Egzegeza ST wykłady u ks Korca

Egzegeza ST

Literatura prorocka

  1. Profetyzm

  2. Proroctwo

  3. Prorocy

Ad a) Ruch który jest obecny we wszystkich etapach powstania świata. Nurt w życiu społecznym. Przepowiadacz przyszłości. Max Weber. Ruchy rewolucyjne. Analiza życia społecznego. Wpływ na społeczeństwa – Mahatma Gandhiego, JPII i Marcina Lutra Kinga. Widzi świat inaczej niż my. Pogranicze ludzi zdrowych i chorych psychicznie. Pojecie proroka jako inwiduum, a kiedyś zjawisko ruchu społecznego. Tworzy społeczność.

Profetyzm biblijny nie jest najstarszy. Biblia jest światkiem dziejów na przełomie kilku wieków kiedy rodziło się piśmiennictwo oddzielone od ekonomii.

Teksty prorockie- teksty wróżb, czarnej magii.

Wywarcie wpływów na życie człowieka bez jego wyraźnego udziału.

Ad b) Zapowiedź przyszłości. W przypadku Egiptu, Mezopotamii, Ur Chaldejskiego – stałe formuły, prorocy nadworni, stanowią część konsulty królewskiej, odpowiedzi na pytania.

Egipt a Mezopotamia- rodzaj na usługach profetyzmu, różni się zaś brakiem natchnienia lub brakiem magii.

Babilonizm a Egiptyzm- Środowisko kananejskie

BTP nr. 22

Balaam

„wprowadzenie w myśl prorocką”

Interwencja Boga na korzyść człowieka. Polecenie życia człowieka, wykorzystanie go do jakiejś misji.

Uczniowie proroków- należą do figur antyproroków. Istnienie pewnej społeczności a nie szkoła.

Proroctwo kananejskie jest być może bliższe naszym czasom.

Studium religii Izraela: 10 czynników w tym 7 związane z prorokami.

Dwie grupy proroków:

Piśmienni cenzura do VIII wieku

Niepiśmienni

Literatura prorocka:

Tanaka – 1 Tora – prawo

2) Nabiim –prorocy

a) wcześniejsi

b) późniejsi

3) Pisma

Proroctwo – Audycja, wizja

Obserwacja pracy garncarza, czy pochowanie własnej żony; sen

Wezwanie proroka, powołanie prorockie decydujące aby powiedzieć że prorok jest Synem Bożym.

Krótkie frazy

„wstęp do ksiąg prorockich” - Bp. Stanisław Gądecki

W księgach dziejów nie ma nic o prorokach i ich działaniach, tylko w księgach deuterotomistycznych.

Literatura prorocka:

Rozumienie obiektywne – inna kultura gdy tworzona była Biblia, a inna jest teraz.

Nie ma księgi ułożonej chronologicznie. Powołanie proroka Iz dopiero w 6 wersie.

Ostatnie proroctwo 60 wersetów przed końcem.

Krytyka biblijna:

Kto napisał księgę?

Kiedy?

O czym?

Struktura ksiąg – dlaczego tak a nie inaczej?

Gatunek literatury prorockiej:

3 gatunki – rodzaje

Reguły wyroczni: Welhocen

Struktura wyroczni:

Prorok rozumie lepiej

Księga sędziów

Manifestacja Boga

Księga wyjścia i krzak gorejący

Księgi historyczne opierały się na literaturze prorockiej

Księgi prorockie to opowiadanie teologiczne

Wielokrotność sentencji, jak refren

Amos

90 % - wyrocznia osądu

Literatura prorocka 8 wieku

Chronologiczność uzależniona od momentu, w jakim działał prorok.

( kto, kiedy, gdzie dla kogo pisał tą księgę)

To że księga Amosa zaczyna się od słów: „słowo Amosa…” nie znaczy że to on ją napisał

Am, Oz, Iz, Mi – ok. 930 p.n.e. Rządy Salomona – koniec; stracenie kontroli nad państwem przez Roboama; Podział państwa na północ i południe. Panowanie dynastii przez 60 lat. Pozostałe dynastie to dynastie jednego pokolenia. Walki pomiędzy izraelitami.

Dynastia Omnego i Jezabel – Samaria

Korzystanie z sanktuariów czy to swoich czy to też niestabilność swojej religii. Konflikty o granicę państwa północnego, zdobycie władzy przez samaryjczyków.

