Wychowanie bez stereotyp贸w
Written by Violetta Nowacka. Posted in Rodzice-dzieci
Na przek贸r stereotypom
Obalamy mity na temat zasad wychowywania dzieci.
Wychowanie dziecka to wiele przyjemno艣ci, ale i trud贸w. Od pokole艅 matki przekazuj膮 c贸rkom przepisy na dobre wychowanie pociech. Ka偶da z nas s艂ysza艂a je tak偶e od bab膰 czy cio膰. Stereotypy na temat wychowania dzieci, bo o nich mowa, s膮 wci膮偶 偶ywe. Wierzymy, 偶e dzi臋ki nim nasze maluchy wyrosn膮 na ludzi. Wiele z nich wprawdzie os艂adza rodzicom trud wychowania, jednak nie s艂u偶y dzieciom.
Wychowanie poza stereotypami, czyli po partnersku uwzgl臋dnia indywidualno艣膰 dziecka, opiera si臋 na szacunku dla jego uczu膰, rodz膮cych si臋 przemy艣le艅, czy pogl膮d贸w. U艂atwia odnajdywanie ma艂emu cz艂owiekowi swojej to偶samo艣ci, podbudowuje wiar臋 w siebie, a przez to- gwarantuje dobre wsp贸艂偶ycie z lud藕mi i radzenie sobie z problemami w przysz艂o艣ci.
Oto lista stereotyp贸w do zreformowania.
1. Dzieci nie maj膮 prawa sprzeciwia膰 si臋 decyzjom doros艂ych (powinny zawsze s艂ucha膰 doros艂ych)
Jako doro艣li wychodzimy z za艂o偶enia, 偶e dziecko nie wie, co dla niego dobre, bo jeszcze niczego w 偶yciu nie prze偶y艂o, dlatego powinno s艂ucha膰 rad starszych, np. jak ma si臋 ubiera膰, z kim przyja藕ni膰, czym si臋 interesowa膰, a tak偶e pozwala膰 si臋 przytula膰, czy ca艂owa膰, kiedy doros艂y tego chce.
Czym grozi: W ten spos贸b przekazujemy dziecku, 偶e jego zdanie, czy potrzeby nie s膮 wiele warte. St臋piamy intuicj臋 dziecka i jego naturaln膮 ciekawo艣膰 poznawania w艂asnych mo偶liwo艣ci, odbieramy mu wiar臋 w siebie i nara偶amy na kompleksy. Takie dziecko mo偶e w przysz艂o艣ci nie umie膰 zadba膰 o swoje prawa, by膰 zale偶ne od wsparcia i rad innych, mo偶e tak偶e sta膰 si臋 chorobliwym perfekcjonist膮, 偶eby zadowoli膰 doros艂ych. Mo偶e by膰 bardzo nie艣mia艂e lub przeciwnie- krn膮brne i agresywne, pozwala膰 si臋 wykorzystywa膰 ze strony doros艂ych (psychicznie i fizycznie).
Korzy艣膰 z prze艂amania: pozw贸l dziecku na w艂asne, ma艂e decyzje np. w sprawie wyboru ubrania, przyjaci贸艂, formy sp臋dzania czasu. Stanie si臋 bardziej przebojowe, pewne siebie, niezale偶ne. Nie b臋dzie si臋 godzi艂o z wykorzystywaniem czy przemoc膮 ze strony innych. Ma艂e decyzje ucz膮 dziecko tak偶e odpowiedzialno艣ci za w艂asne wybory, a nie ma nic lepszego, ni偶 uczenie si臋 na b艂臋dach.
Bezpieczne granice tolerancji: Je艣li kupujesz ubrania, sama zdecyduj, ile przeznaczysz na nie pieni臋dzy, tzn. nie pozw贸l, 偶eby decydowa艂o o marce, czy cenie ubrania. Niech za to wybierze kolor, czy fason, kt贸ry mu najbardziej pasuje (podobnie z innymi rzeczami, kt贸re dziecko potrzebuje na co dzie艅). Ingeruj w jego przyja藕nie tylko wtedy, gdy maj膮 na niego z艂y wp艂yw (np. gdy dziecko na艣laduje z艂e zachowanie lub odzywa si臋 niegrzecznie). Je艣li zabronisz mu spotka艅 z koleg膮, dlatego, 偶e nie podoba ci si臋 status materialny, czy wykszta艂cenie jego rodzic贸w, lub z powodu zas艂yszanych plotek- robisz dziecku wielk膮 krzywd臋. Zanim podejmiesz kroki w tej sprawie, obserwuj je podczas zabawy z koleg膮 lub porozmawiaj o nim: co w nim lubi, dlaczego si臋 z nim przyja藕ni. W ten spos贸b lepiej poznasz swoje dziecko i oka偶esz mu szacunek wobec uczu膰. Daj mu mo偶liwo艣膰 wyboru zaj臋膰 pozalekcyjnych. Je艣li ma talent do sportu, czy muzyki, przygotuj mu list臋 pomys艂贸w, z kt贸rych wybierze co艣 dla siebie. Nie czekaj jednak, a偶 samo wyjdzie z propozycj膮 鈥瀌okszta艂cania鈥.
