03R III2002 Zadanie 34 (2 pkt.) Schemat przedstawia budowę tętnicy. Podaj z uzasadnieniem, dwie cechy budowy tętnicy świadczące o dobrym przystosowaniu tego rodzaju naczynia krwionośnego do pełnionych funkcji.
03R III2002 Zadanie 30 (2 pkt.) Szczepienia ochronne są coraz powszechnej stosowanymi zabiegami medycznymi w wielu krajach na świecie. W pewnych przypadkach stosuje się także surowice. Porównując rolę lub skład szczepionek i surowic wskaż dwie różnice występujące między nimi.
LisR2009 Zadanie 15. (3 pkt) Serce zaopatrzone jest w system własnych naczyń tworzących na powierzchni i w głębi serca układ naczyniowy. Podaj nazwę własnego systemu naczyń krwionośnych serca. ...........................................................................................................
Wymień dwie różne funkcje pełnione przez te naczynia na rzecz serca.
1. .........................................................................................................................................
2. .........................................................................................................................................
RV2010Zadanie 23. (1 pkt) Główny układ zgodności tkankowej człowieka (HLA) to zespół białek, które są niezwykle silnymi immunogennymi antygenami. Wprowadzone do organizmu komórki, z niezgodnym układem HLA na ich powierzchni, mogą być natychmiast rozpoznane przez limfocyty jako obce i niszczone. Wyjaśnij, jakie działania muszą być podjęte w przypadku przygotowania pacjenta do przeszczepu narządu.
.....................................................................................................................................................
RV2010 Zadanie 20. (1 pkt) W tabeli przedstawiono charakterystykę naczyń krwionośnych: tętnic, żył, aorty i naczyń włosowatych, uwzględniającą przekrój naczynia, panujące w nim ciśnienie i prędkość przepływu krwi.
Ustal, który zbiór danych (A–D) jest charakterystyczny dla żył. Swój wybór uzasadnij, uwzględniając przynajmniej dwa parametry.
.....................................................................................................................................................
VP2010 Zadanie 25. (2 pkt) U pewnej pacjentki w czerwcu 2008 r. specjaliści z Barcelony zastąpili uszkodzony fragment tchawicy jego sprawnym odpowiednikiem. Wszczepiony odcinek zrekonstruowano w następujący sposób:
• Z ciała martwego dawcy pobrano tchawicę. Następnie oczyszczono ją z komórek,
pozostawiając jedynie kolagenowy szkielet.
• Do ponownego obudowania szkieletu kolagenowego wykorzystano komórki macierzyste
pobrane ze szpiku kostnego pacjentki, które umieszczono na szkielecie.
• Tak przygotowany fragment na cztery dni umieszczono w bioreaktorze i po tym czasie
przeszczepiono pacjentce. Komórki macierzyste zróżnicowały się na odpowiednie
komórki tkanek budujących tchawicę.
Po czterech dniach od operacji wszczepiony fragment z trudnością można było odróżnić od naturalnych tkanek, a po miesiącu rozwinął on własną sieć naczyń krwionośnych. Pacjentka po operacji nie brała leków immunosupresyjnych, które przeciwdziałają odrzuceniu przeszczepu.
Podaj dwa powody, dla których pacjentka nie musiała brać leków immunosupresyjnych.
1. ...................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
R-V-01 Zadanie 46 (1 pkt) Przy pobieraniu krwi od dawcy napełnia ona plastikowy woreczek, w którym znajduje się niewielka porcja płynu buforującego oraz jony kwasu szczawiowego. Wyjaśnij, dlaczego w pojemniku potrzebne są jony szczawianowe : .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................
R-V-01 Zadanie 41 (3 pkt.) Poniższy schemat przedstawia różne sposoby nabywania odporności przez organizm ssaka :
a) Wskaż, na czym polegają sposoby nabywania przez człowieka tych rodzajów odporności, które można byłoby wpisać w miejsca oznaczone symbolami X i Y :
X – ..........................................................................................................................................
