Leki inotropowe.
Przez pojęcie leku inotropowego rozumie się środek zwiększający siłę mięśnia sercowego. Szczególne miejsce wśród leków tego typu zajmują glikozydy nasercowe. Podstawową ich własnością, od której zależą ich inne efekty jest dodatnie działanie inotropowe tzn. zwiększenie siły skurczu serca i związane z tym zwiększenie pojemności wyrzutowej. Działanie to jest identyczne dla wszystkich glikozydów. W wyniku zwiększenia siły skurczu pojemność komór zmniejsza się. Obniża się ciśnienie wewnątrzkomorowe, nadmierne rozszerzenie serca cofa się, jego sylwetka ulega zmniejszeniu. Na skutek zwiększenia objętości wyrzutowej cofa się wyrównawczo tachykardia - będąca ważnym mechanizmem wyrównawczym początkowej niewydolności.
W niewydolności mięśnia sercowego podstawową zmianą jest zmniejszenie objętości wyrzutowej. Jednak ilość krwi wtłoczona na obwód w ciągu 1 minuty w początkowym okresie choroby zmienia się, bo układ współczulny zwiększa częstość skurczów serca. W okresie późniejszym objętość wyrzutowa jest tak znacznie zmniejszona, że nawet znaczna tachykardia nie może tego wyrównać.
Glikozydy zwiększając siłę skurcz i poprawiając objętość wyrzutową powodują, że przyśpieszenie czynności serca znacznie się zwiększa, a ukrwienie narządów obwodowych poprawia (bez wzrostu ciśnienia tętniczego krwi). Jednym z pierwszych efektów jest zwiększenie przepływu nerkowego - prowadzące do wzrostu diurezy i likwidacji obrzęku. Działania te zachodzą bez zwiększenia zapotrzebowania na tlen.
Glikozydy wywierają ujemne działanie dromotropowe w układzie przewodzącym, zwłaszcza w węźle przedsionkowo-komorowym oraz w pęczku (Hiisa) przedsionkowo-komorowym, a także mają ujemne działanie chronotropowe tzn. zmniejszenie częstości skurczów serca.
Dodatnie działanie batmotropowe (działanie niepożądane) wyraża się zwiększeniem pobudliwości mięśnia sercowego i niektórych części układu przewodzącego.
Dawkowanie glikozydów powinno być indywidualizowane!
Wskazania do podawania:
niewydolność serca,
niektóre zaburzenia nadkomorowe rytmu (rzadko).
Działania niepożądane:
mają małą rozpiętość terapeutyczną,
zaburzenia żołądkowo - jelitowe; dominują nudności i wymioty,
zaburzenia rytmu serca mają charakter skurczów dodatkowych komorowych; mogą wystąpić także przedwczesne skurcze przedsionkowe, niekiedy blok przedsionkowo-komorowy (zwłaszcza w hiperkalemii - zbyt dużo potasu),
w ciężkich zatruciach migotanie komór z zatrzymaniem krążenia,
zaburzenia neurologiczne świadczą najczęściej o przedawkowaniu: bóle głowy, zaburzenia widzenia (kolor żółty, przedmioty w aureoli).
Interakcje:
jony wapniowe nasilają działanie glikozydów,
jony potasowe osłabiają działanie glikozydów nasercowych; jony te nasilają ich hamujący wpływ na przewodnictwo,
leki zmniejszające stężenie w surowicy nasilają toksyczność glikozydów.
Preparaty:
Digoxin - tabletki, ampułki,
Bemecor - tabletki, krople,
Deslasid - ampułki,
Talusin - drażetki.