Drobnoustroje chorobotwórcze opracowane zagadnienia

1. Zdefiniować pojęcia:

NAJWAŻNIEJSZE:

wirulencja (zjadliwość)- miara patogenności, miara zdolności mikroorganizmu do wnikania , rozmnażania się i uszkodzenia tkanek oraz wywołania choroby w zainfekowanym organizmie. Różne szczepy tego samego gatunku mogą się różnić zjadliwością. Determinowana przez: inwazyjność, infekcyjność, toksyczność

inwazyjność- zdolność do rozprzestrzeniania się, rozmnażania podczas infekcji, uzależniona od rozwijającej się choroby, statusu immunologicznego, leczenia antybiotykami, dostępności składników odżywczych

infekcyjność (zakaźność)- zdolność organizmu do ustanawiania ogniska infekcji

toksyczność- główny aspekt potencjału patogennego, zdolność patogenu do wytwarzania toksyn, zdolność do powodowania choroby na skutek wydzielania toksyn, które częściowo determinują wirulencję

         a) egzotoksyny- substancje silnie toksyczne, wytwarzane i wydzielane przez niektóre gatunki   bakterii, są białkami, mogą wywoływać uszkodzenia….

         b) endotoksyny- złożenie toksyny bakteryjnej, tzn. złożone z lipidów i polisacharydów (LPS), które są uwalniane po lizie (rozpadzie) komórek bakterii gram ujemnych, mogą stymulować układ immunologiczny w sposób niespecyficzny i powodować stan zapalny: gorączka, dreszcze, bóle stawów, objawy grypopodobne utrzymujące się 24h.

patogenność- Zdolność do wykonywania choroby

Patogen- Dowolny pasożytniczy organizm lub czynnik, który wywołuje chorobę

wirotyp-są to syntetyzowanie czynniki wirulencji. W zalezności jakie geny wirulencji nabyła E.coli wyróżnia się 5 wirotypów:

serotyp- odmiana mikroorganizmu, którą można określić za pomocą reakcji serologicznych, czyli reakcji z użyciem przeciwciał lub dopełniacza. Różnice pomiędzy serotypami zależą od antygenów znajdujących się na powierzchni komórek drobnoustroju. Często są to białka o kluczowym znaczeniu dla patogenezy lub też substancje odpowiedzialne za mniejszą lub większą wrażliwość mikroorganizmu na czynniki odpornościowe. Dlatego określenie serotypu jest często ważne w przypadku badań laboratoryjnych służących wykryciu i identyfikacji patogenu.

fagotyp-???

Fagi-wirusy, których naturalnym gospodarzem są bakterie.

stadium viable but nonculturable (VBNC), tzw. Uśpione- stadium uśpienia bakterii Vibrio.

STAN VBNC

Stan charakterystyczny dla żywych, ale niehodowanych komórek, które są wykrywane przy zastosowaniu technik bezpośredniego oznaczania liczebności. Przechodzenie w stan VBNC może stanowić genetycznie zaprogramowaną odpowiedź bakterii zapewniającą przetrwanie niekorzystnych warunków środowiska przez dłuższy okres czasu. Zmniejszają swoją objętość

zależenie od zawartości substratów w środowisku od 15-300 razy, pałeczki mogą przybierać formy ziarniakopodobne, a średnia masa komórki zmniejsza się wówczas parokrotnie (przechodzą przez filtry 0,45mikrom). Zmiany w metabolizmie obejmują m.in. stabilizację ściany i błony komórkowej, syntezę białek głodowych i cha peronów, zmniejszenie ilości lipidów, wzrost gęstości cytoplazmy. W pewnych przypadkach stwierdzono również spadek zawartości kwasów nukleinowych i rybosomów.

Stwierdzono również, że bakterie w stanie VBNC są wirulentne. Takie zmiany obserwowano w przypadku przecinkowców Vibrio cholerae, Vibrio vulnificus, pałeczek Campylobacter jejuni oraz Yersinia, E.coli, Campylobacter jejuni, Legionella spp.

POZOSTAŁE:

Mikroflora- mikroorganizmy obecne lub charakterystyczne dla swoistego miejsca (flora zwykle dotyczy roślin i środowiska(?), fauna odnosi się do zwierząt) à obecnie coraz częściej MIKROBIOTA

mikroflora rodzima-(rdzenna,tubylcza, autochtoniczna) Mikroflora złożona z drobnoustrojów typowo zajmujących konkretną niszę: biorąc pod uwagę różnorodność warunków środowisk a organizmy maja tendencje do segregacji (rozdzielania się miedzy miejscami)

mikroflora autochtoniczna (naturalna/tubylcza) - jak wyżej

patogeny (zakażenia) oportunistyczne-endogenne zakażenie charakterystyczne dla osobników o obniżonej odporności (u człowieka głównie spowodowane przez AIDS), ale także wskutek immunosupresji (przy transplantacjach) oraz przy stosowaniu antybiotyków (niszczenie flory fizjologicznej). Czynnikiem tych zakażeń są głównie patogeny uznawane do niedawna za niechorobotwórcze (np. zakażenia florą rezydentną). Mależą do nich niektóre szczepy E.coli a także Yersina: Yersinia enterocolitica (przyczyna siniozy), Yersinia pseudotuberulosis (w niektórych warunkach może być obecna w żywności, wywołuje gruźlicę rzekomą (rodencjozę)),Yersinia pestis (organizm wywołujący dżumę)

wrota zakażenia-to miejsce, przez które z otaczającego środowiska do organizmu dostają się patogeny.

Połkniecie czyli droga pokarmowa- poprzez skażona żywność lub wodę. Wdychanie czyli droga wziewną/kropelkową- wdychanie powietrza zawierającego czynniki zakaźne lub toksyny.

Bioareozol- Czynniki zakaźne i toksyny z natury nie są lotne, muszą być przeprowadzone w stan aerozoli. Istotna wielkość cząsteczek aerozolu- do płuc człowieka trafiają cząstki o =1-5 um. Większe cząsteczki szybko opadają na ziemie lub są zatrzymywane przez filtrujący system górnych dróg oddechowych.

Bezpośrednia penetracja, np. poprzez skórę- uszkodzenie mechaniczne: otarcia, zadrapania: zabiegi chirurgiczne, zastrzyki: ugryzienia, ukąszenia, przenoszenie droga płciową, przenikanie przez łożysko, Zdrowa skóra stanowi barierę nie do pokonania zarówno dla bakterii, wirusów jak i większości toksyn biologicznych (oprócz mykotoksyn). Niebezpieczny może być także kontakt skażonego aerozolu ze śluzówką oka.



nosiciel- osobnik nie wykazujący objawów, będący gospodarzem dla patogenów i mający możliwość przeniesienia patogenu na inne organizmy?, zwykle stawonogi

epidemia- występowanie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń/chorób, które dotychczas nie występowały

pandemia- epidemia występująca jednocześnie w kilku krajach

endemia- stałe występowanie choroby na danym terenie o stałej liczbie chorych

toksykoinfekcja- do wywołania objawów konieczna jest obecność mikroorganizmu, który namnaża się w przewodzie pokarmowym człowieka i wytwarza toksyny

intoksykacja- wynik działania toksyny wytwarzanej przez drobnoustroje w żywności przed jej spożyciem, mikroorganizm zwykle nie rozwija się w przewodzie pokarmowym…

biotyp- szczep bakterii różniący się od pozostałych właściwościami biochemicznymi i fizjologicznymi.

mechanizmy wirulencji bakteryjnej- mechanizmy warunkujące zdolność bakterii do przełamywania naturalnych systemów obronnych organizmu:

  1. adhezja i kolonizacja

  2. znwazyjność

  3. enzymy degradujace

  4. egzotoksyny

  5. endotoksyny

  6. super antygeny

  7. unikanie fagoytozy

  8. indukcja nadmiernego stanu zapalnego

  9. produkty uboczne wzrostu

  10. odporność na antybiotyki

kampylobakterioza- ostre, samowystępujące zapalenie jelita z wodnistą biegunką trwające 7 dni, zwykle poprzedzone objawami zwiastunowymi: gorączką, bólem głowy itp. Czas wylęgania: średnio 34-72h, może wydłużyć się do 7 dni. Dawka infekcyjna niska; od <500 komórek do 106

zoonoza- choroba odzwierzęca, choroba zakaźna zwięrząt kręgowych, która może przenieść się także na ludzi. Kampylobakterioza to zoonoza, rezerwuarem są głównie ptaki i inne zwierzęta ciepłokrwiste, Campylobacter stanowi ich naturalna mikroflorę.