Am i Oz związani z państwem północnym. Kończy się dobry okres gospodarczy, bogacenie się ludności. Konflikt miedzy Asyrią a Izraelem. Załamanie gospodarki poprzez kontrybuty (długi), podniesienie podatków, uderzenie w Izraelczyków. Akty religijne. Ciągłe tendencje antyasyryjskie.

Gilgal, Beer - Sheeba, Betel – sanktuaria – Jeroboam I

Czas, miejsce, co robił prorok

Drzewo sykomorowe, pasterz, bogactwo, gospodarka

Sykofantea – fałszywe określenie

Sykomora – drzewo figowe

Syko figa

Pieniądze

Forma krytyki historycznej

Stabilizacja i rozwój Izraela

Dzieło

Księga proroctw Amosa

Styl autora, gramatyka tekstu, krytyka literacka

Różnica pomiędzy stylem proroka a stylem autora

Amos nie był prorokiem piszącym

Styl zależy od postaci proroka

Redaktor to osoba która ostatecznie wydaje dzieło

Teologia księgi:

W kontekście każdej księgi prorockiej a nie każdej z osobna

Izrael jest taki sam jak inne narody, a nawet gorszy w czynieniu zła

Dokonanie zła w swoim narodzie. W innych narodach zniszczenie sąsiadów.

Zło dzieje się pośród swoich krajan

Zapowiedź bezwzględności wobec Izraela

Dzień Pański, dzień sadu wobec narodu Izraela

Sądzi inne narody w dniu sądu nad Izraelem, ci, którzy ciemiężą Izraela, spotkają ich kary, odpowiedź za zło nad Izraelem.

Niesprawiedliwość jest pośród Izraela

Wpływ na inne teksty: Jr i Dz

Dowiadujemy się że prorok jest znany ze swojej działalności jedynie w księdze Ozeasza

Krytyka dygnitarzy nadwornych czy też kapłanów, władców

Kara za grzechy

Życie Ozeasza krytyka historyczno -

Mowy prorockie literacka - budowa

Mowy karzące za bałwochwalstwo Izraela

Wezwanie do pokuty i nawrócenia

Badania autentyczności proroctwa księgi

Teologia księgi: Miłość Boga do narodu

Wpływ na inne teksty: Oz, Mt, 1 P, Rz

Działalność proroka z perspektywy księgi

Reportaż z działalności proroka

Metoda teologiczna- studium porównawcze

Przymierze militarne – przymierze Izraela z Damaszkiem przeciwko Asyrii

Bóg jest wierny swojemu ludowi mimo odejścia Izraela

Co zrobi Bóg gdy gniew Jego osiągnie kraniec? Pozostanie wierny

Księga proroka Izajasza

Zmienia się kontekst. Żyje na terenie państwa południowego, Jerozolimy, świątynia

Przypada na ten czas, co księga Ozeasza

Arystokracja – 2 połowa VIII wieku

740 rok do 700 p.n.e.

Mówi się o czterech Izajaszach. Wymienia się częściej trzech:

1-39 Proto

40-55 Deutero

56-66 Trito

39 rozdziałów nawiązuje do królów, potem występują inne imiona np. Nabuchodonozor i Cyrus – król Persji (VI w. p.n.e.), jeden autor musiałby żyć ponad 200 lat

Styl 39 jest uroczysty, zanika stopniowo, pełno powtórzeń

Odnoszą się do obrazu Boga – święty, potem odczytywana jest w inny sposób

Izrael jest raz grzesznikiem lub potrzebuje Bożej interwencji i pomocy

Mimo tych różnic jest kilka momentów, że księga jest jednością – inkluzja – 65 i 66 oraz 1 rozdział

Świętość Boga – Kadosz Izrael- święty Izraela

„powiedział Pan” – występuje w innym kontekście- perfectum i imperfectum

Zamknięte oczy 42, 7; 44, 19 sens duchowy

„ Szkoła Izajaszowa” – nurt w którym są kultywowane idee jednego autora

Szukanie struktur

3 większe jednostki:

  1. Wyrocznie przeciw Judzie i Izraelowi

  2. Wyrocznia przeciw obcym narodom

  3. Wyrocznia przeciw wszystkim

Brakuje pewnych rozdziałów 24 – 27 – wizja sądu ostatecznego – apokalipsa Izajasza

