Metody i formy postępowania korekcyjnego: metoda – świadomy i konsekwentny sposób postępowania dla osiągnięcia celu. Dobór metody jest podporządkowany zasadom kinezyterapeutycznym i wych. fiz. Grupy metod nauczania ruchu: I. metody reproduktywne (odtwórcze) – zadania ściśle określone. II. Metody proaktywne (usamodzielniające) – zadania częściowo określone. III. Metody kreatywne (twórcze) – zadania wymagające pełnej inwencji twórczej. Zasady postępowania korekcyjnego – primum non nocere, powszechności, wczesności, kompleksowosci, systematyczności, podmiotowego traktowania osób poddanych post. Korekc., dostepnosci, poglądowości. Zasady dydaktyczne - 1. Stopniowanie ćw wg stopnia trudności ( cw. W formie zabawowej, w odciążeniu w pozycjach wysokich, cw bez przyboru, najpierw forma ruchu następnie rytm, od prostych ruchow do złożonych, od ćw biernych do czynnych, od ćw o malym natężeniu do ćw. O większym natężeniu) 2. Zasada wszechstronności. 3. Zasada zmienności pracy (kolejne przećwiczenie poszczególnych odcinków ciała, po ćw. O dużym natężeniu ruchy o mniejszym natężeniu, po ćw. Biernych, ćw czynne – dynamiczne, zmienność poz. Wyjściowych) 4. Zasada dostępności. 5. Z. Poprawności. 6. Z. systematyczności – metoda perspektyw bliższych i dalszych . 7. Z atrakcyjności ćw. 8. Z. indywidualizacji ćw. Oraz ich intensywności. 9. Z. aktywności i świadomości. 10. Z. trwałości uzyskanych efektów. Formy organizacji zajęć: -czynniki czasowe, przestrzenne, organizacyjne: forma frontalna, obwodowo-stacyjna, z zadaniami dodatkowymi, indywidualna. Kryteria tworzenia zespołów ćwiczebnych ( wiek od 6 r.ż, 7-9, 10-11, 12-14, 15 i więcej, płeć – do 9 r.ż; grupy koedukacyjne, powyżej 9 r.ż grupy dziewcząt i chłopców, rodzaje wady – grupy jednorodne, kifolordozy, skoliozy, wady statyczne kkd.) Warunki techniczne(sala gim, pływalnia, zielona sala gim, teren o naturalnym podłożu.) Przyrządy: drabinki, lustro korekcyjne, skrzynki korekcyjne i ławeczki, drążek, liny) Przybory: kocyki, laski gim, piłki lekarskie, rollery, szarfy, woreczki, hantle, piłki) Budowa lekcji korektywy: cz. Wstepna (10-15 min) – zorganizowanie grupy, podanie tematu, zbiórka, rozgrzewka, zabawa ożywiająca. Cz. Główna (20-25 min) – realizacja zadań lekcji, dynamicznie i przeplatać cw. Oddechowymi, wyprostnymi. Cz. Końcowa (ok 5 min) uspokojenie org, cw przed lustrem uspakajace. Zestaw ćw domowych – zawiera ćw specjalne korygujące wade. Ukł ćw musi uwzględniać podstawowe zasady metodyczne, stosowane w realizacji zadań ruchowych. Założenia opieki zdrowotnej nad dziecmi i młodzieżą – Hipokrates z Kos – lekarz grecki, ojciec medycyny, tworca idei zdrowego stylu zycia, stworzył pierwsze opisy dotyczące zimna, ciepla, swiatla i ćw. Fiz. Galen – kontynuator nauk Hipo. Jako pierwszy wprowadzil pojęcia: skolioza, kifoza, lordoza. Wg WHO zdrowie jest: wartością, zasobem i środkiem. Zdrowie nie jest stanem statycznym, chronić, doskonalić przywracać zdrowie. Czynniki wpływające na zdrowie: styl zycia – uzależniony w 50-60% od typu zachowań – akt. Fiz, nawyki, sposób odżywiania; środ. Społ, zycia i pracy – udział 20%; świadczenia służby zdrowia – rozwiązują ok 10-155 problemów zdrowotnych. Działania profilaktyczne w