Leki kardiotoniczne
Wzmagają siłę skurczu m.sercowego działają inotropowo-dodatnio ; dromotropowo dodatnie (szybkość) , chromotropowo dodatnio (częstość) ; batmotropowo-dodatnio (siła).Im więcej ATP tym serce jest mocniejsze; cechuje je niewielki współczynnik terapeutyczny.
glikozydy nasercowe (inhibitory ATP-azy Na/K)
leki dopaminergiczne oraz leki β1 - adrenergiczne
inhibitory fosfodiesterazy(enzymu rozkładającego cAMP)
leki uczulające na jony wapnia Ca++
agoniści kanałów wapniowych (Ca pobudza serce)
antagoniści kanałów potasowych (K hamuje akcję serca)
Mechanizm działania leków nasercowych:
zmniejszają przepuszczalność błony komórkowej dla K i Na, zmniejszają zawartość K w komórce --> komórka bardziej pobudliwa
zwiększają wrażliwość miocytu na ACh, A i NA
hamują działanie cholinesterazy
hamują ATP-azę - zwiększają zawartość ATP w kom.
wzmagają tworzenie aktynomiozyny
zmniejszają zużycie tlenu
blokują kanały Na, zwiększają jego zawartość w komórce -> zwiększają przechodzenie Ca++ do kom
Są to bardzo silne i wybiórcze inhibitory aktywnego transportu jonów sodu i potasu przez błony komórkowe. Na+ i K+ prowadzą do zablokowania pompy jonowej i dochodzi do gromadzenia się wewnątrz komórki sodu (wtórnie wapnia), co zwiększa pobudliwość m. sercowego.
Glikozydy naparstnicy purpurowej - gitalina, digitalna (zbiera się 2-letnią roślinę), ditoksyna, digitoksyna
- działają tylko na przerośnięty mięsień sercowy w przewlekłej niewydolności
- działanie po 12 godzinnym nasyceniu
- zatrucie - bradykardia, kołatanie serca, arytmia, wymioty, nudności, zawroty głowy, trudności w oddychaniu, widzenie na żółtozielono
- leczenie - odstawienie glikozydów, podaż potasu doustnie KCl 15%, eliminacja Ca wersenianami
- dawka 0,5 - 1,2mg - dawka nasycająca przez 3 dni
- dawka 0,1 - 0,2mg - dawka podtrzymująca
ciśnienie żylne maleje
ciśnienie tętnicze się nie zmienia lub lekko rośnie
objętość skurczowa zwiększa się
ilość skurczów maleje
wydzielanie moczu rośnie
napięcie ścian serca
Wpływ glikozydów naparstnicy na czynność krążenia krwi:
Ciśnienie tętnicze |
Normalne |
|
|
Obniżone |
|
Ciśnienie żylne |
|
|
Objętość skurczowa |
|
|
Objętość krwi krążącej |
|
|
Wydzielanie moczu |
|
|
Liczba skurczów serca |
|
|
Napięcia ścian serca |
|
- |
Zastój naczyniu żylnym |
|
|
Porównanie właściwości farmakologicznych
|
Digitoksyna |
Loratadyna |
Strofantyna |
Wchłanianie z jelit [%] |
100 |
140 |
0-5 |
Wiązanie z białkami krwi i wsierdzia [kumulacja w %] |
95 |
35 |
<5 |
Czas występowania p.o. |
120 |
60 |
- |
Działanie i.v. |
30 |
20 |
15 |
Szczyt działania p.o.[1h] |
8 |
7 |
- |
Szczyt działania i.v. [1h] |
5 |
4-5 |
1 |
Czas pozostawania w org. |
20 |
6 |
1-2 |
Eliminacja dzienna |
7 |
20 |
40 |
Glikozydy naparstnicy |
Strofantyna |
-niewydolnośc serca prawego -serce przerosłe -przewlekła niewydolnośc -niedomoga z częstoskurczem -niedomoga z nadciśnieniem |
-niewydolnośc serca lewego -serce nieprzerosłe -ostra niewydolnośc -niedomoga z rzadkoskurczem -niedomoga z podciśnieniem |
Zastosowanie:
niewydolność serca prawego (glikozydy naparstnicy), lewego (strofantyna)
niewyrównane wady zastawek serca
migotanie/trzepotanie przedsionków
bloki przedsionkowo - komorowe
napadowa tachykardia komorowa (glikozydy naparstnicy), bradykardia (strofantyna)
