Francja należy do największych krajów Europy - liczy 53 mln. ludności i zajmuje
547 tyś.km2 . Stolicą kraju jest Paryż. We Francji istnieje
dwustopniowy podział administracyjny na gminy i departamenty.
We francuskim systemie
szkolnym obowiązującym od 1985r. wyróżnia się trzy poziomy:
-szkolnictwo pierwszego stopnia ( przedszkole i szkoła elementarna);
-szkolnictwo drugiego stopnia ( gimnazja i licea);
-szkolnictwo wyższe;
SZKOLNICTWO PIERWSZEGO STOPNIA
Szkoły pierwszego
stopnia- podstawowe składają się ze szkolnictwa przed elementarnego
(przedszkola) i właściwego szkolnictwa elementarnego (nauczania początkowego).
Jego zadaniem jest przygotowanie maksymalnej liczby dzieci określonego rocznika
do takiego poziomu rozwoju, który zapewni im rozpoczęcie nauki w szkołach
drugiego stopnia
PRZEDSZKOLE
Przedszkole
obejmuje trzy grupy wiekowe:
-maluchy ( 2-3 letnie);
-średniaki (4-5 letnie);
-starszaki (5-6 letnie);
SZKOŁA ELEMENTARNA
Szkoła elementarna podzielona
jest na trzy podstawowe cykle:
-cykl przygotowawczy (CP- jednoroczny);
-cykl podstawowy (CE 1i CE 2 - dwuletnie);
-cykl średni (CM 1 i CM 2 - dwuletnie);
Szkoła elementarna
skupia dzieci w wieku 6-11 lat. Szkoły te utrzymywane są przez gminy. Państwo
zapewnia personel pedagogiczny i decyduje o treściach programu nauczania i
wychowania.
Organizacja
pięcioletniej szkoły elementarnej dzieli się na trzy kursy:
-6-7 r. ż. dziecka: kurs przygotowawczy;
-7-9 r. ż. dziecka: kurs elementarny;
-9-11r. ż. dziecka: kurs pośredni;
SZKOLNICTWO DRUGIEGO STOPNIA
Szkoły drugiego
stopnia (średnie) obejmują trzy typy:
Gimnazjum
Gimnazjum składa się
z dwóch cyklów dwuletnich. Jego celem jest przygotowanie uczniów do dalszej
edukacji lub określonego zawodu.
-pierwszy
cykl tzw. cykl obserwacji stanowi klasy VI-V; tygodniowy plan nauczania wynosi
24 godziny, w ciągu, których realizuje się: język francuski, dwa języki obce,
historię, geografię, ekonomię, wychowanie obywatelskie, nauki eksperymentalne,
wychowanie artystyczne (manualne);
-drugi
cykl tzw. cykl orientacji stanowiący klasy IV-III obejmuje 24,5 godziny
lekcyjne tygodniowo i 3,5 godziny na realizację jednego wybranego przedmiotu
spośród: łaciny, greki, współczesnego języka obcego, techniki;
Każdy uczeń może
wybrać drugą specjalność fakultatywną. Zajęcia uzupełniające z języka
francuskiego, matematyki, języka obcego, prowadzone w ramach tygodniowego
rozkładu zajęć, pozwalają na dłuższą indywidualizację.
Uczniowie o
niskich predyspozycjach umysłowych mają możliwość szybkiego wyboru drogi
przygotowania zawodowego. Uczniowie w wieku 14-16 lat po ukończeniu klasy V
mogą być przyjęci do klas przed zawodowych CPPN lub klas przygotowujących do
zawodu CPA.
Liceum szkolenia zawodowego (LEP)
Dwuletnie liceum
szkolenia zawodowego (LEP) ma przygotować do uzyskania dyplomu studiów
zawodowych (BEP) lub świadectwa przygotowania zawodowego (CAP). Plan tygodniowy
wynosi 31-36 godzin lekcyjnych w ramach, których realizowane są przedmioty
ogólnokształcące oraz teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu. Ukończenie
takiego typu liceum upoważnia do ubiegania się o dyplom techniczny (BT) lub o
maturę techniczną (BTn), w ciągu dwóch lat.
Liceum ogólnokształcące
Liceum ogólnokształcące stanowi drugi typ szkoły średniej na
podbudowie gimnazjum. Jest ono trzyletnie (klasa II, I i końcowa), podzielone
na klasy o profilu określonym i specyficznym.