2. Ch艂opcy nie powinni bawi膰 si臋 w 鈥瀌ziewcz臋ce鈥 zabawy.
Rodzice niepokoj膮 si臋, gdy syn zaczyna bawi膰 si臋 lalkami, chodzi膰 z w贸zkiem, czy bra膰 udzia艂 w zabawach typowych dla dziewczynek- np. w dom, w klasy, przebieranie czy malowanie. Przychodz膮 do g艂owy rozmaite obawy, np. 偶e syn wyro艣nie na maminsynka czy geja. Takie zabawy wybieraj膮 zwykle ch艂opcy wra偶liwi, z zainteresowaniami artystycznymi, z wysok膮 inteligencj膮 鈥瀍mocjonaln膮鈥 i najcz臋艣ciej s膮 to zainteresowania przej艣ciowe. Walka z nimi przyniesie wi臋cej strat ni偶 korzy艣ci wychowawczych.
Czym grozi: Fantazja dziecka nie zna granic. Wybiera ono zabawy intuicyjnie, zgodnie z potrzebami. Je艣li wmawiamy synowi, 偶e to, co lubi jest z艂e, st臋piamy w ten spos贸b jego wra偶liwo艣膰, podkopujemy wiar臋 w siebie.
Korzy艣膰 z prze艂amania: psycholodzy s膮 pewni, 偶e np. bawienie si臋 lalkami to 艣wietna nauka relacji mi臋dzyludzkich i komunikacji; uwra偶liwia na ludzk膮 krzywd臋, przygotowuje ch艂opc贸w do 偶ycia w艣r贸d r贸wie艣nik贸w obu p艂ci, uczy zachowa艅 spo艂ecznych, przystosowania. Ch艂opcy, kt贸rzy bawi膮 si臋 w dziewcz臋ce zabawy, symuluj膮ce relacje mi臋dzyludzkie, ucz膮 si臋 szacunku dla uczu膰 innych ludzi, a przez to i do siebie samych. Natomiast zabawy w przebieranie czy robienie makija偶u mog膮 by膰 objawem zainteresowa艅 artystycznych, teatralnych, humanistycznych. Wykorzystaj to, zapisuj膮c ch艂opca np. na k贸艂ko teatralne.
Bezpieczne granice tolerancji: b膮d藕 spokojna, je艣li syn opr贸cz lalek, domk贸w i w贸zk贸w lubi tak偶e zabawy z ch艂opcami, klocki, czy wspinaczki po drzewach. Mo偶esz si臋 zaniepokoi膰, gdy syn unika kontakt贸w z dzie膰mi, bawi膮c si臋, zamyka w swoim pokoju. To sygna艂, 偶e dziecko ma problemy emocjonalne i warto z nim wi臋cej rozmawia膰, po艣wi臋ca膰 mu wi臋cej czasu na wsp贸lne zabawy, mo偶e tak偶e wybra膰 si臋 do psychologa dzieci臋cego.
3. Dzieci nie powinni z艂o艣ci膰 si臋 przy innych ludziach (ukrywa膰 z艂o艣膰).
Ka偶dy rodzic chce, 偶eby jego dziecko by艂o grzeczne i nie przynosi艂o mu wstydu. Dlatego pr贸bujemy zakazywa膰 mu publicznego okazywania z艂o艣ci; s膮dzimy, 偶e reakcja dziecka to zamach na nasz rodzicielski autorytet. Nie warto bra膰 do siebie wybuch贸w z艂o艣ci. Mo偶emy sprawi膰, by nie okazywa艂o z艂o艣ci, ale taki przymus powoduje, 偶e dziecko 鈥瀔amienieje鈥 emocjonalnie- t艂umi z艂e uczucia, ale tak偶e i z czasem te dobre.
