oznaczenie | opis | jednostka w układzie SI | nazwa jednostki |
---|---|---|---|
a | przyspieszenie | m/s2 | metr na sekundę do kwadratu |
α (alfa) | kąt | rad (radiany) | radian |
ε | przyspieszenie kątowe | rad/s2 (radiany/s2) | radian na sekundę do kwadratu |
s | droga | m | metr |
t | czas | s | sekunda |
v | prędkość | m/s | metr na sekundę |
v0 | prędkość początkowa | m/s | metr na sekundę |
vk | prędkość końcowa | m/s | metr na sekundę |
ω | prędkość kątowa | rad/s (radiany/s) | radian na sekundę |
E | energia | J | dżul |
F | siła | N | newton |
g | przyspieszenie ziemskie | m/s2 | metr na sekundę do kwadratu |
h | wysokość | m | metr |
m | masa | kg | kilogram |
P | moc | W | wat |
p | pęd | kg·m/s | kilogram razy metr na sekundę |
r | promień | m | metr |
T | siła tarcia | N | newton |
W | praca | J | dżul |
C | pojemność kondensatora | F | Farad |
d | odległość między okładkami kondensatora | m | metr |
E | energia | J | Dżul |
k | stała elektrostatyczna k = 9 · 109 Nm2/C2 |
Nm2/C2</S< td> | newton razy metr kwadrat przez coulomb kwadrat |
S | pole powierzchni | m2 | metr do kwadratu |
r | odległość od źródła pola ektrostatyznego | m | metr |
q, Q | ładunek | C | Coulomb |
U | napięcie | V | Volt |
I | natężenie | W/m2 | Watt na metr do kwadratu |
T | okres | s | sekunda |
I | moment bezwładniości | kg x m2 | kilogram x m do kwadratu |
l | długość | m | metr |
R | opór | Ω | om |
ρ | opór wewnętrzny przewodnika | Ωm | Om razy metr |
U | napiecie | V | volt |
S | pole powierzchni | m2 | metr do kwadratu |
I | napiecie | A | amper |
Q | ładunek | C | Coulomb |
Wzory z kinematyki
Ruch jednostajny
prędkość w ruchu jednostajnym prostoliniowym |
---|
Ruch jednostajnie zmienny
przyspieszenie w ruchu zmiennym prostoliniowym | |
---|---|
droga w ruchu zmiennym prostoliniowym |
Ruch jednostajny po okręgu
prędkość w ruchu jednostajnym po okręgu |
---|
Ruch jednostajnie zmienny
droga w ruchu zmiennym | |
---|---|
przyspieszenie w ruchu zmiennym |
Wzory z dynamiki
przyspieszenie, druga zasada dynamiki Newtona | |
---|---|
pęd | |
siła tarcia | |
siła zsuwu na równi pochyłej | |
siła nacisku na równi pochyłej | |
siła odśrodkowa | |
praca | W=Fs |
moc | |
energia kinetyczna | |
energia potencjalna | Ep=mgh |
Zasady dynamiki Newtona
I zasada: Jeżeli nie działaja zadne siły lub działające siły się równoważą to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza sie ruchem jednostajnym prostoliniowym.
II zasada: Jeżeli działające siły się nie równoważą to ciało porusza sie ruchem jednostajnie zmiennym.
III zasada: Jeżeli ciało A działa na ciało B siłą, to ciało B odziałowuje na ciało A siłą o takiej samej wartości i kierunku lecz przeciwnym zwrocie.
Pole elektrostatyczne
Centralne
siła elektrostatyczna | |
---|---|
stała k | |
natężenie | |
praca | |
energia | |
potencjał | |
gęstość liniowa | |
gęstość powierzchniowa | |
gęstość kulowa |
Prawo Coulomba: siła wzajemnego oddziaływania dwóch punktowych ładunków elektrycznych w próżni jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich ładunków i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między ich środkami.
Jednorodne
pojemność kondensatora płaskiego | |
---|---|
pojemność kondensatora płaskiego | |
pojemność kondensatora płaskiego z dielektrykiem | |
natężenie między okładkami kondensatora płaskiego | |
natężenie | |
Energia w kondensatorze |
Gdy kondensator jest podłączony do źródła prądu to napięcie jest stałe (U=const).
Gdy kondensator jest odłączony od źródła prądu to ładunek kondensatora jest stały (q=const).
Gdy kilka kondensatorów jest podłończonych szeregowo to ich pojemność liczymy wzorem: , a gdy równolegle to pojemność (C) = C1 + C2 ... +Cn.
Drgania i fale
Mechaniczne
siła sprężystości | Fsp = kx2 |
---|---|
częstość kołowa drgań |
Wahadło matematyczne
okres drgań wahadła matematycznego |
---|
Fale
prędkość fali w strunie | |
---|---|
moc źródła fali dźwiekowej | |
natężenie fali dzwiękowej |
Bryła sztywna
Porównanie ruchu postepowego i obrotowego:
Ruch postępowy | Ruch obrotowy | |
---|---|---|
Prędkość w ruchu jednostajnym | ||
Droga w ruchu zmiennym | ||
Przyspieszenie w ruchu zmiennym | ||
Pęd | p=mv | L=Iω |
Energia kinetyczna | ||
Praca | W=Fs | W=Mα |
Moc |
moment siły | |
---|---|
moment bezwładności |
Prąd stały
natęzenie | |
---|---|
prawo Ohma | |
opór | |
opór zastępczy w łączeniu równoległym | |
opór zastępczy w łączeniu szeregowym | Rz=R1+R2+...+Rn |
moc | |
praca | W = U·I·t |
Stałe fizyczne
Przyspieszenie ziemskie | g ≈ 9.81 m/s2 ≈ 10 m/s2 |
---|---|
Średni promień Ziemi | Rz ≈ 6370km |
Stała grawitacji | G ≈ 6.67 10-11 N m2/kg2 |
Liczba Avogardo | NA ≈ 6.02 1023 1/mol |
Objętość 1 mola gazu w warunkacz normalnych | V ≈ 22.41 dm3/mol |
Stała gazowa | R ≈ 8.31 J /mol·K |
Prędkość światła w próżni | c ≈ 3.00 108 m/s |
Stała Plancka | h ≈ 6.63 10-34 J·s |
Ładunek elektronu | e ≈ 1.60 10-19 C |
Masa spoczynkowa elektronu | me ≈ 9.11 10-31 kg |
Przedrostki
Mnożnik | Przedrostek | Oznaczenie |
---|---|---|
1012 | tera | T |
109 | giga | G |
106 | mega | M |
103 | kilo | k |
102 | hekto | h |
101 | deka | da |
10-1 | decy | d |
10-2 | centy | c |
10-3 | mili | m |
10-6 | mikro | μ |
10-9 | nano | n |
10-12 | piko | p |