Polska. Sztuka. Druga Rzeczpospolita.
Lata po 1918 cechuje wielość i dynamika przedsięwzięć organizacyjnych i artyst., będących wyrazem kształtowania się nie obciążonych już serwitutami nar. postaw twórczych i potrzeby określenia nowych, zwł. społ. funkcji sztuki i artystów; w niepodległym państwie działalność artyst. otrzymała nowe, częściowo oficjalne ramy instytucjonalne; życie artyst. charakteryzowała skłonność do wiązania się artystów w grupy, zarówno o programowym, jak i sytuacyjnym i środowiskowym charakterze; wszystkie dziedziny sztuki, a zwł. malarstwo, znamionowała rozpiętość dążeń artyst. — od radykalnych postaw, wyrastających z idei międzynar. awangardy, po nurty tradycjonalno-historyzujące, żywe szczególnie w kręgach oficjalno-rządowej sztuki lat 30. W architekturze powojennej nadal utrzymywały się tendencje stylu nar. realizowanego w różnych odmianach: historyzującej (rysunki S. Noakowskiego), dworkowej (dworzec kol. w Gdyni — R. Miller), łączącej lud. stylizację z Art Déco (pawilon pol. na Wystawie Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu — J. Czajkowski), modernistyczno-ekspresjonistycznych (kościół Św. Rocha w Białymstoku — O. Sosnowski), stapiającej różnorodne inspiracje w dzieło indywidualne (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie — J. Koszczyc-Witkiewicz). Po 1930 w kręgu ugrupowań awangardowych (Blok, Praesens: B. i S. Brukalscy, H. i Sz. Syrkusowie i in.), opartych na założeniach konstruktywizmu i stylu międzynarodowego (Bauhaus, Le Corbusier, CIAM), został sformułowany program arch. łączący radykalną orientację społ. z postulatami masowego, funkcjonalnego budownictwa mieszkaniowego (osiedle Warsz. Spółdzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu w Warszawie). Pierwszorzędne znaczenie i wybitnych przedstawicieli miała w latach 30. reprezentacyjna, stołeczna architektura rządowa (Ministerstwo Oświaty — Z. Mączeński) i urzędowa (gmach Sądów — B. Pniewski, Bank Gospodarstwa Krajowego — R. Świerczyński, Muzeum Narodowe — T. Tołwiński); budowano też, zwł. w Warszawie, nowocz., luksusowe domy wielkomiejskie (L. Korngold, J. Żórawski) oraz wille (B. Lachert, J. Szanajca). Wyjątkowym polem działania dla architektury nowocz. było wznoszone od podstaw, planowo i szybko, miasto i port Gdynia. W malarstwie wśród mnogości ugrupowań i prądów rysuje się kilka dominujących tendencji; krótkotrwały, najwcześniej adaptujący elementy futuryzmu, kubizmu i ekspresjonizmu ruch Formistów miał znakomitych protagonistów: malarza, filozofa i logika L. Chwistka oraz S.I. Witkiewicza (Witkacego) — malarza, teoretyka sztuki, pisarza i dramaturga, niezwykłą indywidualność artyst. i intelektualnego życia międzywojennej Polski. Najwybitniejszymi przedstawicielami awangardy wyrastającej z doświadczeń ros. konstruktywizmu (grupy: Blok, Praesens, a.r.) byli — malarz i teoretyk W. Strzemiński, twórca własnej koncepcji sztuki — unizmu oraz rzeźbiarka K. Kobro. Zasadnicze znaczenie miał nurt kolorystyczny, dający priorytet autonomicznym, „czysto malarskim” wartościom, czerpiący z tradycji fr. postimpresjonizmu, reprezentowany przez tzw. Komitet Paryski (kapiści: J. Cybis, J. Czapski, A. Nacht-Samborski, Z. Waliszewski, P. Potworowski, H. Rudzka-Cybisowa), ale bliski też innym ugrupowaniom (Jednoróg, Pryzmat, Zwornik), z biegiem lat przyciągający coraz liczniejszych zwolenników. Różnego typu tradycjonalizm, nasilający się zwł. w latach 30. przejawiał się w twórczości artystów należących do ugrupowań: Bractwo św. Łukasza, Szkoła Wileńska, Szkoła Warszawska, Rytm; ten ostatni nawiązywał też do wysoce przestylizowanego w duchu Art Déco folkloru (Z. Stryjeńska, W. Skoczylas). Niezależnym, odrębnym torem rozwijało się malarstwo działającego we Francji T. Makowskiego. W rzeźbie dominował nurt klasycyzyjący, oparty na wzorach fr., przejęty jako styl oficjalnych pomników (E. Wittig), reprezentowany także w późniejszej twórczości początkowo kubizującego A. Zamoyskiego; kubistyczną geometryzację form (Z. Pronaszko) łączono z tradycją lud. snycerki (J. Szczepkowski) i stylizacją bliską Art Déco (H. Kuna); wysoką pozycję osiągnęli, oprócz X. Dunikowskiego — S. Horno-Popławski, A. Karny, F. Strynkiewicz. Indywidualnym dokonaniem była konstruktywistyczna rzeźba K. Kobro. W grafice na czołowe miejsce wysunął się drzeworyt, praktykowany przez artystów zgrupowanych w zał. przez W. Skoczylasa ugrupowaniu Ryt; w grafice użytkowej ważne miejsce zajął plakat (T. Gronowski, E. Bartłomiejczyk). Dużą wagę miało, rozbudzone w okresie Młodej Polski, zainteresowanie dla sztuki stosowanej, dekoracyjnej i rzemiosła artyst., czego najpełniejszym wyrazem była działalność spółdzielni Ład, łączącej stylizowaną, rodzimą ludowość z nowocz. zasadami funkcjonalności, czystości techniki, wykorzystania właściwości naturalnych tworzyw (rękodzielnicze tkactwo, meblarstwo, ceramika).