Y – ..........................................................................................................................................
b) Wyjaśnij, co oznacza użyte na schemacie pojęcie „surowica” : ........................................
.....................................................................................................................................................
R-V-02 Zadanie 38. (3 pkt) Jedną z istotnych funkcji układu krążenia, a dokładniej płynącej w nim krwi, jest obrona organizmu przed ciałami obcymi (antygenami). Poniższy wykres obrazuje wytwarzanie przeciwciał w odpowiedzi pierwotnej i wtórnej na kolejne dawki antygenu.
Linia ciągła obrazuje pierwotną odpowiedź immunologiczną wywołaną podaniem antygenu 1. Linia przerywana obrazuje wtórną odpowiedź immunologiczną wywołaną ponownym podaniem antygenu 1.
Określ, co obrazuje kropkowana linia wykresu, oraz sformułuj dwa wnioski, dotyczące przebiegu pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej na ten sam antygen.
.....................................................................................................................................................
R-V-02 Zadanie 33. (2 pkt) Choroby układu krążenia występują obecnie u ludzi z niepokojąco wysoką częstością. Jednym ze sposobów obniżenia ryzyka zaburzeń w pracy serca i naczyń krwionośnych jest stosowanie właściwej diety.
Wybierz z proponowanych trzech jogurtów ten, który jest najbardziej wskazany dla osoby zagrożonej miażdżycą naczyń krwionośnych. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
IIB Zadanie 8. (0 – 4 pkt.) Na schematach przedstawiono krwioobiegi różnych kręgowców.
………………………………………………………………………………………………….
a) Podpisz każdy ze schematów nazwą odpowiedniej gromady kręgowców (ryby, płazy, gady lub ssaki).
b) Porównując krwioobiegi ryby i gada podaj jedną cechę wspólną i jedną cechę różniącą ich budowę.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
IIB Zadanie 9. (0 – 5 pkt.)
Schemat przedstawia serce człowieka.
a) Wskaż odpowiednio strzałkami i podpisz na schemacie części serca:
lewa komora, aorta, tętnica płucna.
b) Przedstaw schematycznie kolejne etapy przepływu krwi przez serce człowieka rozpoczynając od żył głównych, a kończąc na aorcie. W opisie uwzględnij płuca oraz zastawki w odpowiednich miejscach serca:
żyła główna dolna i górna ……........................................................................................
.....................................................................................................................................................
................................................................................................................................... aorta.
IIB Zadanie 10. (0 – 2 pkt.)
Wykonano następujące doświadczenie: Do dwóch zlewek wlano po 20 ml świeżej krwi bydlęcej. Pierwszą zlewkę pozostawiono, jako próbę kontrolną. Do drugiej wlano 1ml 3% wodnego roztworu szczawianu amonu. Obie zlewki umieszczono w temperaturze pokojowej. Po 10 minutach zaobserwowano, że w pierwszej zlewce wytworzył się skrzep. Natomiast w drugiej krew pozostała płynna.
Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.
.......................................................................................................................................................
Podaj przykład innej niż wymieniona powyżej substancji hamującej krzepnięcie krwi.
.......................................................................................................................................................
R-V-09 Zadanie 16. (1 pkt) Wyróżnia się 4 podstawowe grupy krwi: A, B, AB i 0. W błonach erytrocytów warunkujących wystąpienie danej grupy krwi są odpowiednio antygeny A lub B, albo A i B lub nie ma żadnych antygenów. Stwierdzono, że w surowicy krwi nigdy nie występują przeciwciała skierowane przeciwko własnym antygenom. Przy niewłaściwym przetoczeniu krwi antygeny dawcy wywołują reakcję przeciwciał polegającą na zlepianiu się obcych krwinek (aglutynacja).
Do dwóch probówek: pierwszej z surowicą krwi A i drugiej z surowicą krwi B dodano niewielką ilość krwi o nieznanej grupie. W obu probówkach nic się nie zmieniło (brak aglutynacji).
Podaj grupę krwi, którą dodano do obu probówek. ...............................................................
R-V-09 Zadanie 17. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono schemat budowy serca człowieka.