Czym grozi: T艂umienie z艂o艣ci ma wiele negatywnych konsekwencji. Dzieci, kt贸rym zakazuje si臋 reagowa膰 z艂o艣ci膮 na sytuacje, kt贸re w naturalny spos贸b z艂o艣膰 powoduj膮, np. polecaj膮c 鈥濽spok贸j si臋 natychmiast鈥, 鈥瀊膮d藕 grzeczna鈥 bywaj膮 nadpobudliwe, zdarzaj膮 si臋 im niekontrolowane napady histerii, p艂aczu. Dzieje si臋 tak dlatego, 偶e zablokowana z艂o艣膰 domaga si臋 uj艣cia w najmniej oczekiwanych momentach, wymyka si臋 spod kontroli lub zamienia si臋 w np. w strach, czy smutek. Dzieci takie bywaj膮 z艂o艣liwe i okrutne, maj膮 sk艂onno艣膰 do intryg, plotkowania za plecami (ukryta z艂o艣膰 zakamuflowana z艂o艣膰 przybiera ukryte formy). Cz臋艣ciej te偶 od innych dzieci zapadaj膮 na choroby psychosomatyczne (alergie, astmy, choroby gard艂a, wysypki sk贸rne)
Korzy艣膰 z prze艂amania: dzieci, z kt贸rymi du偶o si臋 rozmawia, zamiast zakazywa膰 i nakazywa膰 sposobu wyra偶ania negatywnych uczu膰 s膮 zr贸wnowa偶one emocjonalne, bezpo艣rednie, otwarte, maj膮 zaufanie do innych ludzi. Lepiej rozumiej膮 si臋 z r贸wie艣nikami, 艂atwiej si臋 ucz膮 i sprawiaj膮 mniej k艂opot贸w wychowawczych.
Bezpieczne granice tolerancji:
Dziecko zaczyna wierzy膰 w siebie wtedy, gdy rodzice okazuj膮 mi艂o艣膰 i zrozumienie nawet wtedy, gdy jest smutne, przestraszone, czy marudzi. Okazuj akceptacj臋 dla uczu膰 dziecka. Np. 鈥瀓este艣 chyba bardzo z艂y, porozmawiajmy o tym鈥, zamiast kara膰 lub ocenia膰 dziecko za to co czuje 鈥瀢 tym domu nie ma miejsca dla takich z艂o艣nik贸w; id藕 do pokoju i nie wychod藕, dop贸ki si臋 nie uspokoisz鈥. Wa偶ne, 偶eby艣 ukucn臋艂a do poziomu dziecka i spojrza艂a mu w oczy, kiedy pytasz go o to, co czuje. Je艣li jednak dziecko mimo pr贸b nawi膮zania z nim rozmowy wrzeszczy na ca艂e gard艂o, obra偶a ci臋, kopie, czy demoluje otoczenie, np. podczas wizyty u znajomych czy w sklepie, wtedy pora na inne metody wychowawcze (oddal si臋 od dziecka i postaw warunki, np. 鈥瀗ie podoba mi si臋 to, 偶e kopiesz i krzyczysz. B臋d臋 czeka膰 na ciebie przy wyj艣ciu, kiedy ju偶 si臋 uspokoisz.鈥)
4. Dziewczynki nie powinny nara偶a膰 si臋 na niebezpiecze艅stwo i brudzi膰 si臋.
Wielu rodzic贸w wychodzi z przekonania, 偶e ich c贸reczki to ma艂e ksi臋偶niczki, kt贸re trzeba chroni膰 przed z艂em tego 艣wiata. Dlatego zabraniaj膮 c贸rkom wspinaczek po drzewach (bo si臋 pot艂uk膮), lub zabaw, w kt贸rych mog膮 si臋 pobrudzi膰. Ch艂opcom jednak daj膮 takie prawo.
Czym grozi: hamujemy naturaln膮 potrzeb臋 poznawania 艣wiata, t艂umimy ciekawo艣膰, ograniczamy spontaniczno艣膰. To ukryty przekaz, 偶e dziewczynki s膮 mniej zaradne od ch艂opc贸w, a tym samym, 偶e s膮 od ch艂opc贸w gorsze. Mo偶emy tak偶e zaszczepi膰 dziecku poczucie bezradno艣ci, a w doros艂ym 偶yciu przekonanie, 偶e bez m臋偶czyzny sobie nie poradz膮.