SZKOLNICTWO WYŻSZE
W skład, którego wchodzą:
Uniwersytety
Uniwersytety
zajmują pozycję dominującą w szkolnictwie wyższym, gdyż grupują znaczną część
kadry naukowej nauczającej studentów. Każdy uniwersytet ma przynajmniej dwa
wydziały (fakultety): humanistyczny i nauk ścisłych, wydział prawa, a także
wydziały medyczne, farmacji, lub połączone fakultety medyczny i farmacji.
Uniwersytet Sztrasburski ma również wydział teologii protestanckiej i teologii
katolickiej.
Wyższe szkoły zawodowe
Wyższe szkoły
zawodowe to przede wszystkim wyższe szkoły pedagogiczne. Statuty i zadania tych
szkół są bardzo zróżnicowane i opierają się na odmiennych tradycjach i
koncepcjach. Stawiają one duże wymagania wobec kandydatów na studia. Egzaminy
wstępne mają charakter konkursowy i istnieje konieczność uczestniczenia w
rocznych lub dwuletnich kursach przygotowawczych.
Inne uczelnie wyższe będące specjalnymi ośrodkami naukowymi:
Inne uczelnie
wyższe to głównie ośrodki pracy naukowej. Są to uniwersyteckie instytuty
technologiczne, które są uczelniami o charakterze półwyższym. Po dwóch latach
studiów prowadzą one do uniwersyteckiego dyplomu technika odpowiedniej
specjalności. Nie realizują one zwartych i ukierunkowanych programów nauczania,
lecz tylko cykle prelekcji wygłaszanych przez pracowników naukowych.
USA
PRZEDSZKOLE
W Stanach Zjednoczonych, do przedszkoli pierwszego stopnia (nursery) uczęszcza aż około 2,5 miliona dzieci; tak wielkie zapotrzebowanie na tego typu usługi wynika z faktu, iż mniej więcej 70% kobiet w wieku od 25 do 65 lat pracuje tam zawodowo. Ogromna większość dzieci chodzi do płatnych, prywatnych przedszkoli, natomiast pozostała część (bardzo niewielka) uczęszcza do przedszkoli tzw. federalnych, które są opłacane z państwowych funduszy dla dzieci pochodzących z rodzin o niskich przychodach. niektóre przedszkola są otwierane przy zakładach pracy, lecz są to raczej nieliczne przypadki. Dziecko przebywa w przedszkolu około 2- 3 godzin dziennie, jeżeli natomiast jego oboje rodzice pracują na cały etat - może ono pozostawać dłużej w przedszkolu.
SZKOLNICTWO PUBLICZNE (podstawowe i średnie)
Zarówno amerykańskie szkolnictwo podstawowe jak i średnie, zdominowane są przez sektor publiczny, gdzie uczęszcza aż koło 90% wszystkich uczniów. Do przedszkoli drugiego stopnia (kindergarten), dość powszechnych w Stanach, chodzą dzieci w wieku od 5 do 6 lat; przedszkola te są częścią szkół podstawowych oraz finansowane są przeważnie z publicznych środków (istnieją także prywatne przedszkola drugiego stopnia). Głównym zadaniem tych placówek jest przygotowanie dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, nauka samodzielności oraz współżycia z innymi dziećmi, jak również wykształcenie w nim nawyku pracy i zabawy.
Kolejnym etapem kształcenia jest szkoła podstawowa (Elementary School) obejmująca 6 lub 8-letnie kursy, przy czym dużo większą uznaniem cieszą się szkoły podstawowe sześcioletnie. Dzieci zaczynają chodzić do szkoły podstawowej po ukończeniu 6 roku życia, natomiast opuszczają ją, w zależności od wybranego kursu - w po ukończeniu 12 roku życia, do 15 lat.
