Część eksperymentalna

W fazie drugiej wprowadziłam 14 zabaw o treści badawczej. W czasie trwania eksperymentu badałam aktywność poznawczą dzieci w grupie eksperymentalnej „e” przy zastosowaniu zabaw badawczych z zakresu mechaniki czyli nauki zajmującej się zjawiskami ruchu i spoczynku oraz przyczynami powstawa­nia tych zjawisk.

W zabawach tych kształtujemy u dzieci po­jęcie siły, które dokładniej zostanie przybliżone w szkole podstawowej w eksperymentach m.in. ze spadochronami, samolotami, wyważeniem samolotu. Dzięki obserwacji ruchu ciał na równi pochyłej czy wahadeł następuje wprowadzenie do intuicyjnego zrozumie­nia pojęcia energii, jej przemian i zasady zachowania energii. W zjawiskach tych występuje również bezwładność ciał (ciała są bezwładne, zachowują swój stan ruchu, jeżeli nie ma przyczyny, która ten stan zmienia). W dalszej części działań mamy elementy bryły sztywnej, pojęcie środka masy i pewne elementy statyki, warunki pływania ciał¹.

Moją pierwsza propozycją była „Budowa trasy rajdowej” - ruch ciał na równi pochyłej. Zajęcia odbywały się na świeżym powietrzu na terenie przedszkola. Celem zaproponowanej przeze mnie zabawy było dostrzeganie i rozumienie zależności prędkości stacza­nia się przedmiotów z równi pochyłej i wtaczania ich na tę równię od kąta nachylenia jej powierzchni. Wykorzystałam następujące pomoce: kamienie, cegły, deseczki różnych rozmiarów, kre­dę, samochodziki.

Zajęcia przebiegały w formie rozmowy na temat rajdów samochodowych, tym sposobem próbowałam za­chęcać dzieci do zbudowania tras rajdowych o różnym kącie nachy­lenia i urządze­nia wyścigów. Od samego początku dała się zauważyć duża aktywność chłopców. W trakcie trwania zabawy szukałam z dziećmi odpowiedzi na temat dostrzeżonych przez dzieci zależ­ności pomiędzy wielkością kąta nachylenia powierzchni trasy a zachowaniem się pojazdów w trakcie „wjeżdżania” na tę trasę i „zjeżdżania” z niej samochodzików.

Na którą górkę łatwiej wjedzie popchnięty samochodzik?

Dlaczego samochodzik nie może wjechać na stromą górę?

Z jakiej góry samochód zjedzie najdalej?

Co może stać się z samochodem, gdy zjedzie z bardzo stromej góry?

Wybudowaną trasę sprawdzaliśmy przez: popychanie samochodów i obserwowanie ich zachowania w trakcie wjazdu i zjazdu, obniżanie gór­ki poprzez wyciągnięcie jednego kamienia i ponowne sprawdzanie zachowania się popchniętego samochodu.

Po skończonych zajęciach, dzieci przystąpiły do swobodnych zabaw. Pomimo zakończonych zajęć dało się zauważyć, iż emocje wywołane podczas zajęć nie wygasały gwałtownie. Dotyczy to zwłaszcza chłopców, którzy dalej kontynuowali zabawę już samodzielnie.

---

1. B. Muchacka, Zabawy badawcze ..., s. 56.↩