psychologia (komunikacja lekarz pacjent, niepełnosprawność)

Czynniki hamujące komunikację lekarz-pacjent:

- czas – dla większości lekarzy czas jest niezwykle cenny i musi być racjonalnie dzielony na liczne zajęcia w ciągu dnia, a także rezerwowany na sytuacje nieprzewidziane. To presja czasowa powoduje, że lekarz niechętnie angażuje się w sprawy i znaczeniu marginalnym i mało istotne. Osobiste odczucia pacjenta, mogą być postrzegane jako należące do takiej właśnie kategorii. Chorzy czasem powstrzymują się przed wyrażaniem swoich obaw i odczuć, widząc, że lekarz ma nie zbyt wiele czasu.

-cierpienie i śmierć – wszyscy lekarze poturbują czegoś w rodzaju warstwy ochronnej przed przykrytymi uczuciami, nieuchronnie wywołanymi w trakcie ciężkiej choroby przez ból, cierpienie i śmierć pacjenta. Rdzenie sobie z tymi emocjami jest dla lekarzy trudnie. Większość z nich czuje, że ich powinnością zawodową jest przynoszenie ulgi w cierpieniu, a śmierć jest ostateczną klęską ich wysiłków. Często lekarze i pielęgniarki odsuwają się od pacjentów, będących w stanie terminalnym, żeby zapewnić sobie emocjonalne przetrwanie.

- seksualność – w praktyce lekarz styka się z różnymi formami nagości i często jego kontakt z pacjentem polega na dotykaniu intymnych miejsc jego ciała. Intymności występującej w praktyce klinicznej należy nadać walory profesjonalizmu, aby stała się bezpieczna i emocjonalnie wygodna zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Lekarze muszą przyjąć postawę obojętną wobec nagości i dotykania okolic intymnych, Tę postawę mogą osiągnąc tylko przez „odseksualnienie” pacjenta jako osoby.

Umiejętność okazywania troski

Comfort (wygoda, komfort)

Acceptance (akceptacja)

Responsiveness (reagowanie)

Empathy (empatia)

Komfort – ucz uczucie komfortu wynika ze zdolności poruszania tematów i spraw powszechnie uważanych za kłopotliwe lub bolesne (np. śmierć i seksualnośc) w taki sposób, by jednocześnie nie poczuć się niezręcznie lub nieswojo. Pacjenci wyczuwają, że dana sytuacja nie wprawia lekarza w zakłopotanie i sami czują się pewniej i bardziej komfortowo.

Akceptacja - ta umiejętność wynika z poszanowania uczuć i nastawień, jakie pacjent przynosi ze sobą do gabinetu. Pozwala na to, by nie przeszkodziły one w nawiązaniu wzajemnego porozumienia i komunikacji. Czasem uczucia pacjenta związane z chorobą (gniew, strach, apatia, niedowierzenie) mogą zirytować lub zezłościć lekarza.

Reagowanie – zdolność do reagowanie lekarza na pośrednie i niekompletne przekazy nadawane przez pacjenta w trakcie rozmowy. Najważniejszym elementem tej umiejętności jest nie tyle formułowanie odpowiedzi, ile wykazanie się wrażliwością i czujnością.

Empatia – reakcje empatyczne są nieodłączną częścią codziennych rozmów międzyludzkich prowadzonych w ciepły i serdeczny sposób. Wszystkie one przekazują podobna informację: „Wiem jak się czujesz. Sam czułbym się podobnie w takiej sytuacji. Uważam twoje uczucia za całkowicie naturalne”. Empatią jest więc ograniczoną, lecz pozytywną reakcją na uczucia drugiej osoby, bez względu na to, czy wyrażane są one otwarcie, czy też nie.

Trudne relacje lekarz-pacjent

Trudności ze strony pacjenta, gdy :

Trudności ze strony lekarza, gdy:

Występuje konflikt etyczny

Rozmawianie z dziećmi

Czynniki wpływające na powodzenie rozmowy:

Rozmawianie z nastolatkami:

kogokolwiek z rodziny

Problemy w komunikacji z nastolatkiem:

Rozmawianie z ludźmi starszymi

Przeszkody w komunikacji:

Rozmawianie z pacjentami umierającymi

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Definicja – określenie człowieka jako osoby niepełnosprawnej, oznacza, że jego stan zdrowia fizycznego lub psychicznego powoduje trwałe lub długotrwałe utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie udziału w stosunkach społecznych i wypełniania ról według przyjętych kryteriów i obowiązujących norm.

Etapy akceptacji niepełnosprawności:

  1. szoku - „To nie ja”; bezpośrednio po urazie ciała człowiek nie zdaje sobie sprawy ze swojego położenia, znajduje się on w pełnej dezorientacji; pacjent ma poczucie pełnej sprawności.

