PORADNICTWO PEDAGOGICZNE I RESOCJALIZACYJNE

WYKŁADY

Początki poradnictwa – rys historyczny.

Poradnictwo „jako działalność pomocowa”.

XX w. – początki poradnictwa: poradnictwo zawodowe; selekcyjne; wychowawcze.

1907r. – poradnictwo zawodowe – założenie poradni zawodowych (W. Hauszyld z inicjatywy J. Jotełko, W. Dawid).

1918r. – poradnictwo selekcyjne: - ukierunkowane na nauczanie dziecka upośledzonego umysłowo (M. Grzegorzewska). Powstanie poradni kierujących dzieci niepełnosprawne do określonych placówek oświatowych.

1919r. – poradnictwo wychowawcze – Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (wychowanie i rozwój dziecka w naturalnych środowiskach).

Odwołanie się do koncepcji F. Znanieckiego, B. Suchodolskiego: celem wychowania rozumianego jako wszechstronny rozwój osobowości wychowanka jest przygotowanie dziecka do pracy zawodowej i udziału w życiu społecznym.

Powołanie poradni społeczno-wychowawczych (RTPD).

Cele:

• opieka nad dziećmi i młodzieżą ze środowisk zaniedbanych, trudnych wychowawczo

• diagnoza sytuacji dziecka w rodzinie, potrzeb dziecka, podejmowanie działań zaradczych

Zadania poradni:

• udzielenie indywidualnych porad dzieciom, rodzicom i nauczycielom w zakresie rozwiązywania trudności wychowawczych i wsparcia rodziny niewydolnej wychowawczo

Formy działań:

• pedagogizacja rodziców

• pogadanki

• filmy

• organizacja spotkań ze specjalistami w dziedzinie wychowania i rozwoju

1958r. – powstanie poradni psychologicznej skupiającej się na – pomocy młodzieży kończącej szkołę w wyborze zawodu; szkolenie nauczycieli i lekarzy w zakresie poradnictwa zawodowego.

Dwa odrębne nurty działania:

1. poradnie powołane przez TPD

2. poradnie psychologiczno-zawodowe (resort oświaty)

1964r. – stworzono poradnie wychowawczo-zawodowe.

1968r. – zapoczątkowano jednolity system poradnictwa; socjalnie istniejących nurtów poradnictwa, objęcie działalnością cały system szkolnictwa – od przedszkola do szkoły średniej.

Zadania poradni wychowawczo-zawodowych:

• stałe współdziałanie za szkołami, przedszkolami i innymi placówkami (służba zdrowia, opieka społeczna, administracja)

• programowanie działalności szkół w zakresie poradnictwa wychowawczego, orientacji szkolnej i zawodowej

• wypracowanie i doskonalenie form i metod poradnictwa

1973r. – modyfikacja określająca nowe zadania i sposoby realizacji zadań poradnictwa.

Zadania poradnictwa wychowawczo-zawodowej ukierunkowane na zagadnienia:

• wybitnych i uzdolnień dziecka

• dojrzałości szkolnej dziecka

• trudności wychowawczych

• trudności w nauce

• wybór zawodu

• trudności w orientacji życiowej młodzieży

• diagnoza, korekcja, profilaktyka

1975r. – wprowadzenie do szkół instytucji pedagoga.

Zadania pedagoga:

• współuczestniczenie w realizacji procesu dydaktycznego

• praca opiekuńczo-wychowawcza

• szerzenie kultury pedagogicznej rodziców

• udział w koordynowaniu pracy opiekuńczo-wychowawczej w środowisku

• analizowanie sytuacji wychowawczych i projektowanie prac w tym zakresie

1991r. – ustawa o systemie oświaty; Zarządzenie MEN w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

1993r. – początek funkcjonowania poradni psychologiczno-społecznych.

2010r. – rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Poradnictwo – istota i zakres.

Poradnictwo:

1. interakcja międzyosobowa działania społecznego, działalność zorganizowana, forma pomocy społecznej

2. działalność profesjonalna, ukierunkowana na doskonalenie procesu wychowania jednostki (Kargulowa, Miller)

3. działanie polegające na niesieniu pomocy za pośrednictwem porady (O. Czerniakowska)

4. pomoc sytuacyjna przyjmująca charakter specyficznej relacji społecznej, w której dwie lub kilka osób oddziałuje na siebie za pomocą bezpośredniej komunikacji, modyfikując nawzajem swoje zachowanie (A. Kargulowa)

5. poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne są to działania profesjonalnie kierowane do rodzin, osób z zaburzeniami rozwoju psychicznego, moralnego, społecznego, z dysfunkcjami rozwojowymi, niewydolnością intelektualną, podejmujących decyzje o kierunku kształcenia zawodowego (K. Ostrowska)

Obszary zadań poradniczych:

• przygotowanie jednostki do udziału w życiu społecznym przez rozwijanie zainteresowań czy korygowanie niedoborów rozwojowych

• przygotowanie do pracy zawodowej

• przygotowanie do aktywnego udziału w kulturze

Przedmiot relacji poradniczej (A Kargulowa):

• życie osobiste

• funkcjonowanie społeczne

• funkcjonowanie zawodowe

• problemy rozwojowe

• problemy uczuciowe

Problem – rodzaj zadania, trudności, której osoba potrzebująca porady nie może rozwiązać przy aktualnie posiadanym poziomie wiedzy, umiejętności i nastawienia.

Rodzaje problemów:

1. instrumentalne (wiedza, kompetencje społeczne, umiejętności)

2. egzystencjalne (sens życia, wartości)

Cele poradnictwa (Ziemski):

1. główny: optymalizacja rozwoju

2. pośrednie: usuwanie zaburzeń i trudności, profilaktyka, prognoza

Kierunki pracy poradnictwa (R. Pawłowska):

• doskonalenie procesu wychowania przez przygotowanie jednostki do udziału w życiu dorosłym

• optymalizacja procesu przygotowania do pracy zawodowej

• przygotowanie do spędzania czasu wolnego i udziału w kulturze

Grupy działań poradnictwa:

• zmierzające do doskonalenia procesu wychowania

• zmierzające do doskonalenia wychowania i optymalizacji pracy instytucji wychowawczych

• zmierzające do doskonalenia procesu wychowania obejmujące jednostkę, instytucje społeczną, i system społeczny

Poradnictwo – funkcje i strategie.

Funkcje:

• informacyjna

• kształcąca

• wychowawcza

• motywacyjna

• terapeutyczna

• kwalifikacyjna

• diagnostyczna

Strategie działania – sposoby postępowania przyjęte przez osoby realizujące poradnictwo, uznane jako właściwe dla realizacji wyznaczonego celu. Składają się z taktyki warunkujących działania poradnicze.

Strategie stosowane w relacjach pomocowych (J. Heron):

• instruktażowa

• informacyjna

• konfrontacyjna

• oczyszczająca

• katalizująca

• podtrzymująca

Etapy postępowania w metodzie indywidualnych przypadków:

1. Identyfikacja problemu (rozmowa)

2. Geneza i dynamika zjawiska (określenie ukierunkowań i przyczyn)

3. Wskazywanie pierwszych kroków postępowania pomocowego, wyrażenie zgody na ich zastosowanie przez radzącego się, określenie znaczenia problemu dla radzącego

4. Prognoza pozytywna i negatywna

5. Proponowanie i rozważanie rozwiązań (etap konsolidacji)

6. Wdrażanie i ewaluacja osiągnięć