Teologia księgi – Święty Pan Izraela, po trzykroć święty, po to by zobaczyć, że Izrael taki nie jest

Świętość Boga demaskuje braki państwa grzesznego Judy i Jerozolimy

Kult jako moment osądu Izraela, nad Izraelem

Manifestacja grzeszności ludu

Każde proroctwo ma swój czas

„kto to mówi do was ten oszukuje”

Proroctwa czytane w NT

Micheasz

Moreszet – południowa Judea

Upadek Samarii – zabiegi polityczne Jerozolimy

Odkrycie nieprawości Jerozolimy

Konieczność płacenia danin, kontrybutów

Wizja inna niż u Izajasza

Mówi o niesprawiedliwości –

Działania proroków o tym samym imieniu na północy i na południu

Praca redakcyjna

Struktura:

  1. Logiczne – groźby, obietnice, groźby, obietnice

  2. Redakcja

  1. Rozkaz, polecenie np: „słuchajcie”

Prorok donosi na Izraela, opis zła

Zapowiedź zbawienia

Obrońca uciśnionych

Demaskuje idolatrię – wynik sojuszu z Asyrią

Konieczność składanie ofiar na rzecz bożków królów asyryjskich

Pojęcie reszty – bóg ocali resztę z tego względu, że jego obietnice są aktualne

Bóg działa z miłosierdziem, przebaczeniem

Przymierze: bezwarunkowe odpuszczenie grzechów

Jeremiasz

Palestyna i Mezopotamia

699 – 631 – Manasses – powód gniewu Bożego

Żył w Anatot na północ od Jerozolimy

Tradycja Aarońska – kapłańska, wykształciła się później

Był kapłanem

Jeremiasz był prześladowany przez mieszkańców Anatot

„jesteście gorsi od innych narodów”

Wpływ na kościół i na pierwsze wspólnoty

628/627 rok

Emigruje do Egiptu

Wyrocznia pocieszenia

Układ jest rozsiany, brak chronologii

Ile lat ma prorok, gdy rozpoczyna działalność?

Pierwsze proroctwo w wieku 18 lat tj. w roku 609

Jozjasz przeprowadził reformę deuterotomistyczną

Prorok Jeremiasz nie mówi nic o reformie religijnej

Niesłuchanie słów proroka

Reforma straciła dzisiaj swój posłuch, impet

Celebatriusz – przygotowanie go do misji proroka

Zmiana perspektywy: bezżeństwo wpisane w kontekst nauczania, „biada tym, które będą rodzić w tym czasie”

Konsekwencja: wojny

Księga:

Wydaje się, że powstała w 608-597 roku

Od chwili, gdy zostanie spisana księga, prorok nie będzie nic mówił, zakaz wstępu do świątyni

Struktura księgi Jr:

4 części – 1-25 wyrocznie przeciw judzie

- 26-45 wyrocznie przeciw Jerozolimie i zapowiedz zbawienia, wybawienie, pocieszenie

- 46-51 przeciwko wszystkim narodom

- 52 dodatek

Ok. 1/3 krótsza wersja hebrajska niż wersja grecka

Układ wersów jest inny

Lamentacje Jeremiasza

Fragmenty SA rozmową Jeremiasza z Bogiem. Prorok nie ubolewa nad sobą. Wyznania Jeremiasza. Wewnętrzny dialog. Doświadczenie kryzysu. Emocje to złudzenie. Tekst o charakterze prawnym.

Przesłanie księgi:

Nawrócenie jest ważnym tematem. Ostatnie proroctwa (słowa) mówią o przyjęciu nieszczęścia – nawrócenia. Zniszczenie Jerozolimy.

Gwarantem przymierza będzie sam Bóg.

Dwie formy przymierza:

Jeremiasz – bezwarunkowe odpuszczenie grzechów i zgoda; przymierze kontynuacji, ale całkowicie całościowo inne.