Korzy艣膰 z prze艂amania: dziewczynki, kt贸rym pozwala bawi膰 si臋 tak, jak lubi膮, s膮 sprawniejsze fizycznie, odwa偶ne, zaradne, przekonane, 偶e pokonaj膮 w 偶yciu ka偶d膮 przeszkod臋, nie zadowalaj膮 si臋 bezpiecznymi rozwi膮zaniami, lecz podejmuj膮 trudne wyzwania i zazwyczaj osi膮gaj膮 wi臋cej, ni偶 te wychowywane 鈥瀙od kloszem鈥.
Bezpieczne granice tolerancji: o ile twoja c贸rka nie 艂amie sobie ko艅czyn, czy nie nara偶a na inne niebezpieczne sytuacje, wymagaj膮ce interwencji np. stra偶y po偶arnej, czy policji- pozw贸l jej na spontaniczne zabawy. Od obtarcia nask贸rka, poparzenia pokrzyw膮 czy uk艂ucia kolcem ostu jeszcze nikt nie umar艂. Dostosuj si臋 do temperamentu swojej c贸rki: zamiast kupowa膰 jej lakierki i bia艂e lub r贸偶owe sukienki, wybieraj rzeczy praktyczne i ciemniejsze.
5. Dzieci powinny dzieli膰 si臋 z innymi tym, co maj膮.
Pewnie nie raz s艂ysza艂a艣, 偶e skromno艣膰 to zaleta, wi臋c powtarzasz dziecku, by zawsze by艂o dla ludzi uczynne, a nawet- by przedk艂ada艂o ich dobro nad w艂asne. T臋pisz ka偶dy przejaw egoizmu. Czy jednak na pewno dla dobra dziecka?
Czym grozi: zmuszaj膮c do bezustannych ust臋pstw i po艣wi臋ce艅, wpajasz mu przekonanie, 偶e inni ludzie s膮 wa偶niejsi ode niego, 偶e ich uczucia licz膮 si臋 bardziej. Takie dziecko b臋dzie bardziej podatne na wykorzystywanie, a tak偶e na nerwice.
Korzy艣膰 z prze艂amania: odrobina zdrowego egoizmu to gwarancja na sukces w drapie偶nym 艣wiecie. Mo偶esz by膰 pewna, 偶e je艣li pozwolisz mu na swoj膮 prywatno艣膰 (to jest moje, tym nie chc臋 si臋 dzieli膰), b臋dzie umia艂o stawia膰 innym ludziom granice (na co mog膮 sobie pozwoli膰, a na co absolutnie nie) i potrafi艂o o siebie zadba膰 w przysz艂o艣ci.
Bezpieczne granice tolerancji: b膮d藕 spokojna, je艣li dziecko od czasu do czasu oka偶e si臋 ma艂ym egoist膮 (nie podzieli si臋 czekoladk膮 z siostr膮, czy nie po偶yczy innemu dziecku misia, kt贸rym si臋 wcale nie bawi.) Taki sprzeciw daje mu poczucie bezpiecze艅stwa i sprawowania kontroli. Kiedy jednak takie zachowania staj膮 si臋 codzienno艣ci膮, to czas, by艣 wkroczy艂a do akcji. Pami臋taj, 偶e zmieniaj膮c egoistyczne nawyki dziecka, warto kierowa膰 si臋 zasad膮 wskazywania korzy艣ci (zamiast nakazami), np. 鈥瀓e艣li podzielisz si臋 z Monik膮, b臋dziecie si臋 razem wspaniale bawi艂y.鈥
6. Ch艂opcy nie p艂acz膮 (du偶e dzieci nie p艂acz膮) 鈥 nie okazuj膮 smutku, czy strachu.
Wierz膮 w to zw艂aszcza tatusiowie, kt贸rzy to samo s艂yszeli od w艂asnych ojc贸w. Przekonanie, 偶e p艂acz jest reakcj膮 z艂膮, 偶e trzeba j膮 ukrywa膰, wstydzi膰 si臋 jej, niestety nie przynosi dziecku (bez wzgl臋du na p艂e膰) niczego dobrego. Bo przecie偶 p艂acz to najprostsza, najbardziej oczyszczaj膮ca ze wszystkich dost臋pnych cz艂owiekowi reakcji na naturalne emocje- strach i smutek.