  2. oczekiwania poprawy - „Jestem chory, ale wyzdrowieję”; osoba niepełnosprawna zaczyna uświadamiać sobie swój stan, ale traktuje go jako chwilowy, doświadcza go jako przechodzenie choroby, a nie kalectwo; poszukuje nowych metod leczenia, nie koniecznie u lekarzy

  3. lamentu – „Wszystko jest stracone”; doświadczenie pełnego cierpienia związanego z kalectwem; pacjent staje się depresyjny, apatyczny, zrezygnowany, życie traci sens, pojawiają się myśli samobójcze

  4. obrony A (zdrowej) – „Bez względu na wszystko idę do przodu”; podejmowanie prób usprawnienia własnego ciała, w celu osiągnięcia tego, co uznaje za wartościowe; rozpoczyna się proces akceptowania własnego położenia; kalectwo przestaje być postrzegane jako bariera, całkowicie uniemożliwiająca osiągniecie życiowych celów

  5. obrony B (neurotycznej) – „W przyszłości może zaakceptuję swoje kalectwo”; negowane jest istnienie jakichkolwiek barier związanych z kalectwem, których nie można zlikwidować; takie osoby starają się udowodnić sobie i otoczeniu, że dobrze przystosowali się do niepełnosprawności; nie wszystko jednak jest możliwe, co powoduje powrót do poprzednich faz

  6. przystosowania – „Życie jest trudne, ale nie takie znów złe”; osoba niepełnosprawna zaczyna traktować swój defekt fizyczny jako jedną z charakteryzujących ją cech; jednak nawet na etapie pełnej akceptacji kalectwa, osoba niepełnosprawna może mieć trudności przystosowawcze (ze względów egzystencjalnych i religijnych oraz wymuszenia przez otoczenie cierpienia osoby niepełnosprawnej)

Kryzys związku z partnerem seksualnym (wg. Giovanna Nigro) – powrót do naturalnego środowiska łączy się z rozpoznaniem przez osobę niepełnosprawną własnej sprawności seksualnej, ewentualnej utraty atrakcyjności fizycznej dla partnera, zagrożenia związane z utratą jego miłości, wierności itp. Niekiedy osoba niepełnosprawna staje przed niełatwym problemem znalezienia osoby, z którą będzie dzieliła przyszłe życie. Ten ostatni rodzaj kryzysu stanowi niejako punkt wyjścia dla kolejnego podejścia teoretycznego do niepełnosprawności.

Proces powtórnej socjalizacji (wg. Cogswell) - w wyniku tego procesu osoba niepełnosprawna powinna odnaleźć dla siebie nowe miejsce w życiu społecznym. Proces ten jest bardzo czasochłonny i rozciąga się zazwyczaj na wiele lat. Jest to też proces bardzo złożony. Jednostka niepełnosprawna musi opanować nowe umiejętności społeczne, zmienić wiele ze swoich postaw, utworzyć więzi z niwą grupą ludzi, przejąć nowe role społeczne itp. Cogswell zwraca uwagę na to, że każda osoba, która doznała urazu ciała, najpierw trafia do placówki leczniczej , potem powraca do rodzinnego domu i w końcu próbuje zająć miejsce w naturalnym środowisku społecznym, pośród zdrowych ludzi.

  1. W placówce leczniczej – pacjent natrafia na zupełnie nową dla siebie sytuację. Tu następuje ograniczenie stymulacji sensorycznej i społecznej. Wynika ona z :

Pacjenta w takim ośrodku czeka ciągłe oczekiwanie – czekanie na badania diagnostyczne, zabiegi, wizytę lekarską, posiłki, na wyjście ze szpitala. Pacjenci odczuwają utratę pełnej kontroli nad własnym ciałem. Przejście od roli chorego do roli niepełnosprawnego.

  1. Powrót pacjenta do domu – konfrontacja aspiracji osoby niepełnosprawnej z rzeczywistymi jej możliwościami. Optymizm po wyjściu ze szpitala bardzo szybko zmienia się w rozpacz. Nadchodzi kryzys ograniczonej niezależności. Osoba niepełnosprawna zdaje sobie sprawę, że jest ciężarem dla najbliższych

  2. Powrót do środowiska społecznego – kryzys pustki społecznej, osoby niepełnosprawne cierpią, ponieważ czują się niepełnowartościowe społecznie, odrzucone przez innych, wskutek czego dalsze życie traci sens. Poprzednie kontakty społeczne często zostają zerwane (przez osoby niepełnosprawne, ponieważ stare kontakty utrudniają im określenia swojej nowej tożsamości lub przez osoby zdrowe, ze względu na niechęć do osoby niepełnosprawnej), nawiązywane są nowe – z osobami o stosunkowo niskim statusie społecznym (takie rozwiązanie nie przynosi satysfakcji i cierpienie nadal trwa), a następnie z innymi osobami niepełnosprawnymi (rozwiązanie kryzysu pustki społecznej)

Alienacja


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawy psychologii komunikacji lekarza z pacjentem cz IV
Podstawy psychologii komunikacji lekarza z pacjentem
skrypt komunikacja lekarz pacjent, rodzinna
komunikacja lekarz pacjent
Komunikacja lekarza z pacjentem w kompetencjach lekarza rodzinnego, Pomoce naukowe, studia, medycyna
Władza i tożsamość w komunikacji lekarz pacjent 2016 03 14
Komunikacja między lekarzem a pacjentem w stanie terminalnym
ZASADY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ Z PACJENTEM CHORYM NA CH, psychologia(1)
Łazarewicz Magdalena Komunikacja między lekarzem a pacjentem w stanie terminalnym
Etyka psychologiczna Adam Niemczyński Relacja dwupodmiotowa lekarz pacjent
Relacje lekarz pacjent
Relacja lekarz pacjent w perspektywie socjologii medycyny popr
Relacja lekarz pacjent
WYPRACOWANIE Z PSYCHOOGII N KOMUNIKACJA, Studia WSM, 4 Semestr
komunikacja pielęgn z pacjente
Praca z pacjentem niepełnosprawnym umysłowo w gabinecie stomatologicznym
psych.kom., psychologia komunikacji

więcej podobnych podstron