Nh, Hb, Ab, Zch

7 Wiek

Habakuk

Brak informacji o pochodzeniu, nawet we fragmentach księgi

Daniel nie jest prorokiem

Dn 14, 33-42 – być może to inny prorok

Biblia Tysiąclecia być może dodaje coś od siebie

Bajki, opowiadania folklorystyczne

Tradycja profetyczna – ale w jakiejś wersji septuaginty nie ma profetyzmu

Ogólne przekonanie że Habakuk pochodził z Judei

Bel – bożek

Chaldejczykami nazywano Babilończyków

„sprawię że się podniosą” – początek państwa

Koniec 7 wieku

Nieprawość ludu i brak obrony przez Boga, kult pogański, rzeczom i przedmiotom

Ironizacja – 1, 16 – szyderstwo lub ironia

Nie zawsze obśmiewano kulty – nie ma innych Bogów – Babilonia

Religijność Babilończyków

Wiele prawdziwych proroków do 7 wieku nie nazywało się tak by ktoś nie powiedział że są oszustami

Nie żyje jak prorok ale okazuje się w sposób nagły

Dabar – Słowo

Hasaj – widzenie

Massai – widzenie wieszcze, zobaczenie, wyrok

Księga świecka z psalmem

Dzieli się na trzy części

Wielokrotne biada

Czyż nie, ponieważ

Literatura apokaliptyczna

Prorok wierzy że Pan jest Bogiem tej historii

Nahum

Pochodzenie Elkosz

Coś nieodwracalnego – Massai

Wyrok na miasto nad Eufratem, stolicą Asyrii

612 rok – wspomaganie Medów i Elamitów

Utrwalono by przekroczyły człowieka w przestrzeni czasowej i geograficznej

Safe – księga

Rozmycie murów miasta

Pod koniec 7 wieku

Nahum – Bóg pociesza

612 – a koniec 7 wieku

Wyrok po to by ujrzeć sąd Boży. Żadna społeczność nie jest wykluczona z Sądu

Prorok nie wzywa do nawrócenia, ale podtrzymuje wiarę

Życie decyduje się w Asyrii lub w Babilonii

Abdiasz

Oboad – służyć

Jah – Bóg, Jahwe

8-6 wieku

Jahwe służy

Chadzon – widzenie Dabar –słowo

Formuły powołania – słowo lub widzenie

Tendencje redaktorskie, świadomość redaktora, konkretna sytuacja, rzeczywistość, życie proroka

Prorok Abdiasz nie pamięta X wieku

Dom Jakuba to pojęcie teologicznie wypracowane przez proroków

Edomici jako wróg Jerozolimy

Dzień osądu

Schyłek 6-7 wieku

Interpretacja widzenia, konkluzja widzenia

Nie ma klucza literackiego

Kiedy redagowany był cały zbiór ksiąg proroków mniejszych?

Nagłówek 1a

Wyrok na Edom 1b-7

Zapowiedź dies irae 8-21

Antyedomickość – AB, Rdz, Iz, Ez, Am

Iz 63

Sofoniasz

Weryfikacja w XX wieku. Dojrzały autor musi mieć intencję, zgodę, że jego tekst przekroczy jego życie

Form Gesichte

Każdemu gatunkowi odpowiada sytuacja autora sprowadzana do gatunków literackich

„rozumieć Biblię” - Lochfing

Kontekst celebracji

Teksty są wynikiem pewnych potrzeb socjologicznych

Słowo jest urzędowe

Nebum Adonai – wyrocznia Pana

Nie ma już Jerozolimy

Zmierza do wzbogacenia wspólnoty

Wiara, doświadczenie liturgiczne

Kontekst liturgiczny można zamienić na Inwidualna lekturę danej księgi

VI WIEK

Początek roku to wrzesień – październik

586-587 zdobycie Jerozolimy

I wygnanie Babilońskie 598-597

536/538 – Edykt Cyrusa

Inauguracja

Zachariasz

Abdiasz

Ezechiel

Sytuacja polityczna:

Persja

Brak dokumentów

Sytuacja polityczna:

Sytuacja religijna:

Ezechiel

Przerost formy nad treścią

Przekaż prorocki za pomocą wizji i komentarza

Wizje datowane są co do dnia

I wizja – 31 lipca 593

Ostatnia wizja 26 kwietnia 571 – nieznaczny to jednak o śmierci proroka

Księga nie jest chronologiczna

Dzieli się na trzy sekcje:

Opowiadanie o powołaniu, przesłanie,

Prorok pełnił funkcję kapłańską, albo był w nią wprowadzony

Tyr

Nieczystość i czystość kultu

Opłata zbiorowa opłata Inwidualna

Etos

Wygnanie jest konsekwencją grzechów, po wygnaniu prorok zmienia swoją perspektywę

Zapowiedź nowej społeczności

Źli nie byli tylko wygnani na pierwszym i drugim wygnaniu. Zło jest pośród narodów pogańskich i wśród nas. Udział w losie ludu.