pleomorfizm- różnokształtność, jest to zdolność drobnoustrojów do przyjmowania różnych kształtów (form)

eradykacja- jest to całkowite usunięcie i brak występowania patogenu w organizmach ludzkich, zwierzęcych i innych elementach środowiska. W przypadku H. pylori eradykacja polega na wyeliminowaniu tego zakażenia z błony śluzowej żołądka i opiera się na zastosowaniu leczenia trójskładnikowego: 2 antybiotyki + inhibitor pompy protonowej ( czasem sole bizmutu)

postać emetyczna zakażenia-

2. OMÓWIĆ KRÓTKO:

NAJWAŻNIEJSZE:

mechanizmy wirulencji bakteryjnej:

1. adherencja i kolonizacja

adherencja- ścisłe powiązanie komórki bakteryjnej z komórką gospodarza, zwykle zależne od receptorów  (swoiste wiązanie) na miejscu docelowym; również nieswoista

kolonizacja- skuteczne zajęcie nowych siedlisk

Czynniki wpływające na  adherencję i kolonizację:

- otoczka (wiązanie nieswoiste), występuje na zewnątrz ściany komórkowej

- receptory i struktury powierzchniowe

2. inwazyjność

3. enzymy degradujące

4. egzotoksyny

5. endotoksyny

6. superantygeny

- stymulują limfocyty T w sposób niespecyficzny, bez normalnego rozpoznania antygenowego; uwalniane są wtedy duże ilości cytokin wywołujących szok; wiążą się bezpośrednio do kompleksu MHCII

7. fagocytozy i usuwanie przez układ odpornościowy

8. indukcja nadmiernego stanu zapalnego

9. produkty uboczne wzrostu (gaz, kwas)

- mechanizmy (czynniki, determinanty) wirulencji ważniejszych patogenów żywności (E. coli, Salmonella, Listeria, Staphylococcus, Yersinia, Vibrio, Aeromonas, Campylobacter, Helicobacter pylori, Clostridium perfringens i C. difficile, B. cereus)!!!

- jakie są najskuteczniejsze metody usuwania danego patogenu z żywności (np. obróbka termiczna, mrożenie itd.)

Temperatura:

- zakres wzrostu mikroorganizmów od -8 do 90⁰C,

- temp. żywności spożywczej,

- temp. wpływa na: czas trwania fazy lag, tempo wzrostu, populację końcową, wymagania pokarmowe

CHŁODNICTWO ZWIĘKSZA TRWAŁOŚĆ ŻYWNOŚCI.

Mrożenie:

- od -2 do - 10⁰C szkodliwe dla bakterii, wolne zamrażanie do -10⁰C→max. uszkodzenie,

szybkie zamrażanie do -30⁰C lub niżej → min. Uszkodzenia

- Gram – są bardziej wrażliwe niż gram+,

- wzrost po rozmrożeniu zależy od: liczby i typu organizmów, które przeżyły, sposobu rozmrażania

Ogrzewanie.

- wzrost temp. powyżej minimum, zatrzymanie wzrostu, uszkodzenie i śmierć,

- łagodna ekspozycja → subtelne uszkodzenie (naprawialne),

- przetrwalniki: ekspozycja 5min/80st. Inaktywuje kom. wegetatywne, ale aktywuje przetrwalniki,

- dalszy wzrost temp. → zniszczenie populacji w tempie wykładniczym

- implikacje możliwości wytwarzania stadium VBNC przez bakterie

VBNC- viable but nonculturable, tzw. stan uśpienia

- żywe, ale nie hodowalne,

- może stanowić genetycznie zaprogramowaną odpowiedź bakterii zapewniającą przetrwanie niekorzystnych warunków środowiska przez dłuższy okres czasu. Bakterie zmniejszają swoją objętość zależnie od zawartości substratów w środowisku, od 15-300x. Pałeczki mogą przybierać formy ziarniako podobne,

- przechodzą przez filtry 0,45 𝜇m,

- stabilizacja ściany i błony komórkowej, synteza białek głodowych i chaperonów, zmniejszenie ilości lipidów, wzrost gęstości cytoplazmy, czasem zmniejszenie zawartości kwasów nukleinowych,

- bakterie w stanie VBNC są wirulentne.

POZOSTAŁE:

- łańcuch transmisji choroby:

Każda choroba zakaźna jest wynikiem kolejnego zajścia pewnych zdarzeń (stąd „łańcuch”)

1.     źródło choroby

2.     sposób przenoszenia

3.     gospodarz

Przerwanie łańcucha na dowolnym etapie powoduje, że choroba się nie rozprzestrzenia.

- na czym polega patogenność różnych wirotypów E. coli (EHEC, EPEC itd.):

·    VTEC- weracytotoksyna- główny sprawca zatruć śmiertelnych, najczęściej spotykany patogen

·    VTEC- O157:17, ale zatrucia o znacznej śmiertelności produkują także grupy serologiczne…

·    podział E. coli na grupy serologiczne na podstawie różnic w budowie antygenów

·    ponad 170 grup serologicznych wydzielonych na postawie antygenów somatycznych (O)- różnice w budowie antygenu O w LPS

·    serotypy

·    W zależności od nabytych genów wirulencji poszczególnym szczepom E. coli przypisuje się różne typy patogenności. Szczepy te klasyfikuje się jako wiriotypy:

·    EPEC- enteropatogenne- przyłącza się do komórki śluzówki jelita powodując zmiany w strukturze komórki, wnikają do komórki śluzówki

·    ETEC- enterotoksygenne- przylega do śluzówki jelita cienkiego i wytwarzają się toksyny, które oddziałują na komórki śluzówki

·    EHEC- enterokrwotoczne- przyłącza się do śluzówki i powoduje „złuszczenie się” komórek śluzówki, produkuje toksyny

- syndrom hemolityczno-mocznicowy (HHS): krwawa biegunka, ostra niewydolność nerek u dzieci, trombocytopenia, ostra nefropetia, drgawki, śpiączka, śmierć (m.in. O157:17, O104:H4)

·    EIEC- enteroinwazyjne- zakaża komórki jelita i rozprzestrzenia się „poprzecznie” z komórki do komórki

·    EAEC- enteroagregacyjne- wiąże się w grupkach (agregatach) do komórki jelita cienkiego i produkuje toksyny

- na czym polega kontrola surowca pod kątem obecności danego mikroorganizmu czyżewska

3. SCHARAKTERYZOWAĆ:

NAJWAŻNIEJSZE:

Helicobacter pylori

W 1899roku Walery Jaworski zaobserwował charakterystyczne spiralne bakterie i nazwał je Vibrio rugula. Jako pierwszy zasugerował także, że mogą one powodować schorzenia żołądka, ale swoje obserwacje opublikował jedynie po polsku, w książce „Podręcznik chorób żołądka” i przeszły one niezauważone.

1982 r- po raz pierwszy udało się je wyhodować, nazwano je Campylobacter pylordis (1984)

To patogen obecny na całym świecie, głownie w krajach rozwijających się.

Kolonizuje tkankę nabłonkową i warstwę śluzową żołądka!!! Jest powiązany z zapaleniem żołądka, jest też główna przyczyna wrzodów dwunastnicy, wrzodów żołądka, odpowiada za powstawanie raka żołądka oraz chłoniaka MALT( Malt lymphoma)

Szacuje się ze na świecie zainfekowanych H. pylori jest:

- 20% osób poniżej 40 r ż.

50% osób po 60 r.ż.

Ale:

>80% osób jest zakażonych krajach o niższym statusie ekonomicznym ( w Azji, Afryce)

Zakładając, że liczba wykrytych ( zdiagnozowanych) infekcji H. pylon wynosi 100%.

- u blisko 100% rozwinie się chroniczne zapalenie żołądka ( gastritis), często bezobjawowe

- u 40% z  nich wystąpią objawy dyspeptyczne ( zaburzenia trawienia, wzdęcia, zgaga, długotrwałe bóle w nadbrzuszu, nudności, wymioty, odbijanie itp.)

- 15% rozwinie chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy

-2% przejdzie w raka żołądka

Uwaga: wiele osób jest nosicielem H.pylori BEZ OBJAWÓW ze strony przewodu pokarmowego

H. pylori odpowiada za powstanie:

- 90% wrzodów dwunastnicy

- 70% wrzodów żołądka ( na II miejscu są NSAID)

Kolonizacja trzonu żołądka ( wzrost pH, wzrost wydzielania gastryny) predysponuje do rozwoju choroby wrzodowej lub nowotworowej żołądka.

Kolonizacja części odźwiernikowej ( spadek pH, wzrost wydzielania gastryny)-> choroby dwunastnicy

Infekcja H. pylori jest wykrywana w ponad 90% przypadków chłoniaka MALT-> wysoka skuteczność leczenia antybiotykiem, u 70-80% osób możliwa jest całkowita regresja chłoniaka po erdaykacji bakterii jest chłoniak ograniczony jest do żołądka. !!!!

charakterystyka:

- Gramujemne, helikalne ( spiralne lub zakrzywione) pałeczki z 4-6 wiciami na jednym biegunie (H. pylori) lub z 1 wicią na biegunie ( H. fennellae & H cinaedi)

- małe komórki 0,5-1.0 um x 2,5-5.0um

- pleomorfizm ( pałeczki lub ziarniaki w starszych hodowlach)

- wytwarza ureazę, mucynazę, katalazę

- gładka ściana komórkowa z niespotykanymi kwasami tłuszczowymi

- H. fennellae & H. cinaedi występują u gryzoni i u ludzi, przenoszone podczas kontaktów homoseksualnych mężczyzn

-H.pylori głównie patogen człowieka, człowiek jest jednym znanym rezerwuarem, zakażeniem człowiek-człowiek, drogą pokarmową, brudne ręce.