Nauka na kolejnym szczeblu edukacji, czyli w szkole średniej (High School) może trwać cztery lub sześć lat, przy czym bardziej popularne są szkoły sześcioletnie; szkoła ta podzielona jest na dwa etapy:
trzy lata szkoły średniej pierwszego stopnia (czyli junior high school), która obejmuje klasy od VII do XI
trzy lata szkoły średniej drugiego stopnia (czyli senior high school), która obejmuje klasy od X do XII
Natomiast szkoła czteroletnia to klasy od IX do XII. W niektórych okręgach funkcjonują również tzw. szkoły pośrednie, obejmujące najczęściej klasę VII i VIII, a ich głównym celem jest przygotowanie młodzieży do rozpoczęcia nauki w szkole średniej (jednak ich absolwenci zazwyczaj kończą swoją naukę w klasie IX zaliczając kurs szkoły średniej pierwszego stopnia, przez co jednocześnie spełniają oni swój obowiązek szkolny, trwający w większości stanów do ukończenia 16 roku życia)
Absolwenci szkół sześcioletnich podstawowych zazwyczaj kontynuują swoją naukę również w sześcioletnich szkołach średnich, natomiast uczniowie po ośmioletnich szkołach podstawowych, mogą wybrać czteroletnie lub sześcioletnie szkoły średnie, zaczynające się od IX klasy.
Szkoły średnie drugiego stopnia (a więc klasa X, XI i XII), podzielone są na pewne ciągi (programy), gdzie dobór przedmiotów oraz wymagania są uzależnione od zdolności, inteligencji oraz zainteresowań uczniów, z czego ci najzdolniejsi zazwyczaj idą tzw. akademickim programem, który ma ich przygotować do nauki na wyższej uczelni. W tych programach szczególny nacisk kładziony jest na naukę przedmiotów ogólnokształcących, a więc takich jak: język angielski (a zwłaszcza literatura), język obcy, matematyka, fizyka, chemia itd. Uczniowie mniej zdolni uczęszczają na zajęcia z ciągu ogólnego, który zawiera zarówno przedmioty ogólnokształcące jak i zawodowo - techniczne. Uczniowie ci, po ukończeniu nauki w szkole średniej, najczęściej kontynuują edukację w kolegiach środowiskowych lub stanowych, gdzie stosunkowo łatwo przejść selekcję komisji rekrutacyjnej. Uczniowie o najmniejszym stopniu zdolności uczęszczają na zajęcia w obrębie ciąga zawodowego, gdzie dominują przedmioty techniczno-zawodowe. Mimo, iż takie przygotowanie do zawodu realizowane jest na określonym stanowisku pracy, skuteczność tego kształcenia zawodowego w szkole średniej oceniana jest w Stanach Zjednoczonych dość nisko.
Rok szkolny w Stanach Zjednoczonych obejmuje (podobnie jak w polskich szkołach) około 9 miesięcy (od pierwszych dni września do połowy czerwca). Zajęcia lekcyjne rozpoczynają się od godziny 8,00 lub 8,30. W przedszkolach drugiego stopnia dzieci przebywają około pół dnia. W klasach od I do III lekcje kończą się o 13,30 lub 14,00, natomiast w klasach od IV wzwyż, trwają one zazwyczaj do godziny15,00 - 15,30. Każda lekcja trwa około 50 minut a tydzień szkolny - 5 dni.
SZKOLNICTWO WYŻSZE
W USA wyróżnić można trzy podstawowe typy szkół wyższych, które mają uprawnienia do nadawania stopni akademickich:
dwuletnie kolegia środowiskowe, czyli tzw. kolegia niższe (junior colleges)
czteroletnie kolegia
uniwersytety
. Tak jak w przypadku szkół podstawowych i średnich, również w szkolnictwie wyższym istnieje podział na uczelnie publiczne i prywatne, jednak tutaj proporcje są nieco inne, gdyż ponad połowa z nich to uczelnie prywatne (czyli fundacyjne). Jednak większość studentów uczęszcza na uczelnie publiczne, co powodowane jest między innymi faktem iż w kręgu owych szkół znaleźć można większość kolegiów dwuletnich i czteroletnich, natomiast uniwersytety stanowe są najczęściej ogromnymi placówkami, oferującymi miejsca nawet kilkudziesięciu tysiącom studentów. Do kolegiów środowiskowych zazwyczaj uczęszcza młodzież miejscowa i regionalna; maja one w swojej ofercie 2 typy programów:
program o profilu ogólnokształcącym
program o orientacji zawodowej (np. technika dentystyczna, optyka, kosmetyka, wiedza komputerowa, zasady kierowania działalnością usługową)
Studenci kończący te szkoły uzyskują niższy stopień akademicki z nauk humanistycznych albo przyrodniczo - technicznych (Associate of Arts, Associate of Science). Pozytywny wynik kończący ten stopień nauki daje absolwentom szansę dalszej nauki na czteroletnich kolegiach oraz uniwersytetach, przy zaliczeniu 2 lat studiów danego kierunku.
