KOSZT – wartość utracona dla osiągnięcia innej wartości

SPOŁECZNA KONCEPCJA KOSZTÓW – utrata wartości zasobów naturalnych

PODMIOTOWA KONCEPCJA KOSZTÓW

1. Utrata następuje w obrębie podmiotu gospodarczego

2. W tym znaczenie koszt to celowe wykorzystanie (utracenie) dostępnych w organizacji zasobów

3. Celowość oznacza osiągnięcie określonej korzyści w przyszłości (np. z materiałów powstaną produkty gotowe po to by je sprzedać i osiągnąć zysk)

KOSZTY

1. Wyrażone są w pieniądzu

2. Zużycie:

• Środków trwałych

• Wartości niematerialnych i prawnych

• Materiałów

• Energii

• Czasu pracy wyrażonej przez wynagrodzenie

1. Wydatki nieodzwierciedlające zużycia (np. podatek od nieruchomości)

2. Związane są z normalną, celową i efektywną działalnością jednostki gospodarczej (np. nie jest to zapłacona kara/grzywna)

3. Poniesione są w określonej ilości w określonym czasie (np. 1000 PLN w 1 miesiąc)

4. Dotyczą całokształtu działalności podmiotu gospodarczego (wszystkich jego zakresów działania)

5. W odniesieniu do przedmiotu działania (produktów pracy) używa się określenia KOSZT WŁASNY.

STRATA – niecelowe i nieuzasadnione normalnymi warunkami zużycie czynników produkcji lub zadysponowanie kwot pieniędzy (np. grzywna)

STRATA NADZWYCZAJNA

1. Skutek finansowy na skutek trudnych do przewidzenia zdarzeń, powstających poza działalnością operacyjną i nie związanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.

2. Np. trzęsienie ziemi w Polsce, ale powódź już nie bo w naszym klimacie można ją przewidzieć.

KOSZTY I STRATY WG UoR - uprawdopodobnienie zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych

• O wiarygodnie określonej wartości

• W formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw

• Prowadzące do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru

• W inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (przez to dywidenda nie jest kosztem)

WYDATKI

1. Celowo zadysponowane sumy pieniężne zaangażowane (zobowiązanie) lub wydatkowane (wypływ, rozchodowanie)

2. Wydatki powodują zmiany w funduszu środków pieniężnych.

FUNDUSZ

SRODKI + NALEŻNOŚCI - ZOBOWIĄZANIA = ŚRODKÓW

PIENIĘŻNE KRÓTKOTERMINOWE KRÓTKOTERMINOWE PIENIĘŻNYCH

1. Stan środków pieniężnych = 100

Należności krótkoterminowe = 250

Zobowiązania krótkoterminowe = 200

100 + 250 – 200 = 150

1. Sporządzono listę płac - 80

Stan środków pieniężnych = 100

Należności krótkoterminowe = 250

Zobowiązania krótkoterminowe = 280

100 + 250 – 280 = 70

Stan środków pieniężnych = 70 (powstał wydatek 80 i zmienił się fundusz środków pieniężnych)

1. Wypłacono zaliczkę na delegację = 10

Stan środków pieniężnych = 90

Należności krótkoterminowe = 260 (dopóki pracownik się nie rozliczy np. nie pokaże biletu)

Zobowiązania krótkoterminowe = 280

90 + 260 – 280 = 70

Stan środków pieniężnych = 70 (fundusz środków pieniężnych nie zmienił się, bo wypłata zaliczki nie jest wydatkiem)

Każdy koszt poniesiony przez jednostkę gospodarczą wiąże się z wydatkiem, lecz nie każdy wydatek to koszt (np. dywidenda)

RELACJE CZASOWE MIĘDZY KOSZTAMI A WYDATKAMI

1. Wydatek poprzedza koszt:

• Zakup środków trwałych, które następnie są amortyzowane

• Zakup materiału, a potem koszt gdy się go zużywa

1. Wydatek równocześnie z kosztem

• Sporządzenie listy płac

• Zakup materiałów bezpośrednio do zużycia (np. materiały biurowe)

1. Koszt poprzedza wydatek (najrzadsza sytuacja)

• Tworzenie rezerw (np. na naprawy gwarancyjne)

NAKŁADY

1. Wyrażone w jednostkach naturalnych celowe zużycie środków rzeczowych i czasu pracy (wyrażone liczbowo)

2. Koszty są wartościowym wyrażeniem nakładów (bo są wyrażone w pieniądzu a nie w jednostkach, godzinach itd.)

KLASYFIKACJA KOSZTÓW

1. Sposób ujęcia w SF

• Koszty produktów (aktywa bilansu, zapasy nie przynoszące jeszcze zysku, koszty międzyokresowe)

• Koszty okresu (RZiS)

1. Działalność gospodarcza (ujęcie w RZiS)

• Koszty podstawowej działalności operacyjnej

• Pozostałe koszty operacyjne

• Koszty finansowe

1. Rodzaje kosztów (tylko z działalności podstawowej)

• Amortyzacja

• Zużycie materiałów i energii

• Usługi obce

• Podatki i opłaty

• Wynagrodzenia

• Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

1. Struktura wewnętrzna kosztów (rozłożenie na elementy składowe)

• Koszty proste (nie da się ich rozłożyć na elementy składowe koszty rodzajowe np. usługa obca transportu, nie wiemy co dokładnie w jakiej ilości na to, że musimy zapłacić za usługę)

• Koszty złożone (koszty wytworzenia produktu materiały, płace)

1. Sfera działalności (cel poniesienia)

• Koszty zakupu

• Koszty produkcji

• Koszty zarządzania

• Koszty sprzedaży

1. Miejsce powstawania kosztów

• Koszty wydziałów podstawowych (wytwarza się tam wyroby gotowe)

• Koszty wydziałów pomocniczych (świadczą usługi na rzecz innych komórek organizacyjnych danego podmiotu np.