H.pylori – czynniki wirulencji !!!!!

Cechy bakterii, które pozwalają jej przełamywać naturalne systemy obronne organizmu, np. przeżycie w żołądku

Treść żołądkowa ma odczyn kwaśny i posiada wyjątkowo niskie pH 2-4 które jest zabójcze dla większości bakterii.

Helicobacter pylori przeżywa dzięki:

- wytwarzaniu arginazy ( przekształca argininę do ornityny i mocznika)

- Treść żołądka ma odczyn kwaśny i posiada wyjątkowo niskie pH 2-4 , które jest zabójcze dla większości bakterii.

- wytwarzaniu dużej ilości UREAZY

POZOSTAŁE:

- bakterie E. coli:

·       pałeczki (0,3-1,5 x 1,0- 6,0 µm)

·       G-

·       Nieprzetrwalnikujące

·       ruchliwe/nieruchliwe

·       względnie beztlenowe/względnie tlenowe

·       brak oksydazy cytochromu c

·       katalazododatnie

·       mezofilne (22-37° C), niehalofilne

·       fermentują glukozę

·       większość fermentuje D-mannitol i laktozę

·       wytwarzają indol (z tryptofanem)

·       nie wytwarzają H2S na podłożu TSI

·       nie wykorzystują cytrynianu jako źródła C

·       nie rozrzedzają żelatyny

- z rodzaju Salmonella

·    od ponad 100 lat zatrucia pokarmowe, są związane z występowaniem bakterii z rodzaju Salmonella

·    pałeczki G-

·    Nieprzetrwalnikujące

·    Ruchliwe

·    brak oksydazy cytochromu c
·   katalazododatnie

·    fermentacja glukozowa (wytwarzanie kwasów i gazu/ tylko kwasu)

·    z czerwienią metylową +, test Vogues-Proskauera –

·    nie fermentują laktozy

·    wytwarzają H2S

·    wykorzystują cytrynian

·    mają dekarboksylazę lizyny i ornityny

- Listeria monocytogenes:

·    mała pałeczka

·    G+

·    Nieprzetrwalnikujące

·    Ruchliwe

·    Tlenowe/względnie beztlenowe

·    Brak oksydazy cytochromu

·    Katalazododatnie

·    Rozwija się wewnątrzkomórkowo?

·    Psychotrof- rośnie w T<0 do 45°C, mnoży się w warunkach chłodniczych , nie przeżywa 60 °C/30 min

·    Halotolerancyjne (10% NaCl, nawet do 30° C NaCl)

B-hemolityczna

·    Beztlewnowa fermentacja glukozy z wytworzeniem kwasu, bez gazu

·    Czerwień metylowa +, test Vogues-Proskauera +

·    Wzrost w obecności 40% żółci

·    Nie wytwarza indolu i H2S

·    Nie wykorzystuje cytrynianu

Aktywność B-hemolityczna- podłoże agar z krwią, wzmocnienie strefy hemolizy w miejscu linii posiewu S. aureus a nie odnotowano takiej reakcji w pobliżu szczepu R…?. Świadczy to o obecności L. monocytogenes?

- z rodzaju Staphylococcus

- z rodzaju Yersinia

25 st C 37 st C
Ruchliwa + -
Zdolność do hydrolizy ONPG + -
dekarboksylaza ornityny + -
Voges-Proskauer Reaction + -

4. Podać:

NAJWAŻNIEJSZE:

Przybliżona dawkę infekcyjną najważniejszych patogenów żywności:

Przykłady bakterii patogennych mogących wytwarzać stadium VBNC:

Główne źródła omawianych patogenów w żywności (np. mleko, mięso, cytrusy, kiełki…):

a).  mleko:

b). zboża:

c). mięso:

d). drób i jaja:

e). ryby, skorupiaki:

f). warzywa, owoce:

g). przyprawy:

Najważniejsze objawy chorób wywołanych przez dany patogen (+ nazwy chorób):

a). E. coli:

b). Yersinia:

c). Vibrio:

d). Aeromonas:

e). Listeria:

f). Shigella:

g). Staphylococcus:

h). Salmonella:

i). Helicobacter pylori:

Dominujące w żywności (w tej chwili na świecie) chorobotwórcze serotypy Salmonella, Listeria Yersinia, najbardziej niebezpieczne serotypy E. coli:

a). E.coli:

   E.coli O104:H4

b). Listeria:

   Listeria innocua

c). Yersinia

 najbardziej wirulentne: O8, O21

d). Salmonella

  S.Typhi

  S.Paratyphi

Stosowany obecnie sposób eradykcji H. pylori

5. Wykazać:

- które organy człowieka charakteryzują się występowaniem fizjologicznej, prawidłowej mikroflory, a które miejsca powinny być sterylne

Naturalna (prawidłowa) mikroflora człowieka:

Miejsca sterylne:

- że Helicobacter pylori jest główną przyczyną wrzodów dwunastnicy i żołądka, odpowiada za powstawanie raka żołądka oraz chłoniaka MALT ---> nie wiem czy o to chodzi, skontrolujcie !!

Istnieje szereg cech bakterii, które pozwalają jej przełamywać naturalne systemy obronne organizmu (np, przeżycie w żołądku). Należą do nich:

6. Podać zakresy:

NAJWAŻNIEJSZE:

- parametrów, które hamują wzrost danego patogenu

poniżej aw = 0,6 drobnoustroje nie są zdolne do wzrostu

poniżej pH = 3,5 większość bakterii nie może rosnąć

(nie wiem czy chodzi o Salmonelle ?? jeśli tak to parametry:

- jak długo Salmonella może przetrwać w żywności, i co może mieć na to wpływ

W żywności mrożonej Salmonella może trwać miesiącami a nawet latami. Wpływ na to może mieć: stosunkowo mała wrażliwość na zmiany tem­peratury czy wysuszenie. ----> mało jeśli ktoś ma więcej to napiszcie

POZOSTAŁE:

- występowania (wzrostu) drobnoustrojów w zależności od pH, temperatury, aw

pH:

Temperatura:

Podział:

aw:

Minimalna aktywność wody w środowisku dla różnych drobnoustrojów

>0,95 - prawie wszystkie drobnoustroje rosną

0,95 - gram - , niektóre drożdże

0,92 - glony morskie

0,91 - wegetatywne komórki rodzaju Bacillus, Lactobacillus, niektóre pleśnie

0,88 - większość drożdży

0,85 - gronkowce Staphylococcus aureus

0,80 - większość pleśni

0,75 - bakterie halofilne, glony halofilne

0,60 - osmofilne drożdże, kserofilne pleśnie

poniżej aw=0,6 drobnoustr. nie są zdolne do wzrostu !!

- warunków niezbędnych do wytworzenia enterotoksyn przez gronkowce

E. gronkowcowe wytwarzane są przez bakterie w fazie logarytmicznego wzrostu - intensywny wzrost bakterii jest wymagany do wytworzenia toksyny.

- temp. >= 12 st C

- aw >=0,90

- pH >= 4,6, warunki tlenowe

- stężenie NaCl - <12%

- mała konkurencje ze strony innych mikroorg.

- glukoza hamuje wydzielanie enterotoksyn

7. Wymienić:

NAJWAŻNIEJSZE:

- najważniejsze gatunki chorobotwórcze w obrębie rodzajów:

Salmonella:

·         Salmonella bongori

·         Salmonella enterica subsp enterica

·         Salmonella enterica subsp enterica serotyp Typhimurium

Listeria:

·         Listeria monocytogenes

·         Listeria innocua

·         Listeria welshimeri

·         Listeria seeligeri

·         Listeria ivanovii

·         Listeria grayi

Shigella:

·         Shigella flexneri

·         Shigella sonnei

·         Shigella boydii

·         Shigella dysenteriae

Yersinia:

·         Yersinia enterolitica

·         Yersinia pseudotuberculosis

Vibrio:

·         Vibrio cholerae

·         Vibrio parahaemolyticus

·         Vibrio valnificus

Campylobacter:

·         Campylobacter jejuni

POZOSTAŁE:

- czynniki wpływające na wzrost drobnoustrojów w produktach żywnościowych

·         Czynniki wewnętrzne (związane z żywnością)

o   pH, zawartość wody, struktura fizyczna żywności, dostępność składników odżywczych, możliwa obecność naturalnych czynników antymikrobiologicznych

·         czynniki zewnętrzne (środowiskowe)

o   temperatura, wilgotność względna, obecność gazów, typy i liczba obecnych drobnoustrojów

- determinanty chorób zakaźnych

- patogeny należące do rodziny Enterobacteriaceae

·         Escherichia coli

·         rodzaj Salmonella

·         rodzaj Shigella

·         rodzaj Yersinia

8. Wyjaśnić:

NAJWAŻNIEJSZE:

- czym się różni infekcja od choroby

Infekcja- kolonizacja i/lub inwazja oraz namnożenie się patogennego drobnoustroju w gospodarzu z lub bez objawów choroby

Choroba- nieprawidłowy stan funkcjonowania organizmu lub struktura, która jest uważana za szkodliwa dla dotkniętego osobnika (gospodarza): wszelkie odchylenia od normy lub przerwanie normalnej funkcji bądź struktury jakiejkolwiek części organizmu, narządu czy układu

Infekcja nie zawsze jest choroba i na odwrót!!

