KULTURA:

definicja opisowo-wyjaśniająca:	język, religia, symbole, normy, reguły, wzorce, wyuczone schematy działań przekazywane w toku socjalizacji przez pokolenia. Cywilizacja, złożona całość. Obejmuje wiedzę, zdolności, nawyki, wierzenia, sztukę, moralność, prawa i obyczaje.
definicja historyczna:	- tradycja, proces dorobku i dziedziczenia kulturowego, - zbiorowe dobro, dorobek wspólny, - owoc wysiłku pokoleń.
definicja normatywna:	- odrębny styl życia, - podporządkowanie norm – najistotniejsza cecha zachowań, - przyjęty sposób działania, myślenia, odczuwania, etc. - wyjęty, wybrany z możliwych sposób życia. („ERA DZIECKA” – dzieci uczą się od rodziców)
definicja psychologiczna:	- kładą nacisk na aspekty psychiczne kształtowania się kultury, wytwarzania nawyków i postaw społecznych, procesy uczenia się, - NA POZIOMIE JEDNOSTKI.
definicja strukturalistyczna:	- zwraca się uwagę na elementy kultur i wzajemne powiązania.
definicja genetyczna:	- pochodzenie kultury traktowane jako przeciwstawienie kulturze

• Zasadniczym elementem kultury są WARTOŚCI (religia, rodzina, moralność, prawo, patriotyzm).

Kultura jest kultem wartości:

PRAWDA	pogląd na świat – wyobrażenie o silach rządzących światem
DOBRO	treści moralne – przekonania na temat dobra i zła, regulator ludzkich zachowań
PIĘKNO	dążenie do piękna – znajduje wyraz w sztuce i kanonach estetycznych.

• ZACHOWANIA stanowią integralną część kultury.

• CYWILIZACJA o wymiarze działalności ludzkiej, która ma rożny charakter. W obrębie cywilizacji wyróżnia się różne kultury. Cywilizacja i kultura są nierozerwalne, przenikają się.

• Sposób ujęć diachronicznych.

• SPOŁECZEŃSTWO – „nie ma kultury bez społeczeństwa” – to jest pewne. Odwrotne powiedzenie jest kwestionowane.

• Styl życia, przekonania, normy, sposoby poznawania świata.

Kultura formalna:

- wartości i normy OFICJALNE – uznawane, te, które wypada deklarować (np. religia).

Kultura podziemna:

- stan faktyczny, jak to naprawdę się dobywa.

Wszystko, co człowiek czyni, czym się zajmuje to kultura.

Kultura jako kultura ducha:

• filozofia

• religia

• nauka

• sztuka

Kultura w wąskim rozumieniu stanowi zasadniczy przedmiot zainteresowania socjologii kultury. A. Kuskowska wskazuje, że „gdyby socjologia kultury miała się odnosić do kultury globalnie pojętej musiałaby stanowić nadbudowę wszystkich innych specjalnych działów socjologii, lub musiałaby pozostać socjologią po prostu – ogólną teorią socjologiczną. W socjologii kultury uwaga skupia się na z jednej strony na procesie kreacji artystycznej i jej uwarunkowaniach, z drugiej natomiast na społecznym oddziaływaniu wytworów kultury. Tradycyjnym przedmiotem zainteresowania socjologii kultury jest badanie uczestnictwa w kulturze. Poszukuje się zależności między zróżnicowaniem społecznym, a odmiennym typem aktywności kulturowej.

Ważne pojęcia:

Cywilizacja, dorobek kulturowy, dziedzictwo kulturowe, kompetencja kulturowa, kultura masowa, podkultura, potrzeba, styl życia, sytuacjonizm, szok kulturowy, wartość, zasada ekonomii wysiłku.

Czynniki wpływające na zachowanie:

• NARODOWOŚĆ – każdy naród ma swoją własna, odrębną kulturę warunkującą zachowania przedstawicieli (el. witania się, jedzenia sztućcami, pałeczkami, spędzania wolnego czasu).

• RELIGIA – określa granice zachowań, system wartości jaki religia prezentuje (terroryzm, wojny na tle religijnym, kamikadze).

• KULTURA CHRZEŚCIJAŃSKA – oparta na zasadach biblii, dekalogu, co nie znaczy, że nie możemy być tolerancyjni wobec innych narodów. „Religia miłości”, każdy jest równy w prawach.

• KULTURA HINDUISTYCZNA – wiara w reinkarnację – każde życie jest święte, nawet zwierząt. Wyznawcy nie jedzą mięsa, sprzeciwiają się przemocy, są przeciwni wojnom.

• KULTURA MUZUŁMAŃSKA – islam. Świętą księgą jest Koran. Kobieta jest własnością mężczyzny, który decyduje o wszystkim, nawet o życiu żony. Kobiety mają bardzo mało praw. Obrzezanie dziewczynek i chłopców.

Subkultura – styl życia i normy obyczajowe przyjęte w grupie ludzi nastawionych negatywnie do obowiązujących w społeczeństwie reguł, zasad i wartości. Bunt na porządek i ład społeczny.

- ANARCHIŚCI

- DRESIARZE, dresy

- GOTYKOWCY, goci

- GRAFICIARZE, sprejowcy

- HARLEYOWCY

- HIPHOPOWCY

- KRISZNOWCY, krysznaici, Hrai Krisz – SEKTA!

- METALOWCY

- POMARAŃCZOWA ALTERNATYWA

- PUNKOWCY

- RASTAFARANIE

- SATANIŚCI (powstali już w średniowieczu)

- SKEJCI, skejterzy

- SKINHEADZI, skiny, skinosi, sknerzy

- SQUATERSI

- SZALIKOWCY, pseudokibice, kibole, hools, chuligani