• Koszty zarządu

• Koszty zakupu

• Koszty sprzedaży

1. Sposób odnoszenia kosztów na produkty

• Koszty bezpośrednie

  • Na podstawie dokumentów lub pomiaru mogą być przypisane do konkretnego produktu

  • Np. produkujemy produkt A i B, inne materiały były potrzebne do wytworzenia A, a inne do B

• Koszty pośrednie

  • Mogą powstawać zarówno w sferze produkcyjnej jak i pozaprodukcyjnej (koszty związane z zarządzaniem sprzedażą)

  • Np. do produkujemy produkt A i B obydwa z innych materiałów, ale obydwa pakujemy w takie same opakowania

1. Związek z procesem technologicznym

• Koszty podstawowe

  • Powstają w związku z procesem produkcyjnym w wydziałach produkcji podstawowej

  • Bez nich nie ma technicznie szans na powstanie produktu

• Koszty ogólne

1. Stopień zależności od wielkości produkcji

• Koszty zmienne (ich wysokość jest uzależniona od wielkości produkcji nie ma produkcji = nie ma kosztów, np. materiały podstawowe)

  • Proporcjonalne

  • Progresywne

  • Degresywne

• Koszty stałe (ich kwota może być różna ale nie ma na to wpływu wielkość produkcji, np. czynsz)

1. Istotność kosztów przy podejmowaniu decyzji

• Koszty decyzyjne (np. czy jechać w delegację autem , pociągiem czy samolotem)

• Koszty niedecyzyjne (jeśli mamy auto, to musimy je amortyzować bez względu na to czy je używamy czy nie)

1. Inne cele decyzyjne

• Koszty utraconych korzyści

• Koszty zapadłe

  • Nieodwracalne, wynikają z wcześniej podjętych decyzji

  • Np. podpisaliśmy umowę o dzierżawę gruntów

• Koszty uznaniowe

  • Możemy sterować ich momentem poniesienia

  • Np. remont

1. Stopień zależności od podmiotu odpowiedzialności (na ile jednostka ma wpływ na poniesione koszty)

• Koszty zależne (wynagrodzenia)

• Koszty niezależne (podetek)

RACHUNEK KOSZTÓW

1. Badanie i transformowanie wg sprecyzowanego modelu informacji o kosztach działalności podmiotu

2. Służy użytkownikowi do oceny sytuacji, podejmowania decyzji i kontroli.

ELEMENTY RK:

1. Dokumentacja zużycia zasobów (wraz z pomiarem i wyceną zużycia)

2. Ewidencja (ujęcie wg różnych przekrojów w systemie rachunkowości finansowej i zarządczej)

3. Rozliczanie (podporządkowanie kosztów miejscom powstawania lub produktom)

4. Kalkulacja (wyliczanie jednostkowego kosztu wytworzenia)

5. Przewidywanie i kontrola

RACHUNEK KOSZTÓW

1. Sprawozdawczy RK (rachunkowość finansowa)

• Koszty produktów dla wyceny zapasów

• Koszty dla ustalania wyniku działalności

1. RK dla zarządzania

• Info o kosztach dla podejmowania decyzji długo/krótkoterminowych

• Info o kosztach dla planowania/budżetowania

• Info o kosztach dla kontroli

CELE RACHUNKU SPRAWOZDAWCZEGO

1. Określenie rodzajów i wysokości poniesionych kosztów w okresie sprawozdawczym

2. Powiazanie kosztów z określonym procesem i jego efektem oraz z komórkami przedsiębiorstwa, w którym powstały.

3. Ustalenie kosztów przypadających na jednostkę produktu.

4. Efekty

• Prawidłowe sporządzenie SF

• Zachowanie zasad rachunkowości finansowej

• Określenie metodologii ustalania szacunków zużycia i wybór odpowiedniej metody wyceny

KLASYFIKACJA RACHUNKU KOSZTÓW

POMIAR KOSZTÓW	RK RZECZYWISTYCH	RK NORMALNYCH	RK STANDARDOWYCH
Koszty bezpośredni	Rzeczywiste zużycie (np. 20 kg materiałów)	Rzeczywiste zużycie	Planowane zużycie
Koszty pośrednie	Rzeczywiste zużycie (np. 100 PLN czynszu za halę)	Planowane zużycie (zużycie zaplanowane dla określonego poziomu produkcji np. 100 PLN czynszu za jedną halę przy wytworzeniu 1000 produktów)	Planowane zużycie
Zakres rozliczania kosztów	RK pełnych (do kosztów wytworzenia produktów zalicza się zmienne i stałe koszty produkcji)		RK zmiennych (produkty wycenia się tylko na podstawie zmiennych kosztów produkcji)