okresie postnatalnym: profilaktyka pierwszorzędowa (pierwotna) – zwiększenie potencjału zdrowotnego człowieka, obejmuje najwcześniejsze działania, których celem jest uprzedzenie ewentualnego pojawienia się chorób lub zaburzeń (szczepienia, edukacja zdrowotna) - profilaktyka drugorzędowa – obejmują osoby ze zwiększonym ryzykiem występowania niektórych chorób i zaburzeń identyfikacji predyspozycji lub wczesnych postaci zaburzeń (testy przesiewowe, prof. Bad. Lekarskie) – profilaktyka IIIrzedowa – osoby przewlekle chore i niepełnosprawne, Cel: zapobieganie dalszym niekorzystnym skutkom choroby ( poradnictwo czynne) Aktualna koncepcja profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami zakłada, że zdrowie jednostki i populacji zależy od: - statusu ekonom-społ rodziny, wsparcia społ, środ fiz i społ szkoły. W ochronie i promocji zdrowia uczniów powinni uczestniczyć: rodzice, sam uczen, szkoła, pracownicy służby zdrowia. Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana jest przez: pielęgniarkę lub higienistke szkolna, lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, lek. Stomatologa. Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży w Polsce: - pierwsze stanowiska lekarzy szkolnych utworzone ok. 1900 w Wawie, Lwowie, Gdańsku, Krakowie – indywidualne badanie higieniczno – zdrowotne, - wstępne i okresowe badania lekarskie, - w 1976 r – bilanse zdrowia, - od 1992 – profilaktyczne powszechne badania lekarskie. Profilaktyczna opieka zdrowotna obejmuje: 1. Testy przesiewowe (wstępna identyfikacja odchyleń rozwojowych). 2. (postepowanie diagnostyczne w przypadku uzyskania dodatniego wyniki testu przesiewowego). 3. ( Profilaktyczne badania lekarskie w zakresie: - indywidualnej oceny stanu zdrowia i rozwoju uczniów – kwalifikacji do zajęć wf i sportu szkolnego – zdrowotnej gotowości szkolnej uczniów- kwalifikacji do programów rehabilitacyjnych – ograniczen dotyczących wyboru i nauki zawodu) 4. Profilaktyczne badania stomatologiczne. 5. Udzielenie pomocy w nagłych przypadkach. 6. Obowiązkowe szczepienia ochronne. 7. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia. Test przesiewowy, skriningowy – wprowadzony w połowie lat 50, XX wieku. Cele: wychwycenie określonych nieprawidłowości w stanie zdrowia stanowiących zagrożenie społeczne, wykrywanie zaburzeń w okresie gdy można jeszcze odwrócić proces choroby lub zahamować proces progresji. Kryteria wyboru zaburzeń wykrywanych w testach przesiewowych: - poważne skutki dla jednostki i społeczności, wysoka częstość występowania zaburzeń w populacji, znana naturalna historia zaburzenia, dostępne metody diagnozowania, korzyść z wczesnego leczenia. Kryteria doboru metod przesiewu: - prostota, szybkość i łatwość wykonywania i interpretacji testu, akceptacja testu przez badanych i badających, trafność i rzetelność. Rodzaje i terminy testów przesiewowych u dzieci szkolnej: Do wykrywania zaburzeń: - rozwoju fiz ( uczniowie klas 0, III, V szkoł post., I gim, I i III ponadgim. ) – narządu wzroku ( 0, I, III, V szkoły podst, I, II gim, I, III ponadgim) – narządu słuchu ( 0 i I gim) – narządu ruchu ( 0, I, III, V podst, I gim, I ponadgim) – podwyższonego ciśnienia tętniczego ( III podst, I gim, I i III