- co to są wirotypy E. coli i podać przykłady

EPEC-emeteropatogenne e.coli

·         EPEC przyłącza się do komórek śluzówki jelita powodując zmiany w strukturze komórek, komórki EPEC wnikają do komórek śluzówki

·         Czas wylegania choroby ( od zarażenia do pierwszych objawów choroby)

·         17-72 godzin, średnio 36h

·         Przykładowe grupy serologiczne : O18

ETEC

·         Przykładowe grupy serologiczne : O6, O15, O25 O,27 O63, O78, O115

EHEC

·         EHEC przyłącza się do śluzówki i powoduje „złuszczenie” się komórek śluzówki produkuje toksyny

·         Syndrom hemolityczno-mocznicowy ( HUS) krwawa biegunka, ostra niewydolność nerek u dzieci, trombocytopenia, ostra nefropatia, drgawki, śpiączkami, śmierć ( o 157:h7, O104:H4, O26:H11, O103:H2, O113:H21)

·         Czas wylegania choroby 3-9dni średnio 4 dni a trwanie choroby 2-9dni średnio 4 ni

·         Symptom choroby: nagły silny ból i skurcze brzucha, masowa, krwawa biegunka, wymioty, Brak gorączki

·         Zakrzepowa plamica małopłytkowa: podobna do UHS, ale z towarzysząca gorączką zaburzenia ……….. i brak pierwszego

EIEC

·         ZAKAŻA KOMÓRKI JELITA I ROZPRZESTRZENIA SIĘ poprzecznie z komórki do komórki

·         Czas wylegania choroby 8-24 godzin, średnio 11h

·         Czas trwania choroby: dni-tygodnie

·         Symptomy choroby: uporczywa biegunka u dzieci, sporadycznie, krwawa biegunka, wymioty, odwodnienie

·         Przykładowe grupy serologiczne: O3, O44, O51, O77… pierwsze

- co oznacza zapis np. Salmonella Enteritidis

Salmonella - rodzaj

Enteritidis - serotyp

- na jakiej zasadzie różnicuje się serotypy w obrębie Salmonella

·         Szczep salmonella są zróżnicowane antygenowo i można ja identyfikować na podstawie reakcji aglutynacji ( tworzenie agregatów) z homologiczną surowicą. Kombina- dlaczego chłoniaka MALT można wyleczyć antybiotykami

Infekcja H. pylori jest wykrywana w ponad 90% przypadków chłoniaka MALT-> wysoka skuteczność leczenia antybiotykiem, u 70-80% osób możliwa jest całkowita regresja chłoniaka po erdaykacji bakterii jest chłoniak ograncja antygenów jakie każdy szczep posiada jest unikalna dla każdego serotypu salmonella:

- antygen o- antygen somatyczny lub antygen błony zewnętrznej

- antygen H- antygen rzęskowy

-antygen VI- antygen otoczkowy

Na podstawie różnicy w składzie tych antygenów jak dotąd rozpoznano ponad 2400 serotypów, a liczba ta rośnie z każdym rokiem.

POZOSTAŁE:

- od czego zależy wirulencja

Wirulencja (zjadliwości) jest determinowana przez :

·         Inwazyjność- zdolność org do rozprzestrzeniania się (przedostawanie) do sąsiadujących lub innych tkanek

·         Infekcyjność (zakaźność) – zdolność org do ustanawiania ogniska infekcji

·         Toksyczność- główny aspekt potencjału patogennego, jest to zdolność patogenu do wytwarzania toksyn, substancji chemicznych, które uszkadzają gospodarza i wywołują chorobę

- od czego zależy wystąpienie choroby

Powstanie (lub nie) choroby- zależy od 3 elementów:

1)   Liczby organizmów obecnych na lub w ciele

2)   Wirulencji mikroorganizmu

3)   Obrony gospodarza lub stopnia odporności

- w jaki sposób temperatura/aktywność wodna/pH wpływa na wzrost drobnoustrojów w żywności

Temperatura

- zakres dla wzrostu mikroorganizmów -8 +90 ( powyżej lub poniżej opóźnienie wzrostu i/lub destrukcja Komorek)

-temperatura żywności spożywanej: 1-50

-temperatura wpływa na : czas trwania fazy logarytmicznej, tempo wzrostu, populację końcową komórek, wymagania pokarmowe

Podział:

Termofile (55-75)

Mezofile (30-45) à większość organizmów powodujących psucie się żywności

Psychofile (5-15) i psychrotrofy (25-30) à rośna w temp chłodniczych (Listeria monocytogenes, Yersinia enterocolitica)

Mrożenie:

·         Mrożenie- temp, -2 do -10 , szkodliwe dla bakterii:

- wolne zamrożenie ( do -10)= maksymalne uszkodzenie

-szybkie zamrażanie (-30 lub niżej)= minimalne uszkodzenie

-gramujemne są bardzo wrażliwe niż gram dodatnie na zamrażanie

-wzrost po rozmrożeniu zależy od:

a) liczby i typu organizmów , które przeżyły

b) sposoby rozmrażania

Niekontrolowane rozmnażanie może zwiększać liczebność drobnoustrojów

Duże mrożonki- powierzchnia rozmraża się szybciej niż rdzeń

Bakterie blisko powierzchni zaczynają rosnąc i rozmnażać się zanim środek całkowicie się rozmrozi

ROZMRAŻAMY W LODÓWCE LUB PRZEZ SZYBKIE PODGRZANIE W MIKROFALÓWCE, NIGDY W TEMPERATURZE POKOJOWEJ

Ogrzewanie

·         Wzrost temp powyżej optimum- zatrzymanie wzrostu, uszkodzenie i ostatecznie śmierć

·         Łagodna ekspozycja: subletalne uszkodzenia (naprawialne)

·         Przetrwalniki: ekspozycja 5min w 80 inaktywuje komórki wegetatywne, ale aktywuje kiełkowanie przetrwalników!!!!!

·         Dalszy wzrost temperatury- zniszczenie populacji w tempie logarytmicznym ( wykładniczym)

Aktywność wodna

·         Drobnoustroje wymagają wody do wzrostu i metabolizmu

·         Użyteczny wskaźnik- aktywność wodna aw- aw żywności lub roztworów= stosunek ciśnienia pary wodnej nad żywnością do ciśnienia pary wodnej nad czysta woda w tej samej temp

Czysta chemiczna woda ma aktywność aw=1

Ze wzrostu stężenia związków rozpuszczalnych aktywność wody spada poniżej wartości 1.

- kserofile- drobnoustroje zdolne do wzrostu przy niskiej wilgotności środowiska

-somofile- drobnoustroje wykazujące zdolność wzrostu w środowisku o dużym stężeniu cukrów

-halofile

Minimalna aktywność wody w środowisku dla różnych drobnoustrojów ( EGZAMIN!!!)

Minimalna aw                                Przykłady drobnoustrojów

<0,95                 prawie wszystkie drobnoustroje

0,95                    gramujemne bakterie, niektóre drożdże

0,92                    glony morskie

0,91                    wegetatywne komórki z rodzaju bacillus, lactobacillus, niektóre pleśnie

0,88                    większość drożdży

0,85                    gronkowce staphylococcus ureus

0,80                    większość pleśni

0,75                    bakterie halofilne, glony halofilne

0,60                    osmofilne drożdże, kserofilne pleśnie

Poniżej aw=0,60 drobnoustroje nie są zdolne do wzrostu !!

pH

·         Bakterie mają minimum, optimum i maximum pH

·         Błona komórkowa jest słabo przepuszczalna dla jonów H+ czy OH-, a cytoplazma ma składniki o działaniu buforującym

·         Wewnętrzne pH bakterii jest bliskie 7

·         Poniżej 3,5 większość bakterii nie może rosnąć!!!

·         Różnice w wartości minimalnego pH potrzebnego do zapoczątkowania wzrostu

Bakterie kwasu mlekowego (LAB) tworzą środowisko kwaśne, zyskują przewagę nad mniej tolerancyjnymi bakteriami.