Kolegia czteroletnie najczęściej są uczelniami ogólnokształcącymi (czyli Liberał Arts Colleges), które na początku swego istnienia stanowiły prywatne instytucje położone na wybrzeżu wschodnim i dopiero w XX wieku zaczęły się rozprzestrzeniać po całych Stanach, gdzie pośród nich zakładano również wiele publicznych placówek. Publiczne kolegia wywodzą się z tak zwanych szkół normalnych (normal schools), które początkowo przeznaczone były do kształcenia kandydatów na nauczycieli w szkołach podstawowych, jednak wzrost zainteresowania w społeczeństwie amerykańskim wyższym szkolnictwem, doprowadził do przekształcenia tych szkół właśnie w kolegia ogólnokształcące, gdzie znaczna ich część utrzymuje się z funduszy stanowych. Kolegia czteroletnie mają w swojej ofercie kursy takie jak np. sztuka, historia sztuki, teatrologia, język angielski i języki obce, literatura, psychologia, prawo czy filozofia, a nawet tak specyficzne kierunki jak astrologia czy sztuki mistyczne. Niektóre kolegia prowadzą także wydziały pedagogiczne, gdzie kształceni są nauczyciele, inne z kolei, mając na względzie potrzeby czy zainteresowania społeczeństwa, włączają do swoich programów również kierunki techniczne, administracyjne czy też finansowo - handlowe. Absolwenci czteroletnich kolegiów uzyskują stopień akademicki bakałarza (bachelor's degree), dzięki czemu mogą oni kontynuować naukę na uczelniach z kursami magisterskimi oraz doktoranckimi.
Najwyżej w hierarchii szkół wyższych są uniwersytety (wyróżnia się wśród nich stanowe, prywatne i miejskie) oraz nieliczne instytuty i akademie, oferujące studia na poziomie bakalariatu, jak i studia magisterskie (master's degree) i doktoranckie (doctor's degree). Studia magisterskie (odbywające się po otrzymaniu stopnia bakałarza) mogą trwać rok lub dwa lata oraz kończą się one egzaminem (ustnym lub pisemnym). Uzyskanie stopnia doktora wymaga spełnienia następujących warunków:
ukończenie studiów doktoranckich (trwają one 2 lata)
dobrze zdany egzamin kwalifikacyjny
udokumentowana znajomość minimum jednego języka obcego
przeprowadzenie badań umożliwiających skompletowanie dysertacji
System edukacyjny Nigerii – republika federalna sprzyja decentralizacji rozwiązań.
Ludność miejska 25%, kraj wieloetniczny. Gęstość zaludnienia wyższa niż w Polsce. Struktura zatrudnienia: 6% rolnictwo, przemysł wydobywczy.
SYSTEM OŚWIATY
PRZEDSZKOLE
Mało rozpowszechnione, uczęszcza 3-5% dzieci, wysokie czesne, prowadzone na terenach miejskich.
SZKOŁA PODSTAWOWA
Wolna od opłat, nieobowiązkowa. Wiek rozpoczęcia 6 lat. Nauka trwa 6 lat. 95% szkół w rękach państwa. Rok szkolny składa się z 3 okresów po 13 tygodni. Nauka trwa ok. 6 godzin dziennie.
NIŻSZE KLASY SZKOŁY ŚREDNIEJ
Wiek rozpoczęcia 12 lat. Nauka trwa 3 lata. Uczniowie płacą czesne. Po ukończeniu uczniowie mają do wyboru:
Wyższe klasy szkoły średniej -3 lata
Seminaria nauczycielskie – 3 lata można rozpocząć pracę nauczyciela w szkole podstawowej
Szkoły techniczne lub zawodowe przygotowanie w 3 zawodach. Nauka w zależności od zawodu, odbywa się kształcenie czeladnicze. Szkół tych jest niewiele.
SZKOLNICTWO WYŻSZE
3-letnie szkoły pedagogiczne 2 lub 4-letnie zawodowe, rok akademicki zbliżony do polskiego.
Administrację i nadzór sprawują w zależności od poziomu: samorządy lokalne, władze stanowe i państwowe.
Finansowanie oświaty: wydatki państwa stanowią 5%, ponadto płacą rodzice.
KSZTAŁCENIE NAUCZYCIELI
W zależności od szkoły, w której mają pracować.
PROGRAM NAUCZANIA tworzony jest przez Nigeryjską Radę Badań Oświatowych.