W tabeli przedstawiono trzy kolejne fazy pracy serca w czasie jednego cyklu.
Na podstawie schematu budowy serca oraz informacji w tabeli przyporządkuj po jednym z poniższych opisów kierunku przepływu krwi (A, B, C, D) do wyróżnionej fazy pracy serca (I, II, III).
A. Nowa porcja krwi napływa do serca.
B. Krew z przedsionków napływa do komór.
C. Krew z komór przepływa do przedsionków.
D. Krew z komór wypływa z serca.
Faza I ............ Faza II ............ Faza III ............
R-V-2008-Zadanie 17. (2 pkt) Wyróżnia się dwa rodzaje odporności: wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą). a) Podaj, w którym z tych rodzajów odporności następuje wytworzenie w organizmie pamięci o patogenie.
b) Wśród podanych niżej sposobów obrony organizmu przed patogenami (A-D)
zaznacz ten, który jest odpowiedzią swoistą.
A. Wytwarzanie interferonu przez komórki zaatakowane przez wirusy.
B. Fagocytowanie patogenów przez granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne.
C. Wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty B, które zetknęły się z patogenami.
D. Obecność w płynach ciała np. łzach, mleku, ślinie lizozymu uszkadzającego bakterie.
R-V-2008-Zadanie 18. (2 pkt) Wśród zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego można wyróżnić trzy grupy:
I. niewydolność układu odpornościowego (niedobory immunologiczne),
II. niewłaściwie skierowana reakcja (autoimmunoagresja),
III. nadmierna aktywność układu odpornościowego (nadwrażliwość).
Podaj, do których z wymienionych grup zaburzeń (I-III) należą:
a) alergie ........... ,
b) AIDS ............. .
R-V-2008Zadanie 35. (2 pkt) Zespół polskich naukowców bada gen kodujący czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowegoVEGF. Białko to bierze udział między innymi w tworzeniu naczyń krwionośnych(angiogenezie) poprzez stymulację podziałów komórek śródbłonka naczyniowego i ichmigracji. Czynnikiem wzmagającym działanie VEGF jest niedotlenienie tkanek. VEGF reguluje zarówno angiogenezę
a) fizjologiczną (gojenie się ran, możliwość leczenia miażdżycy naczyń krwionośnych),
b) jak i patologiczną (zwiększenie liczby naczyń w okolicy guza nowotworowego,ułatwianie przerzutów nowotworów).
Podaj, w którym przypadku podanym wyżej (a czy b) można by wykorzystać miejscowąterapię genową wspomagającą działanie VEGF, a w którym (a czy b) wprowadzićodpowiednie przeciwciała, które zapobiegną angiogenezie. Każdy z przypadkówuzasadnij jednym argumentem.
Przypadek a ......................................................................................................................................
Przypadek b ......................................................................................................................................
R-list-08 Zadanie 12. (3 pkt) W czasie jednego pełnego okrążenia krew przepływa przez serce dwukrotnie. W układzie krwionośnym człowieka wyróżniono mały oraz duży obieg krwi, które przedstawiono na rysunku.
W większości wypadków krew przepływa w naczyniach krwionośnych zgodnie z ogólnym schematem:
tętnice – > tętniczki – > naczynia włosowate – > żyłki – >żyły
Przedstaw w postaci podobnych schematów drogą krwi w obiegach: małym i dużym oraz krążeniu wrotnym.
obieg mały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
obieg duży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
krążenie wrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
R-V-07 Zadanie 6. (1 pkt) Na wykresie przedstawiono zmiany ciśnienia krwi tego samego pacjenta. Ciśnienie mierzono w kolejnych dniach stale o tej samej godzinie. Norma ciśnienia zdrowego człowieka wynosi 120/80 mm Hg.
Oceń, czy przedstawione na wykresie wyniki badań świadczą o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu pacjenta. Podaj jeden argument uzasadniający tę ocenę.
.......................................................................................................................................................