Białko jaja kurzego osiąga pH 9 (utrata co2 po zniesieniu, ochrona przed inwazja bakteryjna)

Organizmy proteolityczne ( np. Pseudomonas spp.) rosną w środowisku umiarkowanie alkalicznym.

- co to znaczy że dany serotyp Salmonella jest „host related”, podać przykład

Host-related - oznacza serotypy swoiste dla danego gospodarza, np:

·         S.Gallinarum- drób,

S.Choleraesuis- świnia,

S.Typhi i S.Paratyphi - człowiek

- na czym polega i do czego służy test na katalazę

Powstający w procesach oddychania nadtlenek wodoru (H2O2) jest substancją silnie trującą dla komórek bakteryjnych. Mikroorganizmy likwidują jej nadmiar za pomocą enzymu – katalazy.

Katalaza – enzym przyspieszający reakcje:

2 H2O2 – 2 H2O + O2↑

Wykrywanie katalazy znalazło praktyczne zastosowanie w diagnostyce bakterii, szczególnie w rozróżnianiu ziarenkowców (Staphylococcus, Micrococcus od Streptococcus, Enterococcus) oraz laseczek gramdodatnich (Bacillus od Clostridium).

Wyróżniamy organizmy:

- katalazododatnie

- katalazoujemne

Obecność enzymu wykrywa się, dodając do hodowli 3% roztwór wody utlenionej. Wynik dodatni – wydzielanie się pęcherzyków powietrza.

- na czym polega i do czego służy test na koagulazę,

Test na koagulazę pozwala na rozróżnienie miedzy koagulazododatnim Staphylococcus aureus a niepatogennymi koagulazoujemnymi innymi gronkowcami. Posiadanie koagulazy umożliwia drobnoustrojowi wykrzepianie osocza wokół komórki, co sprawia, że taka komórka jest odporna na fagocytozę.

Koagulaza związana może być wykryta za pomocą testu szkiełkowego, a koagulaza wolna za pomocą testu probówkowego:

Test szkiełkowy zawsze przeprowadza się wraz z kontrolą testu, aby wykluczyć autoaglutynację. Na szkiełko nanosi się osobno dwie krople roztworu soli fizjologicznej (jedna testowa, druga kontrolna). Następnie w obydwu kroplach zawiesza się szczep bakterii przy użyciu ezy. W dalszej kolejności do kropli testowej dodaje się kroplę osocza króliczego, dobrze miesza, następnie delikatnie kołysze się szkiełko przez 10 sekund. Druga kropla oznaczona jako kontrolna powinna pozostać niezmienioną.

Jeśli test szkiełkowy jest ujemny, należy przeprowadzić test probówkowy w celu potwierdzenia.

Test probówkowy

W teście używa się osocza króliczego rozcieńczonego solą fizjologiczną w stosunku 1:5, którym zawiesza się pełne oczko ezy badanych gronkowców (Gram-dodatnie ziarenkowce katalazo-dodatnie). Probówka jest inkubowana w 37°C przez 4 godziny. Jeśli wynik próby jest ujemny inkubację przedłuża się do 18 godzin i ponownie odczytuje wynik.

- na czym polega i ocena hemolizy

Polega na ocenie zmian w krwinkach czerwonych, dodanych do podłoża, pod wpływem toksyn bakteryjnych.

hemoliza alfa- toksyny bakteryjne powodują redukcję hemoglobiny do methemoglobiny, co uwidacznia się żółto- zielonkawymi obwódkami wokół kolonii

hemoliza beta- toksyny bakteryjne rozpuszczają erytrocyty, powstaje strefa przejaśnienia wokół kolonii (S. aureus)

hemoliza gamma- toksyny bakteryjne nie oddziałują na erytrocyty

- na czym polega Zespół Guillain-Barre’a

Zespół Guillain- Barre’a:

- u 1 na 1000 przypadków powikłanie po infekcji Campylobacter rozwija się zespół Guillain- Barre’a ( ostre, okresowe porażenie mięśni szkieletowych)

- zespół Guillain’ Barre’a jest zwykle powiązany z infekcją konkretnymi serotypami ( O:19, O:4, O:5, O:41, O:2 lub O:1) zdolnymi wytwarzać struktury ( epitopy) które naśladują gangliozyd na neuronach …

- Większość pacjentów (80%) całkowicie powraca do zdrowia, mimo że wielu z nich spędza w szpitalu trzy miesiące bądź więcej, a powrót do zdrowia zajmuje im około roku. Przypadki śmiertelne 5% częściej zdarzają się u osób w podeszłym wieku i cierpiących dodatkowo na inne schorzenia serca, płuc, nerek. SA raczej konsekwencją komplikacji, rzadziej samego zespołu GB

9. Rozróżnić:

Shigella,

Yersinia

Pałeczki Y. enterocolitica należą głównie do biotypu 2, 3 i 4. Chorobotwórcze dla ludzi są najczęściej serotypy O:3, O:8, O:9 i O:5,27

Vibrio

Serogrupa 01 dzieli się na:

Salmonella:

Szczepy Salmonella są zróżnicowane antygenowo i można je identyfikować na podstawie reakcji aglutynacji (agregaty) z homologiczną surowicą.

Antygen O - somatyczny lub błony zewnętrznej

Antygen H - rzęskowy

Antygen Vi - otoczkowy

E. coli:

Rozpoznano ponad 50 różnych antygenów rzęskowych (H) i blisko 100 antygenów otoczkowych (K), co umożliwia dalszy podział E. coli na tzw. serotypy.

·     W zależności od nabytych genów wirulencji poszczególnym szczepom E. coli przypisywane są różne typy patogenności. Szczepy te klasyfikuje się, jako wirotypy:

EPEC – enteropatogenne,

ETEC – enterotoksygenne,

EHEC – enterokrwotoczne,

EIEC – enteroinwazyjne,

EAEC – enteroagregacyjne

·         

Toksykoinfekcja – do wywołania objawów konieczna jest obecność mikroorganizmu, który się namnaża w przewodzie pokarmowym człowieka i wytwarza toksyny

Intoksykacja – wynik działania toksyny wytworzonej przez drobnoustrój w żywności przed jej spożyciem, mikroorganizm zwykle nie rozwija się w przewodzie pokarmowym, obecność żywych komórek nie jest konieczna

WIRUSY:

1. hodowle wirusów

1. tkanka traktowana enzymami, aby wyodrębnić poszczególne komórki

2. komórki zawieszone w podłożu hodowlanym

3. normalne lub komórki macierzyste rosną w postaci pojedynczej warstwy na powierzchnii szklanego lub plastikowego pojemnika. Komórki transformowane lub kultury potomne nie rosną w postaci jednej warstwy.

2.  metody wykrywania wirusów:

RFLPs

PCR

3.  różnica pomiędzy cyklem litycznym a lizogenicznym:

W cyklu lizogenicznym, wirus nie powoduje śmierci komórki lecz ulega włączeniu w obręb komórkowego DNA gospodarza, nazywany jest wtedy profagiem (prowirusem). DNA wirusa jest przekazywany komórką potomnym w procesach podziałów komórkowych..

Cykl lityczny

Cykl rozwojowy wirusa doprowadzający do rozpadu (lizy) atakowanej komórki. Wirus wnika do komórki, zmusza ją do powielenia wirusowego kwasu nukleinowego i do syntezy wirusowych białek. Powstają potomne cząsteczki wirusa, które opuszczają komórkę, niszcząc ją.

Adsorpcja – fag przyczepia się nićmi ogonka do komórki żywiciela

Penetracja – lizozym faga nadtrawia ścianę komórkową, pochewka kurczy się, aby wypchnąć szyjkę i DNA do komórki

Biosynteza – produkcja fagowego DNA i białek

Dojrzewanie – składanie się fragmentów gafa

Uwalnianie – lizozym fagowy

4.  drogi rozprzestrzeniania się wirusów pokarmowych:

Przeżywają zazwyczaj w zabójczych warunkach w żołądku

wirusy zawierające płaszcz lipidowy, zwykle inaktywowane są przez kwas żołądkowy, sole żółciowe

opanowanie i namnażanie w komórkach nabłonka jelita cienkiego

wydostają się z kałem

5.  charakterystyka wirusów jelitowych:

- Dawka infekcyna: teoretycznie 1 cząstka, ale to mało prawdopodobne.

Zawartość w kale jest większa niż 10^8 cząstek na gram.

10 mg zakażonego kału już jest bardzo infekcyjną dawką.

W 100g żywności wirus jest niemożliwy do wykrycia.

Przegląd ważniejszych wirusów:

Na świecie każdego roku odnotowuje się 1,4 mln przypadków zachorowań na zapalenie wątroby typu A.

400 mln zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B.

300 mln zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, choć szacuje się, że są to wartości zaniżone, ze względu an bezobjawowy przebieg w początkowym stadium.

