Zapalenia wątroby :

Wzw – grupa schorzeń wywoływanych przez hepatotropowe wirusy, w konsekwencji powodują stan zapalny wątroby. Objawy chorobowe związane są z uszkodzeniami komórki wątrobowej, co może spowodować wzrost aktywności transminaz i różnie nasilone inne objawy włącznie z żółtaczką.

Na podstawie obrazu klinicznego i przebiegu klinicznego choroby można rozpoznać wzw jednak by określić typ owego zakażenia potrzebne są szczegółowe badania serologiczne.

WZW są pierwotnie hepatotropowe – wywoływane przez różne wirusy: HAV, HEV, HBV,HDV, HGV, TTV,

WZW wtórnie hepatotropowe – wywoływane są wtórnie w przebiegu zakażeń:

- wirusem mononukleozy zakaźnej – Epstein – Barr

- różyczki, świniki,

- cytomegalii, uogólnionej opryszczki pospolitej.

WZW typu A:

Jest ostrą , samoograniczającą się martwiczo-zapalną chorobą miąższu wątroby, wywołana przez przenoszonego drogą pokarmową wirusa. Wirus RNA, odporny na czynniki fizykochemiczne: niskie i wysokie temp. Detergenty, kwaśne pH)

4 fazy: (70% zakażonych osób)

- inkubacja- od 2 do 6 tygodni od momentu wniknięcia wirusa do pojawienia się pierwszych dolegliwości.

- zwiastunowa – od 3 do 10 dni – ogólne osłabienie, znużenie, podwyższona temp. Bóle stawowo- mięśniowe, nudności, wymioty, zaburzenia węchowo smakowe.

-faza ostra – od kilku do kilkunastu tygodni – ściemnienie moczu, bóle w prawym podżebrzu, zażółcenie białkówek i powłok skórnych.

- faza zdrowienia.

Rezerwuarem i źródłem zakażenia jest człowiek

Choroba może również przebiegać:

- bezobjawowo

- objawowo ale bez żółtaczkowo

- piorunująco z cechami niewydolności funkcji wątroby i zagrożeniem życia. 1:1000 zgon osób najczęściej po 50 roku życia.

WZW typu A – występuje głównie w krajach ubogich. W krajach o niskiej i średniej zapadalności na HAV co 8-20 lat dochodzi do epidemii wyrównawczej – związane to jest z wygasaniem odporności zbiorowej i wzrastającym odsetkiem ludzi podatnych na zakażenie. Nasilenie zachorowań ma charakter cykliczny. Nie ma nosicielstwa na HAV – jeżeli raz się zachoruje posiada się odporność do końca życia. Niemowlęta uzyskują przeciwciała drogą łożyskową.

Leczenie:

- całkowita abstynencja

- w łagodnym przebiegu nie hospitalizuje się.

- dieta lekkostrawna

- ograniczanie wysiłku fizycznego.

Zapobieganie:

- unieszkodliwianie źródła zakażenia – hospitalizacja chorych pod koniec okresu wylęgania wirusa – epidemiologicznie trudna i prawie niemożliwa.

- przecięcie dróg szerzenia – dobra pod względem sanitarnym woda i żywność, prawidłowe usuwanie nieczystości, dobry stan sanitarny i warunki higieniczne, przestrzeganie higieny osobistej, obróbka termiczna żywności.

- zwiększenie odporności- uodparnianie czynne – szczepionki, Szczepi się osoby z grup ryzyka: podróżujących do krajów 3 świata, zatrudnionych przy produkcji i dystrybucji żywności, pracowników ochrony zdrowia, pracowników komunalnych zakładów oczyszczania, wodociągów i kanalizacji.

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym :

- szczepienie pracowników, wysoka higiena, wysoki standard sanitarny, skuteczna dezynfekcja,

Postępowanie w trakcie epidemii – przecięcie dróg szerzenia,

WZW typu E – definicja taka sama jak WZWA – mały bezotoczkowy wirus, jest mniej stabilny niż wirus typu A, dodatnia nić RNA, replikuje się wyłącznie w komórkach wątrobowych, wydalany jest z żółcią, wirus niestabilny i wrażliwy na czynniki środowiska.

4 fazy: inkubacja – 40 dni

Droga pokarmowa, rezerwuar – człowiek , świnie, owce, bydło, najwięcej w środkowej Azji. Epidemia pojawia się cyklicznie - przyczyna nie jest znana.

Zakażenia kobiet w ciąży (szczególnie w 3 trymestrze) często kończy się zgonem. Osoby chorują 15 – 45 roku życia.