EDUKACJA SPECJALNA
Edukacja uczniów z deficytami jest marginalna.
Egzaminy są na poziomie wyższych klas szkoły średniej.
PROBLEMY DO ROZWIĄZANIA
Osiągnięcie stabilizacji politycznej
Umożliwienie szerszego dostępu do oświaty
Powiązanie oświaty z systemem społeczno-ekonomicznym
Utrwalenie przekonania, że oświata może być kluczem do pomyślności jednostki i całego społeczeństwa
Poziom zamożności społeczeństwa
Determinanty polityczne
Ustrój
Układ sił politycznych (zrównoważony czy zmieniający się)
Ideologia
Współpraca zagraniczna
Determinanty społeczno-kulturowe
Poziom rozwoju społ.
Charakterystyka stosunków społ.
Ruchliwość społeczeństwa
Tradycja
Religia
Wzory obyczajowe
Doświadczenia historyczne
Determinanty demograficzne
Liczebność populacji
Poziom przyrostu naturalnego
Struktura demograficzna
Gęstość rozmieszczenia populacji
Oświata w Irlandii – System oświatowy w Irlandii kierowany jest centralnie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Sprawuje ono nadzór, decyduje o zmianach, w jego gestii są również programy nauczania, a także kontrola pracy nauczycieli. Możliwość tworzenia szkół mają osoby prywatne, władze kościelne, czy inicjatywy lokalne poszczególnych hrabstw. Językiem urzędowym jest angielski oraz irlandzki.
Przedszkola – Irlandia nie posiada zorganizowanej sieci przedszkoli. Szkolne prawo umożliwia jednak rozpoczęcie nauki w wieku czterech, pięciu lub sześciu lat. Większość dzieci w Irlandii rozpoczyna naukę początkową w piątym roku życia.
Szkoła początkowa – trwa sześć lat, jest obowiązkowa, bezpłatna, powszechna i wyznaniowa. Szczebel ten charakteryzuje się dość dużą swobodą zarówno pod względem stosowanych przez nauczycieli metod nauczania jak i planu zajęć. W wyniku przeprowadzanych testów i sprawdzianów, uczeń zostaje dopuszczony do rozpoczęcia nauki w szkole średniej pierwszego stopnia.
Szkoła średnia – podzielona jest na dwa cykle:
szkoła średnia pierwszego stopnia, która jest obowiązkowa, trwająca trzy lata, z czterema typami szkół:
szkoła klasyczna i tradycyjna;
szkoła wielokierunkowa, która jest połączeniem szkoły gramatycznej, technicznej i nowoczesnej;
szkoła publiczna, z procesem dydaktycznym zbliżonym do szkoły wielokierunkowej;
szkoła zawodowa, przygotowująca do dalszego kształcenia w cyklu przysposobienia zawodowego drugiego stopnia.
Na zakończenie tego etapu szkolnego, uczniowie otrzymują świadectwo uprawniające do kontynuacji nauki w szkołach średnich drugiego stopnia.
szkoła średnia drugiego stopnia jest nieobowiązkowa, trwa trzy lata i jej ukończenie umożliwia naukę na studiach wyższych.
Szkoły przysposobienia zawodowego drugiego stopnia nie dają możliwości kontynuacji nauki na studiach wyższych, umożliwiają jedynie podjęcie pracy.
Obowiązek szkolny w Irlandii trwa od 6 do 15 roku życia. Alfabetyzm w Irlandii (przeciwieństwo analfabetyzmu), czyli zdolność pisania i czytania powyżej 15 roku życia wynosi ogółem - 99% (2003 r.)
Szkolnictwo wyższe – podzielone jest na sektor:
uniwersytecki, oferujący programy studiów w takich dziedzinach jak nauki humanistyczne, techniczne, ścisłe, społeczne, medyczne;.
Nie uniwersytecki, do którego należą:
instytuty techniczne;
kolegia edukacyjne
także prywatne kolegia dające kwalifikacje zawodowe.
Tytuł licencjata (bachelor), uzyskuje się po ukończeniu 3-4 letnich studiów stacjonarnych. Następnie można ubiegać się o stopień magistra, który dostępny jest na wszystkich poziomach studiów (studia trwają od 1 do 3 lat). Stopień magistra nadawany jest po zdaniu odpowiednich egzaminów. Najwyższe kwalifikacje akademickie w Irlandii daje doktorat (3-4 lata).