2SM-I-05 Zadanie 10 (3 pkt.) Krew odgrywa ważną rolę w utrzymaniu homeostazy (równowagi wewnątrzustrojowej).
Oceń prawdziwość tego stwierdzenia, uzasadniając swoją odpowiedź za pomocą dwóch argumentów.
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………..
2SM-I-05 Zadanie11 (5 pkt.) Przy przetaczaniu krwi (transfuzji) niezbędna jest znajomość grup krwi biorcy i dawcy. U człowieka występują cztery rodzaje grup krwi: Schemat ilustruje jeden z rodzajów grup krwi człowieka (A, B, AB, O). Kółeczka to erytrocyty, w których mogą się znajdować odpowiednie antygeny (A lub B). Płyn wypełniający zlewkę przedstawia osocze krwi, w którym mogą znajdować się odpowiednie przeciwciała: anty-A (α), anty-B (β).
Oznacz grupę krwi, przedstawioną na powyższym schemacie.
…………………………………………………………………………………………………..
Narysuj schemat ilustrujący grupę krwi AB. Zaznacz na nim erytrocyty z odpowiednimi antygenami oraz występowanie lub brak przeciwciał w osoczu.
Podaj skutek przetoczenia pacjentowi niewłaściwej grupy krwi.
......................................................................................................................................................
1prRZadanie 1(1pkt) Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury otoczenia na czas krzepnięcia krwi człowieka.
Sformułuj wniosek dotyczący zależności pomiędzy temperaturą otoczenia a czasem krzepnięcia krwi.
1prR Zadanie 2. (1 pkt) Po nieprawidłowym przetoczeniu krwi erytrocyty dawcy ulegają aglutynacji (zlepieniu) przeciwciałami obecnymi we krwi biorcy. W celu ustalenia grupy krwi pacjenta przed planowanym zabiegiem przetoczenia krwi, dodano próbki jego krwi do surowicy krwi z grupy A oraz do surowicy krwi z grupy B. Aglutynacja nastąpiła w obydwu typach surowicy. Ustal grupę krwi pacjenta. Uzasadnij odpowiedź jednym argumentem.
.......................................................................................................................................................
1prR Zadanie 7. (2 pkt) Uzupełnij tabelę, w której porównano stan fizjologiczny niektórych elementów budowy skóry w sytuacji, gdy jest nam zbyt ciepło oraz gdy jest nam zbyt zimno.
R-III-08 Zadanie 5. (1 pkt) Nieprawidłowe odżywianie się człowieka może być przyczyną wielu zaburzeń w funkcjonowaniu jego organizmu.
Przyporządkuj zaburzeniom 1 i 2 po jednym przykładzie błędu żywieniowego (spośród A, B, C), który może być przyczyną tych zaburzeń.
1. zaparcia A. pokarm ubogi w witaminy
2. miażdżyca B. niedobór błonnika w pokarmie
C. nadmiar tłuszczu zwierzęcego w pokarmie
............... 2. ...............
SM-2005 Zadanie 26. (2 pkt.) Ilość naczyń krwionośnych włosowatych w obrębie danego narządu lub tkanki zależy głównie od ich aktywności w procesach metabolicznych.
Pogrupuj wymienione poniżej struktury na te, które posiadają stosunkowo małą ilość naczyń krwionośnych włosowatych lub wcale ich nie posiadają (A) oraz na takie, które posiadają ich bardzo dużo (B).
płuca, jelita, tkanka tłuszczowa, mózg, mięśnie szkieletowe, nerki, serce, soczewka oka,
tkanka chrzęstna, wątroba.
A: .............................................................................................……………….........................
B: ........................................................................................................................................
SM-2005 Zadanie 27. (6 pkt.) Tabela przedstawia wyniki doświadczenia przeprowadzonego na krwi bydlęcej, w którym mierzono czas krzepnięcia krwi w różnych temperaturach.
| Temperatura (0C) | 41 | 32 | 25 | 22 | 16 | 11 |
| Czas (minuty) | 2 | 3 | 4,5 | 6 | 10 | 18 |
Narysuj wykres liniowy ilustrujący zależność między temperaturą a czasem krzepnięcia krwi.
