adhezja - łączenie się ze sobą warstw powierzchniowych ciał fiz.

kohezja - oddziaływanie międzycząsteczkowe występujące wew. mater.

ADHEZYJNA TEORIA TARCIA OXF.

Zakłada, że styk ciał nie zachodzi na nominalnej powierzchni, a na rzeczywistej

Nierówności znajdujące się na powierzchni ulegają deformacji. W strefie styku

rzecz. zachodzi silna adhezja w rezultacie której pojawiają się mostki adhezyjne.

Siła tarcia potrzebna jest do zerwania kontaktów adhezyjnych.

UZUPEŁNIENIE COLUMBA

T=u*N+A - A przedstawia część siły tarcia zależną od molekularnego oddziaływan.

powierzchni trących. Błędem było przyjęcie A jak wart. stałej dla pow. płaskich

MECHANIZMY DOMINUJĄCE W ZUŻYCIU ŚCIERNYM ( ABRAZJA )

można zaliczyć do procesów chem-mech lub mech. Granica podziału tych

rodzajów zużywania jest stosunek twardości mikronierówności par lub pow.

zużywanej i ścierniwa. Bruzdowanie i Mikroskrawanie to podstawowe procesy

przy zużyciu ściernym. Różnica między tymi mikroprocesami polega na kształcie

ziarna oraz kącie spływu wióra.

FRETTING - zjawisko zużywania pojawiające się na styku dwóch powierzchni

w warunkach wzajemnego ruchu oscylującego o małej amplitudzie. Zachodzi

przy kontakcie, gdy ciała poruszają się minimalnie wzg. siebie przy ruchu

obrotowym lub postępowo-zwrotnym.

PITTING - zużycie zmęczeniowe, w którym miejscowa utrata spójności i ubytku

materiału są spowodowane zmęczeniem materiału w wyniku cyklicznego oddział.

naprężeń kontaktowych. Naprężenia własne i kontaktowe tworzą zmęczeniowe

mikropęknięcia przechodzące w makropęknięcia.(łoż. toczne, prz. zębate, krzywki)

ZUŻYCIE ADHEZYJNE

Występuje w mikroobszarach plastycznego odkształcenia warstwy wierzchniej

a zwłaszcza największych wierzchołków chropowatości. Powstają wówczas lokalne

szczepienia metaliczne pow. trących i niszczenie tych połączeń z odrywaniem cząstek

metalu lub rozmazywaniem na pow. tarcia. Występuje przy tarciu ślizgowym o małych

prędkościach wzgl. i dużych naciskach jednostkowych. przy rozdzieleniu smarem zużycie

nie wystąpi. ( 1 rodzaj szczepienie na zimno, 2 na gorąco )

SMAROWANIE ELASTOHYDRODYNAMICZNE

Występuje przy tarciu płynnym i podobnie jak hydrodynamiczne dotyczy styku

konataktowego elementów trących gdy pod wpływem wysokich ciśnień występują duże

zmiany lepkości cieczy smarującej oraz znaczne odkształcenia współpracujących elem.

Pow. trące w obszarze styku stają się równoległe przy czym rozkład ciśnień jest

zbliżony do rozkładu nacisków Hertza

SMARNOŚĆ - zdolnosc środka smarnego do zmniejszania tarcia inaczej niż poprzez

zmianę lepkości zależy od ( geom. styku, nacisków jedn, temp, ciśnienia, materiałów,

skłądu chemicznego, prędkości wsp. powierzchni. )

TRANSPORT SZLAMÓW ( Erozja szlamowa, Uderzenia cząstkami stałymi, korozja, kawitacja)

1. materiały plast ( mikroskrawanie, bruzdowanie, rysowanie,)

materiały kruche ( wytrącanie ziaren, pękanie )

2. ścieranie, zmęczenie, wtapianie

POWŁOKI PVD, CVD - zalety: zwiększenie twardości, ograniczenie zużycia

niski wsp. zużywalności cieplnej, poprawa wł. tribologicznych

ADHEZJA DLA UKŁ. POWŁOKA PODŁOŻE
Powstaje w wyniku wnikania powłoki w stanie ciekłym lub plastycznym w pory

nierówności podłoża. Jesty wynikiem oporu jaki stawia siłom zewnętrznym masa

powłoki znajdującej się w porach oraz nierówności podłoża. Adhezja stanowi główny

czynnik przywierania powłoki do podłoża.