08.04.13 r.
Relacje między językiem a kulturą - rezerwuar naszej ludzkiej wiedzy.
Kultura – zbiór określonych kategorii wyróżnionych i uwzględnionych w rzeczywistości otaczającej człowieka.
Kategorie – zbiór zachowań i postaw społecznych regulowany przez różne systemy wartości , które są uznawane za normy obowiązujące w danej społeczności.
Antonina Kłoskowa w pozycji pt. „Kultura masowa. Krytyka i obrona”. Warszawa 1964 podaje cytat o kulturze:
„Jest to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegające według wspólnych dla zbiorowości społecznej wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierająca wytwory takich zachowań.”
Kultura nie jest zjawiskiem materialnym , nie składa się z rzeczy, zachowań, ludzi, uczuć i postaw. Kultura jest organizacją tych wszystkich czynników. Jest formą tego, co ludzie przechowują w swoim umyśle. Jest organizacją modeli postępowania, kojarzenia i interpretowania świata. Językowy obraz świata.
Amerykańscy zwolennicy antropologii kognitywnej uważają, że kultura społeczna składa się z tego wszystkiego, co jednostka powinna wiedzieć, ale też i wierzyć, istnieć i działać w danym społeczeństwie w sposób możliwy do akceptacji przez członków tego społeczeństwa zgodnie z rolą przypisaną członkom.
Kognitywizm – etapy rozwoju badań nad kulturą i językiem jako opozycja do gramatyki transformacyjnej.
Antyscjentystyczny przełom scjentyzm - filozofia, nauka ścisła
Relacje między językiem a kulturą zaczęły żywo interesować się lingwistyką w okresie przełomu Antyscjentystycznego. Rodzi się grupa zwolenników lingwistyki kulturowej. Uświadomili sobie, że badania języka niewiele wniosą, jeśli interpretuje się go jedynie z zastosowaniem metod ściśle naukowych, które traktują język w izolacji od kultury, społ. rzeczywistości , w jakiej człowiek funkcjonuje jako jednostka społeczna, ale również jako osobowość, czyli byt psychiczny, mentalny, wartościujący .
Lingwistyka korzeniami sięga wcześniej:
- badacze kultury Indian północno – amerykańskich
- Bronisław Malinowski - badacz „życie seksualne dzikich”
Będziemy mówić o :
Lingwistyce kulturowej – a)
Lingwistyce antropologicznej – b)
Etnolingwistyce – c)
Antropologii lingwistycznej – d)
Język – kultura – człowiek (społeczeństwo), - rzeczywistość
Lingwistyka kulturowa – bada związki między językiem a kulturą, przy czym język jest tu wartością wstępną, zawierający najistotniejsze jej treści . Najczęściej pojawiające się określenia funkcji języka to:
Implikator ,
składnik,
rezerwuar,
pas transmisyjny,
interpretator,
interpretant.
Podstawowe zadania lingwistyki kulturowej oscylują wokół następującego uszeregowania
Język – kultura – człowiek (społeczeństwo)- rzeczywistość
Lingwistyka antropologiczna – jest nauka która bada związki i zależności między językiem a człowiekiem (społeczeństwem) oraz kulturą i rzeczywistością. Jest to nauka o człowieku widziana przez pryzmat języka, o człowieku , którego tworem jest język, i którego obraz zawarty jest w języku .
Koncepcja badań językowego obrazu świata pozwala charakteryzować człowieka najpełniej i najwszechstronniej . Badania lingwistyki antropologicznej dążą do zrozumienia wszystkiego , co człowieka otacza, co wiąże go z jego rozwojem jako istoty społecznej. Kładzie się nacisk na zrozumienie aktualnych zachowań i wytworów człowieka.
Podstawowe zadania lingwistyki antropologicznej oscylują wokół uszeregowania następujących członów:
Język – człowiek (społeczeństwo) – rzeczywistość – kultura
Etnolingwistyka – lingwistyka antropologiczna nazywana jest etnolingwistyką . Jest to tylko po części uzasadnione zestawienie . Bowiem aktualnie etnolingwistyka zajmuje się głownie badaniami związanymi między językiem ludowym a kulturą ludową (folklorem). Poza obszarem zainteresowań etnolingwistyki zostają związki między językiem literackim a kulturą ogólną . Taką postawę badawczą przyjmują lingwiści polscy. Wokół badań nad stereotypami ludowymi , które owadzi środowisko lubelskie, opracowano „słownik kolorowych stereotypów językowych”.
A. Bruckner zajmował się kulturą pierwotnych Słowian
Antropologia lingwistyczna – jest to nauka badająca związki między kulturą języka a danym społeczeństwem . Punkt wyjścia stanowi kultura , a nie język i świat w nim zawarty