6.  wirusowe zapalenie wątroby A, B i C:

Hepatitis A:

28 nm, gładka powierzchnia

wirus RNA

w kale chorego (przeżywalność: suszony kał – 1 miesiąc; pH=1 i temp. 380C – 90 minut) – źródło to żywność i woda zakażone odchodami człowieka – choroba „brudnych rąk”

choroba trwa od 6 dni do 2 miesięcy, bardzo rzadko przechodzi w postać przewlekłą

zapobieganie:przestrzeganie higieny w trakcie jedzenia i picia oraz higieny ciała, przygotowania posiłków (stosunkowo odporny na chlor – 1:11 rozcień. W chlorowym wybielaczu/ 1min (mniej odporny w wodzie), promieniowanie gamma). Możliwość szczepień

surowe mięczaki (małże) ze skażonej fekaliami wody

żywność zakażona przez obsługę baru

Hepatitis B:

DNA wirus

zakażenie głównie przez krew chorego, ale także poprzez uszkodzenie skóry, do której dostanie się zakażona ślina, mocz, stolec, nasienie, krew, śluz z pochwy. Stąd duże ryzyko zakażenia podczas: stosunków płciowych, zabiegów chirurgicznych, wizyt stomatologicznych, fryzjera, kosmetyczki, porodu, itp.

Trwa ok. 6 miesięcy, konieczna hospitilizacja, często przechodzi w stan przewlekły, trwający wiele lat. Liczne powikłania, np. marskość wątroby, mogą one prowadzić do śmierci.

Szczepienia ochronne

wirus typu B jest 100x bardziej zakaźny niż HIV, a 25% bezobjawowych nosicieli umiera z powodu choroby wątroby.

Hepatitis C:

RNA wirus

zakażenia głównie przez krew, rzadziej przez kontakt płciowy oraz z matki na dziecko

infekcja często poprzez wiele lat przebiega bezobjawowo. Przewlekłe zakażenie prowadzi do marskości wątroby, rozwoju nowotworu i zwykle śmierci.

Systematyczne badania krwiodawców, właściwa sterylizacja narzędzi w szpitalu i przychodni.

7.  wirus Norwalk (NOROWIRUS):

Pierwszy raz wykryto w kale osób, które zachorowały podczas epidemii gastroenteritis w 1968 w Norwalk

pojedynczy łańcuch RNA ((+) ssRNA)

mały (~30nm), okrągły, bez otoczki wirion

należy do Caliciviridae

skażona fekaliami woda lub żywność

z osoby na osobę przy braku higieny

wiele przypadków nieewidencjowanych

zmienny czas inkubacji: 10-60 godzin

czas trwania objawów: 24-48 godziny

symptomy: mdłości, wymioty, biegunka

brak możliwości namnażania w zwierzętach laboratoryjnych (rezerwuarem jest jedynie człowiek)

pH: 0,7, temp. pokojowa, 3 godziny

egzystuje w żywności fermentacyjnej, w zalewie solnej i peklowanej

Pozostaje zjadliwy po ochłodzeniu i zamrożeniu

600C, pH=7 przez 1 godzinę

generalnie eliminowany podczas prawidłowego przygotowania żywności

przeżywa dobrze na powierzchni materii nieożywionej

inaktywowany przez środki chlorowe (10mg/1 litr).

Adenowirusy - rodzina wirusów, charakteryzujących się występowaniem następujących cech:

Symetria: adenowirusy są klasycznym przykładem symetrii ikosaedralnej (Patrz: iksoaedr)

Otoczka lipidowa: brak

Kwas nukleinowy: dsDNA

Replikacja: zachodzi w jądrze

Wielkość: 80 nm

Gospodarz: komórka zwierzęca kręgowców

Cechy dodatkowe: z wierzchołków kapsydu wystają włókna białkowe, co nadaje wirionowi wygląd sztucznego satelity.

Adenowirusy zostały w 1953 wykryte w tkance migdałków (tkance adenoidalnej), stąd ich nazwa.

Adenowirusy wykazują szczególne powinowactwo do układu chłonnego, powodując przerost tkanki adenoidalnej (limfoidalnej). Wywołują zmiany degeneracyjne i martwicę nabłonka dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, spojówki. W ciężkich przypadkach może dojść do uogólnienia zakażenia.

Choroby wywoływane przez adenowirusy dotyczą głównie oczu, układu oddechowego i przewodu pokarmowego.

Rotawirusy (łac. rota = koło) – grupa wirusów należących do rodziny reowirusów (Reoviridae), będącą najczęstszą przyczyną biegunki wśród niemowląt i dzieci.[1] Prawie każde dziecko na świecie w wieku 5 lat, przeszło co najmniej jedną infekcję spowodowaną przez rotawirusy.[2] Ludzki organizm wytwarza odporność po każdej infekcji wywołanej tą grupą wirusów, dlatego zakażenia rotawirusowe są rzadkie u dorosłych.[3] Wyróżnia się pięć głównych grup tego wirusa: A, B, C, D, oraz E z czego trzy (A, B i C) są zaraźliwe dla ludzi.[4] Wirus z grupy A jest najbardziej powszechny i wywołuje 90% wszystkich infekcji rotawirusowych u ludzi.

Wirus przenosi się drogą pokarmową, powoduje wymioty i biegunkę i jest najczęstszą przyczyną ostrej biegunki u dzieci.[5] Atakuje i niszczy enterocyty wyściełające jelito cienkie, powodując wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego (często nazywane "grypą żołądkową", mimo, że nie ma związku z grypą). Pomimo to, że od odkrycia rotawirusów minęło prawie 40 lat,[6] i są powodem prawie 50% przypadków hospitalizacji niemowląt i dzieci z powodu biegunki,[7][8], nie są one dobrze znane, szczególnie w krajach rozwijających się.[9] Rotawirusy, oprócz ludzi atakują również zwierzęta i są czynnikiem chorobotwórczym dla zwierząt gospodarskich.[10]

Choroba spowodowana rotawirusami jest łatwa do leczenia, ale mimo to, na całym świecie, ponad 450 000 dzieci poniżej 5. roku życia umiera co roku z powodu infekcji rotawirusami,[11] a ponad 2 miliony jest poważnie chora.[9] Większość z nich pochodzi z krajów rozwijających się.[12] Przed wprowadzeniem programu szczepień przeciwko rotawirusom w Stanach Zjednoczonych, co roku wirus ten powodował około 2,7 miliona przypadków ciężkiej biegunki u dzieci, z czego 60 000 musiało być hospitalizowane, oraz około 37 przypadków śmiertelnych.[13] Kampanie walczące o zmniejszenie zachorowań na rotawirusy i ich skutków, promują szczepionki przeciw rotawirusom dla dzieci zdrowych, oraz doustne uzupełnianie płynów ustrojowych (ang. oral rehydration therapy) dla dzieci już zarażonych.[14] W krajach, w których szczepienia przeciwko rotawirusom zostały wprowadzone do kalendarza szczepień, zauważa się spadek występowania infekcji spowodowanych tym wirusem.

PRIONY:

Priony – zakaźne białka (od ang. Proteinaceous infectious particle).

Występują w każdym organizmie i są całkowicie niegroźne, stają się infekcyjne dopiero po zmianie naturalnej konformacji.

W 1997 Prusiner otrzymał Nobla z medycyny za badania nad prionami i sformułowanie teorii, że białka mogą mieć charakter infekcyjny.

- Zbudowane wyłącznie z białka.

- Brak materiału genetycznego.

- Prawidłowe białko występujące w mózgu to PrPc, a forma zmutowana to PrPSc.

Białko (sialoglikoproteina)

2 izoformy: PrPc – izoforma komórkowa (prawidłowa)

PrPSc – "scrapie" (infekcyjna).

Zamienne symbole: PrPres, PrpD, Sc

Wszechobecne u zwierzą.

Genem kodująćym PRNP u człowieka, chr. 20

PrPSc są niepodatne na działanie proteaz, za to podatna jest PrPc.

Mechanizm patogenezy nie jest do końca znany.

Chorobami prionowymi są trzęsawka owiec i kóz (scrapie), gąbczaste zwyrodnienie mózgu bydła (BSE) oraz kuru.

Choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) może mieć podłoże genetyczne (wynikające z mutacji genu PrPc), ale może być również spowodowana samoistną mutacją genu PrPc komórki somatycznej.

Jątrogenny wariant CJD (jCJD) jest związany z leczeniem i zabiegami leczniczymi. Do tej pory zmarło 110 osób leczonych hormonami pozyskanymi z gruczołów przysadkowych pobranych ze zwłok ludzkich oraz 70 osób, którym przeszczepiono oponę twardą też pobraną ze zwłok ludzi – bezobjawowych nosicieli prionów. Rozpatrywane jest ryzyko zakażenia pacjentów pobierających krew i preparaty krwiopochodne.