Czym grozi: Ch艂opcy, kt贸rym zakazywa艂o si臋 okazywania s艂abo艣ci, s膮 w przysz艂o艣ci bardziej podatni na na艂ogi, depresje. Bywaj膮 tak偶e agresywni, poniewa偶 zakaz okazywania jednego uczucia- wyzwala inne, zast臋pcze. Roz艂adowanie tych emocji odbywa si臋 poza kontrol膮 dziecka, tak偶e w doros艂ym 偶yciu. Brak zaufania i niech臋膰 do wyra偶ania jakichkolwiek uczu膰 przysparza im k艂opot贸w wobec relacjach z lud藕mi i nara偶a na problemy w zwi膮zkach.
Korzy艣膰 z prze艂amania: dzieci, kt贸re maj膮 prawo do spontanicznego reagowania s膮 bardziej lubiane w艣r贸d r贸wie艣nik贸w, lepiej te偶 radz膮 sobie w sytuacjach spo艂ecznych, maj膮 wi臋cej pomys艂贸w.
Bezpieczne granice tolerancji:
Nigdy nie zawstydzaj dziecka 鈥瀟aki du偶y, a p艂acze鈥, 鈥瀉le z ciebie beksa鈥, nie bagatelizuj jego strachu, np. 鈥瀟ylko g艂uptasy boj膮 si臋 takiego ma艂ego pieska鈥. Okazuj akceptacj臋 dla jego nastroju, nie oceniaj jego emocji np. 鈥瀙艂aczesz, bo jest ci smutno鈥, lub 鈥瀟en piesek ci臋 przestraszy艂, prawda?鈥. Je艣li jednak twoje dziecko p艂acze codziennie kilka razy, wraca zap艂akane z podw贸rka lub z przedszkola, jest stale zal臋knione, warto zaj膮膰 si臋 dzieckiem uwa偶niej. Mo偶e pora zmieni膰 metody wychowawcze lub wybra膰 si臋 do psychologa (mo偶e to by膰 objawem nerwicy).
7. Trzeba zjada膰 to, co podsuwaj膮 doro艣li.
W ten spos贸b chcemy pokaza膰 dziecku, 偶e si臋 o nie troszczymy, przy okazji wyrobi膰 szacunek do jedzenia i do nas, rodzic贸w. Uwa偶amy, 偶e powinno nam si臋 odwdzi臋czy膰 za nasze po艣wi臋cenie i prac臋. Czy jednak troski o dobro dziecka nie przes艂ania ch臋膰 kontrolowania go?
Czym grozi: dzieci przymuszane do jedzenia (s艂owem i czynem) s膮 nara偶one na zaburzenia 艂aknienia (anoreksj臋/bulimi臋, oty艂o艣膰). Traktuj膮 jedzenie jako spos贸b manipulowania uczuciami innych ludzi. W przysz艂o艣ci rytua艂 jedzenia (lub jego unikanie) zast臋puje mu bliskie relacje z lud藕mi,
Korzy艣膰 z prze艂amania: dziecko uczy si臋 ufa膰 sygna艂om p艂yn膮cym z w艂asnego organizmu, ma uregulowan膮 przemian臋 materii, jest spokojniejsze.
Bezpieczne granice tolerancji: o ile twoje dziecko ma prawid艂owe wyniki bada艅 krwi i innych, nie martw si臋 na zapas o jego wag臋. Nic si臋 nie stanie, kiedy p贸jdzie g艂odne spa膰. Nast臋pnym razem samo si臋 upomni.
Wychowanie w my艣l stereotyp贸w u艂atwia kontrol臋 nad dzie膰mi, ale nie zapewnia sukces贸w wychowawczych. Wychowanie poza stereotypami to kompromis mi臋dzy interesem dziecka, a rodzica; ws艂uchiwanie si臋 w osobowo艣膰 i emocje pociechy wymaga o wiele wi臋cej uwagi i elastyczno艣ci, ale warto podj膮膰 ten trud. Dzieci, dla kt贸rych rodzice byli partnerami, szanowali i akceptowali ich uczucia, tworz膮 z nimi g艂臋bok膮 wi臋藕 nawet wtedy, gdy zak艂adaj膮 w艂asne rodziny, a ich mi艂o艣膰 p艂ynie z serca, a nie poczucia obowi膮zku czy wdzi臋czno艣ci.
Trackback from your site.
2012 Copyright 漏 SELF-PSYCHOLOGIA - Wszystkie prawa zastrze偶one.
Chcesz tak膮 stron臋? Napisz: Progressiva Studio