B1 i B2).
Szczepionka
Choć nadal trwają badania nad szczepionkami to nie ma jeszcze żadnej skutecznej przeciwko herpes simplex virus.
Zapobieganie
Jeśli nie chcemy się zarazić, powinniśmy mieć jak najrzadszy kontakt z osobami zarażonymi, szczególnie wtedy, gdy wirus ich zaatakował.
Unikajmy pocałunków z chorym na opryszczkę. Bardzo łatwo się w ten sposób zarazić.
Nie korzystajmy z tych samych ręczników, sztućców lub talerzy.
Nie odtykajmy miejsc zainfekowanych. Zasada ta dotyczy także samych nosicieli. Bardzo łatwo przenieść np. na skórze palców wirus opryszczki z ust na np. oko! Wtedy zarażenie będzie jeszcze cięższe i boleśniejsze.
Unikajmy wychłodzenia organizmu. Opryszczka częściej atakuje w okresie jesienno-zimowym. To wtedy zazwyczaj zaczynają ataki przeziębienia czy grypy. Osłabiony organizm jest podatniejszy na infekcje. Dlatego warto ciepło się ubierać w zimie i nie dopuszczać do wychłodzenia organizmu. Nazwa „zimno” ma swoje wytłumaczenie właśnie w nadmiernym wychładzaniu ciała. Efektem może być łatwiejszy dostęp wirusa do naszego osłabionego organizmu.
Osoby będące nosicielami powinny bardzo uważać na swój układ odpornościowy. Osłabiony organizm częściej poddaje się atakom opryszczki.
NAJWAŻNIEJSZA JEST PROFILAKTYKA!!!!!!!!!!!! Zalecenia co do profilaktyki są proste:
Mniej stresów, więcej snu.
Racjonalna dieta bogata w witaminy i mikroelementy, szczególnie w witaminę B i produkty bogate w cynk.
Unikanie nerwów.
Ciepłe ubieranie się w czasie zimy.
Nie należy wychładzać organizmu w zimie.
Ruch fizyczny wzmacnia naszą kondycję i odporność.
Warto uprawiać regularnie sport, nawet w zimie i na mrozie!
Unikanie długotrwałego opalania!
Przeciwskazany jest kontakt chorych na opryszczkę z noworodkami oraz osobami immunologicznie osłabionymi.
Zakażenie wirusem HSV-1 nie leczone może trwać do 10 dni, czasami towarzyszy mu złe samopoczucie i podwyższona temperatura. W zakażeniu podtypem HSV-2 zmiany, zlokalizowane w okolicy narządów płciowych lub odbytu, mają postać bolesnych pęcherzy, utrzymujących się około 10 dni. Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej może prowadzić do wystąpienia groźnych chorób ośrodkowego układu nerwowego, m.in. zapalenia mózgu i innych narządów wewnętrznych. Po około 2 tygodniach objawy skórne ustępują całkowicie nie pozostawiając śladu lub pozostawiając nieznaczne przebarwienia.
Powikłania
Najczęstsze poważne powikłania opryszczki to:
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu może czasami towarzyszyć opryszczkowemu zakażeniu narządów płciowych, choć większość przypadków tej najcięższej postaci choroby jest wywoływane przez wirusa HSV-1, czyli tego odpowiedzialnego za wywoływanie zmian w górnej części ciała. Opryszczkowe zapalenie mózgu jest chorobą niezwykle groźną, która nieleczona w 70% kończy się śmiercią, a u ozdrowieńców często występują trwałe schorzenia neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne. Choroba zaczyna się niecharakterystycznymi objawami takimi jak gorączka i bóle głowy. W miarę rozwoju choroby pojawiają się zmiany w zachowaniu chorego. W schyłkowej fazie dochodzi do zaburzeń przytomności i może rozwinąć się śpiączka. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu wymaga natychmiastowej interwencji neurologa.
zapalenie rogówki, kiedy wirus HSV dostanie się do oka,
Niekiedy może być zajęta rogówka (keratitis dendritica). Zmiany te są dość bolesne i uporczywe, mogą powodować upośledzenie wzroku, ze ślepotą włącznie.
bakteryjne owrzodzenie opryszczkowe,
zaburzenia czynności układu autonomicznego,
zapalenie rdzenia kręgowego,
poopryszczkowy rumień wielopostaciowy.
Opryszczka jest schorzeniem samoustępującym. Oznacza to, że wyleczenie następuje samoistnie, zwykle w okresie 8-10 dni od pojawienia się pierwszych objawów. Ale można przyspieszyć jej gojenie za pomocą maści i leków. Opryszczka tylko w jednym procencie przypadków powoduje powikłania. Przeważnie ustępuje bez pozostawiania śladów. Wczasie uaktywnienia się wirusa nie powinno wykonywać się zabiegów kosmetycznych w obrębie występowania wykwitów, ze względu na dużą zarażliwość tym wirusem. Po wyleczeniu ożna normalnie wykonywać zabiegi kosmetyczne.