Nowy wariant choroby CJD (nvCJD) – w 1996 minister zdrowia Wielkiej Brytanii ogłosił, że nowy jej wariant może wiązać sięz narażeniem na czynnik wywołujący gąbczaste zwyrodnienie mózgu bydła. Występuje ona u młodych i bardzo młodych osób.

Pierwszy przypadek opisał Creutzfeldt w 1920-1921 i dotyczył osoby zmarłej we Wrocławiu w wieku 23 lat z objawami klinicznymi i zmianami neurologicznymi zgodnymi z obecną definicją tegoż wariantu.

Nie jest znany okres wylęgania u człowieka.

Od pojawienia się pierwszych objawów (lęk, depresja, zamknięcie w sobie, utrata pamięci, otępienie, narastające zmiany zachowania) do zgonu upływa przeciętnie około roku, niekiedy znacznie dłużej.

Badania laboratoryjne wykazały, że zkaażenie może być przeniesione z zakażonego bydła (przez wstrzyknięcie lub z pokarmme) przez mózg, rdzeń kręgowy i siatkówkę. W przypadku pozostałych tkanek i wydzielin możliwośći tej nie wykazano, szczególnie przenoszenia zakażenia przez mięso i mleko zakażonych krów.

Śmiertelna bezsenność (sFI) także jest prionowa, podobnie jak śmiertelna rodzinna bezsenność (FFI).

Istnieje postać rodzinna CJD – fCJD, w tym zespół Gerstmana-Strausslera-Scheinkera (GSS) – 10-15% przypadków.

Choroba przepasażowana – iCJD, vCJD.

PARAZYTOLOGIA:

(Mam zapisane z wykładu, żeby wiedzieć: jaka choroba, czym się charakteryzuje, jelita, diagnozowanie: troofozoity, cysty i gdzie, zapobieganie, różnice pomiędzy nimi:wiciowiec, orzęsek, ameba)

1. charakterystyka chorób pasożytniczych:

-parazytologia- nauka zajmująca się badaniem pasożytów i pasożytnictwa w przyrodzie,

-pasożytnictwo-sytuacja biologiczna, w której jeden org żyje i rozwija się wykorzystując inny org jako środ. do życia i własnego rozwoju,

-pasożyt nie potrafi istnieć samodzielnie przez dłuższy czas ( odżywia się substancjami przeznaczonymi dla żywiciela, jego krwią lub tkankami-szkody i wyniszczenie w org. gospod.),

-prod. przemiany materii, wydaliny pasożyta-toksyczny wpł na org żywiciela-przykre objawy,

-sama obecność, ruch- mechaniczne drażnienie narządów-wyzwala dolegliwości chorobowe,

-wiele gatunków wymaga 2 lub> żywicieli,

-do powstania f. dojrzałej pasożyta w org. czł. wymagany jest żywiciel pośredni( w nim wcześniejsze przeobrażenia pasożyta),

- zakażenie: spożywanie prod. poch. zwierzęcego lub kontakt z ąywym zwierzęciem.

2. pasożyty człowieka – ogólne grupy pasożytów:

3. Gardia lamblia

Objawy:

Rozpoznanie:( wybrane, bo b.dużo tego)

Zapobieganie:

4. Entamoeba histolytica

-aktywny pełzak-trofozoit

-nieaktywna cysta

-postać przejściowa-precysta

Pierwotne zkażenie:

Rozprzestrzenianie choroby:

Wtórne owrzodzenia: na skutek szerzenia się zmian pierwotnych, dot. j. ślepego, wyrostka robaczkowego, odcinka okrężnicy wstępującej;

Materiał do badań:

Epidemiologia:

Zapobieganie:

5. Balantidium coli

Objaw:

Diagnostyka:

6. tasiemiec bąblowiec

Diagnostyka:

Zapobieganie:

7. tasiemiec nieuzbrojony

Objawy:

Zapobieganie

Profilaktyka i leczenie

8. tasiemiec uzbrojony

Zakażenie

-tenioza- zakżenie wągrami

- cysticerkoza-jaja inwazyjne

Objawy:

Zapobieganie:



Anju

9. motylica wątrobowa

MOTYLICA WĄTROBOWA - Fasciola hepatica

- złożony cykl życiowy

- forma dojrzała pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby roślinożerców (bydła, owiec, kóz) oraz niekiedy człowieka, który jest żywicielem ostatecznym

- zarażenie latem i jesienią

- wywołuje chorobę fasciolozę

- pasożyt bezwarunkowy – nie może występować w formie wolno żyjącej, jedynie w ciele swojego żywiciela.

Motylica wątrobowa - CYKL ŻYCIOWY:

- żywiciel pośredni – ślimak – błotniarka moczarowa

- żywiciel ostateczny – bydło

- jaja – przewód pokarmowy żywiciela ostatecznego

- wraz z żółcią wydalane razem z kałem

- poza organizmem żywiciela żywotność od 2 do 6 miesięcy

- w zbiornikach wodnych wylęga się z nich pierwsze pokolenie larwalne miracydium (dziwadełko)

- aktywnie wnika do ciała wodnego ślimaka larwa sporocysta

- kolejne stadium larwalne – redia (rozmnażanie bezpłciowe)

- następnie w cerkarię

- cykl proces trwa ok. 2 miesiące i prowadzi do wytworzenia do 2000 cerkarii z jednego jaja

- cerkarie aktywnie opuszczają ślimaka

- jeżeli w ciągu doby nie zostaną połknięte przez żywiciela ostatecznego – przymocowują się do roślin wodnych – cysta i postać inwazyjna metacerkaria (pół roku w temp. poniżej -15*C)

- żywiciel ostateczny zjada metacerkerię

- przewód pokarmowy – w jelicie roślinożercy cysta otaczająca meta cerkarię zostaje strawiona

- larwa przebija ścianę jelita i wraz z krwią dostaję do przewodów żółciowych, gdzie dorasta i osiąga dojrzałość płciową.

FASCIOLOZA

- przewody żółciowe wątroby – formy dojrzałe płciowo

- młode motylice – miąższ wątroby, drążąc w nim kanały

- niekiedy w płucach węzłach chłonnych, śledzionie, tkance podskórnej (nietypowi żywiciele)

- w płucach u bydła, czasami u koni i owiec

- ogólne zaburzenia trawienia, funkcje wątroby, nieprawidłowe wydzielanie żółci, czasem żółtaczka.

DIAGNOSTYKA

- objawy są mało patogenomoniczne (mało specyficzne)

- przyżyciowe rozpoznawanie – polega na badaniach kału metodą sedymentacji i stwierdzaniu obecności charakterystycznych jaj

- można stwierdzić przewlekłą inwazję pasożyta

- postać ostra (wędrówka młodego pasożyta przez miąższ wątroby) diagnozowanie metodami sekcyjnymi.

PROFILAKTYKA I LECZENIE:

- nie należy pić wody ze zbiorników, w których mogą istnieć przywry (stawy itp.)

- nie brać do ust trwa ani roślin wodnych, na których mogą przebywać larwy

10. glista ludzka

GLISTA LUDZKA

Ascaris lumbricoides

- rozdzielnopłciowe

- samice mogą mieć do 40 cm długości

- samce 10-32 cm

- wywołują glistnicę

- pasożyt monokseniczny (występuje tylko u jednego żywiciela), kolejnym żywicielem jest również człowiek

- dorosłe samice – jelito cienkie

- dziennie do 200 tysięcy jaj z kałem na zewnątrz

- w jajach po kilku tygodniach rozwijają się larwy – połknięcie przez żywiciela

- w jelicie larwy wydostają się z komórek jajowych

- larwy przez ścianki jelita do naczyń krwionośnych i do płuc (do rozwoju potrzebują tlenu)

- po osiągnięciu 2 mm długości zaczynają wędrówkę w górę przez oskrzeliki, oskrzela, krtań do tchawicy skąd odruchowo połknięte dostają się do żołądka i stąd do jelita – tu dorastają

- po około 2 miesiącach od zakażenia zaczynają w jelicie rozmnażać się płciowo

Objawy:

- ogólne osłabienie

- zawroty głowy

- obrzęk tchawicy

- kaszel

- nadmierna potliwość

- reakcje alergiczne

- gdy zakażenie jest masowe, może dochodzić do całkowitego braku drożności jelit

Zakazić się można jedząc niedomyte warzywa, które były nawożone skażonymi fekaliami lub pijąc zanieczyszczoną wodę (np. w czasie kąpieli w jeziorze)

Epidemiologia:

- najczęstsza na świecie robacznica przewodu pokarmowego (około 1 mld ludzi zakażonych)

- intensywne inwazje i powikłania – do 20 tysięcy zgonów rocznie  na świecie

- najczęściej inwazje występują w krajach z nierozwiniętym problemem kanalizacji (południowo-wschodnia Azja ponad 80%, Afryka 34% populacji). W Europie glistnicę stwierdza się sporadycznie

11. owsik ludzki

OWSIK LUDZKI

- Enterobius vermicularis, syn. Oxyuris vermicularis

- okres oświecenia – rupie

- samica około 1 cm, samiec 3 mm

- pasożyt człowieka – jelito grube, wyrostek robaczkowy, końcowy odcinek jelita cienkiego

- samica żyje około 4 tygodni, samiec ginie zaraz po zapłodnieniu

W końcowym okresie życia w okolicy okołoodbytniczej samica składa 8000-12000 jaj, zawierających larwy pasożyta.