przerost mięśnia sercowego(glikozydy naparstnicy)
niedomoga z nadciśnieniem (G.N.), podciśnieniem (S)
przewlekła niewydolność serca (GN), ostra niewydolność serca (S)
Przedawkowanie glikozydów naparstnicy objawia się następującymi objawami:
-zaburzeniami percepcji barw (widzenie najpierw "na fioletowo" potem "na żółto")
-inne zaburzenia widzenia (zamazane, podwójne, a nawet ślepota)
-zaburzeniami świadomości, splątaniem
-zaburzeniami rytmu:
-pobudzenia dodatkowe pochodzenia komorowego
-częstoskurcz przedsionkowy z blokiem A-V
przeciwwskazania
tętniaki, kilaki, aorty, miażdżyca aorty, zwężenia ujść tętniczych
wczesny okres zawału m. sercowego
częstoskurcz
hipokaliemia
interakcje
leki adrenergiczne,
insulina, amfoterycyna, glikokortykosteroidy,
witamina D, wapń
leki moczopędne
Leki dopaminergiczne i B1-adrenergiczne
Dopamina (naturalny przekaźnik mający swoje receptory u obwodowym i ośrodkowym układzie nerwowym :
podawana we wlewie ciągłym
0,5 - 3 µg/kg/min - pobudza receptory w nerkach, zwiększa przepływ nerkowy, stosowany przy skąpomoczu
5 - 10 µg/kg/min - pobudza receptory β1 adrenergiczne w sercu, zwiększa objętość wyrzutową, pojemność minutową, działa inotropowo dodatnio
>10 µg/kg/min - działa na receptory α1 w naczyniach krwionośnych obwodowych, uwalnia NA, powoduje skurcz naczyń i podwyższenie ciśnienia
Dobutamina - receptory β1 adrenergiczne w sercu, działa inotropowo dodatnio
Dopeksamina - zwiększa pojemność minutową serca, lekko zwiększa ciśn. krwi, działa receptory β2 adrenergiczne i dopaminergiczne, hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny
Inne leki kardiotoniczne:
Inhibitory fosfodiesterazy
cAMP bierze udział w przekazywaniu sygnałów do komórki po pobudzeniu receptorów w jej błonie, ( fosfodiesteraza rozkłada cAMP do monofosforanów ) zwiększa się ilość cAMP w komórce, czego skutkiem jest jej pobudzenie, jak w przypadku pobudzenia β1-adrenergicznego.
- metyloksantyna zawarta w kawie i herbacie
-amrynon,nitrynon,enoksynon,piroksynon,versarynon-aktywują kanały wapniowe,są brokerami kanałów potasowych ; agoniści
-pimobendan-zwiększa aktywnośc komórek mięśnia sercowego na wapń
Agoniści kanałów wapniowych (a także inhibitory fosfodiesterazy) - działają inotropowo dodatnio poprzez pobudzanie kanałów wapniowych, blokują także kanały potasowe, zwiększając pobudliwość miocytów
Amrynon, milrynon, enoksymon, piroksymon, wesnarymon
leki uczulające na jony wapnia - timobendan - inhibitor fosfodiesterazy, zwiększają aktywność aktyny i miozyny
Podział leków antyarytmicznych wg Williamsa:
Klasa |
Przykłady |
Mechanizm |
|
Ia |
Blok kanału sodowego (pośrednio zdysocjowany/niezdysocjowany) |
|
|
Ib |
Blok kanału sodowego (szybka dysocjacja) |
|
|
Blok kanału sodowego (wolna dysocjacja) |
|
||
II |
beta blokery |
|
|
III |
Blok kanałów potasowych |
|
|
IV |
Blok kanału wapniowego |
|
Leki antyarytmiczne normalizują zaburzenia rytmu serca , niemiarowości-bradykardię,tachykardię. Są dwa typy zaburzeń rytmu serca:
-zaburzenia powstawania bodźców
-zaburzenia przewodnictwa w układzie bodźcoprzewodzącym
U pacjenta mogą być przedwczesne skurcze dodatkowe,migotanie,trzepotanie,tachykardia komorowa i migotanie komór,bloki serca .