ponadgim) Znaczenie testów przesiewowych - okazja do edukacji zdrowotnej, przekazywanie info i wskazówek dotyczących zasad higieny danego układu, udzielanie wskazówek dotyczących zachowań zdrowotnych i samokontroli. Fazy programu przesiewowego - I faza ( test przesiewowy wykonany w danej populacji), II faza – postepowanie poprzesiewowe ( diagnostyka w stosunku do osób z dodatnim wynikiem testu w celu potwierdzenia lub wykluczenia. III faza – leczenie lub inne działania naprawcze w stosunku do osób z potwierdzonym rozpoznaniem zaburzeń. Powszechne profilaktyczne badania lekarskie (PPBL) – ocena stanu zdrowia i rozwoju dzieci w określonych grupach wieku, wybranych ze wzgl na specyfikę rozwoju lub etap edukacji. W okresie rozwojowym 0-18 lat co najmniej 17 badań w tym 10 badań w i roku zycia, 7 badan w dalszym etapie zycia. Noworodki i niemowlęta - 10 badan,0-4 doba (ocena stanu zdrowia) 1-2 tydz. Zycia ( ocena stanu zdrowia i rozwoju fizycznego) 3 tydz zycia - badanie okulityczne. 2,3,4,5,6 msc. Zycia – ocena stanu zdrowia, rozwoju fiz i psych-ruchowego, ocena zabrzeń rozwojowych, 9,12 msc – ustalenie zaleceń zdrowotnych Terminy, zakres PPBL: 2,4,6,10 rok życia : ocena rozwoju fiz i psychoruchowego, wykrywanie wad wrodzonych, ustalenie zaleceń zdrowotnych dla rodziców. 6 i 10 r.ż : kwalifikacja do zajęć wf, identyfikacja ewentualnych problemów zdrowotnych. 13,16,18 rok życia: - ocena stanu zdrowia, poziomu i tempa wzrastania, ocena rozwoju psychspołe, ocena przebiegu dojrzewania płciowego, identyfikacja ewentualnych problemów zdrowotnych, kwalifikacja do zajęć wf, zaplanowanie działań z zakresu promocji zdrowia. W 18 r.ż. : udzielenie wskazówek dalszego kształcenia, zawodu i rodzicielstwa, określenie stanu zdrowia, ewent. Problemów zdrowotnych. Etapy opieki lekarskiej : I. Diagnozowanie potrzeb zdrowotnych. II. Prognozowanie działań terapeutycznych. III. Realizacja odpowiedniego programu postępowania kompensacyjno- korekcyjnego lub rehabilitacyjnego, kontrola uzyskanych efektów zdrowotnych. Grupy problemów zdrowotnych – grupy dyspanseryjne: I. wady wrodzone. II. Dzieci z ryzyka okołoporodowego. III. Przewlekłe zaburzenia odżywiania, i stany niedoborowe. IV. Zaburzenie w rozwoju somatycznym i psychicznym, trwałe uszkodzenia OUN, V. Wady wzroku. VI. Przewlekłe choroby noso-gardzieli i uszu. VII. Przewlekłe choroby ukł. Oddechowego. VIII. Choroby i uszkodzenia ukł. Krążenia. IX. Przewlekłe choroby ukł. Moczowego. X. Trwałe uszkodzenia narządu ruchu i zaburzenia statyki ciała. XI. Inne choroby przewlekłe wymagające czynnej opieki lekarskiej. Kwalifikacja lekarska do zajęć WF: Grupa A- dzieci zdrowe ( podgrupa As- dzieci uprawiające sport) Grupa B – dzieci zdolne do zajęć ruchowych z pewnymi ograniczenia ( podgrupa Bc – dzieci wymagające dodatkowych, specjalistycznych zajęć, Bk1 – grupa korekcyjna [ wady postawy, wzroku], Bk2 – gr. Kompensacyjna [nadwaga, niedowaga], Bk3 – gr. Kompensacyjno-korekcyjna. Grupa C – dzieci chore, zwolnione okresowo bądź stale z zajęć WF ( podgrupa C1 – dzieci uczestniczące okresowo lub stale na zajęcia rehabilitacyjne)

