Spostrzeganie- proces w umyśle człowieka, który polega na odzwierciedlaniu w świadomości pewnych przedmiotów, sytuacji itd. Odzwierciedlanie dokonuje się w danej chwili gdy na zmysły działa bodziec. Jest proces spostrzegania, ponieważ powstaje subiektywny „obraz rzeczywistości”- spostrzeżenie. U podstaw tego procesu leży pojedyncze wrażenie. Postrzeganie nie jest sumą wrażeń. Wrażeniom towarzyszy stopień rozumowania, które to rozumowanie tworzy przedmiot.

Spostrzeżenie łączy pewne wrażenia i jednocześnie je wyodrębnia. Oraz ujmuje w stosunkach przestrzennych i czasowych. Ważnym procesem spostrzeżenia jest nazwanie przedmiotu lub zjawisk- następuje zwerbalizowanie wrażeń, poprzez wyodrębnienie barwy, kształtu i innych jakości zmysłowych. Jakości te przekształcają się w określony przedmiot lub zjawisko, tworząc w ten sposób uporządkowaną wiedzę.

Wynikiem procesu spostrzegania, są spostrzeżenia, które są obrazem zmysłowym i które można odnieść do określonego funkcjonowania fizjologicznego. To spostrzeżenie które zostaje zapisane w strukturze mózgu ma układ trwały. Zasadniczą właściwością spostrzegania jest natychmiastowość, uporządkowana struktura, selektywność, stałość.

Spostrzeżenia pozwalają człowiekowi orientować się w rzeczywistości i wprowadzać celowość działań.

Spostrzeżenia działamy ze względu na rodzaj narządów zmysłowych dominujących przy odzwierciedleniu przedmiotu, lub ze względu na rodzaj zjawisk zachodzących w otoczeniu, które są następnie odzwierciedlane:

1) Monosensoryczne (dominuje jeden zmysł), polisensoryczne (równolegle zaangażowanych jest wiele zmysłów)

2) Spostrzeganie: przedmiotów, przestrzeni, stosunków przestrzennych między rzeczami, upływu czasu, ruch, ruch własnego ciała

3) Spostrzeganie: obiektywne (widzimy szczegółowo i ściśle, konkretnie), subiektywne (dołączamy swoje spostrzeżenia)

Procesy spostrzegania przebiegają na poziomie sensomotorycznym, oraz semantyczno-operacyjnym (znaczeniowo czynnościowym)

Pamięć:

Psychiczna właściwość umożliwiająca gromadzenie doświadczeń. Przejawia się w przechowywaniu, rozpoznawaniu, przypominaniu procesów, zjawisk, procesów psychicznych, zdolność umożliwiająca oddziaływanie procesów przyszłych na teraźniejsze. Pamięć to coś więcej niż zapamiętywanie. Pamięć obejmuje całość – podnieceń, napięć, emocji, wzruszeń.

Obejmuje całość oddziaływania człowieka. Umożliwia przystosowanie się do różnych warunków życia. Pozwala na poczucie ciągłości naszego rozwoju.

Typy pamięci:

Klasyfikujemy zgodnie z procesem zapamiętywanie, trwałością zapamiętywania.

sposobem zapamiętywanie.

Mimowolna, dowolna (trzeba podjąć wysiłek by zapamiętać), pamięć bezpośrednia (krótka, pozwala reprodukować materiał zaraz po zapamiętaniu), odroczona (długotrwała, ma możliwość reprodukcji), mechaniczna (powtarzanie tego samego), logiczna (uczenie się na zasadzie rozumowania), obrazowa, słowno-logiczna (zapamiętywanie+ umiejętność skonstruowania własnych myśli), ruchowa, uczuciowa.

Motywacja:

Sprawność ludzkiego działania uzależniona jest od wielu czynników: jasno sformułowany cel, wystarczająco wysokie aspiracje, zasób wiedzy o sposobie i celu dojścia do czegoś, zasób sił fizycznych i psychicznych.

Świadome działanie musi być oparte o motywację, bo motyw to racja na podstawie której zapada decyzja o działaniu. Każdy motyw ma 2 istotne aspekty: aspekt dynamiczny (siła pobudzenia do działania i podtrzymania do działania) i aspekt kierunkowy (nadaje działaniu odpowiedni kierunek).

Motyw to proces wzbudzający, utrzymujący i regulujący przebieg działania. Motywy mogą być dodatnie i ujemne.

Motywacje dzielimy na zewnętrzną i wewnętrzną. Zewnętrzna- element nagrody i kary. Wewnętrzna- nasze potrzeby, zainteresowania, chęć osiągnięcia sukcesu, lęki, plany, ideały, cele.

Wpływ sytuacji społecznych na procesy psychiczne i zachowanie ludzi:

Badania psychologiczne wskazują, że sytuacje społeczne determinują ludzkie zachowanie i wpływają na procesy psychiczne.

Procesy socjalizacji są zdeterminowane przez motywacje, spostrzeganie i pamięć.

Wpływ sytuacji społecznych na proces spostrzegania. Inni ludzie stanowią dla nas bodziec odniesienia, Stanowią osoby, które narzucają nam wzorzec postępowania.

Postrzeganie innych cechuje bliska znajomość i stosunki uczuciowe.

Postrzeganie innych cechuje zasada grupowania- ujmuje ludzi o podobnym wyglądzie, zwyczajach, ubiorze itd.

Kolejną cechą postrzegania jest zasada rozciągłości w czasie- np. jak widzimy kogoś kto się w danej chwili uśmiecha, myślimy, że on zawsze jest pogodny, miły itd.

Generalizacja postrzegania innych- przepisywanie cech osobowościowym innym ludziom na podstawie odniesienia do innych osób które znamy.

Kategoryzacja- na podstawie jednej cechy przypisujemy do danej grupy społecznej.

Wnioskowanie funkcjonalne- przypisywanie na podstawie jednej cechy danej osobie określonych zachowań i postaw

Generalizacja metaforyczna- na podstawie np. rysów twarzy oceniamy cechy człowieka.

Postrzeganie innych osób w strukturze społecznej uzupełniane jest innymi danym zmysłowymi- np. jeśli przedmiotem postrzegania są cechy społeczne innej osoby, to cechy postrzegającego mają szczególny wpływ na niektóre jej sądy. Postrzeganie siebie ma wpływ na postrzeganie innych. Nazywamy to selekcją cech przez indywidualny system.

Selektywne postrzeganie na podstawie cech wysoko cenionych- zwracamy uwagę na osoby które mają wysoko cenione przez nas cechy.

Selektywne postrzeganie wzajemnych zależności przy jednoczesnym postrzeganiu 2 osób. Jeśli patrzymy na dwie osoby, to postrzegając jedną w określony sposób przenosimy to postrzeganie na drugą osobę.

Wpływ sytuacji społecznych na proces pamięci