NIEDOKRWISTOŚCI HEMOLITYCZNE

- hemoliza występuje wskutek skrócenia czasu przeżycia erytrocytów (norma 120 dni) do kilku tygodni lub dni (metoda stosowana w medycynie nuklearnej - erytrocyty znakowane 51Cr)

- odróżnia się hemolizę wewnątrz- i wewnątrznaczyniową

PODZIAŁ ETIOLOGICZNY

1. Niedokrwistości hemolityczne spowodowane czynnikami wewnątrzkrwinkowymi (tzw. korpuskularne)

1. Wrodzone defekty błony erytrocytów - sferocytoza, owalocytoza

2. Wrodzone defekty enzymatyczne erytrocytów (niedokrwistości hemolityczne z niedoboru enzymów) - defekty cyklu heksozomonofosforanów (np. niedobór G-6-P-D), defekty glikolizy (np. niedobór kinazy pirogronianowej)

3. Wrodzone zaburzenia syntezy hemoglobiny (hemoglobinopatie) - nieprawidłowe hemoglobiny (warianty struktury Hb), talasemie (warianty, w których tworzy się mniej o jeden lub więcej prawidłowych łańcuchów polipeptydowych Hb)

2. Niedokrwistości hemolityczne spowodowane czynnikami pozakrwinkowymi (tzw. pozakorpuskularne)

1. Niedokrwistości izoimmunohemolityczne wywołane przez izop/ciała (alloprzeciwciała) - konflikt Rh noworodka, błędy w przetaczaniu

2. Niedokrwistości autoimmunohemolityczne (autoimmunohemlitic anemia - AIHA) - z p/ciałami ciepłymi, zimnymi, napadowa zimna hemoglobinuria

3. Niedokrwistości hemolityczne polekowe (metyldopa, mefacit, ibuprofen, metotreksat)

4. Hemoliza w chorobach zakaźnych (np. w zimnicy)

5. Niedokrwistości hemolityczne wywołane czynnikami fizycznymi i chemicznymi - sztuczne zastawki serca, oparzenia, jad żmii

6. Niedokrwistości hemolityczne w zaburzeniach przemiany materii

7. Niedokrwistości hemolityczne mikroangiopatyczne (zespół hemolityczno-mocznicowy, rumień zakrzepowo-małopłytkowy, DIC, ciężkie oparzenia, marskość wątroby, przewlekła niewydolność wątroby)

BADANIA LABORATORYJNE

	Hemoliza
	śródnaczyniowa	zewnątrznaczyniowa
Wolna Hb w surowicy	↑ surowica różowa	prawidłowa	WYJĄTEK: przełomy hemolityczne
Haptoglobina	↓	prawidłowa
Hemoglobinuria	+ mocz brązowy	-
Hemosyderynuria	+	-

Cechy wspólne dla obu hemoliz:

• zwiększenie aktywności LDH ↑ i jej izoenzymu HBDH ↑ oraz stężenia żelaza w surowicy krwi ↑

• wzrost stężenia bilirubiny pośredniej ↑ i wydalania urobilinogenu z moczem ↑

• wzrost liczby retikulocytów ↑

• skrócenie czasu przeżycia erytrocytów ↓

• w razie rozwoju niedokrwistości hemolitycznej - zmniejsza się stężenie Hb ↓, liczba erytrocytów ↓ i Ht ↓

BIOCHEMIA

- 85% fizjologicznej hemolizy zachodzi pozanaczyniowo, w układzie siateczkowo-śródbłonkowym

- część białkowa hemoglobiny rozpada się do → aminokwasów

- hem → protoporfiryna → biliwerdyna → nieskoniugowana bilirubina → koniugacja w wątrobie → urobilinogen (w jelicie)

- najbardziej czułym parametrem hemolizy wewnątrznaczyniowej jest zmniejszenie stężenia haptoglobiny ↓ (to alfa2-globulina produkowana w wątrobie; wiąże wolną Hb w osoczu - kompleks ten nie jest wydalany przez nerki)

ZMIANY MORFOLOGICZNE ERYTROCYTÓW

• sferocyty - wrodzona sferocytoza (dwuwklęsłe erytrocyty stają się kuliste, małe, zbite krążki bez centralnego przejaśnienia)

• erytrocyty tarczowate (target cells) - talasemia (erytrocyty niedobarwliwe z zagęszczeniem w środku)

• erytrocyty sierpowate - anemia sierpowata (z nieprawidłową Hb - HbS)

• schistocyty (fragmentocyty) - zespół hemolityczno-mocznicowy, mechaniczne uszkodzenie erytrocytów (sztuczne zastawki serca)

• aglutynacja erytrocytów - niedokrwistości autoimmunohemolityczne

• ciałka Heinza - w niedoborze G-6-P-dehydrogenazy lub w nieprawidłowych Hb i Met-Hb

PRZEBIEG

1. Przewlekła hemoliza

• Hemoliza wyrównana - skrócony czas przeżycia erytrocytów jest kompensowany całkowicie przez zwiększenie erytropoezy → objawy hemolizy bez niedokrwistości

• Niedokrwistość hemolityczna - hemoliza przekracza zdolności kompensacyjne szpiku kostnego → niedokrwistość i objawy hemolizy

Objawy przewlekłej hemolizy: * niedokrwistość, * ew. żółtaczka, * powiększenie śledziony, * kamica żółciowa

2. Ostry przełom hemolityczny

• Nagły - błędy przetoczenia krwi

• Obostrzenie przewlekłej hemolizy

Objawy ostrego przełomu hemolitycznego: * gorączka, dreszcze, ew. omdlenie, * żółtaczka, hiperbilirubinemia, * bóle brzucha, głowy i krzyża, * hemoglobinuria z moczem barwy ciemnego piwa

ŻÓŁTACZKA HEMOLITYCZNA

Surowica - bilirubina pośrednia (++), bezpośrednia (-)

Mocz - bilirubina (-), urobilinogen (++)

Stolec - ciemny

---