Teoria potrzeb i konsumpcji ostatni wykład 10.06.2011r

Temat: wybrane problemy badania konsumpcji i zachowań konsumentów

1. Główne kierunki badań konsumpcji:

• Badania nad potrzebami, preferencjami i systemami wartości: jest najsłabiej zaawansowanym ze względu na trudność badania

• Badania w dziedzinie uwarunkowań i czynników konsumpcji i zachowań konsumentów

• Badania poziomu i struktury konsumpcji, kierunki przemian, prawidłowości

• Badania zróżnicowania w konsumpcji ( ze wzg. Podmiotu, przestrzeni, zachowania rynkowe i ich uwarunkowania, mechanizm decyzyjny)

1. Podstawy źródłowe w badaniach konsumpcji i zachowań konsumentów:

• Pierwotne

• Wtórne

1. Pierwotne metody pozyskiwania danych:

- obserwacje

- eksperyment

- testy

- badania reprezentacyjne: wywiad i ankieta

1. Badania pierwotne mają charakter:

- ilościowy: ankiety i wywiady

- jakościowy: wywiad pogłębiony i zogniskowany, metody twórczego myślenia i projekcyjne

1. Wtórne metody pozyskiwania danych:

- literatura przedmiotu

-akty prawne

- dokumentacja wewnętrzna różnych podmiotów

- statystyki:

• Wyczerpujące

• Niewyczerpujące: wyniki badań budżetów gospodarstw domowych

wyniki badań budżetów gospodarstw domowych: badania reprezentacyjne, po raz pierwszy w 1973r.

KIEDYŚ: 4 grupy gospodarstw domowych:

• Gosp. Pracownicze

• Gosp. Pracowniczo-rolnicze

• Gosp. Chłopskie

• Gosp. Emeryt-rencista

Publikowane przez GUS

Dostarczają informacji o:

• Dane o gospodarstwie domowym: ilość osób, aktywność zawodowa, źródło utrzymania, struktura płci, wieku, sytuacja ekonomiczna

• Przeciętne roczne przychody

• Przeciętne roczne rozchody

• Przeciętne roczne spożycie

TERAZ: 6 grup gospodarstw domowych:

• Gosp. Pracownicze: robotnicze i nierobotnicze

• Gosp. Zawodowe

• Gosp. Rolnicze

• Gosp. Pracownicze na własny rachunek

• Gosp. Emeryt-rencista

• Gosp. Utrzymujące się z niezarobkowych źródeł; zasiłki, zapomogi

1. Mierniki konsumpcji

• Pozwalają określić rzeczywisty poziom konsumpcji

• Istnieje duża liczba mierników pojedynczych, ale brak jest syntetycznego/kompleksowego miernika konsumpcji

1. Mierniki pojedyncze

• Wartościowe: w większym stopniu zagregowane, określają spożycie rynkowe, porównanie wydatków ludności

• Ilościowe/ naturalne: wyrażone w jednostkach naturalnych np. liczna aut na 100/1000 mieszkańców, ilość kg. Spożycia mięsa/owoców/warzyw

  • Bezpośrednie

  • Symptomatyczne/ pośrednie- mówią o najważniejszych warunkach w jakich kształtuje się spożycie np. ilość sklepów na 1000 mieszkańców, liczna osób na 1 izbę mieszkalną, przeciętna powierzchnia mieszkania.

1. Mierzenie konsumpcji ma sens, gdy uzyskane wyniki/ miary odniesiemy do jakiegoś wzorca. Tym wzorcem może być wzorzec o charakterze:

- względnie obiektywny np. normy spożycia żywności (a,b,c,d), badania porównawcze międzynarodowe

- celowo dobrany np. odniesienie do regionu

Badania porównawcze: porównuje się kraje podobne pod względem kulturowym, cywilizacyjnym i klimatycznym- określone podobnymi czynnikami, najczęściej kraje UE

1. Metoda genewska

- opracowana przez IBRS ONZ

- próba kompleksowego ujęcia spożycia

- grupa potrzeb podstawowych-> wyżywienie, mieszkanie, zdrowie, rekreacja, wykształcenie, zabezpieczenie społeczne

- grupa potrzeb wyższego rzędu-> zagospodarowanie materialne: fundusz swobodnej decyzji, turystyka zagraniczna

Każdą grupę potrzeb ocenia się przy pomocy mierników cząstkowych a następnie buduje się miernik syntetyczny poziomu życia ludności.