Struktura sieciowa – jest to struktura stosowana w nowoczesnych organizacjach, które zrywają z tradycyjnymi rozwiązaniami organizacyjnymi oraz wprowadzają nowe sposoby zarządzania, czyli w takich które opierają swoje funkcjonowanie na pracy i zarządzaniu sieciowym. Współcześnie obserwuje się odchodzenie od charakterystycznej w epoce przemysłowej struktury organizacyjnej w kierunku struktury sieciowej.

Powodem takich działań jest dezintegracja tradycyjnej organizacji, w miejsce której powstają duże organizacje lub mniejsze, dynamiczne składające się np. ze związków samodzielnych pracowników lub podmiotów. Jednostki takie charakteryzują się duża samodzielnością decyzyjną, szybkością oraz samodzielnością podejmowanych decyzji, wyższą jakością produktu oraz bardziej efektywnym zarządzaniem. Liczba podmiotów stosujących struktury sieciowe w ostatnim czasie wzrasta bardzo szybko, należą do nich nowoczesne przedsiębiorstwa, instytucje naukowo-badawcze, doradcze, finansowe i projektowe. Takie organizacje określa się mianem „borderless organization” – organizacji bez granic.

„Struktury sieciowe to podstawowe kanały komunikowania się ludzi zorientowanych na realizacje zadań, a nie na władzę”

Organizacje sieciowe wyróżnia to, że:

• najistotniejszym zasobem staje się wiedza uczestników sieci,

• nie działa prawo malejących zysków; odwrotnie, wraz ze wzrostem sieci zyski rosną,

• w tradycyjnych związkach gospodarczych wartościowe są dobra rzadkie: surowce, kapitał;

w organizacji sieciowej odwrotnie – wartościowe jest dobro powszechne (wiedza),

• w związkach gospodarczych tradycyjnie podaż produktu będzie rosła, jeśli będzie rosła

cena; w organizacji sieciowej podaż rośnie a ceny maleją,

• dostęp nowych uczestników do organizacji sieciowej jest nieporównywalnie łatwiejszy niż

do tradycyjnych związków gospodarczych,

• lokalizacja poszczególnych elementów organizacji sieciowej jest mało istotna; istotne stają

się rozmiary sieci i znaczenie poszczególnych elementów

Organizacje sieciowe mogą przybierać następujące formy:

•         sieć przedsiębiorstw,

•         organizacja wirtualna,

Organizacja wirtualna jest związkiem niezależnych organizacji gospodarczych tworzonym na zasadzie dobrowolności. Współpraca podmiotów w ramach organizacji wirtualnej może przebiegać na podstawie różnych typów umów wybranych przez uczestników organizacji. Organizacja wirtualna jest powoływana w celu wykorzystania konkretnej okazji rynkowej, więc z założenia czas jej trwania jest ograniczony.

Jest organizacją, w której każdy z podmiotów jest skupiony na jednym rodzaju działalności, w którym jest szczególnie biegły. Podstawą przynależności jest posiadanie zasobów (wiedzy, technologii,personelu, majątku) generujących wartość dodaną w procesie gospodarczym, do którego wykonywania organizacja wirtualna została powołana.

Nierzadko poszczególne podmioty należące do organizacji są rozproszone geograficznie. Komunikacja między podmiotami oparta jest na sieciach komputerowych. Ten typ organizacji umożliwia mniejszym firmom po połączeniu w sieć uzyskiwanie korzyści dostępnych wcześniej dla przedsiębiorstw większych.

•         kontrakt/alians strategiczny,

Alians strategiczny - połączenie współpracy i konkurencji w pewnej grupie przedsiębiorstw dostarczających gamę produktów częściowo komplementarnych^[1]; umowa między konkurentami, na zasadach partnerstwa. Czasami alians odbywa się bez umowy. Alians strategiczny pomaga wprowadzić firmę na nowy rynek, wymienić doświadczenia i wiedzę pomiędzy współpracującymi firmami. Obecnie jego popularność jest związana z procesem internacjonalizacji przedsiębiorstw, jest bowiem alternatywą dla innych form podejmowania działalności poza granicami kraju. Stąd też najczęstszą formą współczesnych aliansów to alianse międzynarodowe. Alians strategiczny ma na celu rozszerzenie działalności firmy i poprawę jej konkurencyjności. Są to porozumienia zawierane wówczas, gdy na łączenie się firm nie pozwalają przepisy antymonopolowe. Opierają się w dużym stopniu na integracji działalności, co sprzyja ich trwałości.

Działalność może być prowadzona zarówno z bardzo odległymi partnerami np. w formie organizacji wirtualnej lub w formie gron (ang: cluster) z podmiotami z bezpośredniego sąsiedztwa lub regionu. Często na podstawie tej koncepcji tworzy się tzw. „Parki Naukowo Techniczne” gdzie dochodzi do bardzo bliskiej współpracy kół naukowych z biznesem.

Takie powiązania pozwalają obniżać koszty, poprawiać innowacyjność i konkurencyjność firmy.

Zastosowanie takiej formy prowadzenia działalności w sposób znaczący uelastycznia przedsiębiorstwo.

Firmami posiadającymi organizacje sieciowe są:

Amerykański dom maklerski – charlesschwab oraz

Organizacja transportowa – rosenbluth international