Sytuacja zdrowotna dzieci i młodzieży: ponad 60% dzieci- nieprawidłowości w zdrowiu, rozwoju; niepełnospr sensoryczna 76- 0,4%; n. fizykalna 211- 1,1%; n. psychiczna 259- 1,4%; n. złożona 23- 0,1%. Podstawy prawne rehabilitacji: -konstytucja RP; -ustawa o: pomocy społecznej, reh zawodowej, sportowej i zatrudnianiu osób niepełnospr., odnośnie zdrowia psychicznego, świadczeniach opieki zdrowotnej; -powszechna deklaracja praw człow; -konwencja o prawach dziecka; -karta praw osób niepełn.; -europejska karta społ. Polski model rehabilitacji: 1. Lecznicza- przywrócenie lub osiągnięcie max sprawności fiz i psych. 2. Społeczna- zapewnienie warunków pełnej integracji społecznej. 3. Zawodowa- zapewnienie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Powszechność, ciągłość, wczesność, kompleksowość. Warunki integracji: -w odniesieniu do osób niepełn: max wszechstronne usprawnianie, przygotowanie to pełnienia określonych ról społ; -w odniesieniu do środowiska społ: wiedza i rozumienie osób n., rodzina jako ogniwo integracji; -w odniesieniu do otoczenia społecznego: likwidacja barier architektonicznych, urbanistycznych, transportowych w komunikowaniu się. Kultura fiz dzieci i młodz niepeł: -sport wyczynowy, masowy- fundacje, kluby stowarzyszenia; -turystyka i rekr- placówki edukacyjne, organizacje; -wf specjalne- placówki eduk. Zadania wf specjalnego: -stymulowanie rozwoju, rozwijanie sprawności psych; -opanowanie podst czynności dnia codziennego; -dbałość o zdrowie; -kształtowanie korzystnych nawyków ruchowych; -korekcja i kompensacja zmian rozwojowych; -wykorzystanie nabytych czynności ruchowych w życiu codziennym. Tyflopedagogika: poprawa koordynacji ruchu, kształtowanie zmysłu równowagi, orientacja przestrzennego ułożenia ciała. Surdopedagogika: rozwój klp, pobudz ukł motorycz, kształtowanie mowy. Oligofrenopedagogika: pobudzanie zmysłów, gotowość do nauki, integracja sensomotor, wypracowanie somatognozji. Profilaktyczna opieka … nad dorosłymi: badania profil przeprowadza się w celu wcześniejszego wykrycia ewentualnych zab. -bad stomatol, -rtg klp, -bad ciś, -poziomu cholesterolu, -okulistyczne, -krwi w kale, -b. densytometryczne kości, -prostaty, -ginekologiczne, -cytodiagnostyka, -samobad piersi, -b. mammograficzne. OCENA POSTAWY C.: Cel badań: -pełne rozpoznanie wady, -poznanie przyczyn i rozwoju wady, -ocena stopnia nasilenia zmian, -ustalenie okresu rozwoju i jej skutków, -przewidywanie następstw zdrowotnych w przyszłości, -rozróżnianie zniekształceń pierwotnych od wt. Przebieg badań: -orientacja w stosunkach anatomicznych i czynnościowych ciała jako całość, -porównywanie odchyleń w poszczeg odc ciała, -szczegółowe bad odchyleń określ okolic narządu ruchu. Schemat bad ortopedycznego: I. Badanie kliniczne: 1. Dane personalne (wiek, zawód, miejsce nauki/pracy). 2. Dane środowiskowe (wykształc, zawód rodziców, warunki mieszkaniowe, rozwojowe). 3. Wywiad dotyczy przyczyn zgłaszania się na badania, etiologii, patogenezy i patom ech, dotychczasowego leczenia i przebytych chorób). 