Karol Szczepaniuk II rok pracy socjalnej
Temat: Opieka i rekonwalescencja osób z chorobami psychicznymi
Choroba psychiczna, inaczej zaburzenie psychiczne jest to ogół zaburzeń czynności psychicznych i zachowanie. Swoje źródło bierze z cierpienia lub utrudnienia w funkcjonowaniu społecznym, które są przedmiotem zainteresowania psychiatrii klinicznej. Przyczyn chorób psychicznych jest bardzo wiele. Czynniki genetyczne, szok to tylko niektóre z pośród wielu. Przyczyny dzielimy na biologiczne (uszkodzenia układu nerwowego, urazy głowy, wypadek, alkoholizm, narkotyki, przebyta choroba), psychologiczne (frustracje, ograniczenia rozwojowe, znęcanie psychiczne, agresja słowna, przykre wydarzenia) i środowiskowe (nadmierny stres, problemy w pracy lub rodzinie i problemy finansowe). Gdy następuje choroba psychiczna dochodzi do uszkodzenia w rejonach mózgu, ponieważ on jest odpowiedzialny za większość czynności w ludzkim organizmie. Nieprawidłowe działania, które ulegają destrukcji to poznawcze, emocjonalne i motywacyjne.
W Polsce prawne aspekty leczenia psychiatrycznego reguluje Ustawa o Ochronie Zdrowia psychicznego z 1994 roku. Artykuł pierwszy, punkt drugi owej ustawi mówi, że „W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne.
W aspekcie prawnym należy przedstawić również prawa pacjenta w szpitalu psychiatrycznym. Po pierwsze aby móc się leczyć w szpitalu psychiatrycznym, osoba chora musi sama podpisać zgodę na przyjęcie na oddział. Jest to w niektórych przypadkach ciężkie, ponieważ osoba chora psychicznie nie ma świadomości co robi, co podpisuje i w jakim aspekcie ukierunkowane są jej działania. Gdy jednak osoba jest niezdolna umysłowo na to postępowanie wkracza sąd opiekuńczy, który wydaje decyzję o przyjęciu do szpitala psychiatrycznego i jak wiadomo czasem trwa to zbyt długo. Najważniejszą kwestią w prawach pacjenta, który poddaje się hospitalizacji jest jego godność i poszanowanie, co często jest łamane. Dużo się słyszy w środkach masowego przekazu o złym traktowaniu pacjenta, zaniedbywaniu go przez personel medyczny, głodzeniu czy też fizycznym karceniu. Sprawy takie są bardzo słabo nagłośnione i każdy jest bezsilny wobec tego co dzieje się na oddziale. Aby pacjent mógł poczuć się w komfortowej sytuacji należy mu zapewnić dostęp bezpłatny do produktów leczniczych, wyrobów medycznych i środków pomocniczych. Personel medyczny musi prać pod uwagę wybór rodzaju i metod postępowania leczniczego dostosowane do choroby pacjenta. Kadra powinna pozwalać na porozumiewanie się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami oraz niekontrolowanie korespondencji pacjenta. To tylko podstawowe prawa i najczęściej łamane przez służbę zdrowia, lecz nigdy nie wiadomo jak szybko można popaść w chorobę psychiczną.
Problemy psychiczne może w pierwszej kolejności rozwiązać lekarz pierwszego kontaktu w zakładach podstawowej opieki zdrowotnej oraz specjaliści tacy jak psychiatra, psycholog i neurolog w specjalistycznej poradni. Wsparcie oraz pomoc w bardzo trudnych sytuacjach udzielają organizacje pozarządowe ukierunkowane na pomoc osobom i ich rodzinom z zaburzeniami i dysfunkcjami psychicznymi. Niektóre organizacje prowadzą swoje placówki i skupiają osoby, które dotknęły podobne problemy jak również specjalistów z danej dziedziny, którzy oferują fachową pomoc. Wszelkiej pomocy udziela również Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, który rozwiązuje problemy natury bytowej i prawnej mieszkańców.