- w ciągu 4-8 godzin larwy osiągają zdolność inwazyjną

- wywołuje owsicę

- połknięcie lub wdychanie jaj

- do jelita grubego

- droga retroinwazji (reinwazji) – aktywne wniknięcie larw (krótko po złożeniu) przez odbytnicę do jelita grubego

- robaki dojrzewają po 2-4 tygodni, a żyją do 2 miesięcy

- jaja są składane poza organizmem człowieka, aby zapewnić odpowiednią wilgotność oraz temperaturę 30-36oC

Objawy:

- około 1/3 zakażeń – przebieg subkliniczny

- świąd odbytu

- utrata łaknienia

- nerwowość (prawdopodobnie produkty metabolizmu owsików drażnią zakończenia nerwowe)

- niepokój i podniecenie (zgrzytanie zębów)

- czasem niedokrwistość

- ból – wtórne zakażenia bakteryjne i martwica śluzówki odsłaniająca jej zakończenia nerwowe

- na skórze okołoodbytniczej i krocza można zaobserwować twory barwy szarobiałej (są to samice owsika ludzkiego)

- zakażenia ektopiczne, gdy pasożyty znajdą się w nietypowych miejscach przewodu pokarmowego – często zasiedlany jest wyrostek robaczkowy

- rzadko drogi moczowo-płciowe

- rzadko powikłania: przewlekłe zapalenie jelita grubego, zapalenie wyrostka robaczkowego (to ostatnie prawdopodobne, ale nie udowodnione).

Rozpoznanie:

- badanie kału na obecność jaj, w ciężkich przypadkach samic pasożyta

- test taśmy celofanowej polega na dotknięciu lepką stroną taśmy celofanowej okolic odbytu, co powoduje przywarcie do niej jaj

- próbki należy zebrać rano przed kąpielą i skorzystaniem z toalety. Test jest ujemny, gdy otrzymuje się kolejno 3 do 4 wyników ujemnych

Leczenie:

- podanie jednorazowej dawki mebendazolu, albendazolu lub pyrantelu

Epidemiologia:

- rozpowszechniona (ponad miliard zachorowań na świecie w ciągu roku)

- najwięcej w przedziale pomiędzy 5 a 6 rokiem życia

- sprzyjają jej żłobki, przedszkola, szkoły, internaty i domy dziecka

- wśród zarażonych dzieci 30-40% należy do rasy białej a 10-15% czarnej

- dorośli są mniej podatni na zarażenia, co tłumaczy się wzrostem odporności z wiekiem

15. włosień kręty

WŁOSIEŃ KRĘTY

Trichinella spiralis

- choroba włośnica – bardzo niebezpieczna

- zakażenie poprzez zjedzenie zakażonego mięsa

- odpowiednio długie gotowanie mięsa lub właściwa obróbka chroni przed zarażeniem

- nie jest możliwe zarażenie od drugiej osoby

- larwy osiągają u człowieka dojrzałość w jelicie cienkim, samice rodzą żywe larwy, które drogą krwionośną trafiają do mięśni gdzie ulegają otorbieniu (powstają cysty)

Objawy:

- zależne od stopnia inwazji

- wysoka gorączka, bolesność mięśni, bóle brzucha, biegunka, charakterystyczny dla ludzi obrzęk twarzy (reakcja alergiczna)

- wysoka leukocytoza lub eozynofilia

- choroba może być śmiertelna

- możliwe ciężkie powikłania – zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia płuc

Sposoby zapobiegania włośnicy:

- badanie trichinoskopowe metodą kompresorową

- badanie trichinoskopowe metodą wytrawiania

- staranne gotowanie lub smażenie mięsa

- naświetlanie promieniowaniem X

- zamrażanie mięsa

GRZYBY

1. Candida albicans

Drożdżaki – Candida albicans

- częsty patogen oportunistyczny

- inne gatunki prowadzą do infekcji (C.tropicalis, C.glabrata, C.krusei)

- niektóre są odporne na większość leków przeciwgrzybiczych

Podobnie jak w przypadku pozostałych grzybic, także tutaj infekcji sprzyja przewlekła antybiotykoterapia, osłabienie odporności, sztuczne zastawki, cewniki, zabiegi inwazyjne etc. Zazwyczaj kandydozę dzieli się na powierzchowną oraz znacznie poważniejszą uogólnioną. Obecność grzybów w moczu określa się mianem kandydurii.

Grzyb asymiluje glukozę, maltozę, sacharozę i galaktozę, ale nie laktozę. Dwa pierwsze węglowodany drobnoustrój fermentuje z wytworzeniem gazu, trzeci (galaktozę) tylko do kwasu. Fermentacja galaktozy jest zależna od szczepu. Grzyb nie wytwarza ureazy.

W przypadku zakażenia stosowane są[4] następujące leki przeciwgrzybicze:

Imidazole (Azole) – jako leki pierwszego rzutu. Przykłady: Flukonazol, Itrakonazol, Worykonazol, Posakonazol;

Polieny.

Najskuteczniejsze, ale równocześnie najbardziej toksyczne środki – amfoterycyna B i jej mniej nefrotoksyczne pochodne: Ambisome, Amphocil oraz Abelcet używane są wyłącznie do leczenia groźnych fungemii.

Nystatyna używana jest do leczenia kandydoz powierzchownych.

Ze względu na obecność peptydoglikanu w ścianie komórkowej, aktywność zachowują także echinokandyny (mikafungina, kaspofunkgina, anidulafungina).

Diagnostyka:

- wstępna identyfikacja w próbach mikrobiologicznych

- ładny wzrost na zubożonych podłożach (48-72h)

- podłoża agarowe chromogenne pozwalają na rozmnożenie różnych gatunków Candida

- test filamentacji w surowicy krwi – C.albicans (ang. germ tube test, przez 2-3h w temp. 37oC) – inne gatunki nie wykazują tej cechy

- identyfikacja innych gatunków Candida – testy biochemiczne

- nie wykonuje się rutynowo badań nad wrażliwością co leki przeciwgrzybicze in vitro

- niektóre infekcje z głęboką lub inwazyjną kandydozą (we C.albicans) są imidazolooporne

2. podział chorób grzybowych

Grzybice skóry (dermatofitozy):

- głowy

- brody

- paznokci

- stóp

- pachwin

Grzybice głębokie, narządowe – grupa chorób oportunistycznych, często przebiegających w AIDS. Dotyczą przede wszystkim płuc:

- przebiegające z fungemią

- przebiegające bez fungemii

Podział ze względu na nazwę naukową:

- aspergilloza

- blastomykoza

- chromomikoza

- dermatofitozy

- drożdżyca (blastomykoza)

- histoplazmoza

- kandydoza

- kokcydioidomikoza

- kryptokokoza

- kryptosporydioza

- maduromykoza

- mukormykoza

- sporotrychoza

Podział według pochodzenia zakażenia:

- endogenne – wywołane przez saprofity, np. Candida albicans, Geotrichum candidum

- egzogenne – wywołane przez grzyby pochodzące z otoczenia, nie będące naturalną florą człowieka

- pośrednie endo- i egzogenne – Aspergillus fumigatus, Cryptococcus neoformans i rodzaj Mucor


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Opracowanie Zagadnień na egzamin Mikroprocki
opracowane zagadnienia 2011
monopolizacja gospodarki, Opracowane zagadnienia
Opracowanie zagadnień NIK, Bezpieczenstwo Narodowe rok I
temp krytyczna, TRANSPORT PWR, STUDIA, SEMESTR II, FIZYKA, fizyka-wyklad, zagadnienia opracowane, za
socjologia - opracowane zagadnienia(2), Uniwerek
Opracowane zagadnienia na koło z podstaw turystyki, Notatki na koła
opracowane zagadnienia ściąga nowa
chemia fizyczna wykłady, sprawozdania, opracowane zagadnienia do egzaminu Sprawozdanie ćw 7 zależ
Egzamin opracowane zagadnienia 2
Opracowanie zagadnień na prawo handlowe
Podstawy biologicznego rozwoju człowieka opracowane zagadnienia z roku 14 2015
opracowane zagadnienia na egazamin
Opracowane Zagadnienia
Socjologia organizacji socjologia organizacji opracowanie zagadnien
ChMB kolokwium I opracowane zagadnienia by Owca
METODOLOGIA opracowane zagadnienia pdf

więcej podobnych podstron