Izajasz

Racja historyczna – prorok musiałby żyć 200 lat

Racja stylistyczna – księga różni się w dwóch momentach, więc księgę pisały minimum dwie osoby.

Racja teologiczna – różne koncepcje, ale nie sprzeczne

Bezpośredniość stylu, odmiana losu, bliska relacja podmiotu lirycznego; imperatywy

Kontekstem jest Babilonia za czasów Cyrusa, Nabuchodonozora – do 1996 r.

Wspomina się postać Cyrusa, jako pomazańca pańskiego, pieśni sługi Bożego, Działalność Cyrusa jako tło dla proroka 520 roku, narzędzie pańskie

Coraz większy odstęp pomiędzy krytyką historyczną a literaturą prorocką

Aleksander Wielki

Nie ma elementów określających czas

Babilon nie jest wrogiem Izraela

Chwała Izraela, Syjon jako miejsce przebywania Boga

60, 1-6 pieśń weselna

Dla Deuteroizajasza – powrót z niewoli to porażka, odbudowa miasta i zajęcie pozostałych ziem przez nowych mieszkańców

Przed 450 rokiem

Proces zamknięcia Izraela na obce państwa – ludność nieczysta

Tridoizajasz pociesza ludność; gorzkie doświadczenie powrotu zatarło się

Wspólne elementy literackie; odrębne charakterystyki – teksty apokaliptyczne; jeden autor to koniec V-IV wieku aż do czasów greckich

Powstanie pod koniec V wieku

Aggeusz

Słowo Pana przez rękę Aggeusza – proroka

Dojrzała teologia prorocka, dojrzała teologia zamknięta

Zmiana koncepcji czasu – prorok Amos mówi że nie jest prorokiem

Okres niewoli babilońskiej – funkcja prorocka, profetyzm izraelski

U Jonasza w całej księdze nie ma słowa „prorok”

Joel

Podobny tekst do Aggeusza i Zachariasza

Stanowisko negatywne do proroków – Jachwizm

Izrael nie posiądzie ziemi, bo jest zbyt oporny

Prorok stoi po stronie świątyni

Deuterozachariasz – od 9 wieku

Kapłani:

U Ezechiela przepych treści nad formą

Rodzaj Merykabach – Rydwan

Jonasz

Satyra na proroka

Czas – VII wiek a nawet IV w.

Księgę pisali literaci


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Egzegeza ST wykłady u ks Korca
odpowiedzi do egzaminu z egzegezy ST do ks Korca)  13
Egzegeza ST Księgi mądrościowe wg wykładów na WT w Szczecinie(1)
Egzegeza ST Księgi mądrościowe wg wykładów na WT w Szczecinie
Egzegeza ST Księgi mądrościowe wg wykładów na WT w Szczecinie
DD - Opór powietrza, Transport Polsl Katowice, 5 semestr, ŚT, Wyklady, Srodki transportu
Egzegeza ST (Pięć) wymagania
matka do fiz[1]. 6 st. wykład nie nasz, sgsp, Fizykochemia
Egzegeza ST - Księgi Mądrościowe, SKRYPTY Z NOTATEK
Wykłady ks. Jana Guzowskiego, 9. Teologia Duchowości, rok IV teologia duchowości II
Wykłady ks. dr Zygmunta Zapaśnika TDII, 9. Teologia Duchowości, rok IV teologia duchowości II
DD - Opór bezwładności, Transport Polsl Katowice, 5 semestr, ŚT, Wyklady, Srodki transportu
DD - Siła przyczepności, Transport Polsl Katowice, 5 semestr, ŚT, Wyklady, Srodki transportu
DD - Opór toczenia, Transport Polsl Katowice, 5 semestr, ŚT, Wyklady, Srodki transportu
DD - bilanstrakcyjny samochodu, Transport Polsl Katowice, 5 semestr, ŚT, Wyklady, Srodki transportu
Historia doktryn, filozofia, s st , wykład, 2011 12
FARMAKOLOGIA WYKŁAD III RAT MED ST

więcej podobnych podstron