Metod leczenie osób z zaburzeniami psychicznymi jest wiele. Najważniejszą jest psychoterapia. Rozwój tej metody leczenia zaowocował w XX wieku wieloma szkołami terapeutycznymi, gdzie znalazły się m.in. terapia analityczna, behawioralno-poznawcza, psychodynamiczna, humanistyczna itp. Ta metoda leczenia ma na celu rozwiązywanie problemów psychicznych oraz pracę nad zmianą indywidualnych cech oraz przekonań. W trakcie terapii pacjent może poznać samego siebie, odnalezienia i zwalczenia problemów oraz sposobów na ich rozwiązanie. Psychoterapia dzieli się na terapię indywidualna lub grupową. W zależności od problemu pacjenta jest dopierana mu odpowiednia forma terapii. Średnio sesja terapeutyczna trwa od sześciu do ośmiu spotkań lub nawet do kilku lat, ale tylko w przypadku terapii psychoanalitycznej. Psychoterapia to proces, który wymaga od pacjenta aktywnego uczestnictwa, aby mógł się zmienić i na nowo odkryć siebie.
Kolejna metoda leczenia osoby z zaburzeniami psychicznymi jest farmakoterapia. Jak sama nazwa wskazuje jest to leczenie lekarstwami, które specjaliści przepisują osobie chorej i odpowiednio dobierają je do urazu. Przyjmowanie leków pomaga zmniejszać dolegliwości lub całkiem je niwelować. Efekty farmakoterapii są zazwyczaj widoczne w ciągu kilku godzin, dni lub tygodni od przyjęcia leku. Farmakoterapia ma swoje mocne strony, ponieważ w krótkim czasie pacjent aktywizuje się i podnosi swój komfort bytu.
Rodzina i osoby bliskie są bardzo ważnym punktem w przebiegu choroby psychicznej. Członkowie rodziny powinny wspierać osobę chora i co najważniejsze nie odtrącać jej. Czasem nawet najniebezpieczniejsze zachowania ze strony osoby chorej nie są powodem, aby odpychać taka osobę z rodziny. Należy uświadomić sobie, że ona robi to nieświadomie i nie panuje nad swoimi czynami. Często rodziny nie przyznają się do psychicznie chorych członków rodziny, ponieważ wstydzą się ich zachowania wśród społeczeństwa, ciężko im jest pogodzić się z tym, że choroba istnieje w rodzinie. Spekulują, że po co nam taki, wstyd tylko przynosi itp. Tymczasem osoba chora potrzebuje wsparcia, choć często tego nie ukazuje bo hamuje ją przed tym choroba. Ona właśnie podświadomie chce, aby członkowie rodziny byli z nią w trudnych chwilach. Odtrącenie chorego może powodować jedynie pogłębienie się choroby a nawet i brak możliwości wyjścia z niej. Pamiętajmy o chorych psychicznie, ponieważ nigdy nie wiadomo czy co nas spotka na drodze życiowej i czy nami nie będzie musiał się ktoś opiekować.