Leczenie objawowe , nie ma szczepionki, hospitalizacja w ciężkich stanach. Nie ma nosicielstwa.

Zapobieganie:

- przecięcie dróg szerzenia jak WZWA

- zwiększanie odporności

- działania higieniczne, sanitarne,

- prowadzone są prace nad szczepionką.

- unieszkodliwianie jak WZWA

WZWB- jest czynnikiem wywołującym ostre, nadostre, przewlekłe zapalenia wątroby, marskość wątroby i pierwotnego raka wątroby.

Wyodrębnionych jest 8 wariantów genotypowych HBV ( od A do H, w Polsce przeważa genotyp A) jego materiał genetyczny stanowi DNA. Jest wysoce odporny na czynniki zewnętrzne, temp, środki chem. Do inaktywacji konieczne jest stosowane w autoklawie ciepła wilgotnego w postaci pary wodnej pod ciśnieniem i w temp 121 stopni.

HBV znajduje się we krwi w wysokim stężeniu, do zakażenia innej osoby może dojść w wyniku wprowadzenia do organizmu 0,00004 ml krwi osoby zakażonej. Rezerwuar – człowiek, Okres wylęgania trwa od 6 tyg. do 6 miesięcy, średnio 8 – 12 tygodni, w 70% towarzyszy żółtaczka, Ostre WZWB jest chorobą która w 90-95% kończy się wyzdrowieniem.

Może dojść do: nadostrego zapalenia wątroby, przewlekłego zapalenia wątroby, pierwotny rak wątrobowokomórkowy.

Leczenie:

- celem terapii jest uzyskanie trwałej supresji replikacji HBV

- zahamowanie, spowolnienie lub agresja zmian zapalnych i włóknienia wątroby.

- zmniejszenie ryzyka rozwoju raka

- zwiększenie i wydłużenie przeżywalności

- w leczeniu stosuje się interferon α.

- terapia trwa 48 tygodni.

Zapobieganie:

unieszkodliwianie źródła zakażenia

- chorzy podlegają obowiązkowej hospitalizacji.

- zawieszeniu jako krwiodawcy ulegają osoby z wielokrotnymi wkłuciami, tatuażami, po opuszczeniu zakładów karnych.

Przecięcia dróg szerzenia:

- aseptyczne działanie personelu w służbie zdrowia

- właściwy stan sanitarny

- sprzęt jednorazowego użytku

- efektywność sterylizacji kontrolowana jest testami chemicznymi i biologicznymi.

Zwiększenie uodpornienia: czynne polega na stosowaniu szczepionki.

Obowiązuje przymusowa rejestracja i zgłaszanie zachorowań i zgonów na WZW typu B.

WZW typu D – może dojść jedynie w 2 sytuacjach: jako koinfekcja z HBV lub jako nadkażenie osoby wcześniej zakażonej typu B. Podobne objawy jak WZWB . Wirus RNA. Może prowadzić do niewydolności wątroby, marskości i zgonu. Rezerwuar człowiek.

Leczenie:

- leczenie interferonem. W bardzo wysokich dawkach

- 95% kończy się wyzdrowieniem.

- w przypadkach nieleczonych HBD doprowadza do zgonu .

- koinfekcja jak ostre WZWB a nakażenie do przewlekłego zapalenia wątroby.

WZW C – jest to choroba powodowana przez pierwotnie hepatotropowy wirus HCV, przebieg ostry, większym problemem są następstwa . Wirus jest otoczkowym RNA. Rezerwuar człowiek. Objawy: okres wylęgania od 15 do 150 dni, z początku bezobjawowo (ewentualnie znużenie, bóle stawowo – mięśniowe), żółtaczka u 30% chorych.

Marskość wątroby powstała na skutek zakażenia HCV, trwająca dłużej niż 20 lat jest potencjalną przyczyną raka wątroby. Najczęściej występuje w Afryce i Chinach. Wirus znajduje się we krwi od zakażenia przed pojawieniem się objawów lub wzrostu aktywności enzymów wątrobowych.

Leczenie:

- objawowe, leczenie swoiste nie istnieje.

Zapobieganie:

- unieszkodliwienie źródła zakażenia, badanie krwiodawców,

- przecięcie dróg szerzenia jak HBV

- zwiększenie uodpornienia – nieznane.

- postępowanie podczas epidemii jak poprzednie

- zapobieganie zakażeniom jak poprzednie

- obowiązuje rejestracja i zgłaszanie zachorowań i zgonów,

WZW typu B i C stanowią główne choroby zawodowe personelu służby zdrowia.