Niestabilność kolana - konspekt odpowiedzi
Definicja
patologiczna ruchomość stawu ponad zakres fizjologiczny
Stabilizatory
bierne: torebka, łąkotki, więzadła, kształt powierzchni i dynamiczne: ścięgna i mięśnie
pierwotne + wtórne: np. ACL+ boczna i przyśrodkowa torebka stawowa, MCL+ przyśrodkowa torebka stawowa, ACL, POL,..
Stopnie niestabilności
I°, II° i III° - do 5mm, 10mm i powyżej
subiektywne ważniejsze - wywiad: sporty, intensywne wysiłki, schody, kule, wózek
Podziały niestabilności
proste, jednopłaszczyznowe: przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna
rotacyjne: przednio - przyśrodkowa, przednio - boczna, tylno - przyśrodkowa i tylno - boczna
złożone: przednio - przyśrodkowa - przednio - boczna, przednio - boczna - tylno - boczna i przednio - przyśrodkowa - tylno - boczna
Testy niestabilności
prosta
przednia:
test szuflady przedniej w zgięciu 90° Palmera
test Lachmana [szufladowy przedni w zgięciu 15°]
tylna:
test szuflady tylnej w zgięciu 90° Palmera
test Lachmana tylny w zgięciu 30°
test Godfreya [w znieczuleniu, k. dln. w zgięciu biodra 45°, kolana 90°, oparta stopa na stole, po chwili kłykcie wykonują same tylny szufladowy]
przyśrodkowa: odwodzenie w zgięciu 30° i 0°
boczna: przywiedzenie w zgięciu 30° i 0°
rotacyjna [zachowane PCL i rotacja wokół niego]
przednio - przyśrodkowa np. triada O'Donoghue: t. Slocuma [w rotacji zewn. t. szufladowy przedni]
przednio - boczna : prowokowanie zwichnięcia w zgięciu między 10° a 30° przez koślawienie, rotację j.n. i poprzez:
t. Slocuma (zginanie w rotacji wewn.): chory leży na zdrowym boku, chore kolano zgięte 10° ułożone na zdrowym, stopa równolegle do stołu, miednica w rot. zewn. 30°, powoli zgina się kolano - podwichnięcie przy 10°, następnie zaklinowanie przy dalszym zgięciu;
t. Mac Intosha „pivot-shift test”(zginanie w rot. wewn.): chory na plecach, wyprostowane kolano, stopa zrotowana do wewn., zgina się kolano z koślawieniem go - nastawienie w wyproście, następnie podwichnięcie z zaklinowaniem i ponowne nastawienie; {u Widuchowskiego to t. Galway; TIT w czasie zginania nastawia podwichnięty do przodu kłykieć boczny piszczeli}
t. Hughstona (prostowanie w rot. wewn.): chory na plecach z biodrem zgiętym 45°, kolanem zgiętym 90° i podudziem w rotacji wewn., stopniowe prostowanie z koślawieniem - nastawienie w zgięciu słabo widoczne, nie ma zaklinowania
t. Losee'a (prostowanie w rot. zewn!): chory na plecach, kolano i biodro zgięte po 45°, podudzie zrotowane na zewn., prostowanie kolana z koślawieniem - nastawienie w zgięciu, następnie nagłe podwichnięcie przednie bez zaklinowania i ponowne nastawienie w wyproście
test Jakoba „giving way”: pacjent stoi, ugina kolano, badający je koślawi, powodując podwichnięcie do przodu
tylno - boczna:
odwrócony pivot-shift[też Jakoba]: zgięcie w koślawieniu i rotacji zewn. i powolne prostowanie do kąta 20°- powoduje repozycję bocznego kłykcia piszczeli,
Hughstone za paluchy [wg Orłowskiego - podniesienie za paluchy obu k. dln. daje przeprost w stawie uszkodzonym ze zwiększoną rotacją zewn.]
tylno - przyśrodkowa: pacjent leży, zgięcie kolana 30°, przy odwodzeniu m. kulszowo - goleniowe zwichają kłykieć przyśrodkowy do tyłu
Leczenie
ostre to: ACL do 10 dni, PCL do 20 dni, MLCL do 6 tyg.[ale do 90 dni szycie pierwotne, potem plastyka]
I° okłady, II° gips, czynnościowo Tylmana lub oper, III° operacyjnie
ACL
świeże szyć od razu do 48h np. m. Marshalla, lub pierwotnie z plastyką, db efekt tylko w awulsyjnych, a 70% pęka w połowie
wskazania: sportowcy, awulsyjne, z innymi powodami do otwarcia stawu, w uszkodzeniu drugiego kolana, u młodych przeszkadzająca na co dzień mimo 6-miesięcznej rehabilitacji
p-wskazania: w gonartrozie, w ograniczeniach ruchomości szcz. wyprostu, po 40 r.ż.
operacje:
Kenneth - Jones: mocne, w. rzepki z kołkiem przez kanał w piszczeli i w kłykieć b.uda
Hertla - wolny przeszczep z przyczepami kostnymi
Gruca: dynamicznie, pas TIT przez kanał w kłykciu b. i do piszczeli
Hey-Groves: „potrójnie”, pas TIT w „Z”; O'Donoghue modyf. z 1 cięcia
PCL
bdb efekt l. zachowawczego gipsem w zgięciu 30°; ew. operacja przy uszkodzeniach złożonych: dojście tylne Trickeya, kanał w piszczelowej, wiązać w zgięciu !,
operacje:
Müller: przeszczep z w. rzepki przez kanały tylne
Augustine: w. rzepki uszypułowanym na rzepce
Gruca: łąkotką
LCL
operacje:
WKO: 1/2 dln-prz. część ść. dwugłowego uszypułowana na głowie strzałki w kłykieć b.
Gruca: pas TIT w rowek w kłykciu b.
MCL
szukać innych uszkodzeń, szcz. ACL !
szycie proste lub zbrojone paskiem TIT
rotacyjna przednio - przyśrodkowa:
Slocum - Larsen: pes plastry
Elmslie - Trillat: przyczep w. rzepki przyśrodkowo
Gruca: półścięgnisty lub półbłoniasty w rowek w kłykciu
Nicolas [5:1]: szycie łąkotki przedniej, udowy przyczep MCL w tył i górę, torebka niżej i w przód, niżej obszerny przyśr. + Slocum-Larsen
rotacyjna przednio - boczna
Ellison [dynamiczna]: pasek TIT odcina od Gerdy, przesuwa pod LCL i wszywa na powrót
MacIntosh [statyczna]: pasek TIT odcina od góry, przekłada pod LCL i wszywa w udo
rotacyjna tylno - boczna
Dejour & Bosquet: bliższy przyczep LCL z m. podkolanowym do góry i przodu
1
1