Z roku na rok wzrasta liczba osób chorób psychicznie, Powodem są gwałtowny stres, pogoń za pieniędzmi itp. Stąd rodzą się stereotypy o ludziach chorych psychicznie. Społeczeństwo jest bezlitosne wobec tych osób. Ludzie są nastawieni niechętnie do tej grupy społecznej i często szykanują ją bez podstaw. Nazwanie kogoś wariatem czy też szaleńcem nie prowadzi do niczego dobrego. Często nie akceptujemy choroby psychicznej z powodu poczucia się normalnym. Odtrącamy ludzi chorych, ponieważ nam przeszkadzają w życiu codziennym i prawidłowym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Nie chcemy mieć z nimi nic wspólnego, omijamy ich szerokim łukiem i twierdzimy, że najlepiej jak by się nie angażowali w życie społeczne. Jest to błąd. Często ludzie chorzy psychicznie są uzdolnieni bardziej niż Ci zdrowi. Potrafią perfekcyjnie grać na instrumentach muzycznych, spełniać się w roli godnego zaufania pracownika czy też wykonują niezwykłe prace plastyczne. Oni też walczą ze swoją chorobą i chcą zaistnieć w grupach społecznych poprzez wykazanie się swoimi talentami, jakie otrzymali od Boga. Ich aktywizacja powoduje to, że przestają być zamknięci w sobie i chcą brać czynny udział w życiu społecznym oraz spełniać się na co dzień. Nierzadko nie zdajemy sobie sprawy jak często ich napotykamy np. na przystanku autobusowym, w kawiarni, w sklepie, w pracy nie mając świadomości że są to osoby chore. Odrzucenie następuje zazwyczaj po tym, jak dowiadujemy się, że jest to osoba chora.
Mass media odgrywają istotna role w społeczeństwie i mogą wywierać wpływ na kształtowanie się postaw wobec osób psychicznych. Analizy wykazują, ze obraz chorych psychicznie jest w mediach pod wieloma względami zniekształcony. Są oni ukazywani jako odmieńcy, nieprzewidywalni, niesympatyczni, niebezpieczni, śmieszni jak również tacy, którzy wyglądają inaczej. Dobrym przykładem jest kobieta w filmie „Tato”, która cierpiała na cyklofrenię (chorobę, w której cyklicznie pojawiają się patologiczne zmiany nastroju: depresji czyli smutku, przygnębienia i utraty chęci życia, oraz depresji i manii czyli nienaturalnie podwyższonego nastroju, euforii, myśli wielkościowych i skłonności do niebezpiecznych zachowań). Kobieta ta jest przedstawiona jako agresywna, nieprzewidywalna, zagrażająca swojej rodzinie co w efekcie powoduje mord na własnej rodzinie. Badania potwierdzają, że chorzy psychicznie przedstawieni na wizji w godzinach największej oglądalności w ponad 70% przypadków są przedstawieni, jako osoby agresywne. Niejednolity obraz daje nam również polska prasa opiniotwórcza. Znaczna część publikacji pojęcia schizofrenia czy schizofreniczny były przestawiane w pozamedycznym kontekście, jako coś nielogicznego i sprzecznego z ludzkim rozsądkiem oraz jako obelga. Fakt choroby psychicznej sprawcy przestępstwa a zwłaszcza zabójstwa jest bardzo chętnie podchwytywany i drukowany przez media. Takiego rodzaju informacje są odbierane przez odbiorców jako skojarzenie agresywny, czyli psychicznie chory. Nie można również pominąć tematu programów dla dzieci, które często zawierają nawiązania do choroby psychicznej i powielają stereotypy podobne do programów dla pełnoletnich. W tych programach chorzy psychicznie są przedstawieni jako agresywni, nieradzący sobie w życiu, wzbudzający lęk, nieatrakcyjni fizycznie, a słownictwo dopasowane do obrazu służy zwykle do ośmieszania takich osób.
Piętno choroby psychicznej przyczynia się do wykluczenia społecznego. Może ono dotyczyć wielu dziedzin, tj. relacje z sąsiadami, znajomymi, rodziną, szansą znalezienia partnera życiowego, uczestnictwa w życiu publicznym, możliwości kształcenia się, znalezienia mieszkania czy pracy adekwatnej do zdobytych kwalifikacji.
Bibliografia:
http://www.psychiczne.choroby.biz/Zaburzenia+psychiczne
Centrum Organizacji Pozarządowych Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miejskiego w Radomiu, Vademecum zdrowia psychicznego i jego zaburzeń – gdzie szukać pomocy
http://psychologdodomu.pl/terapia-zaburzen-psychicznych
Piotr Świtaj, Piętno choroby psychicznej, Warszawa 2005