Cel: obniżenie automatyzmu układu bodźcoprzewodzącego poprzez wydłużenie okresu refrakcji czyli QT.
Mechanizm działania:zab.przemieszczania się elektrolitów , zwłaszcza sodu, zahamowanie albo aktywacja pompy sodowo-potasowej.
Zahamowanie- powoduje stabilizację błony komórkowej , czyli utrudnienie powstawania obwodów zamkniętych
Aktywacja- ułatwienie powstawania obwodów zamkniętych, wzmożenie przewodnictwa
Parametry farmakokinetycznie niektórych antagonistów wapnia :
Lek |
T1/2 |
% wiązania z białkami |
Dostępnośc biol [%] |
Eliminacja |
Diltiazem |
4-6 |
70-80 |
40 |
2-4%w post.niezmienionej |
Felodypina |
25 |
99 |
15 |
2-4%w post.niezmienionej |
Nifedypina |
2-3 |
92-98 |
50 |
70-80% z moczem w postaci metabolitów |
Nitredypina |
12-18 |
95 |
23-30 |
55% z moczem w postaci metabolitów |
Werapamil |
4-10 |
90 |
20-35 |
3-4% z moczem w post.niezmienionej |
Werapamil:
-działa najsilniej ze wszystkich antagonistów
-blokuje dopływ jonu wapnia do komórki w fazie skurczu i zmniejsza się pobudliwośc węzła zatokowego
Zastosowanie:leczenie i zapobieganie nadkom. i kom. zab. rytmu serca
Nifedypina:
-działa silnie rozszerzająco na naczynia krwionośne i zmniejsza obciążenie następcze serca
-dochodzi do spadku ciśnienia krwi
-zwiększa przepływ wieńcowy krwi
-hamuje agregację płytek krwi
-działa po 15 min., a przy podaniu podjęzykowym po 3-5 min.
Diltiazem:
-pochodna benzodiazepiny-działa uspokajająco
-działa spazmolitycznie na m.naczyń krwionośnych zwłaszcza wieńcowych
-zmniejsza obciążenie wstępne do serca pre-load
-hamuje agregację płytek
Patogeneza choroby wieńcowej:
Dusznica bolesna po wysiłku, samoistna, tzw. Prinzmetala
Choroba wieńcowa z niemiarową czynnością serca
Choroba wieńcowa z niewydolnością krążenia
Zawał m.sercowego
Pierwotne zatrzymanie serca
Cel leczenia :
Poprawa bilansu energetycznego czyli dostarczanie dostawy tlenu do aktualnych potrzeb m.sercowego
-poprzez zmniejszenie obciążenia serca
-poprzez zmniejszenie wydatku energetycznego
Leki w prof. napadów bólowych:
Azotany, azotyny
Mechanizm: uwalniają wolne rodniki azotynowe No- , które wnikają do komórek, aktywizują cyklazę guanylową, zwiększają syntezę cGMP,który hamuje proces fosforylacji lekkich łańcuchów miozyny dając w efekcie rozkurcz m. gładkich.
Podstawowy lek: nitrogliceryna -rozszerza naczynia tętnicze i żylne, działa po 1-2 min po podaniu podjęzykowym.
Objawy: zaczerwienienie twarzy, ból głowy, spadek ciśnienia krwi, omdlenia, uczucie gorąca
Zastosowanie: napad bólu dusznicowego, ostry zawał m. sercowego, ostra niewydolność lewokomorowa, przełom ciśnieniowy
W niewydolności wieńcowej po azotanach dochodzi do przemieszczenia krwi, krew z naczyń osierdziowych przechodzi do naczyń podosierdziowych, dochodzi do zmniejszenia pre-load i after-load
Leki beta-adrenergolityczne
-hamują akcję serca
-znoszą wpływ amin katecholowych na serce; głównie Propranolol
-głównie blokują receptor B1 w sercu
Molsydomina: rozszerza naczynia krwionośne, zmniejsza przepływ krwi do serca, działa antagonistyczne w stosunku do leukotrienów kurczących naczynia wieńcowe
Trymetazydyna: lek cypoprotekcyjny, hamuje beta-oksydazę zw. Tłuszczowych poprzez zablokowanie 3-ketoacetylkokoenzymu A, hamuje jełczenie