Sformułuj hipotezę badawczą potwierdzoną wynikiem tego doświadczenia.
......................................................................................................................................................
Wyniki powyższego doświadczenia mogą być wykorzystane w praktyce. Oceń prawdziwość tego stwierdzenia uzasadniając odpowiedź za pomocą jednego argumentu.
......................................................................................................................................................
Podaj nazwę jednej substancji zapobiegającej krzepnięciu krwi.
......................................................................................................................................................
SM-2005 Zadanie 28. ( 2 pkt.)Przedstaw dwa sposoby przenoszenia gazów oddechowych w krwi, zwracając uwagę na różne funkcje krwinek i osocza krwi.
......................................................................................................................................................
SM-2005 Zadanie 29. (2 pkt.) Narysuj schematycznie kierunki przepływu gazów oddechowych pomiędzy naczyniem krwionośnym (A), a komórką (B).
A B
OPR-2007 Zadanie 39. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono miano przeciwciał z grupy IgG wytwarzanych w odpowiedzi na dwukrotne podanie antygenu. Uzasadnij słuszność dwukrotnego podawania antygenu (szczepienie i doszczepianie) w celu zwiększenia odporności swoistej organizmu.
R-I-2009 Zadanie 20. (2 pkt) Organizm człowieka w różny sposób walczy z antygenami. Odporność uzyskaną dzięki wprowadzeniu do organizmu chorego gotowych przeciwciał nazywa się odpornością bierną, w odróżnieniu od odporności czynnej, nabytej przez kontakt układu odpornościowego z antygenami. Niszczenie przez przeciwciała konkretnych antygenów, a nie jakichkolwiek ciał obcych, nazywa się odpornością swoistą.
Na podstawie powyższych informacji wśród zdań od A do E zaznacz dwa, które są prawdziwe.
A. Produkcja przez organizm przeciwciał do walki z określonymi antygenami jest rodzajem odporności swoistej.
B. Odporność swoistą organizmowi człowieka zapewnia między innymi skóra, która chroni organizm przed wnikaniem ciał obcych.
C. Odporność czynną uzyskuje organizm chorego człowieka, któremu podano surowicę z przeciwciałami.
D. Przykładem odporności biernej jest wytwarzanie przez organizm antygenów w odpowiedzi na określone przeciwciała.
E. Stosowanie szczepionek, polegające na podaniu osłabionych antygenów, które nie są zdolne do wywołania choroby, prowadzi do nabycia przez organizm odporności czynnej.
R-I-2009 Zadanie 21. (2 pkt) W tabeli przedstawiono dane ilustrujące zmiany przepływu krwi w różnych strukturach organizmu człowieka wywołane wysiłkiem fizycznym.
Na podstawie analizy danych z tabeli sformułuj dwa ogólne wnioski, dotyczące zmian przepływu krwi we wszystkich wymienionych strukturach organizmu człowieka podczas wysiłku fizycznego.
1. .................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
PV2010 Zadanie 4. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono obraz krwi w organizmie biorcy po transfuzji. Widoczne są erytrocyty dawcy zaglutynowane przez aglutyniny biorcy. Dawca ma grupę krwi B.
a) Jaką grupę krwi może mieć biorca? Wybierz dwie poprawne odpowiedzi spośród
zaproponowanych poniżej.
A. grupa krwi A B. grupa krwi B C. grupa krwi AB D. grupa krwi 0
Uzasadnij swój wybór.
PV2010 Zadanie 13. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono makrofaga i jego udział w powstawaniu reakcji obronnej organizmu podczas infekcji bakteryjnej.
a) Podkreśl rodzaj odporności, w którym bezpośrednio uczestniczy makrofag.
A. komórkowa B. humoralna
b) Przyporządkuj kolejne etapy reakcji obronnej, oznaczone na schemacie cyframi I i II, do roli makrofaga w powstawaniu tej reakcji.
A. Makrofag prezentuje antygen ................ . B. Makrofag fagocytuje antygen ................ .