Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Program Zdrowe Miasta cz.1
- został wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia w roku 1988 i ma za zadanie realizację na poziome lokalnym strategii Zdrowie dla Wszystkich.
Główne cele programu to:
- podniesienie rangi zagadnień zdrowia w miastach,
- wspieranie rozwoju kompleksowych strategii i planów w zakresie promocji zdrowia, oraz
- promowanie współpracy pomiędzy miastami w Europie.
Do Polski Program Zdrowych Miast trafił na początku lat 90. W 1991 roku powstała Polska Sieć Zdrowych Miast.
Dwa lata później Sieć przekształciła się w Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich.
Siedziba Stowarzyszenia mieści się w Łodzi.
Zdrowe Miasto powinno starać się zapewnić swoim mieszkańcom:
- czyste, bezpieczne środowisko,
- znaczny udział w podejmowaniu i kontroli decyzji dotyczących życia mieszkańców, ich zdrowia i dobrego samopoczucia,
- możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (bezpiecznej żywności i wody, mieszkań, pracy, bezpieczeństwa),
- stały dostęp do świadczeń zdrowotnych na odpowiednio wysokim poziomie,
- warunki poprawy kondycji fizycznej i psychicznej, wzajemnego wspierania się i spokojnego życia.
W czerwcu 2000 roku Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnym certyfikatem potwierdziła, że Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich spełnia wymogi stawiane przez WHO narodowym sieciom Zdrowych Miast w Europie.
O uczestnictwie w programie Zdrowe Miasta decyduje Światowa Organizacja Zdrowia oceniając zaangażowanie miasta i potencjalne możliwości osiągnięcia stawianych celów.
Kolejne fazy w programie trwają po pięć lat:
Faza I obejmowała lata 1988 - 1992. Uczestniczyło w niej 35 miast europejskich.
Nie było wśród nich miast polskich.
Celem tego etapu programu było wprowadzenie nowych zasad pracy na rzecz zdrowia w miastach i stworzenie struktur umożliwiających współpracę międzysektorową.
Równolegle do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast Światowej Organizacji Zdrowia powstawały sieci narodowe Zdrowych Miast skupiające miasta zainteresowane realizacją programu, ale nie spełniające wymogów WHO.
Do 1993 roku powstało 19 sieci narodowych skupiających łącznie ponad 600 miast i gmin w Europie, w tym sieć polska.
Celem II fazy programu Zdrowe Miasta realizowanej w latach 1993 - 1997, było tworzenie lokalnej polityki zdrowia publicznego i zintegrowanego planowania w zakresie zdrowia.
Uczestniczyło w niej 39 miast, w tym 4 miasta polskie:
- Białystok, Łódź, Poznań i Toruń.
W trakcie III fazy programu w latach 1998 - 2002 miasta przygotowywały zintegrowane plany działań na rzecz zdrowia uwzględniające międzynarodowe strategie w tym zakresie:
Zdrowie 21 oraz Lokalną Agendę 21.
Aktualnie uczestniczą w niej 42 miasta, w tym Łódź, jako jedyne miasto polskie.
O członkostwo w Europejskiej Sieci Zdrowych Miast ubiegały się również Toruń i Poznań.
W III fazie programu - Światowa Organizacja Zdrowia zacieśniła współpracę i poświeciła więcej uwagi narodowym sieciom Zdrowych Miast.
Doceniła ich szerokie oddziaływanie i możliwość dotarcia z programem do różnych miast i gmin, również takich, gdzie nie trafiają bezpośrednio programy międzynarodowe.
W regionie europejskim aktualnie działa 26 sieci narodowych, z czego 13 spełnia wymogi WHO dla narodowych sieci Zdrowych Miast (w tym Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich).
W ramach jubileuszu 15-lecia programu Europejskie Zdrowe Miasta w Belfaście odbyła się konferencja na której podpisano Deklaracje zawierającą priorytety i cele IV fazy programu.
Obszary działań Zdrowych Miast w IV fazie programu obejmują:
inwestowanie w umacnianie zdrowia - oparte na współpracy międzysektorowej, zrównoważonym rozwoju i uwzględniające różne determinanty zdrowia,
realizacja zadań priorytetowych dla WHO, tj:
• planowanie przestrzenne sprzyjające zdrowiu,
• ocena zdrowotnych skutków realizowanych działań (Health Impact Assessment),
• zdrowie osób w wieku starszym.
Europejska Sieć Zdrowych Miast WHO:
Głównymi celami Europejskiej Sieci Zdrowych Miast Światowej Organizacji Zdrowia są:
- propagowanie lokalnych strategii oraz działań na rzecz zdrowia i zrównoważonego rozwoju,
- ułatwienie dostępu wszystkich krajów Europy do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast,
- wspieranie współpracy i kontaktów roboczych pomiędzy Zdrowymi Miastami w Europie i innych regionach świata,
- wzmocnienie pozycji programu Zdrowe Miasta w poszczególnych krajach,
- pełnienie aktywnej roli w umacnianiu zdrowia poprzez tworzenie międzynarodowego lobby na rzecz zdrowia,
- tworzenie dobrych, sprawdzonych modeli działań prozdrowotnych i promowanie ich w Zdrowych Miastach Europy.
O przyjęcie do Europejskiej Sieci Zdrowych Miast WHO mogą ubiegać się wszystkie miasta Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich.
W Europejskiej Sieci Zdrowych Miast przewidziano dla Polski maksimum 6 miejsc.
Aktualnie Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich liczy 39 miast i gmin o łącznej liczbie mieszkańców około 7 mln.
1