Emili plater 1 : 11:10

ZAKAŻENIA CHIRURGICZNE

PODSTAWOWE DEFINICJE

ASEPTYKA - niedopuszczenie do zanieczyszczenia lub zakażenia

drobnoustrojami chorego, określonego środowiska,

materiału, sprzętu lub przedmiotu.

ANTYSEPTYKA - niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach

śluzowych, w zakażonych ranach przy użyciu

środków chemicznych.

DEZYNFEKCJA - zapobieganie zakażeniom egzogennym przez

niszczenie drobnoustrojów w określonym

środowisku (poza organizmem ludzkim).

WYJAŁAWIANIE - (sterylizacja), zniszczenie wszelkich form

drobnoustrojów w określonym środowisku,

materiale, na sprzętach, lekach, narzędziach itd..

RODZAJE STERYLIZACJI

* ciepło wilgotne (autoklawy): 121^oC, ciśnienie 1 atm.

* sterylizacja gazowa: tlenek etylenu

* chemiczne środki bakteriobójcze

* promieniowanie jonizujące

* suche ciepło 160 - 200^oC

PODSTAWOWE ZAKAŻENIA CHIRURGICZNE

Czyrak (furunculus): ropne zapalenie skóry w następstwie wniknięcia drobnoustrojów do mieszka włosowego.

Czyrak gromadny (carbunculus) - kilka czyraków umieszczonych tuż koło siebie.

Zapalenie gruczołów potowych (hydradenitis) – zakażenie gruczołów potowych, najczęściej w dole pachowym lub pachwinie.

Zanokcica (paronychia) - ropne zakażenie wału paznokciowego

Zastrzał (panaritium) - ropne zapalenie skóry, tkanki podskórnej, pochewki ścięgnistej lub podokostnowe od strony dłoniowej ręki.

Ropień (abscessus) - ograniczone przez torebkę ognisko zapalne przebiegające ze zniszczeniem tkanek, zawierające treść ropną i tkanki martwicze.

Ropowica (phlegmone) - szerzenie się stanu zapalnego bez wyraźnych granic i bez wyraźnego nagromadzenia ropy.

Zgorzel gazowa: wywołana przez laseczki Clostridium perfringens, Cl. novyi, Cl. septicum.

* 1-3 dni po urazie

* objawy: obrzęk rany, zasinienie, trzeszczenie, charakterystyczny zapach, ciężki stan chorego, niewydolność nerek, skaza krwotoczna, niewydolność krążeniowo-oddechowa, żółtaczka

* leczenie: otwarcie rany, wycięcie martwiczych tkanek, antybiotykoterapia (penicyllina, klindamycyna, metronidazol), komora hiperbaryczna

Tężec: wywołany przez zakażenie zarodnikiem laseczki Clostridium tetani.

* okres wylęgania 4 - 21 dni

* neurotoksyna powoduje wzmożone napięcie mięśni

* objawy: skurcz mięśni, opistotonus (łuk histeryczny),porażenie mięśni oddechowych.

* leczenie: miejscowe opracowanie rany, antytoksyna,antybiotyki, oddział intensywnej terapii (respirator)

* zapobieganie: szczepienia ochronne + anatoksyna

* wczesne zakażenie rany (do 48 godzin)

- beta hemolizujące paciorkowce

- beztlenowce

* późne zakażenie rany (4-7 doba pooperacyjna)

- flora mieszana

- gronkowiec

* ropnie wewnątrzotrzewnowe (7-11 doba pooperacyjna)

- ropień podprzeponowy

- ropień podwątrobowy

- ropień międzypętlowy

- ropień miednicy małej

* ropniak opłucnej

* zakażenia dróg moczowych

- najczęściej jako następstwo

cewnikowania

* zakażenie dróg żółciowych

- niewystarczający odpływ żółci

np. współistniejąca kamica

* ropnie pośladków po iniekcjach domięśniowych

* zakażenie w miejscu wkłucia kaniuli dożylnej

ROZPOZNAWANIE ZAKAŻEŃ CHIRURGICZNYCH

1. Obraz kliniczny:

- wzrost częstości tętna, wzrost ciepłoty ciała

- miejscowe zaczerwienienie, obrzęk, bolesność rany

- objawy brzuszne, objawy dysuryczne

2. Badania dodatkowe:

- badanie krwi (leukocytoza, spadek płytek, wzrost CRP)

- badanie moczu

- badanie bakteriologiczne (posiewy z rany, krwi, moczu etc.)

- badania obrazowe (rtg kl. piersiowej, j. brzusznej, USG, TK.

LECZENIE ZAKAŻEŃ CHIRURGICZNYCH

1. Postępowanie chirurgiczne:

- nacięcie ropnia

- otwarcie i rozwarstwienie rany

- sączkowanie rany

- drenaż zbiornika ropnego (wprowadzenie drenu

pod kontrolą USC lub TK)

2. Antybiotykoterapia (zgodnie z posiewem)

3. Leczenie wspomagające (intensywna terapia w przypadku

wstrząsu septycznego)

PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ CHIRURGICZNYCH

1. Mycie rąk przed i po każdym badaniu pacjenta, krótkie paznokcie

2. Unikanie niepotrzebnego i zbyt długiego stosowania antybiotyków

3. Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego

4. Przestrzeganie zasad aseptyki i dyscypliny na sali operacyjnej i opatrunkowej

5. Właściwa technika chirurgiczna

6. Właściwa pielęgnacja chorego, fizjoterapia, odsysanie wydzieliny z oskrzeli

7. Wczesne uruchamianie

8. Właściwa architektura bloku operacyjnego

ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM CHIRURGICZNYM
Okołooperacyjna profilaktyka antybiotykowa
Podstawowe zasady

1. Podanie antybiotyku i.v. ok. 30 minut przed zabiegiem

2. Antybiotyk nie może być stosowany w celach terapeutycznych

3. Zabieg operacyjny > 4 godzin, ponowne śródoperacyjne podanie antybiotyku

4. Wskazania do profilaktycznej antybiotykoterapii:

- wiek > 60 lat

- otyłość

- cukrzyca

- choroba nowotworowa

- niedożywienie

- przebyta radio-, chemio-, sterydoterapia

- przedłużowy czas operacji

- zastosowanie wszczepów

- śródoperacyjne otwarcie przewodu pokarmowego, dróg oddechowych

dróg moczowych

ZAKAŻENIA SZPITALNE

Zespół różnych chorób ściśle związanych ze środowiskiem

szpitalnym, rozwijający się u chorego w trakcie pobytu

lub po wypisaniu, wywołany przez drobnoustroje

zarówno autogenne jak i egzogenne.

ŹRÓDŁA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH

Zakażenia autogenne Zakażenia egzogenne

droga powietrzna przeniesienie

przez kontakt

* skóra * człowiek (droga kropelkowa) * brudne ręce personelu

* jama nosowa * materiały opatrunkowe * ubranie

* gardło, jama ustna * nebulizatory * narzędzia

* przewód pokarmowy * kurz * wydzieliny i wydaliny

* pożywienie