4. Badanie stanu ogólnego (ocena rozwoju biologicznego, stanu odżywiania i czynnościowego oraz stanu narz wew). I okres dziewczyny - badania głosu, stan zarostu na twarzy – chłopcy. I stan ortopedyczny- -ogólny, -odcinkowy, -miejscowy. II. Badanie dotykowe (specjalistyczne). III. Określenie rozpoznania, ustalenie rokowania. IV. Opracowanie planu i programu postępowania korekcyjnego. Organizacja badań: -opracowanie założeń metodycznych, przygotowanie narzędzi pomiarowych, badawczych, opracowanie karty badań, -świadome aktyw uczestnictwo dziecka, jego rodziców lub opiekunów w badaniach. Miejsce badań: -pomieszczenie (intymność podczas badań, oświetlenie, temp, tło, ubiór), -pozycja badanego podczas obserwacji, -info o zaobserwowanych nieprawidłowościach. Subiektywne metody oceny postawy c: -metody sylwetkowe, -metody punktowe, -oględziny ortoped (linie pionowe, poziome), -metody opisowe. Oznaczenia: I- odc Th górny, γ- nachylenie odc Th g, β- nachyl odc Th-L, α- nachyl odc L-S, III- wys odc L-S, M- mała wielkośc odc lub kąta, D- duża, S- średnia. Metody punktowe Wolańskiego: 1. Ustaw głow 0-1-2. 2. Ustaw barków. 3. Ustaw i kształt klp. 4. Ustaw łopatek. 5. Krzywizny boczne kręgosłupa. 6. Ustaw brzucha. 7. Ustaw kolan. 8. Wysklepienie stopy. Suma pkt: 0-4 bd, 5-8 db, 9-12 postawa zła, 13.. b zła. Oględziny ortoped: Z PRZODU 1. Pion (guzowatość bródki, wcięcie jarzmowe mostka, wyr mieczykowaty, kresa biała, pepek, środek spojenia łon pada na pole podstawy między kostkami wew.), 2. Układ linii poziomych (międzykostkowa, międzykrętarzowa, rzepkowa, szczytu talerzy biodr, barkowa, ukł obojczyków), 3. Kształt trójkątów tułowiowo- ram, 4. Budowa klp, 5. Oś mechanizmu kd. Z TYŁU 1. Pion (guzowatość potyliczna pokrywa się ze wszystkimi krzywiznami i wpada w szparę pośladkową,2. Linie poziome (międzykostkowa, międzykrętarzowa, łącząca fałdy podkolanowe i pośladkowe, ocena linii kolców b tylnych gór, ułoż szczytów talerzy b, ocena łop ułoż kątów doln, odstawanie łop i ustaw wg kręgosł, ustaw barków, 3. Kształt trójkątów tułowiowo- ram, 4. Budowa klp, 5. Oś długa kd. Z BOKU 1. Oś mech kd, stosunek osi kkd do podłoża, 2. Pochyl miednicy, 3. Wielkość i kształt lordozy L i powłok brzusznych, 4. Wielk i kszt kifozy Th. 5. Wysklep klp, 6. Ustaw barków, 7. Ustaw głowy. Obiektywne metody oceny c.: 1. Citronefria. 2. Pomiarowe 3. Rysunkowe 4. Fotograficzne 5. Rtg. 6. cieniografia 7. Konturografia. 8.kołeczkowe 9. Komputerowe. Pomiary i testy uzupełniające: 1. Pomiary dł kkd: -całkowita (względna, bezwzgl), -odcinkowa (całkowita, odc). 2. Wysokość ciała- w poz stojącej, siedz. 3. Masa ciała. 4. Pomiary klp- obwód w spocz, max wydech, wdech. 5. Umięśnienie- obwody ram, podudzia. 6.tęgość szkieletu- szer łokcia i kolana. 7. Otłuszczenie ciała- pomiar grubości fałdów skórno-tłuszcz. Testy uzupełniające: test Matiasa, Thomasa, ścienny, Lesewue’a, Adamsa, Bertranda, ruchomość całkowita i odcinkowa kręgosłupa, próba Langego, ocenta stopnia zaawansowania koślawości lub szpotaności kkd, wydolności stóp. Metoda badania stóp: subiektywne: -oględziny ortoped (stopy w odciążeniu, bad ruchom stopy i palców, ocena kszt stopy w obciążeniu w poz stojącej, wysklep podłuż, przebieg ścięgna Achill); obiektywne: -rtg- ocenia aparat bierny stopy, -met elektromiograficzna- jw., -met tensometryczna- rejestracja sił nacisku stopy na podłoże, -met badań czynnościowych, -antropometryczne, -plantokonturograficzne, -kołeczkowe, -komputerowe. Plantogram- wykonanie odbitki podeszwowej cz stopy.